Resimli çOcuk Kitapları

Okumalar başlığı altında yaptığı bu keşif çalışması, günümüz çocuk kitaplarından Dede Korkut Hikâyelerine uzanan bir kazı yürütüyor. Bugün okuduğumuz çocuk edebiyatı metinlerinin kökenlerini 14. ve 15. yüzyılda Oğuz Türkçesiyle yazılmış anonim metinlere kadar götürüyor ve kopuk bir zincirin halkaları gibi saçılmış duran masalları kurduğu metinlerarası ilişkilerle, tesis ettiği anlatısal köprülerle yeniden birbirine bağlıyor. Kendi sözleriyle "Edebiyatın insanlığın var olduğu günden bugüne gelen bir zincir olduğunu" düşünen Günyüz'ün çalışması, bu alandaki akademik incelemelere anlamlı bir katkı sunma çabasıdır.

Toplumun normlarını bilinçli şekilde genç dimağlara aşılamaya araç olan masallar; bilinçaltında, taraflı bir yaşam senaryosu için çok sayıda klişeleşmiş rol, konum ve eylem değerine yol açmaktadır. Bu çalışmada, Külkedisi masalının özgün dokunuşlarla yeniden yazıldığı, bakış açısının değiştirildiği, cinsiyetçilik, güçsüzlük gibi algıların yapıbozuma uğratıldığı Külprensi ve Vejetaryen Külkedisi adlı resimli kitaplar odağında postfeminist bir çözümleme hedeflenmektedir. İki farklı edebiyattan seçilen, aralarında yirmi iki yıllık zaman farkı bulunan, toplumsal cinsiyet kurgularını farklı yaklaşım ve daha eşitlikçi bir perspektiften yansıtan eserlerde; ikiliklere dayandırılan pozisyonların mutlaklığı sorgulanacak, köktenci yapılarla mücadele edilirken klişeler üretilip üretilmediği tartışılacak ve yeniden yazım sürecinde tespit edilen benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulacaktır. Çalışmanın özgün değeri; tek yönlü çocuk yetiştirme temayülünü besleyen klasik masalların, resimli çocuk kitapları aracılığıyla postyapısalcı yöntemlerle yapıbozuma uğratıldığının tespiti ve çok boyutlu kavramlar merkezinde mutlak ve ideal addedilen durumların reddedildiğinin, cinsiyetler arasında insan eliyle yaratılan sınırların belirsizleştiğinin ortaya konulmasıyla çoğulcu kültürel bir karşılaştırmanın mümkün kılınmasıdır. Çalışmanın teorik çerçevesini, tüm mağduriyetleri üstlenen postfeminizm; metodunu postyapısalcı teorilerin yöntemi olan yapıbozum ile çözümlenen resimli kitapların derin yapısına ulaşmak ve söylem çözümlemesini yapmak için kullanılan metinlerarasılık ve göstergelerarasılık oluşturmaktadır. Çalışmada anlamı derin yapıdan çıkararak metnin ve resmin açık açık söylemese de varsaydıklarını ya da ima ettiklerini tespit etmek için yorumlayıcı bakış açısıyla metin ve resim odaklı çözümleme yapılacaktır. Çalışmanın amaçladığı yaygın etki, yazılı ve görsel bir uyaran olarak öne çıkan resimli kitapların empoze edilen eril tahakkümü reddettiğinin ortaya konulmasıyla farklılık fikrine vurgu yapılması, eşitlik yerine özerklik kavramının konularak farklı düşünme, farklı tercihlerde bulunma ve farklı olabilme hakkının talep edilmesidir.

