This paper aims to present the advantages of a qualitative approach in migration studies. Regardl... more This paper aims to present the advantages of a qualitative approach in migration studies. Regardless of its proven validity, the qualitative perspective is still underutilised and remains overshadowed by research inspired by (neo)positivist, quantitative and statistical methods in migration studies. The paper seeks to prove the hypothesis that qualitative research, and the biographical method in particular, enables research on migration in its processuality, provides insight into the interconnection between the structure and the agency in all migration phases, and shines a light on power relations that produce unequal outcomes of these movements. The significance and reach of qualitative approaches have been demonstrated through the analysis of particular methodology solutions and the findings obtained by the research on the contemporary international migration of women from Serbia in the European context. The first section of the paper is a comprehensive overview of the application of theoretical and methodological approaches in migration studies, followed by an elaborate description of individual methodological procedures as well as relevant findings of the mentioned research. The main contribution of this paper is that it shows how qualitative research enables the reexamination and deconstruction of categories within which we are used to observing migrants and which actually represent a reflection of the administrative management of international movements.
Cilj ovog rada jeste da čitaocu predstavi prednosti izučavanja migracija iz kvalitativne perspekt... more Cilj ovog rada jeste da čitaocu predstavi prednosti izučavanja migracija iz kvalitativne perspektive, koja je i pored svoje dokazane valjanosti i dalje podzastupljena i u senci istraživanja inspirisanih (neo)pozitivističkim, kvantitativnim i statističkim metodama u migracionim studijama. U radu se tvrdi da kvalitativna, a naročito biografska istraživanja, omogućavaju da se migracije istraže u svojoj procesualnosti, da se ispita odnos međusobne povezanosti strukture i agensnosti u svim migracionim fazama i da se prepoznaju odnosi moći koji utiču na nejednake ishode ovih kretanja. Važnost i dometi kvalitativnih pristupa prikazani su kroz analizu konkretnih metodoloških rešenja i nalaze dobijene u okviru istraživanja koje se bavi fenomenom savremenih međunarodnih migracija žena iz Srbije u evropskom kontekstu. U prvom delu rada dat je pregledni prikaz primene teorijskih i metodoloških pristupa u studijama o migracijama, da bi zatim detaljno bili opisani konkretni metodološki postupci i relevantni nalazi iz spomenutog istraživanja. Glavni doprinos ovog rada jeste da pokaže na koji način se pomoću kvalitativnih istraživanja preispituju i dekonstruišu kategorije u okviru kojih smo navikli da posmatramo migrante, a koje zapravo predstavljaju odraz administrativnog upravljanja međunarodnih kretanja.
Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima... more Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima – demografskim promenama i transformacijom tržišta rada. Dalekosežne posledice do kojih savremena kretanja u okviru ove dve strukture dovode, smeštaju ih visoko na listi prioriteta u osmišljavanju javnih politika. Povećanje radne snage u kratkom roku i demografska obnova na duži rok su među pet strateških ciljeva politika Evropske unije, koje imaju za cilj da se suprotstave negativnim posledicama starenja stanovništva i smanjenju broja radno sposobnog stanovništva. Pritisci koji nastaju usled ovih restrukturacija nisu jednako raspoređeni duž linija društvenih podela, a njihov efekat posebno pogađa žene. Povećanje fleksibilnosti radnih aranžmana, produženje radnog vremena, prostorna mobilnost, kao i smanjenje sigurnosti radnih mesta i profesionalne karijere doprinose tenzijama između radnog i porodičnog okruženja. Usklađivanje porodičnih i poslovnih obaveza, međutim, ne odvija se u vakuumu, već je umnogome uslovljeno kontekstualnim okvirom u kom se odigrava, što su potvrdila i brojna istraživanja. Cilj ovog rada jeste da ispita na koji način jedna od kontekstualnih dimenzija – institucionalna – omogućava i ograničava usklađivanje porodične i radne sfere. Institucionalno okruženje je u ovom radu ograničeno na porodične politike, odnosno javne propise i državna rešenja koja se direktno bave pitanjima roditeljstva i omogućavaju da se postigne „životni balans”. U radu će biti dat pregled važećih zakonskih i institucionalnih rešenja iz ove oblasti u Srbiji, zajedno sa analizom i interpretacijom podataka dobijenih ovim istraživanjem. Iskustva i ustaljene prakse korišćenja dostupnih prava biće upoređena sa mišljenjima, potrebama i očekivanjima ispitanica.
Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender and migration has often ne... more Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender and migration has often neglected to consider the production of knowledge from this point of view. It has left unarticulated the assumptions and concerns about gender and gender relations that underpin scientific knowledge claims about female migration. The aim of the paper is to problematize the dominant paradigms in contemporary studies and how these paradigms manifest the tension between knowledge produced in the core countries and those produced in the semiperiphery. In doing this, we offer a critical review of the broader field of feminist migration studies using the concept of ?gender knowledge? in order to identify some of the omissions and neglected topics in the field of migration studies - such as a de-emphasis on gender and sexuality, or on the intersectional interplay of gender with other dimensions of inequality, an over-focus on quantitative approaches, and a neglect to consider migrants? agency whi...
