Küreselleşme ve Gıda

Gıdanın ticarileşmesi artık gıda güvenliğini tehdit ediyor. Özellikle gıda ithalatı başlı başına öncelikle çiftçiyi sonrasında tüketiciyi dört bir yanından çevirip sarmalıyor.
Artık market raflarında cici bici ambalajlarında kaplanmış, içinde ne barındırdığı belirsiz, farklı kıtalardan dev gemilerle taşınmış ürünlerle karşı karşıyayız.
Gıda ithalatı bir tek mevzuya odaklanmış durumdadır; düşük maliyetler.
Kayıplarımız ve geri döndürülemez varlıklarımız için tek bir can simidi kaldı; şehirli tüketicilerin seçimleri ve tüketmekten ileri gelen güçleri.


Ticaretin serbestliğiyle, yerel gıda üretiminin varoluşu birbirine taban tabana zıt. İpin ucu tüketicilerin ellerinde.

Yeryüzü bir gıda krizinin eşiğinde mi? Elinizdeki kitap çarpıcı bir iç değerlendirmedir. Tarım uzmanı Richard Heinberg ile Michael Bomford, Post Karbon Enstitüsü için hazırladıkları raporda mevcut neoliberal tarım sisteminin çöktüğünü ilan ediyor. Bu çöküşün olası bir petrol krizi ya da kıtlık ile faciaya dönüşeceğini, rakamlarla, verilerle gayet objektif bir şekilde ortaya koyuyorlar. Tarım Bakanlığı ve Hükümetini, sıraladığı ve dünyanın bütün ülkelerinin dikkate alması gereken acil önlemleri hayata geçirmeleri için uyarıyorlar.

1980’lerden bu yana, çiftçi nüfusunu %1’in altına düşüren, tarımı köylülerin elinden alıp şirketlerin insafına ve kâr hırsına bırakan ABD’nin bu modeli, Türkiye’de iktidara gelen bütün siyasi partilerce desteklenen ve uygulanmaya çalışılan politikalar oldu. Şimdi işler ters gitmeye başladı. Çünkü gıda güvenliği zaten çoktan yitirildi, gıda krizi ise kapıda. Bundan sonra ne olacak? Richard Heinberg ve Michael Bomford'un organik tarım, permakültür gibi yepyeni tarımsal uygulamaları da göz önüne alarak ortaya serdiği önlemler dizisine kulak vermek ve tek tek hayata geçirmek için daha ne bekliyoruz?

TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE RADURA (IŞINLANMIŞ GIDA) LOGOSU VE TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ ÇERÇEVESİNDE İDARENİN FAALİYETLERİ
ÖZET
Gıda ışınlaması, gıdanın iyonize radyasyonla muamele görmesidir. Daire içinde yeşil bitkiye benzeyen uluslararası ışınlanmış gıda logosu, tüketici tarafından, gıdanın ışınlandığına dair bilgiye ulaşılmasını sağlar. Bilgi edinme hakkı, temel tüketici haklarından biridir. Bu hak, yanıltıcı ve aldatıcı bilgiye karşı müdafaa kadar, tüketicinin eksik bilgiye karşı korunmasını da sağlar. Tüketicileri bilgilendiren ve eğiten önlemlerin alınmasından, ayrıca tüketicinin bilinçlendirilmesinden, baş rolde Ticaret Bakanlığı, yardımcı rolde Millî Eğitim Bakanlığı sorumludur. Işınlanmış gıdanın radura sembolüyle etiketlenmesinden ise, Tarım ve Orman Bakanlığı sorumludur. Sorumlu bakanlıklar, idarî faaliyetlerine uygun olarak, gerekli önlemleri alabilir ve tüketicileri gıda ışınlaması hususunda bilinçlendirmek için kamu spotları gibi ilân ve reklâmlar düzenleyebilir.
Anahtar Kelimeler: Gıda ışınlaması, ışınlanmış gıda logosu, radura sembolü, tüketicinin eksik bilgiye karşı korunması, sorumlu bakanlıklar
THE RADURA (IRRADIATED FOOD) LOGO AND THE ADMINISTRATIVE ACTIVITIES WITHIN THE SCOPE OF CONSUMER EDUCATION IN REBUPLIC OF TURKEY
ABSTRACT
Food irradiation is the application of ionizing radiation to food. International irradiated food logo which resembles a green plant in circle, enables the consumer to access information about the irradiated food. Right of information acquirement means protecting the consumer against misleading and deceptive information, in the meantime it also requires protection against incomplete information. Irradiated food must bear the green radura symbol. Ministries in charge of radura logo according to their administrative (executive) activities, should not only take the necessary measures about the implementation of the radura symbol, but also organize public issue advertisement to educate and inform consumers about the food irradiation.
Keywords: Food irradiation, irradiated food logo, radura symbol, protection against incomplete information, ministries in charge of radura logo