Bu araştırmada resimli öykü kitaplarının ve okul öncesi öğretmenlerinin büyük grup
etkinliği olarak gerçekleştirdikleri kitap okuma etkinliklerinin niteliği ile okul öncesi
eğitim alan alt sosyoekonomik düzeydeki beş yaş çocukların alıcı ve ifade edici dil
sözcük bilgileri ve dil gelişimleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma alt
sosyoekonomik düzeyde beş yaş grubundaki 181 çocuk ve 21 okul öncesi
öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Çocukların alıcı ve ifade edici dil sözcük bilgisi
düzeylerini belirlemek için TİFALDİ; alıcı ve ifade edici dil gelişimi düzeylerini
belirlemek için ise TEDİL ölçekleri kullanılmıştır. Öğretmenlerin kitap okuma
etkinliklerini değerlendirmek için araştırmacı tarafından Kitap Okuma Etkinliği
Öğretmen Değerlendirme Formu (KOD) geliştirilmiş; kitap merkezinde yer alan ve
etkinlik sırasında okunan resimli öykü kitaplarını değerlendirmek için araştırmacılar
tarafından geliştirilen Resimli Öykü Kitaplarını Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır.
Araştırmanın sonuçlarına göre resimli öykü kitaplarının ve kitap okuma etkinliklerinin
nitelikleri kısmen yeterli olarak bulunmuştur. Alt sosyoekonomik düzeydeki
çocukların devam ettikleri okul öncesi eğitim kurumlarında resimli öykü kitaplarının
niteliğinin ve kitap okuma etkinliklerinde, çocukların alıcı ve ifade edici dillerinin
öğretmenler tarafından desteklenmesinin ve uygun etkinlik ortamlarının
oluşturulmasının niteliği ile çocukların alıcı ve ifade edici sözcük bilgileri ve dil
gelişimleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur.
Öykünün etkili okunmasının niteliği ile alıcı ve ifade edici sözcük bilgisi ve dil gelişimi
arasında ise istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunamamıştır. Beş yaş çocuklarının
sözel dil performansını anlamlı olarak yordayan değişkenlerin sırasıyla ailenin aylık
geliri, ailenin çocuğa kitap okuma sıklığı, çocuğun alıcı dil sözcük bilgisi, çocuğun
ifade edici dil sözcük bilgisi ile öğretmenin ifade edici dili destekleme puanları olduğu
sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar sözcükler: okul öncesi eğitim, kitap okuma etkinlikleri, alıcı dil gelişimi,
ifade edici dil gelişimi, sözcük bilgisi, resimli öykü kitapları, çocuk edebiyatı

AN EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE QUALITY OF PICTURE STORY BOOKS’ & READ ALOUDS’ AND LANGUAGE DEVELOPMENT OF 5 YEAR OLD CHILDREN
In this research it is aimed to examine the relationship between the qualities of read aloud activities and the picture story books with the receptive and expressive vocabulary and language development of 5-year-old children having pre-school education in a lower socioeconomical status. The research was applied with 181 children in 5 years old and 21 pre-school teachers. TIFALDI scale was used to determine the receptive and expressive vocabulary and TEDIL scale was used to determine the development of receptive and expressive language development. The Read Aloud Teacher Assessment Form was developed by the researcher to assess the read aloud activities and the Picture Story Book Assessment Scale was used to assess the picture story books read during the activity and in the book center. There is a statistically meaningful and positive relation between the quality of the supporting the children by the teachers and providing proper education environment with the receptive and expressive vocabulary and language development in the read aloud activities and quality of the picture story books. But there is not a statistically meaningful and positive relation between the quality of reading the book effective with the receptive and expressive vocabulary and language development. It is concluded that the variables predicting the spoken language performance of the 5-year-old children are, the monthly income of the family, the book reading frequency of the family to the child, the receptive vocabulary and the expressive vocabulary of the child and the supporting points of the teacher for the expressive language respectively.
Keywords: preschool education, read aloud, receptive language, expressive language, vocabulary, picture story books, children’s literature

ÖZET
Günümüzde gelişen ve değişen dünyada doğanın tahrip edilmesi, sanayileşmenin ve kentleşmenin artması çevre sorunlarına neden olmaktadır. Meydana gelen bu çevre sorunlarının nedenleri insan faktörünü işaret etmektedir. Çevre sorunlarına neden olan insanların çevre eğitimi aracılığıyla çevre sorunlarına çözüm olacağına inanılmaktadır. Bu nedenle bireylerin çevreye karşı olumlu davranışlar sergileyebilmeleri için, tüm bireyler okul öncesi dönemden itibaren çevre eğitimi kapsamında oyun temelli öğrenme yöntemiyle doğa bilgisi ve doğa sevgisi kazanmaları gereklidir. Çevre eğitimi uygulamalarında önemli eğitim materyallerinden biri olan resimli çocuk kitapları çocukların çevreyi tanımalarını, çevre farkındalığı edinmelerini, çevre problemlerini görmelerini ve var olan problemlere çözümler geliştirmelerin sağlamaktadır. Bu kitaplar ele aldıkları konular ve çevre eğitiminin amaçlarına yönelik çocuklara verdikleri alt mesajlar ile çocuklara yararlı olmayı hedeflemektedir. Bu bilgiler doğrultusunda, erken çocukluk dönemine uygun olan ve çevre eğitimine yönelik olarak yazılmış resimli çocuk kitaplarının hangi konuları ele aldığını ve çevre eğitiminin hangi amaçlarına yönelik yazıldığını incelemek amaçlanmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve doküman analizi yapılmıştır. Araştırma kapsamında incelenen 98 kitaptan 50 resimli çocuk kitabı araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Sonuç olarak; araştırma kapsamında incelenen kitapların çoğunluğunun, çevre sorunları ve çevre sorunları için neden önlem alınması gerektiği durumlarını çocuklara anlatma bakımından yetersiz olduğu ve kitapların çocuklarda çevreci birey olma anlayışıyla özdeşim kurabileceği konular içermediği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Çevre Eğitimi, Çocuk Edebiyatı, Ekolojik Yaşam, Erken Çocukluk Dönemi, Resimli Çocuk Kitapları.

