Türk Televizyon Dizileri

Öz
Bu çalışmada amacımız günün farklı saatlerinde yayınlanan televizyon programları aracılığı ile yaratılan iki farklı hegemonik erkekliğin kadınları ve erkekleri nasıl etkilediğini göstermektir. Gündüz kuşağı programlarında kadınlara sunulan erkeklik ile “prime time”da erkeklere sunulan erkekliklerin birbirinden farklılaştığını iddia ediyoruz. Bu iki erkekliğin birbirini öteleyerek toplumda farklı cinsiyetler için farklı erkeklik modelleri sunduğunu göstermeyi amaçlıyoruz. Prime timeda yayınlanan programlar, sanata duyarlı, kadınlarla rahat iletişim kuran, eğitimli, bakımlı, kibar erkeklik rollerini “doğru” erkeklik olarak tanımlayarak hegemonik erkekliği yeniden kurarlar. Öte yandan, gündüz kuşağında yayınlanan programlar, fiziksel bakımdan güçlü erkeğin aynı zamanda psikolojik bakımdan da dayanıklı, cesur ve erkeksi erkeklik rollerini “doğru” erkeklikler olarak sergiliyorlar. Çalışmada programdaki temel erkek karakterlerin özellikleri, farklı erkeklik temsilleri ve hegemonik erkekliğin, farklı erkeklik biçimleri üzerindeki tahakkümü ve kadınlar açısından etkileri incelenmiştir. Programların temel erkek karakteri arasında gerçekleşen ve araştırmanın temel kavramlarını oluşturan erkeklik temsilleriyle ilişkili olarak sahneler örnekleme dâhil edilmiştir. Bu programlar, ‘erkeklik performansları’, ‘kadın-erkek ilişkileri’ ve ‘idealize edilen erkeklik’ şeklinde kategoriler oluşturulmuştur. Gündüz kuşağında sunulan erkeklikler ile hegemonik erkeklik tipinde yaşanan değişime rağmen, Türkiye’de hala geleneksel erkeklik kalıplarının direnç içinde olduğunu ve bu değişimin ancak melez bir yapı ortaya çıkarttığını da iddia ediyoruz.
Anahtar Kelimeler: Gündüz kuşağı, prime time, hegemonik erkeklik, erkeklik performansları.

Television series are among the most important television products and are indispensable as prime-time representatives of a broadcast generation that international television channels put a strong emphasis on. Both the quality of the content and the cultural similarities the audience perceives in the story carry relevance in terms of reaching the target audience. This study aims to deal with the development of the TV series sector in the context of Turkish TV series (TTS) in recent years, regarding the export of these series abroad and the sociological and cultural effects of these series in the countries they are shown. The study explores the viewing habits of Croatian viewers, their perspective on television watching, TV series in general, their experience with different TV series and the elements that drew them to continue watching, and their opinion on TV series imported from North America, Latin America, and Europe. The study tries to understand the audience's perspectives on Turkish TV series and how they shape their preferences. This study also presents the number of Turkish TV series released in Croatia between 2010 (when the first Turkish TV series was released in Croatia) and 2020 and their effects on local people. Turkish TV series, production details, and broadcasting info were analyzed and explained using information obtained from the Croatian audience through an online questionnaire.

Günümüzde değişen medya ortamıyla beraber toplumlar bu değişim süreci içinde olmaya devam etmiştir. Birçok yaklaşım ve kuram bu gerçeği bizlere hatırlatmayı amaçlasa da durumun değişmesinde pek etkisi olmamıştır. Yıllardır var olan çeşitli medya unsurları ve kitle iletişim araçları bu bağlamda insanları ve özellikle gençleri psikolojik ve sosyal anlamda etkisi altına almayı başarmıştır. Medya unsurları ve kitle iletişim araçlarının üzerimizdeki etkisi fikir ve davranışlarımız konusunda olumlu veya olumsuz yönde değişime ayak uydurmaya devam etmektedir. Bu kitle iletişim araçlarından şüphesiz en yaygın olanı televizyonlardır. Televizyonlar özellikle konumuz olan gençlerin kimlik gelişim sürecinde onları fazlasıyla etkilemektedir. Yaptığımız anket çalışmasında kitle iletişim araçlarından biri olan televizyonlarda sıklıkla yer alan dizilerin gençler üzerinde psikolojik, sosyal ve dilsel yönden etkilerini inceledik. Bu etkileri araştırırken de özgün bir anket hazırladık ve sonuçlarımızı frekans analizi yöntemiyle yorumladık. Bunun sonucunda genel olarak gençlerin televizyondaki şiddet içeriklerinden rahatsız oldukları, dizileri takip ettikleri fakat bağımlılık derecesinde olmadıkları görülmüştür. Son olarak projemizde senaryo, yazar ve yapımcılarına gençleri istekleri doğrultusunda öneriler sunduk bunun yanı sıra yayında görmek istemediğimiz davranış ve olguları da belirttik.

“Toplumsal Gerçekliği Gözetleme Aracı Olarak Televizyon Dizileri: ’Ufak Tefek Cinayetler’ Dizisinde Dostluk, Aşk ve Rekabet” adlı kitap  bölümü, yerli yapım televizyon dizilerinde aktarılan değerlerin toplumsal gerçeklikte bulunan değerler ile arasındaki ilişkiyi eleştirel bir bakış açısıyla incelemektedir. Sonuç olarak incelenen dizi örneğinin aktardığı değerler aracılığıyla adil bir dünyanın inşa edilebilirliği tartışılmaktadır.

