Milica Resanovic

U radu ćemo nastojati da istražimo mogućnosti primene analize diskursa kao tehnike za proučavanje različitih značenjskih aspekata društvenog života tokom pandemije kovida 19. Primena analize diskursa (konkretno, kritičke analize diskursa) ispituje se na primeru dva istraživanja o diskurzivnim konstrukcijama same krize i reakcijama različitih aktera u društvu Srbije na nju, sprovedena tokom trajanja same pandemije (2021). Jedno od navedenih istraživanja je posvećeno analizi diskursa državnog vrha o odgovoru Srbije na krizu izazvanu pandemijom, a drugo analizi simboličkih borbi koje su se odvijale na relaciji između predstavnika crkvene i građanske sfere. Uprkos razlikama u temama, sprovođenje oba istraživanja pratio je sličan set izazova, a centralni problemi se tiču: 1) selekcije i dostupnosti građe; 2) odsustva preciznih smernica za kodiranje i analizu građe; 3) raskoraka između diskursa i prakse posmatranih aktera; 4) razlika između diskursa aktera i njihove medijske reprezentacije; i 5) mogućnosti identifikacije dominantnog diskursa u medijskom sadržaju. Cilj rada je da se problematizuju izazovi koji su pratili sprovođenje ovih istraživanja, bilo da je reč o izazovima koji prate primenu analize diskursa kao istraživačke tehnike uopšte, bilo da su u pitanju izazovi prilikom istraživanja pandemije ili kada se istraživanje sprovodi u pandemiji. Potom, ispituju se mogućnosti za prevazilaženje navedenih problema, te se na kraju osvetljavaju prednosti primene analize diskursa kako u praktično-istraživačkom smislu (posebno u uslovima pandemije) tako i na saznajnom nivou.

U radu se analiziraju načini na koje književna sfera shvaćena kao prostor koji obuhvata književna dela, književnike, književne događaje i institucije, doprinosi stvaranju identiteta grada. Na osnovu tipologije urbanih simbola koju je razvio Peter Nas sa saradnicima identifikuju se različiti tipovi identitetskih markera grada koji su povezani sa književnom sferom, kao što su spomenici posvećeni piscima i književnim junacima, institucije poput književnih muzeja i biblioteka, prikazi gradova u književnim delima, književni događaji i druge srodne pojave. Identifikacija „urbanih književnih simbola” predstavlja važan korak u sociološkom ispitivanju načina na koje elementi iz sfere književnosti doprinose prepoznatljivosti gradova, kao i razmatranja mogućnosti da se oni upotrebe kao kulturni resurs za potrebe lokalnog razvoja. Za razliku od postojeće stručne literature o upotrebi objekata i pojava iz sfere kulture za potrebe brendiranja grada u kojoj je akcenat stavljen najviše na ispitivanje filma i muzike, u ovom radu se u fokusu nalaze objekti i pojave iz sfere književnosti, te se u analizi uzimaju u obzir specifičnosti književne proizvodnje u globalnom kontekstu.

Tokom trajanja pandemije virusa korona u Srbiji, Srpska pravoslavna crkva u više navrata je svojim praksama kršila protivepidemijske mere za koje su se zalagali medicinska struka i deo građana, zbog čega je ponašanje Crkve u pandemiji postalo predmet žustrih rasprava u javnosti. U radu se interpretiraju debate o praksama SPC u pandemiji kroz kulturnosociološku prizmu, pri čemu je glavni teorijski oslonac teorija građanske sfere koju je razvio Džefri Aleksander.

U ovom radu se analizira teorijski i epistemološki doprinos poluperiferijskog pristupa razvijenog u radu Marine Blagojević Hjuson na planu socioloških istraživanja kulturne potrošnje i proizvodnje. U prvom delu rada prikazuju se karakteristike poluperiferijskog pristupa Blagojević Hjuson s posebnim osvrtom na odnos između teorije poluperiferijalnosti i postkolonijalne sociologije. U drugom delu rada ispituju se saznajni i teorijski benefiti koje ovako shvaćen koncept poluperiferije ima na planu istraživanja iz domena sociologije kulture. Na primeru najznačajnijih istraživanja iz domena sociologije kulturne potrošnje i kulturne proizvodnje analizira se šta osetljivost za poluperiferijsku perspektivu donosi na saznajnom planu u ovim istraživačkim oblastima. U radu se zagovara teza da poluperiferijski pristup omogućava da se adekvatnije istraže različiti kulturni fenomeni i forme odnošenja prema objektima i pojavama iz sfere kulture, i to ne samo u vidu preciznijeg mapiranja razlika između ovih pojava u društvima centra, poluperiferije i periferije, već i da podstiče kritičku interpretaciju kulturnih i simboličkih elemenata društvenog poretka u kontekstu globalne raspodele moći. Prednosti upotrebe poluperiferijskog pristupa ogledaju se na konceptualnom nivou, s jedne strane u vidu kritičkog pristupa pojmovnoj aparaturi razvijenoj u istraživanjima sprovedenim u centru, a s druge strane u podsticaju originalnog teorijskog razvoja na poluperiferiji.