Nowaday, the destruction of nature, the increase of industrialization and urbanization in the developing and changing world cause environmental problems. The causes of these environmental problems that come to the square are pointing to the human factor. It is believed that people who cause environmental problems will solve environmental problems through environmental education. For this reason, it is necessary for all individuals to acquire nature knowledge and love of nature by means of game-based learning within the scope of environmental education from the pre-school period in order for individuals to exhibit positive behaviors towards the environment. Picture books, one of the most important educational materials in environmental education practices, provide children with an understanding of the environment, acquiring environmental awareness, seeing environmental problems, and developing solutions to existing problems. These books aim to be useful to children with the topics they deal with and the sub messages they give to children for the purposes of environmental education. In the light of this information, it was aimed to examine the picture books which are written for environmental education which are suitable for early childhood and which topics they describe and for which purposes environmental education is written. Qualitative research method was used in this research and document analysis was done. Within the scope of the research, 98 books were examined. 50 of these books have formed the study group of the research. As a result; it is thought that the majority of the books examined in the research are inadequate in telling children about why environmental precautions should be taken for environmental and environmental problems and that books do not contain the topics that children can identify with being an environmentalist individual.
Keywords: Environmental Education, Children’s Literature, Ecological Life, Early Childhood Period, Illustrated Children's Books.

Çocuk, yaşama hazırlanma sürecinin her aşamasında çeşitli eğitsel uyarıcılarla karşı karşıya
gelmektedir. Çocuklara yönelik hazırlanan resimli hikâye kitaplarının da bu eğitsel uyarıcılar arasında
kabul edildiği bilinmektedir. Bu bağlamda, bu araştırmayla resimli hikâye kitaplarında yer alan çocuk
oyunlarının Piaget’nin oyun gelişimi kuramına göre incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma nitel
araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi ile kurgulanmıştır. Araştırmanın veri seti, benzeşik
(homojen) örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın veri setini 2012-2015 yılları arasında
yayımlanmış 200 resimli hikâye kitabı ve üzerinde “4-6 yaş aralığı için tavsiye edilmektedir” ibaresini
taşıyan kitaplar oluşturmaktadır. Araştırmanın temel problemine uygun olarak incelenen 200 adet resimli
hikâye kitabından 18’inde oyun olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın veri setinden elde edilen sonuca göre
4-6 yaş aralığındaki çocuklara yönelik olarak yayımlanmış resimli hikâye kitaplarında yer alan oyunların
Piaget’nin oyun gelişimi kuramına göre ya çocukların normal gelişimlerinin gerisinde ya da normal
gelişimlerinin ilerisinde oyun türlerinden olduğu, çocukların oyun gelişimlerine uygun oyun türlerine çok
az yer verildiği bulunmuştur. Bulgular çocuklar için üretilen resimli hikaye kitaplarının Piaget’nin oyun
gelişimi kuramı bağlamında çocukların oyun gelişimine uygunluğunun yeterli düzeyde olmadığı
yorumlanmıştır.