Türkiye’de son yıllarda televizyon izleme eğilimleri üzerine yapılan araştırmalara bakıldığında, dizilerin en çok izlenen programlardan birisi olduğu görülmektedir. Dizilerde toplumsal çerçevede insan ilişkileri yansıtılırken var olan kültürel zenginlik veya etkilenilen/yaratılan yeni kültürel içerikler de aktarılabilmektedir. Bu nedenle dizilerin senaryoları, ideolojik düşünce aktarımları, karakterleri ve olayları sunuş biçimleri büyük önem taşımaktadır. Çünkü seyirci izlediği dizide kültürel temsilleri, içerikleri veya yapıları bilinçli ya da bilinçsizce görerek etkilenebilmektedir. Bu etkilenme, uzun sürede kültürel hayat içerisinde yeni algılar, yeni yaşam tarzları veya davranış şekilleri olarak yer bulabilmektedir.  Bu araştırmada Yasak Elma dizisini çözümlemek için eleştirel söylem analizinden yararlanılarak kültürü oluşturan unsurlar çerçevesinde mikro ve makro yapılar üzerinde durulmuştur. Bu doğrultuda çalışmanın amacı “Türkiye’de en çok seyirciye sahip dizilerden biri olan Yasak Elma dizisini inceleyerek iletişim temelinde kültürel aktarımların neler ve nasıl olduğunu” saptamaktır. Çalışmanın evrenini 2018-2020 yılları arasında Türkiye’de yayınlanan yerli diziler oluşturmaktadır. Çalışmanın örnekleminin seçiminde ise izleyiciler tarafından yapılan şikâyetler temel alınmıştır. Bu doğrultuda en çok eleştiriye konu olan başlıkların toplumsal, kültürel yapının ve insan ilişkilerinin (aile yapısı, kültürel yozlaşma, aldatma, çarpık ilişkiler vb.) olduğu tespit edilmiş, Yasak Elma dizisinin ise bu eleştirel başlıklara en çok sahip dizilerden biri olduğu görülmüştür. Sistematik örnekleme temel alınarak dizinin üç sezon yayınlanması nedeniyle 8 bölüm örneklem olarak seçilmiştir. Çalışmada “Yasak Elma dizisinde iletişim temelinde hangi kültürel aktarımların yapıldığını saptamak” ana sorunsal olarak ele alınmıştır. Alt sorular ise Yasak Elma dizisindeki kültürel yozlaşma unsurlarının neler olduğu, Yasak Elma dizisindeki aile yapısının Türk aile yapısına uygunluk gösterip göstermediğidir.  Sonuç olarak dizide dil, din, aile, arkadaşlık, komşuluk, ikili ilişkiler, yaşam tarzı, ahlaki davranışlar ve gelenek görenekler hakkında kültürel aktarımların yapıldığı saptanmıştır. Kültürel yozlaşma ise zenginlik/fakirlik,  sadakat/ihanet, kadın/erkek, ben/biz, samimiyet/yapaylık, metaforları ve dil yapısı, dini motif ve simgeler ile verilmiştir. Dizide baba, anne, kadın erkek karakterlerin negatif sıfatları yansıttıkları görülmüştür. Dizideki aile yapısının ise Türk aile yapısına uygunluk göstermediği saptanmıştır.

Television series are regarded as one of the most watched programs as the researches on television trends in Turkey in recent years are examined. While human relations are reflected in the social framework, present cultural richness or inspired/created new cultural contents can also be conveyed. For this reason, the scenarios of TV series, the transmission of ideological thoughts, the presentations of the characters and events have great importance. It is because the audience can be influenced by consciously or unconsciously watching the cultural representations, contents or structures in TV series. This influence can emerge in cultural life as new perceptions, new lifestyles or behavior patterns in a long period of time. In this study, the micro and macro structures within the scope of the elements that create the culture were highlighted by using critical discourse analysis to examine TV series “Yasak Elma”. Accordingly, the aim of this study is to determine “which cultural transmissions are and how they emerge in the context of communication by analyzing “Yasak Elma” which is one of TV series with the most audiences in Turkey. The universe of the study is domestic TV series in Turkey that were broadcasted in the years between 2018 and 2020. The sample of the study was created based on the complaints made by the audience. In this respect, it was determined that the most criticized subjects are social and cultural structure and human relations (family structure, cultural degeneration, deception, toxic relationships, etc.), and TV series “Yasak Elma” is one of TV series with the most critical subjects. As TV series were broadcasted for three seasons, 8 episodes chosen through systematic sampling type were selected as samples. In the study, “determining which cultural transmissions emerged in the context of communication in TV series Yasak Elma” was handled as a main problem. Subquestions are which cultural degeneration elements emerge in TV series “Yasak Elma”, and whether the family structure in this TV series is appropriate for Turkish family structure. As a result, it was determined that there were cultural transmissions about language, religion, family, friendship, neighborhood, romantic relations, lifestyles, moral behaviors, and traditions. Cultural degeneration is conveyed by wealth/poverty, loyalty/betrayal, woman/man, I/we, sincerity/insincerity, metaphors and language structure, religious motifs and symbols. It was observed that female and male characters, father, and mother reflect negative adjectives in this TV series. It was determined that the family structure in this TV series is not appropriate for Turkish family structure.

Türk televizyon tarihinde, popüler dizi üretimine dair değişimlerin devlet kanalı olan TRT’nin tutumu, projeleri üretenler, seyircilerin beklentileri ve gündelik yaşamın getirdiği hassasiyetler ve siyasi gündem etrafında cereyan eden dinamikler bakımından ele alınması önem arz etmektedir.

Bu çalışmada, TRT’nin kuruluşundan bu yana ele alınan çalışmaların, Türk televizyonlarında 1974’ten günümüze uzanan dizi film yayıncılığının popüler ve kültürel bir metin olarak üretildiği dönemlerdeki tarihsel ve politik yeri, değişen değerler, ihtiyaçlar ve beklentiler bağlamında değerlendirilmiştir.

Bu amaçla TRT’nin 1974’ten bu yana, kendine özgü yapım koşulları ve siyasi atmosfer içinde ele aldığı dizi yapımları arasında hangi türlerde ve başlıklarda projelere imza attığını, izleyicilerin de dünden bugüne televizyondan beklentilerini anlama adına yeniden gözden geçirmek bu manada anlamlıdır. Ele alınan dizi projeleri içindeki tarih dizilerinde zaman, iktidar, kültür, din, ve ideoloji gibi bazı göstergelere daha yakından bakarak, bu popüler alanın (diziler) geçmişten günümüze içindeki değişimleri ve farklılıkları görmek mümkündür.
--
In Turkish television history, popular series production has changed based on the governing climate of the state channel - TRT, and it is important to address these projects within the framework of audience expectations and the sensitivities and dynamics of daily life.

This study evaluates the historical and political position of broadcasting historical TV series on TRT dating from 1974 to the time when they started to be produced as popular cultural texts in the context of changing values and needs from past (since the establishment of TRT) to present.

TRT series productions has approached this issue in several unique production stages since 1974. Reviewing the types and titles of the projects and the viewers’ expectations from television from past to present provides a valuable insight into history, time, power, religious, cultural and ideological indicators, and also into changes and differences of this popular area (series) in the narrative dimension.