Even though the migration is a very important phenomenon in contemporary society, the theoretical... more Even though the migration is a very important phenomenon in contemporary society, the theoretical and methodological backgrounds used by scholars in examining this field are still in the process of consolidation. In order to contribute to the development of migration studies in Serbia, but also methodological discussions in general, the purpose of this paper is to shed some light on the biographical method that is most often defined as qualitative research approach and has obtained great importunacy within migration studies. The paper first gives an overview of the development of methodology used in the exploration of migration, after which it focuses on the characteristics of biographical method. The benefits of usage of this approach are presented on the material collected by author of this paper during her research with economically active female emigrants from Serbia, who lived in France and Germany.
APSTRAKT: Iako migracije predstavljaju izuzetno važan fenomen u savremenom društvu, teorijska i m... more APSTRAKT: Iako migracije predstavljaju izuzetno važan fenomen u savremenom društvu, teorijska i metodološka podloga kojima se naučnici služe ispitujući ovo polje i dalje su u fazi konsolidacije. Sa ciljem da se doprinese razvoju migracionih studija u Srbiji, ali i metodološkim raspravama generalno, ovaj rad je posvećen biografskom metodu, koji se najčešće vezuje za kvalitativne istraživačke pristupe, a koji danas zauzima vrlo istaknuto mesto u proučavanju migracija. U radu se prvo daje pregled razvoja metodoloških postupaka koji su korišćeni u izučavanju migracija, a zatim se pažnja posvećuje karakteristikama upotrebe biografskog metoda. Prednosti korišćenja ovog metoda prikazane su na materijalu prikupljenom tokom istraživanja radno aktivnih emigrantkinja iz Srbije, koje žive u Francuskoj i Nemačkoj. KLJUČNE REČI: migracije, kvalitativni metod, biografski pristup, biografski zaokret ABSTRACT: Even though the migration is a very important phenomenon in contemporary society, the theoretical and methodological backgrounds used by scholars in examining this field are still in the process of consolidation. In order to contribute to the development of migration studies in Serbia, but also methodological discussions in general, the purpose of this paper is to shed some light on the biographical method that is most often defined as qualitative research approach and has obtained great importunacy within migration studies. The paper first gives an overview of the development of methodology used in the exploration of migration, after which it focuses on the characteristics of biographical method. The benefits of usage of this approach are presented on the material collected by author of this paper during her research with economically active female emigrants from Serbia, who lived in France and Germany.
Stratifikacijske promene u periodu konsolidacije kapitalizma u Srbiji, 2019
Ovaj rad se bavi radnim orijentacijama u komparativnoj perspektivi, odnosno njihovom rasprostranj... more Ovaj rad se bavi radnim orijentacijama u komparativnoj perspektivi, odnosno njihovom rasprostranjenošću među građanima Srbije koji su aktivni na tržištu rada. Posebna pažnja je posvećena spremnosti na radno motivisanu prostornu mobilnost. Dinamički pristup omogućen je zahvaljujući longitudinalnim istraživanjima koje Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta sprovodi duži niz godina. Prethodni ciklusi realizovani su odmah nakon deblokiranja transformacije, odnosno u periodu najveće recesije. Stoga će naš cilj biti da utvrdimo kakve radne orijentacije imaju ekonomski aktivni akteri u periodu konsolidacije kapitalističkog sistema u Srbiji, te da proverimo da li je došlo do njihovih promena od 2000. godine do danas.
Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender
and migration has often ne... more Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender and migration has often neglected to consider the production of knowledge from this point of view. It has left unarticulated the assumptions and concerns about gender and gender relations that underpin scientific knowledge claims about female migration. The aim of the paper is to problematize the dominant paradigms in contemporary studies and how these paradigms manifest the tension between knowledge produced in the core countries and those produced in the semiperiphery. In doing this, we offer a critical review of the broader field of feminist migration studies using the concept of “gender knowledge” in order to identify some of the omissions and neglected topics in the field of migration studies – such as a de-emphasis on gender and sexuality, or on the intersectional interplay of gender with other dimensions of inequality, an over-focus on quantitative approaches, and a neglect to consider migrants’ agency which comes as a result of unexamined methodological nationalism and methodological sexism. The paper shows the importance of the geographical, political, social and cultural contextualisation of the production of knowledge and the relevance of problematizing the connection between knowledge drawn from the semi-periphery and that drawn from the core. The paper does this through a discussion of particular cases of migration for domestic and care work and the development of gender-focussed approaches to migration studies in Serbia.
Savremene migracije i društveni razvoj: interdisciplinarna perspektiva, 2018
U radu se ispituje funkcionisanje azilnog sistema u Srbiji kao zemlji
tranzita, od 2008. godine d... more U radu se ispituje funkcionisanje azilnog sistema u Srbiji kao zemlji tranzita, od 2008. godine do danas. Analizira se odnos između tri istraživačka nivoa: strateškog i zakonodavnog okvira; institucionalnog nivoa; te realnih migratornih praksi i potreba azilanata u dijahronoj perspektivi, a cilj jeste da se utvrde uzroci činjenice da azilni sistem u Srbiji ne daje zadovoljavajuće rezultate u praksi. Nalazi kvalitativnog istraživanja „Poboljšanje pristupa obrazovanju dece tražilaca azila u Srbiji i prevencija rodno zasnovanog nasilja” i drugih sekundarnih izvora ukazuju na to da su strateški i zakonodavni nivo više prilagođeni perspektivi zemalja destinacije u okviru Evropske unije, nego tranzitnim zemljama, što se ispoljava i na institucionalnom nivou, dok se ni na jednom od ta dva nivoa ne uzimaju u obzir realne potrebe azilanata. Tenzija između nivoa se može objasniti teorijom svetskog društva koja naglašava da imitacija i primena rešenja prilagođenih zemljama centra, bez uzimanja u obzir specifičnih konktekstualnih faktora, dovodi do neefikasnih sistema u kojima institucionalni akteri usvajaju neprilagođene procedure umesto da pružaju podršku i zaštitu tražiocima azila.