Bu çalışmada, tektipleştirilmiş annelik ve babalık temsillerine eleştirel bir bakış sunulmakta, annelik ve babalık deneyimleri çeşitli teorik ve metodolojik yaklaşımlarla incelenmektedir. Sınıf, etnik köken, ırk, cinsiyet, cinsellik ve aile farklılıkları dâhil olmak üzere çeşitli ebeveynlik formları odağında toplumsal cinsiyet teorileri ile toplumsal cinsiyete dayalı anlatıların, yaşamların, uygulamaların, kimliklerin ve kurumların çoklu boyutlarıyla ilgilenilmektedir. Bu doğrultuda çalışmaya konu edinilen, ataerkil ideolojiyle çatışan değerleri yansıtan, sınırları aşan ve toplumsal değerleri tartışan Sara Şahinkanat’ın yazdığı, Ayşe İnan’ın resimlediği Annemin Çantası ve Babamın Battaniyesi resimli kitaplarında öne çıkan konular annelik ile babalığın farklı imgeleridir. Postmodern olarak nitelendirilebilecek her iki resimli kitapta da anne ve babanın karakterizasyonları ile çocuklarıyla ilişkileri saygı, eşitlik ve sosyal adalet çerçevesinde ebeveynliğe feminist bir bakış getirmekte ve cinsiyet ayrımı yapılmadan ataerkilliği içten dışa değiştirmeye hazır, güçlü, sosyal olarak bilinçli yetişkinler üreten ebeveynlik öne çıkarılmaktadır. Ebeveynlik konusunda keskin tanımların yapılmadığı iki eserde kurgulanan anne ve baba modeli, çocukları üzerinde tahakküm ve güç kullanmak  yerine gücü çocuklarıyla paylaşmaktadır. Böylelikle anne ve baba rollerinin benzer doğrultuda şekilleneceği bir model önerilmekte, eşitliği ve sosyal adaleti destekleyen değerler ve davranışlar sergileyen çocuklar yetiştirmek amaçlanmaktadır. Metinler incelenirken nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analizi tercih edilmektedir. Eserlerin annelik ve babalık bağlamında irdelenmesinde hareket noktası olarak metin ve resim kullanılmaktadır. İki eser belirlenen temalara göre değerlendirilerek toplanan veriler betimsel analize tabi tutulmakta ve özellikle dezavantajlı kadınlar olmak üzere çeşitli gruplar için sosyal değişimin teşvik edilmesini destekleyen postfeminist bakış açısıyla çözümlenmektedir. Ortaya çıkan bulguların desteklenmesi amacıyla metinlerden doğrudan alıntılar yapılmaktadır.

Her gelişim döneminde kazanılması gereken beceriler birbirinden farklı olup birbirini tamamlayarak gelişmektedir. Bu yüzden bu yaş çocukları için yayınlanan kitapların içeriği, resimlemesi ve konusu oldukça önemlidir. Kitap çocuğu eğitmekle kalmayıp onun yaşamını da yönlendirir. Çocuk kitapları resimlerindeki karakterlerin örnek alınması çocuğun estetik açıdan eğitiminde ve kendi kişilik yapısının gelişiminde önemli rol üstlenir” (Mardi, 2006). Erken çocukluk yıllarındaki çocuklar için yayınlanan resimli hikaye kitaplarında öz bakım becerilerine değinilmesi gelişimleri açısından önemli bir yer tutar. Okul öncesi dönemde önemli bir yer tutan temizlik, sağlık, beslenme, giyim, düzen, kendini tehlike ve kazalardan koruma gibi beceriler kitaplardaki resimler yoluyla çocuklara daha kalıcı bir şekilde aktarılabilir. Bu araştırma 3-6 yaş resimli hikaye kitaplarında yer alan resimlerde özbakım becerilerinin incelemesini amaçlamaktadır. Araştırmada 3-6 yaş resimli hikaye kitaplarındaki özbakım becerilerinin resimlerde yayın evlerine göre; temizlik, giyinme, düzen, sağlık ve kendini tehlikelerden ve kazalardan koruma becerilerinin  yayın evlerine göre farklılık gösterip göstermediği alt amaçlarına cevap aranmıştır.  Bu araştırma nitel bir çalışma olup amaçlı örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yaklaşımı ile çocuk edebiyatı alanında yayın yapan 4 yayınevinin 250 kitabı veri setini oluşturmaktadır. Araştırma 3-6 yaş  aralığında ve 2012 Ekim-2015 Ekim ayından önce yayımlanmış kitaplarla sınırlıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. 250 veri setindeki kitaplardan Özbakım becerilerinin varolduğu karar verilen 145 kitapla çalışma gerçekleşmiştir. Araştırmada M.E.B 2012 Okul öncesi Eğitim Programı’nda belirlenen kazanım ve göstergeler Resimde Öz Bakım Becerileri İnceleme Formu’na dönüştürülmüştür. Hazılanan bu formun maddeleri alan uzmanları tarafından değerlendirilmiş ve en son şekli verilmiştir. M.E.B. 2012 Okul Öncesi Eğitim  programda yer alan 36-72 aylık çocukların eğitimleri için belirlenen öz bakım becerilerinde geçen kazanımlara göre; “Bedeniyle ilgili temizlik kuralları” “Giyinme” “Yaşam alanları” “Yeterli ve dengeli beslenme.” “Dinlenme.” “Günlük yaşam becerileri için araç ve gereçlerin kullanımı.” “Kendini tehlike ve kazalardan koruma.” “Sağlığı ile ilgili önlem alma.” adı altında kategoriler oluşturulmuştur. İçerik analizi sonucunda resimli kitapların resimlerinde en fazla yeterli ve dengeli beslenir becerisine rastlanılmıştır. Yeterli ve dengeli beslenme becerisi %31.42 oranında resimli kitaplarda bulunurken; %14.75 sağlığı ile ilgili önlem alma becerisi, %13.39 giyinme becerisi , %12.57 günlük yaşam becerileri için araç ve gereçlerin kullanımı becerisi, %10.38 kendini tehlike ve kazalardan koruma becerisi, %8.20 yaşam alanları becerisi, %4.92 bedeniyle ile ilgili temizlik kuralları becerisi, ve % 4.37 dinlenme becerisine rastlanmıştır. Bu oranların bu becerilerin verilmesi açısından yeterli olmadığı söylenebilir. Bu yaş grubundaki çocukların okuma-yazmayı bilmemesi ve kitaplardaki resimlerin çocuklarda işitsel algı yanında görsel algıya da hitap ediyor olması resimlemenin çocuklara kazandırılmak istenen becerilerin kalıcılığının daha da arttırılmasını sağladığı söylenebilir. Çocukların ilgisini çekme fırsatı yakalayan resimler onların gelişimlerine, yaratıcılıklarına ve hayal güçlerine olumlu katkı sağlayacaktır. Elde edilen bulgular tartışılmış ve bu bağlamda öneriler sunulmuştur.