Ürün yerleştirme ürünün tanıtımının yapılmasını isteyen bir işletmenin, marka veya ürünün, ürün yerleştirmenin uygulanacağı her hangi bir mecrada, planlı, ücreti ödenmiş olarak ve bilinçli dikkat eşiğinin bu uygulamayı reklam olarak algılamadığı şekilde tüketicilerin ürünlere olan tutumlarını değiştirmeye amaçlayan iletişim mesajıdır.
Günümüzde ürün yerleştirme bir açıdan pazarlama iletişimi karmasının halkla ilişkiler ayağında, diğer bir açıdan doğrudan reklam ayağında yer almaktadır. Başka bir bakış açısı ile ise bilinçaltına yönelik bir etkileme çabasıdır.
Bu çalışma, Türk televizyonlarında yayınlanan dizilerde ve Türkiye’de yayınlanmış sinema filmlerinde uygulanan ürün yerleştirme uygulamalarının ne şekilde ve ne amaçla yapıldığının araştırıldığı bir içerik analizidir.
Bu amaçla, Türk televizyonlarında yayınlanan diziler içerisinden en çok izlenen on tanesi ve Türkiye sınırları içerinde sinema salonlarında en çok gişe hasılatı yapmış yirmi yapım içerisinden beş tanesi seçilip incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda yapımlar içerisinde ürün yerleştirme uygulamalarının genelde görsel olarak kullanıldığı görülmüştür. Bunun yanında RTÜK kanunu bağlamında zorunlu olarak uygulanan Türkiye için yeni bir ürün yerleştirme biçimi olan reklamın dizinin içerisine yerleştirilmesi uygulaması yeni bir ürün yerleştirme stratejisi olarak ortaya konmuştur.
Bütün bunlar göz önüne alınarak özellikle dizi sektörünün Türkiye’de son yıllarda gösterdiği ivmeye bakıldığında, daha üretken şekilde oluşacak ürün yerleştirme örnekleri görülebilecektir. Bunun yanında bilinçaltı etkileme bakımından arka planda görünen markalarında etkili olduğu görülmüştür.

Bu makale; Türk televizyonlarında son yıllarda artış gösteren ve aynı zamanda kültürel bir dönüşüme neden olduğu iddia edilen ―Türk-yapımı‖ (made in Turkey) dizilerin etrafında dönenen tartışmalara değinerek küresel ve yerel ölçekte oluşturduğu
―popüler kültür‖ etkileĢimini, bu etkileĢim sürecini şekillendiren kültürel vurguları, ulusal ve uluslararası bir literatür taraması eĢliğinde vermeyi hedeflemektedir. Ideolojik karşı çıkışlar, modernite, geleneksellik, popüler kültür, film çalışmalarındaki gelişmeler ve sosyal kimliklerin, dinin, milliyetçiliğin ve toplumsal cinsiyetçiliğin yeniden inşa edildiği medya temsilleri bu makaledeki temel öğelerdendir. Öte yandan, bu kültürel yapımların orijinleri, ekran dışındaki (yazılı basın, kamusal alan, akademik çalışmalar) temsilleri ve bu dizilere yöneltilen bilimsel ve toplumsal tepkilerede bu çalışmada değinilmiştir.

Özet

Postmodern tüketim kültürü içerisinde, tüketicinin kimlik oluşturmasına olanak veren kültür imgelerinin yaratıldığı alanın medya olduğu söylenebilir. Nesnelerin tüketimi, yeni imajların ve markaların tüketimi şeklinde yeniden şekillenmiştir. Nesnelerin içerikleri kullanım değerlerinden ziyade gösterge değerleri ile anlam kazanmaya başlamıştır. Bu anlamda, tüketim artık işlevsel amaçlarla değil, gösterge değerlerine göre yapılmaktadır denilebilir. Bu nedenle, bu çalışmada önce postmodern tüketim kültürünün ne olduğunu tartıştım. Bu bağlamda, bireylerin postmodern kültürün bir ürünü olarak, satın aldıkları mal ve hizmetlerle nasıl kimlik sahibi haline geldiğini anti-kahraman erkeklik imajları üzerinden inceledim. Bu çalışmada anti-kahraman erkek imajlarının tüketim kültürü içerisinde üretilmiş imajlar olduğunu ve Türkiye’de hali hazırda var olan geleneksel erkeklik söylemlerinin yeniden üretilmesine hizmet ettiğini savunuyorum. Bunun için, analizde, medya ürünlerinin erkeklik imajlarını dolaşıma sokmada önemli bir rol oynadığı varsayımına dayanılarak, eleştirel bir metin analizi yaptım.
Anahtar Kelimeler: Postmodern tüketim kültürü, anti-kahramanlar, imajlar, erkeklikler.

Abstract
In postmodern consumption culture, the media is placed in which consumers can find the ways to create identities. The consumption of the object is reshaped as the consumption of the new image and brand. The content of the object began to make sense to use value rather than the indicative values. In this sense, consumption is no longer related to a functional purpose but is made according to the display value. Therefore, firstly, I discuss what the postmodern consumption culture is in this study. And in this context, as a product of the postmodern consumption culture of individuals, how they have constructed the identity with the goods and services they buy. I have studied this construction process over masculinity of the anti-hero images. In this study, I argue that, the anti-hero images of male-consumption in the postmodern consumption culture are produced images and anti-hero images of male-consumption images reproduce the traditional masculinity discourse in Turkey.
Key Words: Postmodern consumption culture, anti-hero, images, masculinities.

Türkiye, yabancı kamuoyları açısından bakıldığında gelişmekte olan ülkeler-le mukayese edildiğinde imajını, itibarını ve algısını restore etmesi gereken ülkelerin başında gelmektedir. Tam bu noktada kamu diplomasisi bir nevi ikna endüstrisi olarak değerlendirilebilir. Kamu diplomasisindeki yeni yöne-limler incelendiğinde yabancı kamuoylarını etkilemek için ülkelerin kendi gerçek 'hikâye'lerini güçlü bir biçimde farklı enstrümanları kullanarak anlat-maya çalıştıkları görülmektedir. Türk dizileri, kültürel diplomasi bağlamında Türkiye'nin son dönemdeki en işlevsel yumuşak güç enstrümanıdır. Bu perspektifle Türk dizileri; Türkiye'yi cazip kılmakta ve merak edilen ülke konumuna yükseltmektedir. Türk kültürünün etkin şekilde tanıtılmasının yanı sıra tarihi unsurların ve inanç değerlerinin anlatılması noktasında 'Diriliş Ertuğrul' televizyon dizisi bir çeşit kültür taşıyıcısı ve aktarıcısı olarak konumlandırılabilir. Eserde, 'Diriliş Ertuğrul' dizisinin ihraç edildiği ülkelere transfer ettiği değer-ler ve bu vesileyle Türk dizilerinin Türkiye'nin kamu diplomasisine sağladığı katkılar üzerine medya profesyonellerinin de görüşleri alınarak genel bir de-ğerlendirme yapılmaktadır.