https://www.europeansociologist.org/issue-46-pandemic-impossibilities-vol-2/beliefs-and-knowledges-between-purifying-and-polluting

During the Covid-19 outbreak a lot of practices of everyday life that have been taken for granted suddenly became the subject of our assessment in terms of identifying their potential beneficial and risk factors for health. For example, that is the case with the Liturgy organized by the Serbian Orthodox Church, when there were several hundreds of people diagnosed with Covid-19 in the country. More precisely, a video of the Liturgy organized in a Church in Novi Sad appeared in the media on 22nd of March. On the exact same day when the Liturgy was organized, 222 cases of COVID-19 had been reported in Serbia. In health crisis situations, when a lot of strict measures had been already adopted, the Liturgy-when believers are gathered in the same place to receive communion with a shared spoon-raised a lot of questions concerning the legitimacy of the practice, its implications for public health, and its potential effects on a vulnerable health care system in the pandemic context.

Cilj ove studije je da istraži pravni okvir i prakse koje se tiču sprečavanja i zaštite od seksualnog uznemiravanja i ucenjivanja na fakultetima u Republici Srbiji. Studija je zasnova na analizi pravnih propisa, u prvom redu pravilnika, ali i drugih opštih akata, koji uređuju ponašanje zaposlenih i studenata/studentkinja u vezi sa prevencijom i zaštitom od seksualnog uznemiravanja i ucenjivanja na fakultetima u Srbiji, kao i na analizi podataka dobijenih putem intervjua sprovedenih sa predstavnicima fakulteta koji već imaju razvijene mehanizme borbe protiv seksualnog uznemiravanja i ucenjivanja.

This paper provides an analysis of the relationship between social stratification and music taste in present-day Serbia. Following a discussion of Bourdieu's conceptualization of taste and contemporary theoretical approaches that rehabilitate Bourdieusian heritage, the presence of homology between social positions and music tastes is tested on Serbian society. On the basis of qualitative material collected via interview, the author examines whether members of society position themselves within certain social groups by drawing symbolic boundaries associated with music taste. The analysis shows that there are differences in music taste among respondents based on their position on the stratification scale, manifested in choices and ways of listening to music, and that mechanisms of classification are hidden in speech about music. 
*English translation of the original text written in Serbian: Resanović, M. (2020). Muzički ukus i simboličko razgraničavanje u društvu Srbije. Teme, 44(4), 1163-1181.

Ovaj rad je posvećen analizi odnosa između društvene stratifikacije i muzičkih ukusa u današnjoj Srbiji. Nakon razmatranja Burdijeove konceptualizacije ukusa i savremenih teorijskih i istraživačkih pristupa kulturnim praksama u kojima se rehabilituje burdijeovsko nasleđe, autorka ispituje postojanje homologije između društvenih položaja i muzičkih ukusa u društvu Srbije. Na osnovu prikupljenog empirijskog materijala putem intervjua, ispituje se da li muzika predstavlja simboličko sredstvo putem kojeg ispitanici sebe smeštaju u određenu društvenu grupu povlačeći simboličke granice prema drugim grupama koje dovode u vezu sa drugim ukusima. Analiza pokazuje da postoje razlike u muzičkim ukusima između ispitanika u zavisnosti od njihovog položaja na stratifikacijskoj lestvici, koje se ispoljavaju u izborima i načinima slušanja određene muzike, kao i to da se mehanizmi klasifikovanja kriju u govoru o muzičkim ukusima.

APSTRAKT: Ovaj rad za cilj ima da ispita ideje, principe i zahteve islamskog feminizma. Pod terminom islamski feminizam u radu se podrazumevaju tumačenja Kurana i hadisa iz ženske pozicije, kao i prakse koje u novim tumačenjima traže uporište u borbi protiv rasprostranjenih patrijarhalnih vrednosti i normi, kako u javnoj, tako i u privatnoj sferi. U prvom delu rada autorka pruža kraći prikaz razvoja feminističkih ideja i pokreta u muslimanskim društvima kako bi kontekstualizovala nastanak islamskog feminizma. U drugom delu rada će biti predstavljeni glavni uvidi koji potiču iz novih rodno senzitivnih tumačenja Kurana, kao i aktivistički doprinosi koje su ovi uvidi potakli. Treći deo rada posvećen je ispitivanju odnosa između islamskog feminizma i drugih feminističkih pravaca.