The family is a social environment where care and support are provided to ensure that the individual continues his/her life from the moment he or she comes to the world. In all periods from prehistoric times to this day, being a family has been very important for the mankind. Along with the changing times and conditions, the concept of the family continues its existence as a social structure that is constantly changing. Many of these changes that a child is going through are difficult to understand for the child. In illustrated children's books, which are written for early childhood, family changes such as divorce, death and migration have been grouped under the titles "books that are challenging" or "negative issues". In this research, it was aimed to determine how the concepts of divorce, death, migration, and remarriage-adoption; which are family changes, are handled in children's literature works that are written for early childhood and it was aimed to determine the harmonious and incompatible aspects of the works. The study group of the research constitutes "40 illustrated children's books" determined by sampling method. Qualitative research method was used in the collection, analysis and interpretation of data. A document review was conducted to collect the data. The obtained data was analyzed by content analysis technique. Most of the books examined are thought to be inadequate to describe the subject to children positively. In accordance with this information, it is thought that the illustrated children's books covering changes in the family are inadequate in terms of quantity and quality.

Aile, bireyin dünyaya geldiği andan itibaren yaşamına devam etmesini sağlamak için bakım ve desteğin sağlandığı sosyal bir ortamdır. Tarih öncesi çağlardan günümüze kadar olan tüm süreçlerde aile olmak insanoğlu için çok önemli olmuştur. Değişen çağ ve koşullarla birlikte aile kavramı sürekli değişim halinde olan toplumsal bir yapı olarak varlığını sürdürmüştür. Çocuğun içinde bulunduğu bu değişimlerin pek çoğu çocuk için anlaşılması zor durumlardan oluşmaktadır. Boşanma, ölüm, göç gibi ailede yaşanan değişimler erken çocukluk dönemi için yazılan resimli çocuk kitaplarında “zor konuları elen alan kitaplar” veya “olumsuz konular” başlıkları kapsamında gruplandırılmıştır. Bu araştırmada ailede yaşanan değişimlerden boşanma, ölüm, göç-taşınma ve yeniden evlenme-evlat edinme kavramlarının erken çocukluk dönemi için yazılan çocuk edebiyatı eserlerinde nasıl ele alındığını inceleyerek, eserlerin alanyazın ile uyumlu ve uyumsuz yönlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemine ile tespit edilmiş 40 resimli çocuk kitabı oluşturmaktadır. Verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Verilerin toplanması amacıyla doküman incelemesi yapılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda incelenen kitapların çoğunun konuyu çocuklara pozitif bir şekilde anlatma yönünden yeterli olmadığı düşünülmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda ailede yaşanan değişimleri kapsayan resimli çocuk kitaplarının nicelik ve nitelik yönünden yetersiz olduğu düşünülmektedir.

Bu kitap, yüksek lisans projesi olarak hazırlamış olduğum kısa animasyon filmindenyola çıkılarak Kök Yayıncılık için kitaba uyarlanmıştır. Geleneksel bir Balıkesir halk masalından derleyerek çekmiş olduğum bu cut-out tekniğindeki animasyon, İstanbul, Ankara ve İzmir'de çeşitli film festivallerinde gösterim için seçilmiştir.