TÜRK TELEVİZYON DİZİLERİNDE DRAMATİK YAPININ İNŞASINDA KULLANILAN CAZİBE MERKEZİ MOTİFLER ve İZLENME ORANLARI Öz Kitle iletişim aracı olarak televizyon programlarının geniş kitlelere en hızlı, en yaygın ve en etkili şekilde ulaştığı bilinen bir gerçektir. Popüler televizyon dizileri televizyon programları arasında en çok tüketilen ve izler kitleyi en çok etkileyen yapımlar arasında yer alır. Türkiye'de yerli dizi sektörü son yıllarda ulusal televiz-yon kanallarındaki yabancı dizi hakimiyetini sona erdiren bir yükseliş içine girmiş-tir. İster uyarlama isterse özgün olsun reklam gelirleri ve izlenme oranları arasın-daki ilişki, diziler arasında yoğun bir rekabete neden olmaktadır. Reyting çıtasını atlayarak yayın hayatına devam eden dizilere bakıldığında bazı motiflerin reyting-leri arttırıcı cazibe merkezi olarak kullanıldığı görülmektedir. Cazibe merkezi bu motifler farklı dizilerde benzer şekilde tekrarlanan yapılar olarak izleyicinin karşı-sına çıkmaktadır. Motiflerin en dikkat çekici olanları " sahte, külkedisi beyaz atlı prens, aşk üçgeni, kötülük çiçeği, şer ittifakı, zorba aşık, şiddet, cezaevi, epik, amansız hastalık, hastane, mezarlık, " olmak üzere başlıca on iki başlık altında sayı-labilir. İster uyarlama isterse özgün senaryolu olsun dizilerdeki dramatik çatışmalar cazibe merkezi bu motifler aracılığıyla inşa edilmektedir.

Bu çalışma Türkiye’deki yerli televizyon dizilerindeki şiddet olgusunu incelemektedir. Ortaya çıktığı günden beri televizyonun etkileri çeşitli şekillerde tartışma konusu olmuştur. Bu çalışma kültürel göstergeler kuramından hareketle televizyon dizilerinin diğer toplumsal dinamiklerle birlikte bireyler ve toplumlar üzerinde olumsuz etkilerinin olabileceğini ileri sürmektedir. Türkiye’de yerli dizi olarak ifade edilen ve prime time kuşağında yayımlanan belli başlı dizilerdeki şiddet gösterimi hakkında çeşitli raporların incelenmesinin sonrasında fiziksel ve psikolojik şiddete bağlı olarak reel hayattaki pratiklere benzer ve koşut bir durumun olduğu sonucuna varılmıştır. Raporların ortaya koyduğu toplumsal gerçeklikten hareketle özellikle kadın cinayetlerinin her yıl daha da artmasının, televizyonun gösterime sunduğu ve özellikle yerli dizilerdeki şiddetin
bir ilişkisini bulunabileceği tezi işlenmiştir. Bu bağlamda çalışmada özellikle ekrandaki şiddetin görselliğini ve söyleminin azaltılması adına çözüm önerileri sunulmuştur. Bu öneriler başta medya kuruluşlarına yönelik olmakla birlikte kamu yararına denetim gerçekleştiren Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) de uygulayabileceği ve sansür kapsamı dışındaki pratik çözümlerden oluşmaktadır. Çalışma teorik bir tartışma zemini üzerine oturtularak televizyonun şiddeti ürettiği ve toplumun da bunu taklit ettiği hipotezinden hareket etmiştir. Bu hipotez çalışmada, son yıllarda toplumda meydana gelen şiddet olaylarını gündem yapan raporların verileriyle de test edilerek doğrulanmıştır. Ayrıca çalışma televizyon dizilerindeki şiddet gösterimi raporlarının verilerinin kuramsal bir analizinden oluşmaktadır

Özet: Yirminci yüzyılda icat edilen ve teknolojik gelişmelerle birlikte özellikle son çeyrek asırda yaygınlaşarak gündelik hayatın önemli bir unsuru olan televizyonun sosyal ve kültürel etkileri araştırmacılar/düşünürler tarafından irdelenmektedir. Televizyonun bilhassa kitap okuma alışkanlığına ve bununla bağlantılı olarak edebiyata/kültüre zarar verdiği düşünülmektedir. Bir noktada olumsuz bir gerçek olarak karşımıza çıkan bu durumun yanında televizyon kanallarında oranca az olsa da edebiyat/sanat içerikli, okumayı teşvik edici yayınlar da yapılmaktadır. Makalemizde bu bağlamda Türk televizyon kanallarında 2009-2011 yılları arasında iki sezon hâlinde yayınlanan Ezel dizisini ele alacağız. Televizyonun eğlence içerikli yayınlarla izleyicileri kitap okumaktan uzaklaştırmasının aksine Ezel dizisi içerdiği edebî göndermelerle ve kitap okuma vurgusuyla genel televizyon yayınlarından ayrı bir yerde durmaktadır. Makalemizde dizinin bu özelliğini belirginleştirmek için dizide edebiyat eserlerine ve kitaplara yapılan göndermeleri ele alacağız.

ÖZ Kültür değişmelerini şekillendiren temel yaratıcı dinamikler arasında önemli bir yeri bulunan kitle iletişim araçları, yeni kültürel bağlamların yaratılması ve bunların yaygınlaşmasında etkin bir rol üstlenmektedir. Bu çalışmada, 2011-2013 yılları arasında toplam 103 bölüm yayınlanan ve yayın-landığı dönemde geniş bir izleyici kitlesi tarafından takip edilen " Leyla ile Mecnun " dizisindeki kargış sözleri (kötü dilekler/beddualar) pragmatik açıdan incelenmiştir. Tıpkı alkışlar (iyi dilekler/dualar) gibi, insanlık tarihinin en eski dönemlerinden günümüze kadar çeşitli toplum ve uygarlıklarda, inanç ve günlük yaşamın farklı alanlarında, ritüellerde ve özellikle de sözlü kültürlerde temel türlerden biri olarak kullanıldığı görülen kargışların söz konusu dizinin kurgusunda nasıl yer aldığı konusu ele alınmıştır. Bu doğrultuda çalışmada ilk olarak, kargış eyleminin ve kargış sözlerinin evrensel yapısı ve pragmatik dokusu ile kargışların Türk kültüründeki görünümleri üzerinde genel hatlarıyla durul-muştur. Çalışmanın devamında, Leyla ile Mecnun dizisinin kurgusu ve karakterleri hakkında genel bilgi verildikten sonra kargışların kim tarafından, kime, nerede, ne zaman, nasıl ve hangi amaçla yöneltildiklerinin sorgulanması sonucu, söz konusu kargışların dizinin kurgusu içerisinde bir araç ola-rak, hangi amaç ve işlevleri yerine getirmek üzere kullanılmış olduğu çözümlenmiştir. Böylece, kargış eyleminin ve kargış sözlerinin her dönemde ve bağlamda değişebilen kültürel ve pragmatik yönü, ince-lemeye konu olan dizideki kullanım biçimleri örnekleminde analiz edilmiştir. Geleneksel bağlamdaki kargış türünün popüler bir televizyon dizisinin kurgusu içerisinde pratik yarar sağlamak için " absürt kargış " lara dönüştürülmek suretiyle nasıl yer aldığı konusu, geleneksel(halk/sözlü) kültür ve popüler kültür ilişkileri bağlamında aydınlatılmıştır. Anahtar Kelimeler Halk kültürü, kargış, diziler, absürt kargış, pragmatik analiz. ABSTRACT Mass media, one of the basic creative dynamics which shape cultural exchanges, take an effevtive role on the creation and dissemination of these new cultural context. In this study, it was pragmatically examined, curses in the " Leyla and Mecnun " TV series, aired as 103 episodes, from 2011 to 2013, and watched by very large audience at that period. One of the basic genre in varieties of the society and civilization , people's daily lives, rituals and especially oral culture, like blessings, curses used in the fiction of the series and their contribution to the show are discussed. In this direction, first of all, universal and pragmatic pattern and universal structure of curses and cursing, the views of them in Turkish culture were mentioned generally. Later on the study, after informing about the fiction and the characters of the series, it was analysed how curses used as a means of creating surreal humor in this serial and its fiction, who cursed to whom, when and where, and for what purpose. Thus, the cultural and pragmatic aspect of the curses, which change according to various age and context, analysed in the sample of the usage in the serial. That how the traditional genre of cursing can be used pragmatically in the fiction of the popular serial, within the context of the traditional and popular culture, was elucidated.