KLJUČNE REČI: islamski feminizam, postkolonijalni feminizam, rodno senzitivna interpretacija Kurana, feministički aktivizam

Apstrakt: Posle prikaza istorijata studentskih borbi u Beogradu i odnosa između profesora i studenata koji je tokom ovih protesta bio uspostavljen, ispituje se u kakvom su odnosu bili studenti i profesori tokom blokade Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu 2014. godine. Kako bi se razmotrilo kakav odnos je bio uspostavljen
između ovih aktera tokom trajanja blokade, autorka će pokušati da odgovori na pitanja da li je među profesorima postojalo razumevanje za studentske zahteve, da li su i studenti i profesori doživeli blokadu kao legitiman vid borbe za studentske zahteve i da li je postojala solidarnost između profesora i studenata u protestu. U radu će prvo biti prikazani stavovi studenata o protestu i ulozi profesora u njemu, a potom će u drugom delu rada biti više reči o tome kako se profesori odnose prema blokadi i kako doživljavaju vlastitu ulogu u protestu.

Polazeći od pojma inteligentnog grada shvaćenog kao grada koji primenjuje informaciono-komunikacione tehnologije (IKT) u cilju unapređenja kvaliteta života građana i efikasnosti pružanja gradskih (komunalnih) usluga, uz istovremeno sagledavanje  potreba sadašnjih i budućih generacija u ekonomskom, socijalnom i ekološkom smislu, u radu se ispituje na koji način se u konceptu inteligentnog grada problematizuju različite dimenzije kvaliteta života. Brojni pokazatelji kvaliteta života, poput kvaliteta životne sredine, uslova stanovanja, ekonomskog statusa i zaposlenosti, dostupnosti i efikasnosti institucija, obrazovanja, zabave i rekreacije, društvene i političke aktivnosti i socijalne stabilnosti, obuhvaćeni su konceptom inteligentnog grada kao njegovi razvojni ciljevi. U radu će biti više reči o načinima na koje inteligentne inicijative unapređuju tri dimenzije kvaliteta života: 1. društvenu i političku participaciju građana, 2. efikasnost i dostupnost institucija i 3. socijalnu koheziju. S druge strane, da bi se opisala veza između koncepta inteligentnog grada i kvaliteta života, posebno napred navedene tri njegove dimenzije, potrebno je analizi podvrguti i izazove i potencijalne probleme sa kojima se gradovi suočavaju prilikom primene inteligentnih inicijativa. Na kraju rada, pažnja je usredsređena na specifične odlike savremenog srpskog društva, njegov poluperiferijski i postsocijalistički karakter. Razumevanje specifičnih odlika srpskog društva od ključne je važnosti prilikom implementacije koncepta inteligentnog grada, budući da inteligentne inicijative treba prilagoditi lokalnom kontekstu kako bi one doprinele razvoju održivog i pametnog grada, i unapredile kvalitet života ljudi.

Sekcija za feministička istraživanja i kritičke studije maskuliniteta (SEFEM) 29. februara 2016. godine je svečano dodelila nagradu „Anđelka Milić“ u prostorijama Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Nagrada „Anđelka Milić“ za feminističko stvaralaštvo u oblasti nauke i kulture, kao i za podršku tom stvaralaštvu i primenu feminističkih ideja u različitim oblastima društvenog života dodeljena je ove godine po prvi put. Nagrada nosi ime po Anđelki Milić (1942-2014), sociološkinji i feminističkoj aktivistkinji, ujedno i prvoj predsednici SEFEM (2013-2014), koja je svojim naučnim radom i feminističkim angažmanom dala veliki doprinos razvoju rodnih studija, osnaživanju ženskog pokreta i jačanju rodne ravnopravnosti. Cilj organizatora (SEFEM) je bio da se ustanovljavanjem nagrade „Anđelka Milić“ trajno očuva uspomena na njeno naučno delo, naučni doprinos i feministički aktivizam i da se ukaže na potrebu za osnaživanjem feminističke proizvodnje kroz različite vidove stvaralaštva.

Knjiga „Ontološki obrt: uvod u kulturnu teoriju alteriteta“ autorke prof. dr Marine Simić predstavlja prvu studiju u domaćoj akademskoj literaturi u kojoj se na sistematičan način predstavlja skup novih pristupa u društvenoj teoriji, formiranih i uobličavanih tokom protekle dve decenije, koji se označavaju terminima onotloškog obrta, perspektivizma i multinaturalizma. Ova studija ujedno predstavlja i hrabar teorijski podvig da se prikažu ovi novi teorijski pristupi oko kojih ne postoji ni u stranoj, kao ni u domaćoj literaturi, konsenzus u pogledu interpretacije, kao ni saglasnost u pogledu ocene značaja ontološkog obrta za antropološku, šire gledano, društvenu teoriju.