In this paper, we argue that a combination of three contextual factors contributed to the seeming... more In this paper, we argue that a combination of three contextual factors contributed to the seemingly sympathetic attitude of the Serbian press and Serbian political elite towards refugees and migrants in 2015-2016: a) Serbia being the country of transit, i.e. not preferred destination for the vast majority of the asylum seekers; b) Serbia being an EU candidate; and c) Serbia being the political community that carries the double burden of its position within the symbolic geography of Europe and the label of a “rogue” state from the 1990s. As we tried to show, the Serbian media were strongly engaged and creative in highlighting the contrast between the Serbian nation, hospitable to the refugees in transit and dedicated to the preservation of European values, and other EU countries, which decided to build fences against people in need. This type of discourse can be seen as the embodiment of the strategy employed by the Serbian government to reposition the country on the symbolic maps of Europe and to reconstruct the role of Serbia as an important (and righteous) actor on the regional and international political scene. This paper shows how, in order to achieve these goals, state competence and “behavior in the European fashion” needed to be demonstrated in the discourse about the Serbian response to crisis.
The paper analyzes the attitudes of Serbian citizens towards the Socialist Federal Republic of Yu... more The paper analyzes the attitudes of Serbian citizens towards the Socialist Federal Republic of Yugoslavia, expressed during the period of gradual stabilization of the capitalist order. The analysis is based on the data collected in 2012 on a representative sample of population in Serbia, within a project of the Institute for Sociological Research of the University of Belgrade – Faculty of Philosophy. Research findings showed that, in the period of accelerated transformation of society, positive opinion about socialist Yugoslavia was very pronounced among Serbian citizens. However, there are statistically significant differences in the level of agreement with pro-Yugoslav attitudes among different social groups, as respondents’ age, social class and value orientations are identified as important factors.
U radu se analiziraju stavovi građana Srbije prema Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugosla... more U radu se analiziraju stavovi građana Srbije prema Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, iskazani u periodu postepene stabilizacije kapitalističkog poretka. Analiza se temelji na podacima prikupljenim 2012. godine na reprezentativnom uzorku stanovništva Srbije, u okviru projekta Instituta za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Nalazi istraživanja su pokazali da je u periodu ubrzane transformacije društva pozitivno mišljenje o socijalističkoj Jugoslaviji veoma prisutno među građanima Srbije. Ipak, postoje statistički značajne razlike u stepenu prihvatanja projugoslovenskih stavova među različitim društvenim grupama, pri čemu se kao važni faktori izdvajaju starost, klasno-slojna pripadnost i vrednosne orijentacije ispitanika.
Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima... more Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima – demografskim promenama i transformacijom tržišta rada. Dalekosežne posledice do kojih savremena kretanja u okviru ove dve strukture dovode, smeštaju ih visoko na listi prioriteta u osmišljavanju javnih politika. Povećanje radne snage u kratkom roku i demografska obnova na duži rok su među pet strateških ciljeva politika Evropske unije, koje imaju za cilj da se suprotstave negativnim posledicama starenja stanovništva i smanjenju broja radno sposobnog stanovništva. Pritisci koji nastaju usled ovih restrukturacija nisu jednako raspoređeni duž linija društvenih podela, a njihov efekat posebno pogađa žene. Povećanje fleksibilnosti radnih aranžmana, produženje radnog vremena, prostorna mobilnost, kao i smanjenje sigurnosti radnih mesta i profesionalne karijere doprinose tenzijama između radnog i porodičnog okruženja. Usklađivanje porodičnih i poslovnih obaveza, međutim, ne odvija se u vakuumu, već je umnogome uslovljeno kontekstualnim okvirom u kom se odigrava, što su potvrdila i brojna istraživanja. Cilj ovog rada jeste da ispita na koji način jedna od kontekstualnih dimenzija – institucionalna – omogućava i ograničava usklađivanje porodične i radne sfere. Institucionalno okruženje je u ovom radu ograničeno na porodične politike, odnosno javne propise i državna rešenja koja se direktno bave pitanjima roditeljstva i omogućavaju da se postigne „životni balans”. U radu će biti dat pregled važećih zakonskih i institucionalnih rešenja iz ove oblasti u Srbiji, zajedno sa analizom i interpretacijom podataka dobijenih ovim istraživanjem. Iskustva i ustaljene prakse korišćenja dostupnih prava biće upoređena sa mišljenjima, potrebama i očekivanjima ispitanica.
Ruralnost i rod: dostupnost i prepoznavanje programa socijalne zaštite , 2016
U ovom radu ćemo analizirati koliko je ruralno stanovništvo u Srbiji upoznato sa postojećim pravi... more U ovom radu ćemo analizirati koliko je ruralno stanovništvo u Srbiji upoznato sa postojećim pravima i uslugama sistema socijalne zaštite i, šire shvaćene, socijalne podrške, koliko se na njih oslanja, te kako ocenjuje one sa kojima je imalo iskustva. Cilj koji smo imali pred sobom jeste da se na osnovu podataka o informisanosti, potrebama i zadovoljstvu građana iz ruralnih oblasti dobije detaljniji uvid u to koliko je sistem efikasan u pružanju podrške ovoj specifičnoj populaciji.