Toplumsal cinsiyetin farklı temsillerinin görülebildiği alanlardan biri de yerli diziler ve dizi
karakterleridir. İzleyici dizi karakterleri ile özdeşim kurabilmektedir. Kahramanlara yakınlaşırlar,
kötülere karşı aralarında bir bağ kurulur. Bu nedenle, bu çalışmada Sıfır Bir dizisinde mahalleyi
koruma amacıyla bir araya gelen erkek karakterlerin seyirci ile kurduğu homososyal bağlar
incelenmektedir. Bunu yaparken Sıfır Bir dizisinde karşımıza çıkan erkeklik halleri makalede analiz
edilmiştir. Makalenin izleyici erkekler üzerindeki etkilerini incelemek için 15 üniversite öğrencisi ile
yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Dizinin genç erkek izleyici ile erkek olma ve şiddet arasındaki
bağı pekiştiren ve normalleştiren bir ilişki kurduğu görülmüştür. Dizi üzerinden ‘gerçek erkek’ algısı
yaratılmış ve prime time dizilerdeki ‘cici’ erkeklere nazaran Sıfır Bir dizisinde küfreden, şiddet
uygulayan, öldüren karakterlerin ‘gerçek erkek’ olarak kabul edildiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Yerli dizi, erkeklik, şiddet, medya ve televizyon, Sıfır Bir.

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ Uluslararası Türk Kültürü ve Tarihi Sempozyumu, 19 Nisan 2018 - İSTANBUL

Çalışmada sözlü kültür dönemine ait özelliklerin metinler arası, göstergeler arası ve medyalar arası bir sürece girdiği ve medya unsuru olan dizilerde yeniden güncellendiği tespit edilmiştir. Gelişmesi ve özellikle internetin keşfedilmesi ile insanlık için bir kültürel yayılım başlamıştır Bu sebeple halk kültürü ürünleri, kendi toplumu temsil etmeye başlamıştır. Ekmek Teknesi, Diriliş Ertuğrul ve Deli Yürek adlı dizilerin diğer dizilere nazaran daha çok izlenilmesi, reyting rekorları kırmasının temel nedeni, izleyicinin dizilerde kendine ait bir şeyler bulmasıdır. Aynı konuyu ele alan birçok dizi olmasına rağmen, ele alış bakımından söz konusu diziler çok başarılıdır. Bu başarı karakterlerin özellikleri tarafından sağlanmıştır. Türk kültürünü başarılı biçimde izleyici ile buluşturan diziler, günümüze hala tekrar tekrar izlenilmeye devam etmiştir.

Görsel bir iletişim aracı olarak afiş kavramı imgeler, kodlar, simgeler ve göstergeler içeren bir grafik tasarım ürünüdür. Bu çalışmada, dijital yayın platformlarından biri olan Netflix'in orijinal Türk dizileri için üretilen afişlerin, göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle analizi yapılacaktır. Araştırmanın yöntemi için Charles Sanders Peirce'ın "görüntüsel gösterge, belirti, simge" olarak sınıflandırılan üçlü gösterge anlayışı kullanılacaktır. Araştırma evreni için örneklem olarak Hakan: Muhafız (2018) ve Atiye (2019) için üretilen afişlerden amaca uygun olarak seçilmiştir. Seçilen örneklem afişlerin grafik dil (tipografi, renk, biçim vb.) açısından anlatımı yapılacaktır. Dizinin kurgusal evreni, olay örgüsü, karakterleri, zaman ve mekân ilişkisi ile afiş tasarımındaki görüntüsel göstergelerin, belirtilerin ve simgelerin bağlantıları irdelenecektir. İncelenen iki dizi afişinde de, isimlerinin logolaştırılarak kullanıldığı ve kurgusal evrene yönelik özgün simgelere, yerel motiflere dayalı imgelere ve anlatısal göstergelere yer verildiği tespit edilmiştir.

2011 yılındaki nüfus sayımına göre, Kosova'da yaşayan ve ülkedeki toplam nüfusun% 1'ine karşılık gelen 18.948 Türk bulunmaktadır (TurkKaramucho, 2016: 182). Kosova Meclisi, Türkleri 15 Mart 1951 tarihli eski bir Yugoslavya döneminde bir ulusal azınlık olarak kabul etti. Kosovalı Türkler için bir kilometre taşı olarak kabul edilen bu tüzükten sonra Kosova'daki Türk nüfusu neredeyse yeniden doğdu. Türk eğitimine başlandı, Türk kültür dernekleri kuruldu ve aynı yıl Türk haber programları ve Türk müzik yayınları Priştine Radyosunda başladı (Bilgic, 2012: 47).
1974'te yürürlüğe giren Kosova Özerk Bölge Anayasası, Türkleri Kosova'nın üç kurucu etnik topluluğundan biri olarak kabul etmiş ve buna göre Türkçe resmi dillerden biri olarak tanınmıştır. Kosova'nın NATO'ya müdahale ettiği ve BM tarafından yönetilmeye başlandığı 1999'dan sonra Türkçenin kullanımıyla ilgili sorunlar yaşandı, bazı Türk okulları ve gazeteleri kapatıldı, Kosova Devlet Radyo ve Televizyonunun Türkçe yayınlarının süreleri azaldı (Çelik, 2013: 125-127).
Kaynak: https://www.izle9.com