Son yıllarda tarım sektörü küçük üreticiliğin çözülmesi, işsizliğin artışı, gıda krizleri, güvencesiz çalışma biçimlerinin yaygınlaşması gibi çok sayıda sorunla gündeme gelmektedir. Çalışmada toplumda “demode” bir örgütlenme modeli olarak görülen kooperatiflerin, tarımda yaşanan sorunlar karşısında ne tip çözümler ve imkânlar sağlayabileceği tartışılmaktadır. Bu çerçevede İzmir Tire’de süt sektöründe faaliyet gösteren Tire Süt Kooperatifi ve bu kooperatifin İzmir Büyükşehir Belediyesiyle işbirliği içinde yürüttüğü faaliyetler odak noktası olarak seçilmiştir. Çalışmada kooperatif ve belediye arasında yatay ilişkiler temelinde kurulan işbirliğinin tarımda yönetim, üretim, piyasa, gıda ve dağıtım boyutlarıyla ne tür olanaklar ve farklılıklar taşıdığı sorularının alternatif kamusallık kavramı etrafında incelenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: kooperatifler, alternatif kamusallık, küçük üreticiler, gıda güvenliği

ABSTRACT Possibilities of Alternative Publicity in Agriculture: The Case Of İzmir Tire Milk Cooperative

In recent years, the agricultural sector is encountering frequent problems such as dissolution of small producers, increase of unemployment, food crisis, and spread of precarious employment. The study discusses that what kind of solutions might be offered for the challenges in agriculture by cooperatives, which are regarded as ‘outdated’ organization form by the society. In this framework Tire Milk Cooperative which operates in the milk sector in Tire, İzmir and its activities carried out in cooperation with Izmir Metropolitan Municipality are chosen as the focal point. The study aims to examine the questions of what potentiality and differences comprised in conjunction with alternative publicity concept in context of management, production, market, food and distribution aspects of agriculture with regards to cooperation formed between the cooperative and municipality on the basis of horizontal relations.

Key words: Cooperatives, alternative publicity, small producers, food safety

Bu yazıda, ithalat ve gümrük düzenlemeleriyle ilgili görüş ayrılıklarından yola çıkarak Türkiye’de yakın zamanda gıda fiyatlarındaki gelişmelere odaklanacağım. Öncelikle hükümetin yakın zamanda gıda enflasyonu ile ilgili aldığı önlemleri derleyerek ekonomi yönetiminin bu konuya dair tutumunu tartışacağım. Daha sonra, son 15 yıllık süreçte Türkiye’de enflasyon ve gıda fiyatları üzerine olan ilişkiyi ortaya koymaya ve Türkiye’de ve dünyada gıda fiyatlarının seyrini takip etmeye çalışacağım. Sonuç olarak, gıda fiyatlarında yaşanılan sorunun Türkiye tarımıyla ilgili yapısal bir takım etmenlere bağlı olduğunu ve bu durumun gıda krizi olarak tariflenebilecek potansiyel bir tehlike barındırdığını iddia edeceğim.

Artisan sözlük anlamı olarak sanatkâr tarafından yapılan ya da özel bir ustalık gerektiren faaliyetleri ifade etmektedir. Bir başka ifade ile geleneksel metotlar ile yapılan ve yöresel olarak bilinen ürünleri doğallıklarını kaybetmeden üretmek olarak tanımlanabilir. Artisan yemek ve gıdaların karakteristikleri; ürünlerin el yapımı olması, geleneksel üretim metodlarının kullanılıyor olması, ürünlerin doğal fermantasyon sürelerinde olgunlaştırılması, kimyasal katkılar ya da koruyucuların kullanılmaması şeklindedir. Artisan gıdalar; doğal ve katkısız olmaları sebebiyle sağlığa katkılarının yanı sıra; üreticilerinin ve yerel ürünlerin desteklenmesi ve yaygınlaşması, dolayısıyla ekonomik anlamda bir değer alanı yaratılması açısından üzerinde durulması gereken bir alandır. Bu gıdaların üretim sürecinin geleneksel, tarihsel, deneysel, sezgisel ve bilimsel bir anlayışla sürdürülür olması, ülkemiz gastornomisi ve tanıtımı açısından oldukça önem taşımaktadır. Bu derlemenin amacı artisan yemekler ve gıdalar üzerine spesifik akademik çalışmaların azlığı sebebiyle araştırma kaynağı yaratmak, farklı kaynaklardan elde edilen bulgular ışığında artisan gıdaların önemini belirtmek ve geleneksel Türk yemek kültürünün korunmasına dikkat çekmektir.