ISBN : 978-975-499-368-4

Masal Kitabı

Bu çalışmada cinsiyet kurgularını şekillendiren iyilik-kötülük, güzellik-çirkinlik gibi kavramlar çerçevesinde okul öncesi çocuklar için kaleme alınan resimli kitaplar Zogi ile Zogi ve Uçan Doktorlar üzerine toplumsal cinsiyet inşalarının yapıbozumu odağında postfeminist bir analiz hedeflenmektedir. Toplumsal cinsiyet rollerini farklı yaklaşım ve daha eşitlikçi kurgularla yansıtan kitaplar örnekleminde değer atfedilen kavramların mutlak olmadığı ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Çalışmanın özgün değeri; tek boyutlu çocuk yaratma eğilimini destekleyen resimli kitap türüne dâhil olmalarına rağmen Zogi ile devam metni Zogi ve Uçan Doktorlar’ın postyapısalcı bir tavırla geleneksel/ klasik yapıyı yapıbozuma uğratarak mutlak, kesin ve ideal kabul edilen durumları reddettiğinin ve cinsiyetler arasındaki sınırları geçmişe oranla belirsizleştirdiğinin ortaya konulmasıdır. Bahsi geçen metinler; görsel ve sözel uyaranlarla beraber belirsiz, yeni, şaşırtmacalı kurgular yaratarak çocukların sorma-bilme dürtüsünü devindiren uyaran görevi görmektedir.
Çalışmanın kuramsal altyapısını; okuyucu-tepki teorisi ile sadece kadını değil, bütün mağduriyetleri üstlenen postfeminist eleştiri oluşturmaktadır. Yöntem ise postyapısalcı teorilerin metodu olan, bilhassa Fransız feministlerin savunduğu dişil dili mümkün kılan ve Derrida tarafından ortaya konulan yapıbozum ile incelenen eserlerin derin yapısına ulaşmak ve söylem çözümlemesini yapmak için kullanılan metinlerarasılık ve göstergelerarasılıktır. Anlamı derin yapıdan çıkararak metnin ve resmin açık açık söylemese de varsaydığı, içerdiği veya örtülü şekilde ifade ettiğini tespit etmek amacıyla eserlere yorumlayıcı bakış açısıyla yaklaşılıp metin ve resim odaklı çözümleme yapılacaktır. Çalışmanın hedeflediği yaygın etki, hem yazılı hem de görsel bir uyaran olarak öne çıkan resimli kitapların dayatılan eril tahakkümü ve söz konusu tahakkümün yarattığı kategorileri reddettiğinin ortaya konulmasıyla farklılık düşüncesine vurgu yapılması, eşitlik yerine “özerklik” kavramının konularak farklı düşünme, farklı tercihlerde bulunma ve farklı olabilme hakkının talep edilmesidir.

İnsanlığa farklı şekillerde hizmet etmiş kişilerin biyografilerini kaleme almak hele de bunu kurgu yoluyla ve resimli kitap olarak tasarlamak belki de biyografi yazarlığının en zor şeklidir. Bir yanda anlatılması gereken gerçekler, öte yanda yazarın o kişi hakkında kurguladığı ve okura sunmaya çalıştığı bakış akışı yer alır. Bir yanda yaptıkları ile sanat, siyaset, bilim, insan hakları, spor vb. alanlara değer katan gerçek bir kişiyi tanıtma amacı, öte yanda gerçekleri kurguya dönüştürme çekimi yazarı etkilemektedir. Yazarın biyografik eser yazmaktaki amacı bir başarıyı betimleyerek çocuk okurda, o kişiye karşı merak duygusu uyandırmak ve belki de anlatılan kişinin hikâyesiyle bir tatmin yaşatmaktır. Biyografide, hayatı anlatılmaya değer gerçek bir kişi yer alır ve yazar, bu kişinin hayatını kendine özel bir bakış açısıyla ve üslubuyla sunarken kişinin gerçek yaşamından uzaklaşma, onu farklılaştırma hakkına sahip değildir. Yazar, bir hikâye kurgulandığında zaman ve mekân unsurları devreye girer. Dolayısı ile biyografisi yazılan kişinin hikâyesinin inandırıcılığı, kahramanın yaşadığı zamana ve mekâna göre kurgulanmasıyla yakın ilişkilidir. Bir biyografi yazarının, metnini oluştururken tanrısal bakış açısı yerine, betimlemeye dayalı gözlemci bakış açısını tercih etmesi biyografinin daha inandırıcı olmasını sağlar. Öte yandan devlet başkanı, padişah gibi geçmişte yaşayan liderlerin, çocukların zihninde yer edebilmesi için bu kişilerin birbirinden farklı ayırt edici kişisel özelliklerinin biyografi metninde öne