Feministički forum Filozofskog fakulteta: izabrani radovi iz studija roda , 2016
Iako žene čine gotovo polovinu ukupnog broja međunarodnih migranata, teorije o migracijama dosta ... more Iako žene čine gotovo polovinu ukupnog broja međunarodnih migranata, teorije o migracijama dosta dugo nisu uzimale u obzir rodnu perspektivu. Upliv feminističkih teorija u ovo istraživačko polje doprineo je prevazilaženju pojednostavljene slike u kojoj su nezavisni, aktivni muški migranti, koji se kreću u potrazi za poslom, suprotstavljeni pasivnom kretanju njihovih zavisnih pratilja, čiji je jedini cilj porodično spajanje. Nalazi rodno senzitivnih istraživanja ukazali su na to da je rod verovatno najvažniji faktor koji oblikuje migratorno iskustvo (važniji čak i od zemlje porekla ili destinacije, godina, klasnog položaja, rasne ili etničke pripadnosti, odnosno kulture). Osnovni cilj ovog rada jeste da ispita rodnu osnovu različitih vrsta prostornog kretanja u Srbiji. Analiza se oslanja na podatke dobijene iz sekundarnih izvora, poput zvaničnih statističkih izveštaja Komesarijata za izbeglice i migracije i Republičkog zavoda za statistiku, te iz drugih akademskih empirijskih studija.
Promene osnovnih struktura društva Srbije u periodu ubrzane transformacije, 2013
Job related mobility is a very important phenomenon. From the perspective of the labor market, mi... more Job related mobility is a very important phenomenon. From the perspective of the labor market, migrants are often seen as the dynamic segment that can alleviate economic crisis and overcome regional disparities. In this paper we study willingness of economically active citizen of Serbia to change their place of residence due to (better paid) jobs, in order to examine individual and structural determinants that affect the aspiration toward spatial mobility.
This paper aims to present the advantages of a qualitative approach in migration studies. Regardl... more This paper aims to present the advantages of a qualitative approach in migration studies. Regardless of its proven validity, the qualitative perspective is still underutilised and remains overshadowed by research inspired by (neo)positivist, quantitative and statistical methods in migration studies. The paper seeks to prove the hypothesis that qualitative research, and the biographical method in particular, enables research on migration in its processuality, provides insight into the interconnection between the structure and the agency in all migration phases, and shines a light on power relations that produce unequal outcomes of these movements. The significance and reach of qualitative approaches have been demonstrated through the analysis of particular methodology solutions and the findings obtained by the research on the contemporary international migration of women from Serbia in the European context. The first section of the paper is a comprehensive overview of the application of theoretical and methodological approaches in migration studies, followed by an elaborate description of individual methodological procedures as well as relevant findings of the mentioned research. The main contribution of this paper is that it shows how qualitative research enables the reexamination and deconstruction of categories within which we are used to observing migrants and which actually represent a reflection of the administrative management of international movements.
Cilj ovog rada jeste da čitaocu predstavi prednosti izučavanja migracija iz kvalitativne perspekt... more Cilj ovog rada jeste da čitaocu predstavi prednosti izučavanja migracija iz kvalitativne perspektive, koja je i pored svoje dokazane valjanosti i dalje podzastupljena i u senci istraživanja inspirisanih (neo)pozitivističkim, kvantitativnim i statističkim metodama u migracionim studijama. U radu se tvrdi da kvalitativna, a naročito biografska istraživanja, omogućavaju da se migracije istraže u svojoj procesualnosti, da se ispita odnos međusobne povezanosti strukture i agensnosti u svim migracionim fazama i da se prepoznaju odnosi moći koji utiču na nejednake ishode ovih kretanja. Važnost i dometi kvalitativnih pristupa prikazani su kroz analizu konkretnih metodoloških rešenja i nalaze dobijene u okviru istraživanja koje se bavi fenomenom savremenih međunarodnih migracija žena iz Srbije u evropskom kontekstu. U prvom delu rada dat je pregledni prikaz primene teorijskih i metodoloških pristupa u studijama o migracijama, da bi zatim detaljno bili opisani konkretni metodološki postupci i relevantni nalazi iz spomenutog istraživanja. Glavni doprinos ovog rada jeste da pokaže na koji način se pomoću kvalitativnih istraživanja preispituju i dekonstruišu kategorije u okviru kojih smo navikli da posmatramo migrante, a koje zapravo predstavljaju odraz administrativnog upravljanja međunarodnih kretanja.
Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima... more Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima – demografskim promenama i transformacijom tržišta rada. Dalekosežne posledice do kojih savremena kretanja u okviru ove dve strukture dovode, smeštaju ih visoko na listi prioriteta u osmišljavanju javnih politika. Povećanje radne snage u kratkom roku i demografska obnova na duži rok su među pet strateških ciljeva politika Evropske unije, koje imaju za cilj da se suprotstave negativnim posledicama starenja stanovništva i smanjenju broja radno sposobnog stanovništva. Pritisci koji nastaju usled ovih restrukturacija nisu jednako raspoređeni duž linija društvenih podela, a njihov efekat posebno pogađa žene. Povećanje fleksibilnosti radnih aranžmana, produženje radnog vremena, prostorna mobilnost, kao i smanjenje sigurnosti radnih mesta i profesionalne karijere doprinose tenzijama između radnog i porodičnog okruženja. Usklađivanje porodičnih i poslovnih obaveza, međutim, ne odvija se u vakuumu, već je umnogome uslovljeno kontekstualnim okvirom u kom se odigrava, što su potvrdila i brojna istraživanja. Cilj ovog rada jeste da ispita na koji način jedna od kontekstualnih dimenzija – institucionalna – omogućava i ograničava usklađivanje porodične i radne sfere. Institucionalno okruženje je u ovom radu ograničeno na porodične politike, odnosno javne propise i državna rešenja koja se direktno bave pitanjima roditeljstva i omogućavaju da se postigne „životni balans”. U radu će biti dat pregled važećih zakonskih i institucionalnih rešenja iz ove oblasti u Srbiji, zajedno sa analizom i interpretacijom podataka dobijenih ovim istraživanjem. Iskustva i ustaljene prakse korišćenja dostupnih prava biće upoređena sa mišljenjima, potrebama i očekivanjima ispitanica.
Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender and migration has often ne... more Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender and migration has often neglected to consider the production of knowledge from this point of view. It has left unarticulated the assumptions and concerns about gender and gender relations that underpin scientific knowledge claims about female migration. The aim of the paper is to problematize the dominant paradigms in contemporary studies and how these paradigms manifest the tension between knowledge produced in the core countries and those produced in the semiperiphery. In doing this, we offer a critical review of the broader field of feminist migration studies using the concept of ?gender knowledge? in order to identify some of the omissions and neglected topics in the field of migration studies - such as a de-emphasis on gender and sexuality, or on the intersectional interplay of gender with other dimensions of inequality, an over-focus on quantitative approaches, and a neglect to consider migrants? agency whi...
Even though the migration is a very important phenomenon in contemporary society, the theoretical... more Even though the migration is a very important phenomenon in contemporary society, the theoretical and methodological backgrounds used by scholars in examining this field are still in the process of consolidation. In order to contribute to the development of migration studies in Serbia, but also methodological discussions in general, the purpose of this paper is to shed some light on the biographical method that is most often defined as qualitative research approach and has obtained great importunacy within migration studies. The paper first gives an overview of the development of methodology used in the exploration of migration, after which it focuses on the characteristics of biographical method. The benefits of usage of this approach are presented on the material collected by author of this paper during her research with economically active female emigrants from Serbia, who lived in France and Germany.
APSTRAKT: Iako migracije predstavljaju izuzetno važan fenomen u savremenom društvu, teorijska i m... more APSTRAKT: Iako migracije predstavljaju izuzetno važan fenomen u savremenom društvu, teorijska i metodološka podloga kojima se naučnici služe ispitujući ovo polje i dalje su u fazi konsolidacije. Sa ciljem da se doprinese razvoju migracionih studija u Srbiji, ali i metodološkim raspravama generalno, ovaj rad je posvećen biografskom metodu, koji se najčešće vezuje za kvalitativne istraživačke pristupe, a koji danas zauzima vrlo istaknuto mesto u proučavanju migracija. U radu se prvo daje pregled razvoja metodoloških postupaka koji su korišćeni u izučavanju migracija, a zatim se pažnja posvećuje karakteristikama upotrebe biografskog metoda. Prednosti korišćenja ovog metoda prikazane su na materijalu prikupljenom tokom istraživanja radno aktivnih emigrantkinja iz Srbije, koje žive u Francuskoj i Nemačkoj. KLJUČNE REČI: migracije, kvalitativni metod, biografski pristup, biografski zaokret ABSTRACT: Even though the migration is a very important phenomenon in contemporary society, the theoretical and methodological backgrounds used by scholars in examining this field are still in the process of consolidation. In order to contribute to the development of migration studies in Serbia, but also methodological discussions in general, the purpose of this paper is to shed some light on the biographical method that is most often defined as qualitative research approach and has obtained great importunacy within migration studies. The paper first gives an overview of the development of methodology used in the exploration of migration, after which it focuses on the characteristics of biographical method. The benefits of usage of this approach are presented on the material collected by author of this paper during her research with economically active female emigrants from Serbia, who lived in France and Germany.
Stratifikacijske promene u periodu konsolidacije kapitalizma u Srbiji, 2019
Ovaj rad se bavi radnim orijentacijama u komparativnoj perspektivi, odnosno njihovom rasprostranj... more Ovaj rad se bavi radnim orijentacijama u komparativnoj perspektivi, odnosno njihovom rasprostranjenošću među građanima Srbije koji su aktivni na tržištu rada. Posebna pažnja je posvećena spremnosti na radno motivisanu prostornu mobilnost. Dinamički pristup omogućen je zahvaljujući longitudinalnim istraživanjima koje Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta sprovodi duži niz godina. Prethodni ciklusi realizovani su odmah nakon deblokiranja transformacije, odnosno u periodu najveće recesije. Stoga će naš cilj biti da utvrdimo kakve radne orijentacije imaju ekonomski aktivni akteri u periodu konsolidacije kapitalističkog sistema u Srbiji, te da proverimo da li je došlo do njihovih promena od 2000. godine do danas.
Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender
and migration has often ne... more Whilst often adopting a feminist perspective, the literature on gender and migration has often neglected to consider the production of knowledge from this point of view. It has left unarticulated the assumptions and concerns about gender and gender relations that underpin scientific knowledge claims about female migration. The aim of the paper is to problematize the dominant paradigms in contemporary studies and how these paradigms manifest the tension between knowledge produced in the core countries and those produced in the semiperiphery. In doing this, we offer a critical review of the broader field of feminist migration studies using the concept of “gender knowledge” in order to identify some of the omissions and neglected topics in the field of migration studies – such as a de-emphasis on gender and sexuality, or on the intersectional interplay of gender with other dimensions of inequality, an over-focus on quantitative approaches, and a neglect to consider migrants’ agency which comes as a result of unexamined methodological nationalism and methodological sexism. The paper shows the importance of the geographical, political, social and cultural contextualisation of the production of knowledge and the relevance of problematizing the connection between knowledge drawn from the semi-periphery and that drawn from the core. The paper does this through a discussion of particular cases of migration for domestic and care work and the development of gender-focussed approaches to migration studies in Serbia.
Savremene migracije i društveni razvoj: interdisciplinarna perspektiva, 2018
U radu se ispituje funkcionisanje azilnog sistema u Srbiji kao zemlji
tranzita, od 2008. godine d... more U radu se ispituje funkcionisanje azilnog sistema u Srbiji kao zemlji tranzita, od 2008. godine do danas. Analizira se odnos između tri istraživačka nivoa: strateškog i zakonodavnog okvira; institucionalnog nivoa; te realnih migratornih praksi i potreba azilanata u dijahronoj perspektivi, a cilj jeste da se utvrde uzroci činjenice da azilni sistem u Srbiji ne daje zadovoljavajuće rezultate u praksi. Nalazi kvalitativnog istraživanja „Poboljšanje pristupa obrazovanju dece tražilaca azila u Srbiji i prevencija rodno zasnovanog nasilja” i drugih sekundarnih izvora ukazuju na to da su strateški i zakonodavni nivo više prilagođeni perspektivi zemalja destinacije u okviru Evropske unije, nego tranzitnim zemljama, što se ispoljava i na institucionalnom nivou, dok se ni na jednom od ta dva nivoa ne uzimaju u obzir realne potrebe azilanata. Tenzija između nivoa se može objasniti teorijom svetskog društva koja naglašava da imitacija i primena rešenja prilagođenih zemljama centra, bez uzimanja u obzir specifičnih konktekstualnih faktora, dovodi do neefikasnih sistema u kojima institucionalni akteri usvajaju neprilagođene procedure umesto da pružaju podršku i zaštitu tražiocima azila.
In this paper, we argue that a combination of three contextual factors contributed to the seeming... more In this paper, we argue that a combination of three contextual factors contributed to the seemingly sympathetic attitude of the Serbian press and Serbian political elite towards refugees and migrants in 2015-2016: a) Serbia being the country of transit, i.e. not preferred destination for the vast majority of the asylum seekers; b) Serbia being an EU candidate; and c) Serbia being the political community that carries the double burden of its position within the symbolic geography of Europe and the label of a “rogue” state from the 1990s. As we tried to show, the Serbian media were strongly engaged and creative in highlighting the contrast between the Serbian nation, hospitable to the refugees in transit and dedicated to the preservation of European values, and other EU countries, which decided to build fences against people in need. This type of discourse can be seen as the embodiment of the strategy employed by the Serbian government to reposition the country on the symbolic maps of Europe and to reconstruct the role of Serbia as an important (and righteous) actor on the regional and international political scene. This paper shows how, in order to achieve these goals, state competence and “behavior in the European fashion” needed to be demonstrated in the discourse about the Serbian response to crisis.
The paper analyzes the attitudes of Serbian citizens towards the Socialist Federal Republic of Yu... more The paper analyzes the attitudes of Serbian citizens towards the Socialist Federal Republic of Yugoslavia, expressed during the period of gradual stabilization of the capitalist order. The analysis is based on the data collected in 2012 on a representative sample of population in Serbia, within a project of the Institute for Sociological Research of the University of Belgrade – Faculty of Philosophy. Research findings showed that, in the period of accelerated transformation of society, positive opinion about socialist Yugoslavia was very pronounced among Serbian citizens. However, there are statistically significant differences in the level of agreement with pro-Yugoslav attitudes among different social groups, as respondents’ age, social class and value orientations are identified as important factors.
U radu se analiziraju stavovi građana Srbije prema Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugosla... more U radu se analiziraju stavovi građana Srbije prema Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, iskazani u periodu postepene stabilizacije kapitalističkog poretka. Analiza se temelji na podacima prikupljenim 2012. godine na reprezentativnom uzorku stanovništva Srbije, u okviru projekta Instituta za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Nalazi istraživanja su pokazali da je u periodu ubrzane transformacije društva pozitivno mišljenje o socijalističkoj Jugoslaviji veoma prisutno među građanima Srbije. Ipak, postoje statistički značajne razlike u stepenu prihvatanja projugoslovenskih stavova među različitim društvenim grupama, pri čemu se kao važni faktori izdvajaju starost, klasno-slojna pripadnost i vrednosne orijentacije ispitanika.
Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima... more Radni i porodični život ljudi u savremenim društvima oblikovani su međusobno povezanim fenomenima – demografskim promenama i transformacijom tržišta rada. Dalekosežne posledice do kojih savremena kretanja u okviru ove dve strukture dovode, smeštaju ih visoko na listi prioriteta u osmišljavanju javnih politika. Povećanje radne snage u kratkom roku i demografska obnova na duži rok su među pet strateških ciljeva politika Evropske unije, koje imaju za cilj da se suprotstave negativnim posledicama starenja stanovništva i smanjenju broja radno sposobnog stanovništva. Pritisci koji nastaju usled ovih restrukturacija nisu jednako raspoređeni duž linija društvenih podela, a njihov efekat posebno pogađa žene. Povećanje fleksibilnosti radnih aranžmana, produženje radnog vremena, prostorna mobilnost, kao i smanjenje sigurnosti radnih mesta i profesionalne karijere doprinose tenzijama između radnog i porodičnog okruženja. Usklađivanje porodičnih i poslovnih obaveza, međutim, ne odvija se u vakuumu, već je umnogome uslovljeno kontekstualnim okvirom u kom se odigrava, što su potvrdila i brojna istraživanja. Cilj ovog rada jeste da ispita na koji način jedna od kontekstualnih dimenzija – institucionalna – omogućava i ograničava usklađivanje porodične i radne sfere. Institucionalno okruženje je u ovom radu ograničeno na porodične politike, odnosno javne propise i državna rešenja koja se direktno bave pitanjima roditeljstva i omogućavaju da se postigne „životni balans”. U radu će biti dat pregled važećih zakonskih i institucionalnih rešenja iz ove oblasti u Srbiji, zajedno sa analizom i interpretacijom podataka dobijenih ovim istraživanjem. Iskustva i ustaljene prakse korišćenja dostupnih prava biće upoređena sa mišljenjima, potrebama i očekivanjima ispitanica.
Ruralnost i rod: dostupnost i prepoznavanje programa socijalne zaštite , 2016
U ovom radu ćemo analizirati koliko je ruralno stanovništvo u Srbiji upoznato sa postojećim pravi... more U ovom radu ćemo analizirati koliko je ruralno stanovništvo u Srbiji upoznato sa postojećim pravima i uslugama sistema socijalne zaštite i, šire shvaćene, socijalne podrške, koliko se na njih oslanja, te kako ocenjuje one sa kojima je imalo iskustva. Cilj koji smo imali pred sobom jeste da se na osnovu podataka o informisanosti, potrebama i zadovoljstvu građana iz ruralnih oblasti dobije detaljniji uvid u to koliko je sistem efikasan u pružanju podrške ovoj specifičnoj populaciji.
Feministički forum Filozofskog fakulteta: izabrani radovi iz studija roda , 2016
Iako žene čine gotovo polovinu ukupnog broja međunarodnih migranata, teorije o migracijama dosta ... more Iako žene čine gotovo polovinu ukupnog broja međunarodnih migranata, teorije o migracijama dosta dugo nisu uzimale u obzir rodnu perspektivu. Upliv feminističkih teorija u ovo istraživačko polje doprineo je prevazilaženju pojednostavljene slike u kojoj su nezavisni, aktivni muški migranti, koji se kreću u potrazi za poslom, suprotstavljeni pasivnom kretanju njihovih zavisnih pratilja, čiji je jedini cilj porodično spajanje. Nalazi rodno senzitivnih istraživanja ukazali su na to da je rod verovatno najvažniji faktor koji oblikuje migratorno iskustvo (važniji čak i od zemlje porekla ili destinacije, godina, klasnog položaja, rasne ili etničke pripadnosti, odnosno kulture). Osnovni cilj ovog rada jeste da ispita rodnu osnovu različitih vrsta prostornog kretanja u Srbiji. Analiza se oslanja na podatke dobijene iz sekundarnih izvora, poput zvaničnih statističkih izveštaja Komesarijata za izbeglice i migracije i Republičkog zavoda za statistiku, te iz drugih akademskih empirijskih studija.
Promene osnovnih struktura društva Srbije u periodu ubrzane transformacije, 2013
Job related mobility is a very important phenomenon. From the perspective of the labor market, mi... more Job related mobility is a very important phenomenon. From the perspective of the labor market, migrants are often seen as the dynamic segment that can alleviate economic crisis and overcome regional disparities. In this paper we study willingness of economically active citizen of Serbia to change their place of residence due to (better paid) jobs, in order to examine individual and structural determinants that affect the aspiration toward spatial mobility.
Промене у савременим миграторним обрасцима у последњих пар деценија навеле су истраживаче да реде... more Промене у савременим миграторним обрасцима у последњих пар деценија навеле су истраживаче да редефинишу теоријске приступе и да преиспитају временску и просторну димензију кретања становништва. Увидевши да се дугорочне промене места боравка све чешће замењују привременим пресељењем, краткорочним и циркуларним кретањима, теоретичари су се окренули појму просторне мобилности. Овај концепт није једнозначан, већ се у друштвеним наукама користи у најмање четири значења и обухвата резиденцијалну мобилност, миграције (како међународне, тако и регионалне), путовања (туристичка и пословна), као и дневна кретања становништва. Циљ овог рада биће да испита карактеристике две групе становника градова средње величине у Србији: оних који имају искуства са дугорочним кретањима на веће даљине и оних који су окренути временски ограниченим, чешћим и краћим путовањима. Очекује се да ће бити утврђене разлике у социо-демографским и социо-економским карактеристикама ових група.