Teknolojik bir iletişim aracı olan internetin, günümüzde sıklıkla tercih edilmesi ve popülerleşmesi ile birlikte isteğe bağlı yayın hizmeti sunan dijital medya platformlarının, geleneksel medya mecralarının yerini almaya başladığı görülmektedir. Buna paralel olarak, Türkiye’de izleyici kitlesinin etkileşimde bulunduğu dizi ve filmlerin çeşitliliği de giderek artmaktadır. Çalışmada, Türkiye’de isteğe bağlı yayın hizmeti sunan dijital medya platformlarından biri olan Netflix platformunun ilk yerli fantastik dizisi “Hakan: Muhafız” dizisinde yer alan fantastik öğelerin anlatı yapısı açısından çözümlenmesi amaçlanmıştır. Türk dizi tarihinde en fazla fantastik öğe kullanılan yapımlardan biri olan dizinin anlatı yapısının Joseph Campbell’in “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” ve Christopher Vogler’in “Yazarın Yolculuğu” sistematiğine göre yazılmış olması, bu çalışmanın hipotezini oluşturmaktadır. Çalışmada dizideki fantastik öğelerin, anlatı yapısı açısından kapsamlı bir şekilde çözümlenebilmesi için Campbell ve Vogler’in oluşturdukları modellerin yanı sıra olağanüstü masalları modelleyen Vladimir Propp’un “Masalın Biçimbilimi” adlı eserinde değindiği ve masallar üzerinden sınayarak oluşturduğu sistem kullanılarak ikincil bir çözümleme daha yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda hipotez doğrulanmakla birlikte dizinin içerdiği fantastik öğelerin de Türk kültürüne ve tarihine ait nesnelerle, kavramlarla ve mekânlarla bağlantılı olduğu sonucuna varılmıştır.

ÖZET Yaşanan birçok gelişmeyle, günümüzde farklı görsel-işitsel çeviri (GİÇ) türleri yaygınlaşmaktadır. Çeviri eğitimcilerinin bu gelişmeleri takip etmeleri de giderek zorlaşmaktadır. Ortaya çıkan yeni çeviri türleri farklı gerçekler ve ilkelerle şekillendiği, değişik izleyici kitlelere hitap ettiği için, gelenekselleşmiş GİÇ türleriyle benzeşen yönleri olsa da farklıdırlar. Ayrıca, kimi yeni çeviri türünü yapabilmek için, geleneksel türlerde eğitim almış bir çevirmenin edindiğinden farklı beceri ve uzmanlıklar gerekir. GİÇ dersi almış bir çeviribilim mezununun bu çeviri türü hakkında bilgisi olması gerekeceği düşünülse de, öğrencilere bu yeni türlerin nasıl iletileceği bölümün müfredatına göre şekillenecektir. Çalışmada bu düşünceler ışığında çeviribilim sınıflarında Sesli Betimleme çeviri türünün tanıtımı ve anlatımı için kullanılabilecek bir eğitim bileşeni sunulmaktadır. İlk olarak azınlığa gönderim ve sesli betimleme konularının incelendiği bölümü takiben, söz konusu bileşenin uygulanması için atılması gereken adımlar anlatılmış, sınıf içinde kullanılabilecek kılavuzlar ve terimce örneklenmiştir. Üçüncü bölümde uygulaması yapılan sınıf içi çalışma örneklerle betimlenmiştir. Sonuç bölümünde ise, önerilen bileşenin ne gibi kazanımları olabileceği değerlendirilmiş ve çalışma boyunca anlatılan eğitim bileşeninin bir öneri olarak sunulduğu vurgulanmıştır. Çalışmanın amacı, özellikle görsel-işitsel çeviri dersi veren meslektaşların ders içindeki yenilikçi uygulamaları ve eğitim bileşenlerini çalışma olarak paylaşmalarını ve alanda eğitim verenlerin bilgi paylaşımını destekleyecek, eğitimcilerin deneyimleri ve bilgileri üzerine kurarak dersleri yenilikleri takip edebilecek şekilde güncellemeye yardımcı olabilecek bir çaba olarak açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: sesli betimleme, çeviribilim eğitimi, görsel-işitsel çeviri, azınlığa gönderim

Gündelik yaşamın vazgeçilmez bir parçası olan televizyon, en etkili kitle iletişim araçlarından biridir. İnsanların düşüncelerini, tutum ve davranışlarını biçimlendirme potansiyeli taşıyan televizyon programları içerisinde diziler önemli yer tutmaktadır. Bu açıdan, izleyicilerle dizi kahramanları arasındaki etkileşim araştırmaya değer bir konu olarak öne çıkmaktadır. İzleyicinin medya karakteriyle kurduğu tek yönlü sembolik ilişki parasosyal etkileşim kavramıyla ifade edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, parasosyal etkileşimin medya metnini alımlama sürecinde nasıl bir etki yarattığını ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemiyle yapılan bu çalışma için dokuz kadın izleyiciyle derinlemesine görüşme yapılmıştır. İzleyicilerin parasosyal etkileşim kurduğunu gösteren söylemler, Stuart Hall’un kodlama-kodaçımlama yaklaşımıyla ilişkilendirilerek analiz edilmiştir. Sonuç olarak, aile birliğinin önemine vurgu yapan İstanbullu Gelin dizisi, aşk, evlilik ve annelik kavramlarını yüceltirken, günümüzün yaşam koşullarına uygun toplumsal cinsiyet rollerini yeniden inşa etmektedir. İzleyiciler, dizi kahramanlarıyla parasosyal etkileşim kurarken, karakterin davranışlarını ve karşılaştığı olayları kendi düşünce ve deneyimlerinden yola çıkarak anlamlandırmaktadır. Bu açıdan parasosyal etkileşim alımlama sürecinde önemli rol oynamaktadır. İzleyiciler, kendi düşünceleri ve deneyimleriyle dizi karakterlerinin yaşadıkları arasında benzerlik bulduğunda, egemen okuma ya da tartışmalı okuma yapmakta, yaşantılar arasında önemli farklılıklar olduğunda ise muhalif okuma yapmayı tercih etmektedir.
Anahtar kelimeler: Parasosyal etkileşim, alımlama analizi, kodlama-kodaçımlama.