Resimli çocuk kitapları çocukların eğitimi ve gelişiminde nasıl önemli bir rol oynamaktaysa, özel gereksinimli çocuklar söz konusu olduğunda da bu rolün önemi armaktadır. Günümüzde Obsesif kompülsif davranış bozukluğu ya da disleksi gibi özel durumdaki çocuklara yönelik resimli kitapların (oransal olarak az da olsa) basılıyor olması yakın zamanda gelişen olumlu bir durumdur.
Bugün Hiperaktivite ve Dikkat Bozukluğu, çocukların ortalama %5'inde görülmektedir. Yaygın bir tanımla, bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketlilik ve dikkat azlığı ile kendini gösteren bir bozukluktur. Bu durumu yaşayan çocuklar dikatlerini odaklama konusunda sorun yaşarlar. Dolayısıyla algıları, diğer çocuklara göre farklılık göstermektedir. Resimli kitaplar, yukarıda söz edildiği gibi çocuk eğitiminde oldukça ciddi öneme sahiptir ancak HDBS sendromu olan çocuklar genel yaş dönemlerine ve gelişim düzeylerine denk bir gelişme gösteremediklerinden dolayı, kendilerine özel bir yaklaşımın gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Bu bildiride, Hiperaktivite ve Dikkat Bozukluğu Sendromu olan çocuklara yönelik resimli kitapların resimleme, sayfa tasarımı ve tipografi gibi fiziksel özeliklerinin nasıl olması gerektiği konusunda bir öneri getirilmektedir. Doğru ve algılanabilir görsel verilerle geçirilebilecek bir çocukluk, özel gereksinimli çocuklarda ileriki yaşamlarını da belirleyecek son derece önemli bir etkendir.

Bu çalışmada, mülteci konusunu ele alan Türkçe ve çeviri çocuk kitaplarında empati içeren ögelerin
belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasına göre
tasarlanmıştır. Veriler doküman incelemesi ile toplanmıştır. Çalışmanın veri kaynağını ‘Benim adım
Mülteci değil’, ‘evinden uzakta (mülteci)’ ve ‘Halepli Zeynep’ adlı üç çocuk kitabı oluşturmaktadır.
Kitaplardan ‘Benim adım Mülteci değil’ İngilizceden, ‘evinden uzakta (mülteci)’ ise Felemenkçeden
Türkçeye çevrilmiştir. ‘Halepli Zeynep’ ise Türkçe yazılmış bir kitaptır. Bu üç kitabın seçilmesindeki ana
neden, ele aldıkları konunun mülteci konusu olmasıdır. Ayrıca kitapların üçünün de benzer yaş
gruplarına hitap etmesi ve yazılı metin yanında resimlerin de bulunması seçilmelerinde belirleyici
olmuştur. Verilerin analizi içerik analizi tekniği ile yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, incelenen üç
kitapta mülteci konusuna çocukların empatik bir bakış açısıyla bakmasını sağlayabilecek ögelerin farklı
şekillerde ve oranlarda yer verildiği belirlenmiştir. ‘Benim adım Mülteci değil’ ve ‘evinden uzakta
(mülteci)’ adlı kitaplarda metinler içerisinde empatiye yönelik ögelerin yoğun bir şekilde yer aldığı
belirlenmiştir. ‘Benim adım Mülteci değil’ adlı kitapta empati ögelerine sorular aracılığıyla okurun
sezmesini sağlayacak şekilde yer verilmiştir. ‘evinden uzakta (mülteci)’ kitabında ise empatiye dair
ögelerin doğrudan verildiği görülmektedir. Ancak ‘Halepli Zeynep’ adlı kitapta empatiye yönelik ögelerin
metin içerisinde oldukça az olduğu belirlenmiştir. Resimler açıdan bakıldığında ise bu üç kitaptan
‘Halepli Zeynep’in empati içeren resimler açısından daha zengin olduğu, fakat aynı zamanda çocuğa
uygun olmayan resimlerin de kitapta yoğun olduğu belirlenmiştir. Diğer iki kitaptan ‘Benim adım Mülteci
değil’in resimlerinde empatiye dair bir unsur bulunamazken ‘evinden uzakta (mülteci)’ ise bir resim
tespit edilmiştir.

