Bezpieczenstwo

Artykuł ma na celu przedstawienie istoty funkcjonowania
służb wywiadu i kontrwywiadu w kontekście problemów związanych
ze stosowaniem pojęcia „służby specjalne” w Polsce po 1989
roku. Zawarta została w nim charakterystyka służb wywiadu i
kontrwywiadu jako służb pełniących podstawową rolę informacyjną
w państwowych procesach decyzyjnych, spełniających istotne funkcje
w zakresie ochrony porządku konstytucyjnego i zasobów informacyjnych
państwa oraz zajmujących szczególną pozycję w przestrzeni
walki informacyjnej. Pojęcie „służby specjalne” w Polsce było
zazwyczaj łączone ze służbami wywiadu i kontrwywiadu, z uwagi
na zarysowaną powyżej specyfikę ich działalności. Było to zgodne z
dyskursem naukowym w tym zakresie, a także z praktyką tworzenia
prawa w przedmiocie funkcjonowania instytucji systemu bezpieczeństwapaństwa. Przełom w tym względzie nastąpił w 2006 roku,kiedy utworzone Centralne Biuro Antykorupcyjne zostało ustawowo
określone mianem służby specjalnej, mimo, że nie spełniało funkcji
wywiadowczych ani kontrwywiadowczych.

Abstract
The Special Services in Poland after 1989 – the Problem of the Definition
The aim of the paper is to present the essence of the activity
of intelligence and counterintelligence services according to the
problems regararding to the using of the term “special services” in
Poland after 1989. It contains the characteristics of the intelligence
and counterintelligence services that play the main and core informational role in the state’s decision making processes and
which are essential in the matter of providing the protection for its
legal order and also the state’s fundamental information resources.
They have also a specific position and role in the information warfare
in the both local and global relations. The concept of “special
services” in Poland has been usually refered to the intelligence and
counterintelligence due to their specific place and role that was
mentioned above. It was an issue of scientific and legal traditions.
But in 2006 a specific kind of a breach or a split took place in this
area, when the new state security service – the Central Anti-
Corruption Bureau – was established. It was also named as the
“special service”, despite the fact that it differs significantly from
the previous services described so, and it is rather the some kind of
police service than the intelligence or counterintelligence service,
which could fulfil the core informational role in the state’s decision
making processes.

Współczesne bezpieczeństwo funkcjonuje w coraz bardziej złożonej rzeczywistości politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturowej w wymiarze lokalnym, narodowym, regionalnym i globalnym. Sieciowa struktura bezpieczeństwa daje włączonym w nie podmiotom szerokie możliwości działania dzięki elastyczności, komunikacji, zdolnościom adaptacyjnym oraz dostępności zasobów. Oddziaływanie sił globalizacji na ład międzynarodowy, regionalne procesy wzmacniające, kontestujące lub odrzucające globalizację, a także lokalne tendencje do renacjonalizacji i kształtowania tożsamości na gruncie narodowym, religijnym lub etnicznym są tematem rozważań prezentowanych w niniejszym tomie. Łączy je refleksja nad nad regionalymi i globalnymi wyznacznikami ładu międzynarodowego prowadząca ku nowym wyzwaniom poznawczym w ujęciu teoretycznym, metodologicznym i empirycznym. Świadczy ona o potrzebie eksploracji nowych obszarów wiedzy o bezpieczeństwie narodowym i stosunkach międzynarodowych oraz ustawienia odpowiedniej nawigacji podczas poruszania się po meandrach współczesnego bezpieczeństwa.

DW: Podczas debaty na niedawnym Forum Ekonomicznym w Krynicy, ostrzegał Pan przed wielką wojną między Rosją a Ukrainą. Skąd ten pesymizm?

Andreas Umland: Mówiłem o egzystencjalnych kwestiach bezpieczeństwa dla Ukrainy do czasu jej wstąpienia do Unii Europejskiej i NATO. W takich rozważaniach trzeba zawsze wychodzić od " worst case scenario", od apokaliptycznej perspektywy. Wstawiając zamek w drzwi swojego domu, przygotowuję się na najgorsze, choć prawdopodobnie nikt się nigdy nie włamie. Tak samo jest w stosunkach międzynarodowych. Trzeba być gotowym na kryzys, do którego może nigdy nie dojdzie. Zarysowałem scenariusz rosyjskiej wojny przeciw Ukrainie. Mogłoby do niej dojść, gdyby na przykład zawalił się budowany właśnie most przez cieśninę Kercz na Krym. Wtedy Moskwa mogłaby zażądać połączenia lądowego. Gdyby Kijów nie ustąpił, Rosja mogłaby spróbować wywalczyć sobie drogę wzdłuż brzegu Morza Azowskiego.

DW: To przypomina rok 1939, kiedy Hitler zażądał od Polski korytarza do Gdańska.

Takie analogie często się pojawiają. Aneksja Krymu była porównywana z zajęciem Sudetenlandu przez Hitlera. Niemniej jest jednak pewna zasadnicza różnica. Dzisiejszy system paternalistyczny w Rosji jest kleptokracją, podczas gdy niemiecki reżim faszystowski był ideokracją. Hitler dążył do światowej rewolucji, natomiast Putin nie ma żadnej wielkiej wizji nawet dla swojego kraju. Chodzi mu tylko o utrzymanie się przy władzy. Dlatego nie podkreślałbym zbytnio porównań między Rosją a Trzecią Rzeszą.....