Geçmişten günümüze yürütülen derleme çalışmaları ile türkülere dair geniş bir arşiv oluşmuş ve derlenen türküler, uygulamalı halkbilimi kapsamında yeniden üretilerek dolaşımda tutulmuştur. Geleneksel kültürde sözlü ortamlarda üretilen bu ürünler zaman içerisinde plaklar, radyo, televizyon ve internet gibi üretim ve tüketim bağlamları ile buluşmuş ve modern dünyadaki varlığını sürdürmüştür. Özellikle internetteki yayın platformlarının ilgi görmeye başladığı yakın zamanlara kadar televizyon, kitlelerin başlıca enformasyon kaynağı olduğu gibi aynı zamanda etkin bir kültürlenme aracı olmuştur. Türk televizyon yayıncılığı özellikle 2000'li yıllardan itibaren uluslararası arenada ilgi gören yapıtlar çıkarmıştır. Star Tv'de 2010-2013 yılları arasında yayımlanan ve senaryosunu Emrah Serbes'in aynı adlı romanından alan Behzat Ç. Bir Ankara Polisiyesi adlı televizyon dizisi, diğer Türk dizilerinin aksine türkülerden fazlasıyla yararlanmış, takipçileri arasında halk müziğine dair bir farkındalık uyandırmıştır. Bu makalede söz konusu dizinin 78. bölümünde türkülerin ne şekilde kullanıldığı sorusunun yanıtı aranmıştır. Ele alınan bölümün son 36 dakikalık kısmında kaynağını halk müziğinden alan 9 eser kullanıldığı ve bunlardan bazılarının anlatının kurgusunu doğrudan biçimlendiren işlevlere sahip olduğu saptanmıştır. Ayrıca dizinin izleyicilerinden oluşan 40 kişilik bir grupla anket çalışması yürütülmüş ve elde edilen bulgulardan, söz konusu dizi sayesinde halk müziğine herhangi bir ilgisi olmayan kişilerde bu müzik türüne karşı sonradan bir ilginin oluştuğu saptanmıştır.

With the compilation studies carried out from the past to the present, a large archive of folk music was formed and the compiled folk songs were reproduced and kept in circulation within the scope of applied folklore. Produced in oral environments in traditional culture, these products have met with production and consumption contexts such as records, radio, television and internet over time and have continued to exist in the modern world. Television has been the main source of information for the masses, as well as an effective means of acculturation, especially until recently, when broadcast platforms on the Internet began to attract attention. Turkish television broadcasting has produced works that attract attention in the international arena, especially since the 2000s. The television series Behzat Ç. Bir Ankara Polisi, which was broadcast on Star TV between 2010 and 2013 and received its screenplay from Emrah Serbes's novel of the same name, has benefited greatly from folk songs on the contrary other Turkish tv series and has created an awareness of folk songs among its followers. In this article, the answer to the question of how the folk songs were used in the 78th episode of this series was sought. It has been determined that in the last 36 minutes of the series under consideration, 9 pieces originating from folk music were used and some of them had functions that directly shaped the narrative's fiction. In addition, a survey was conducted with a group of 40 people consisting of the audience of the series, and it was determined from the findings that there was an interest in this music genre among people who did not have any interest in folk music thanks to the series.

1389 yılında gerçekleşen Kosova Savaşı sonunda Kosova yüzyıllar boyunca Osmanlı İmparatorluğu yönetimi altında yer almıştır. Osmanlı İmparatorluğunun 1912 yılında bölgeden çekilmesiyle çalkantılı on yıllar sonrası Yugoslavya’nın bir parçası olmuştur. Yugoslavya’nın
dağılması sonrası Sırbistan’ın muhalefetine rağmen 17 Şubat 2008 tarihinde Kosova bağımsızlığını ilan etmiştir. Geçmişten gelen tarihsel bağların da etkisiyle Türkiye, Kosova’nın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkeler arasında olmuştur. Kosova’nın başkenti Priştine olmakla birlikte Prizren kültür başkenti denilebilir. Prizren çok kültürlü ve etnisiteli bir kenttir. Kentte, çoğunluğu Arnavutlar olmak üzere Türkler, Boşnaklar, Roman toplumu, Goralılar, Torbeşler ve az sayıda Sırp yer almaktadır. Kosova’da Türkler Priştine, Prizren, İpek, Mitroviça, Gilan, Vuçitırın gibi şehirlerde yer alırken yoğun olarak Prizren şehrinde bulunmaktadırlar. Bunlara
ek olarak Prizren’e yaklaşık olarak 20 km mesafede bulunan Mamuşa köyü de Türklerin yoğun olarak yaşadığı yerlerden birisidir. Arnavutça, Türkçe ve Sırpça Prizren belediyesinin kabul ettiği resmi diller arasındadır. Kent merkezinde Türkçe birçok kişi tarafından bilinmekte ve
konuşulmaktadır. Kentte Türk nüfusun olması ve Türkçe’nin gündelik yaşamda kullanılmasının yanı sıra Türkiye’de bazı bilinen önemli futbol kulüplerinin dernekleri ve temsilcilikleri de kent merkezinde yer almaktadır. Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş takımlarına ait taraftarlar
tarafından kurulan ve kullanılan dernek binaları kentin farklı yerlerinde yer almaktadır. 2018 yılı Ocak ve Nisan ayları içerisinde Prizren’de bir araştırma çalışması kapsamında yapılan saha çalışmalarında farklı kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde görüşülen
kişiler yukarıda belirtilen futbol takımları taraftarlığı konusunda da bilgiler vermişlerdir. Söz konusu takımların maçları kimi zaman dernek üyelerinin katılımıyla dernek binasında gruplar halinde izlenmektedir. Takımların birbirleri ile olan ezeli rekabeti Prizren’de de yankı
yapmaktadır. Bunlara ek olarak Türk milli takımının başarılarının da Prizren’deki futbolseverler tarafından ilgiyle takip edildiği anlaşılmaktadır. Saha görüşmelerinden elde edilen etnografik bilgiler değerlendirilmiş ve futbol takımı taraftarlığı üzerinden Prizren ile Türkiye arasındaki kültürel ve tarihi bağlar sosyal ve kültürel antropolojinin bakışıyla incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kosova, Prizren, Türkiye, Türk, Futbol

Despite the major advances in communication technology TV, which is followed by billions of people to hear about the news, to have their leisure time by watching serials and some programs and to be informed, still continues to be one of the most important mass media today. Affecting the thinking of audiences, enabling them to take a stand on certain issues and having the power of creating images about the places and people, television, which is one of the main tools, plays an important role in conveying the history and culture of different regions to the other people.
Today, the tourism sector is one of the most leading sectors of the world and Turkey. In Turkey, sea-sand-sun tourism is much more preferred. However, achieving the desired level of income from tourism and enabling the tourism continue all year round depend on alternative forms of tourism. Among the alternative forms of tourism cultural tourism comes first. Cultural tourism is a tourism concept that includes putting natural and cultural properties, cultural activities, contemporary art works and some socio-economic facts into the service of travelers in the form of a touristic product. In recent years, as in many parts of the world, many villages and towns of Turkey have met with tourism by means of travel programs, TV serials or films that challenge people to see different places.
Located within the borders of Nilüfer district, Misi, Gölyazı Tahtalı and Ürünlü which largely preserves the original architectural structure, have the characteristic of being a natural film plateau. The films and serials in recent years have made especially Gölyazı to be widely known and have provided a tourism mobility.
In this study, presenting the tourism potential of Nilufer by examining the contribution of TV serials and films in Turkey and the world is aimed. The method of this study is literature review. It is concluded that when the TV serial and filmmakers are encouraged, the district of Nilufer will be publicized more and will have more tourism revenues.