ÖZ: Araştırmada, Türk yazarlar tarafından yazılmış resimli hikâye kitaplarındaki sözel mizah unsurlarının okul öncesi dönem çocuklarının mizah gelişimine uygunluğunun incelenmesi amaçlanmaktadır. Mizahın merak uyandırıcı doğası, çocuk gelişimine katkısı ve bu konudaki araştırmaların yetersizliği bu çalışmayı önemli hale getirmektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden betimsel desende planlanan çalışmada doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2008-2018 yılları arasında yayınlanan mizah içerikli 67 adet Türkçe resimli çocuk kitabından oluşmaktadır. Araştırmada veriler "Resimli Çocuk Kitaplarında Yer Alan Mizahi Unsurları İnceleme Formu" kullanılarak elde edilmiştir. Bu form görsel mizah, sözel mizah ve durumsal mizah olmak üzere üç alt boyut ve toplam 45 maddeden oluşmaktadır. Bu araştırmada resimli hikâye kitapları yalnızca sözel açıdan incelendiği için sadece formun yirmi kategoriden oluşan sözel mizah unsuru alt boyutu kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre; incelenen resimli hikâye kitaplarında okul öncesi dönem çocuklarının mizah gelişimine uygun sözel mizah unsurlarına yoğunlaşıldığı tespit edilmiştir. Bazı resimli hikâye kitaplarında ise kısmen de olsa okul öncesi dönem çocuklarının mizah gelişimine uygun olmayan yedi yaş ve üstü çocukların mizah gelişimine uygun olan sözel mizah unsurlarına yer verildiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Çocuk, çocuk edebiyatı, resimli hikâye kitabı, sözel mizah. ABSTRACT: It was aimed with the current study to investigate the suitability of the verbal humour elements in the picture story books written by Turkish writers to the humour development of preschool students. The evocatory nature of humour its contribution to child development and the lack of researches in this field make the study significant. In the study which was planned in descriptive design out of qualitative research methods, document analysis was used. The working group of the study was made up of 67 picture story books with a humorous content in Turkish language written between the years 2008 and 2018.

Koca, F., & Asutay, H. (2022). Çocukların okuma kültürü ediniminde dijital resimli çocuk kitapları üzerine bir alanyazın değerlendirmesi. M. Seyhan-Yücel, H. Köksal, M. T. Öncü, L. Coşan & H. Asutay (Ed.). Germanistik im digitalen Wandel (s. 100-112) içinde. Trakya Üniversitesi Yayınları.

Kuşaklararası bilgi aktarma sürecini kalıcı hale getiren kitap, matbaanın keşfi ve 15. yüzyılda Gutenberg’in matbaa teknolojisiyle birlikte daha geniş kitlelere ulaşmaya başlamıştır. Günümüzde ise basılı kitap formundan etkileşimli elektronik kitap formuna geçiş yapan ve 18. yüzyıldan itibaren başlayarak günümüze kadar uluslararası çapta başarılı çalışmalar verilen resimli çocuk kitabı alanı, özellikle okul öncesi çocuk ve ebeveyn arasında önemli bir köprü oluşturmaktadır. Gelişen teknolojiyle birlikte algıları değişen çocuklar için üretilen yayınların da teknolojiye göre doğru ve etkili bir şekilde değişmesi gerekmektedir. Bununla birlikte üretim, yayınlama, dağıtım, saklama ve paylaşma şekilleri değişen kitabın; içerik, biçim, dil, resimleme açılarından yeniden ele alınarak etkileşimli çocuk kitapların üretilmesinde izlenecek yollar tartışılmalıdır. Bu çalışmada basılı kitaplar için geçerli olan kuralların; teknolojinin içine doğan, dünyayı sadece görsel olarak algılayan okul öncesi dönemdeki çocuklar için hazırlanan etkileşimli çocuk kitaplarına göre yeniden değerlendirmesi ve uyarlanmasının gerekliliği tartışılmış ve literatür taramasına göre etkileşimli çocuk kitaplarının içereceği unsurlar ortaya koyulmuştur.
-
Books, making the process of transferring information from one generation to the other permanent, have been reaching a wider audience since the discovery of the press and the printing technology of Gutenberg in the 15th century. Today, the illustrated children’s book  field, which has transitioned from printed book form to interactive electronic book form, and which has given successful works since the 18th century, forms a significant bridge especially between pre- school children and their parents. The publications produced for children whose perceptions have been changed with the developing technology must be changed correctly and effectively according to technology. In addition, since ways of production, publishing, distribution, storage, and sharing of the books have been altered; the ways to be followed in production of interactive children’s books should be discussed by reconsidering the context, form, language, and painting styles. In this work, necessity of adoption and reevaluation of the rules, which are valid for printed books, are discussed considering the interactive children’s books which are prepared for pre-school children, who are born into technology and perceive the world only visually, and the sine qua non contents of interactive children’s books are proposed according to a thorough literature review.

Ulkemizde uretilen resimli cocuk kitaplari goz onunde bulunduruldugunda yeni ve orijinal olan bu sembolik yaklasimin okur tarafindan kesfedilmesi icin neler yapilmasi gerektigi uzerinde durulmalidir. Resimli cocuk kitaplarinin en onemli ozelligi, resimlerin cocuklarin dunyasinda yeni okumalara kapi acmasidir. Her Şeyi Onaran Adam , siyasi-tarihi bir figurun hayatinin kurgu bir eser olarak yazar tarafindan nasil olusturulduguna, illustrasyonlarla bir donemin nasil yansitildigina dair ornek olmasi bakimindan incelenmesi gereken bir eser.