Öz: Bu makalede medya ve folklor olgusundan hareketle " Kocamın Ailesi " isimli 57 bölümlük dizinin folklorik açıdan tahlili yapılmaktadır. Bu maksatla dizinin tamamı izlenmiş olup ilk 30 bölümden hareketle çeşitli değerlendirmelerde bulunulmaktadır. Makalede, geleneğin aktarım bağlamı olarak medyanın etki gücü üzerinde durulmaktadır. Çünkü içinde bulunduğumuz yüzyılda yazılı, işitsel, görsel araçlarla dünyayı kuşatan medya, internetin sınırsız gücünü arkasına alıp kültürel bağlamların da önemli aktörlerinden birisi olmuştur. İlk örnekleri sözlü kültür mahsulü olup kayda geçirilen metinlerin veyahut batılı bir tür olarak kabul edilen romanların senaryolaştırılması şeklinde hayatımızda kendisine yer edinen hikâyelerden ve romanlardan kurgulanan filmler veya diziler, günümüzde folklorik pek çok unsurun incelenip yeni kurgularla tüketiciye sunulduğu bağlamlar durumundadır. Dolayısıyla makalenin amacı, değişen ve dönüşen yaşamlar gibi bu yaşamlar çevresinde teşekkül eden folklor mahsullerinin de söz konusu değişim ve dönüşümlerden etkilendiği ve yeni bağlamlarda yaşamaya/yaşatılmaya devam ettiği " Kocamın Ailesi " dizisi örnekleminden hareketle ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler: folklor, gelenek, kültür ekonomisi medya, tv, internet Abstract: In this article, the 57-episode-TV-series Kocamın Ailesi is analyzed in terms of folklore with reference to media and concept of folklore. To that end, all the episodes of the TV-series are watched and various evaluations are made with reference to the first 30 episodes of the series. In this article, the influential power of media is emphasized as the context of tradition's transfer, because, media, surrounding the world with written, auditory and visual tools in the century we live in, has become one of the most important actors of cultural contexts by being supported by the unlimited power of internet. Fictionalized from stories and novels gaining a seat in our lives by scripting the recorded texts and the novels, which are accepted as a Western type, the movies or TV-series, the first examples of which are products of oral culture, are in the position of contexts represented to the consumer with new fiction by studying many folkloric factors nowadays. Therefore, the aim of the article is revealed with reference to the example of the TV-series " Kocamın Ailesi " in which folklore elements are formed around these lives, like changing and transforming lives, are also affected by the mentioned change and transform and continue to live/be lived by new contexts.

Televizyon dizileri hakkında birçok açıdan değerlendirme
yapılabilir. Bu çalışmada izleyicilerin televizyon dizileriyle ilgili
değerlendirmeleri tespit edilmiştir. Televizyon dizilerinin içeriğinin,
izleyici ölçüm oranının ve ekonomik karlılığının yanı sıra izleyicilerin onlar
hakkındaki değerlendirmeleri de önemlidir. Bu çerçevede, izlenilen
dizilerde hoşlanılan ve hoşlanılmayan şeylerin izleyicilerin ifadeleriyle
belirlenmesine çalışılmıştır. İzleyicilerin televizyon dizilerinde en çok
hoşlandığı şeyin eğlence ve vakit geçirme olduğu ancak değerlerle
uyuşmayan unsurların gösteriminden rahatsızlık duyduğu anlaşılmıştır.

Kelime, bir ya da birkaç heceden oluşan anlamlı söz, sözcük şeklinde tanımlanabilir. Kelime, aynı dili konuşan insanların bütün mazilerine ait tecrübelerinin hafızalarında depolanmış hâlidir. Dinleme ve okuma yoluyla öğrenilen kelimeler, konuşma ve yazma yoluyla da pekiştirilir, zihinde kalıcı duruma gelir. Kişinin sahip olduğu kelime varlığı onun anlama ve anlatma yeterliliğini etkilemektedir. Düşüncelerin gelişmesini sağlayan esas unsur kelimelerdir. Her kelimenin insan zihninde bir kavram olarak karşılığı olduğuna göre ve insan da kavramlarla düşünebildiğine göre diyebiliriz ki kelime hazinesinin zenginliği insanın düşünce gücünü artırır. Okullarda dil becerilerinin kazandırılmasına kelime bilgisi geliştirilerek başlanır. Kişinin kendini ifade edebilmesinde ve iletişimde bulunduğu kişileri anlayabilmesinde sahip olduğu kelime bilgisinin önemi büyüktür. Günümüzde gençlerin kitap okumaktan uzak kalması bile kelime hazinelerinin zayıflığı ile ilişkilendirilmektedir. Kelime bilgisi sadece kitaplardan kazanılmaz. Kişi görsel, işitsel tüm izlenimlerinden kelime hazinesine aktarım yapabilir. Ülkemizde televizyon eğlence kültürünün önemli bir parçasıdır. Kişilerin kelime hazinelerini zenginleştirmede bu kültürden faydalanılabilir. Bu çalışmanın amacı Gülse Birsel’in Jet Sosyete dizisinde karşılaşılan, günlük konuşmalarda sık kullanılmayan kelimeleri belirlemektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde bir çalışmadır. Veriler doküman incelemesi tekniğinden faydalanılarak elde edilmiştir. Yazdığı dizi senaryolarında atasözlerini, yöresel deyişleri sıkça kullanan Gülse Birsel, daha çok eskimiş kelimeleri okumuş, kültürlü, belirli bir yaşın üzerindeki karakterlere kullandırırken, plaza dili diye tabir edilen, daha çok teknik, teknolojik terimlerden oluşan, dildeki dejenerasyonu ortaya koyan kelimeleri de eğitim görmemiş ya da eğitim görse de kültürlenmemiş karakterlere kullandırır. Gerek atasözleri, deyimler, vecizeler ve yöresel deyişlerin kullanımı olsun gerekse unutulmaya yüz tutmuş eski kelimelerin yahut teknolojiyle dilimize yeni girmiş kelimelerin kullanımı olsun izleyiciye zengin kelime çeşitliği sunularak dilin aktif kelime hazinesine katkı sağlanmış olur.