Migratorna kretanja stanovništva danas predstavljaju vrlo bitan demografski i
društveni fenomen.... more Migratorna kretanja stanovništva danas predstavljaju vrlo bitan demografski i
društveni fenomen. Ako se imaju u vidu empirijski dokazi o porastu obima migracija, sasvim razumljiva postaje teorijska i istraživačka pažnja koja im se posvećuje. U našem fokusu biće radne migracije, jer je veliki broj migracija podstaknut upravo ekonomskim motivima. Cilj ovog rada jeste da se preispitaju najvažniji teorijski pristupi migracijama, uz poseban osvrt na Mesijevu teorijsku sintezu, ali i da se ukaže na nedovoljno naglašavanje uticaja političke i pravne dimenzije na trendove radnih migracija.
Uploads
Books by Dunja Poleti
Papers by Dunja Poleti
and migration has often neglected to consider the production of knowledge from this point of view. It has left unarticulated the assumptions and concerns about gender and gender relations that underpin scientific knowledge claims about female migration. The aim of the paper is to problematize the dominant paradigms in contemporary studies and how these paradigms manifest the tension between knowledge produced in the core countries and those produced in the semiperiphery. In doing this, we offer a critical review of the broader field of feminist migration studies using the concept of “gender knowledge” in order to identify some of the omissions and neglected topics in the field of migration studies – such as a de-emphasis on gender and sexuality, or on the intersectional interplay of gender with other dimensions of inequality, an over-focus on quantitative approaches, and a neglect to consider migrants’ agency which comes as a result of unexamined methodological nationalism and methodological sexism. The paper shows the importance of the geographical, political, social and cultural contextualisation of the production of knowledge and the relevance of problematizing the connection between knowledge drawn from the semi-periphery and that drawn from the core. The paper does this through a discussion of particular cases of migration for domestic and care work and the development of gender-focussed approaches to migration studies in Serbia.
tranzita, od 2008. godine do danas. Analizira se odnos između tri istraživačka nivoa: strateškog i zakonodavnog okvira; institucionalnog nivoa; te realnih migratornih praksi i potreba azilanata u dijahronoj perspektivi, a cilj jeste da se utvrde uzroci činjenice da azilni sistem u Srbiji ne daje zadovoljavajuće rezultate u praksi. Nalazi kvalitativnog istraživanja „Poboljšanje pristupa obrazovanju dece tražilaca azila u Srbiji i prevencija rodno zasnovanog nasilja” i drugih sekundarnih izvora ukazuju na to da su strateški i zakonodavni nivo više prilagođeni perspektivi zemalja destinacije u okviru Evropske unije, nego tranzitnim zemljama, što se ispoljava i na institucionalnom nivou, dok se ni na jednom od ta dva nivoa ne uzimaju u obzir realne potrebe azilanata. Tenzija između nivoa se može objasniti teorijom svetskog društva koja naglašava da imitacija i primena rešenja prilagođenih zemljama centra, bez uzimanja u obzir specifičnih konktekstualnih faktora, dovodi do neefikasnih sistema u kojima institucionalni akteri usvajaju neprilagođene procedure umesto da pružaju podršku i zaštitu tražiocima azila.
significant differences in the level of agreement with pro-Yugoslav attitudes among different social groups, as respondents’ age, social class and value orientations are identified as important factors.
je sistem efikasan u pružanju podrške ovoj specifičnoj populaciji.
and migration has often neglected to consider the production of knowledge from this point of view. It has left unarticulated the assumptions and concerns about gender and gender relations that underpin scientific knowledge claims about female migration. The aim of the paper is to problematize the dominant paradigms in contemporary studies and how these paradigms manifest the tension between knowledge produced in the core countries and those produced in the semiperiphery. In doing this, we offer a critical review of the broader field of feminist migration studies using the concept of “gender knowledge” in order to identify some of the omissions and neglected topics in the field of migration studies – such as a de-emphasis on gender and sexuality, or on the intersectional interplay of gender with other dimensions of inequality, an over-focus on quantitative approaches, and a neglect to consider migrants’ agency which comes as a result of unexamined methodological nationalism and methodological sexism. The paper shows the importance of the geographical, political, social and cultural contextualisation of the production of knowledge and the relevance of problematizing the connection between knowledge drawn from the semi-periphery and that drawn from the core. The paper does this through a discussion of particular cases of migration for domestic and care work and the development of gender-focussed approaches to migration studies in Serbia.
tranzita, od 2008. godine do danas. Analizira se odnos između tri istraživačka nivoa: strateškog i zakonodavnog okvira; institucionalnog nivoa; te realnih migratornih praksi i potreba azilanata u dijahronoj perspektivi, a cilj jeste da se utvrde uzroci činjenice da azilni sistem u Srbiji ne daje zadovoljavajuće rezultate u praksi. Nalazi kvalitativnog istraživanja „Poboljšanje pristupa obrazovanju dece tražilaca azila u Srbiji i prevencija rodno zasnovanog nasilja” i drugih sekundarnih izvora ukazuju na to da su strateški i zakonodavni nivo više prilagođeni perspektivi zemalja destinacije u okviru Evropske unije, nego tranzitnim zemljama, što se ispoljava i na institucionalnom nivou, dok se ni na jednom od ta dva nivoa ne uzimaju u obzir realne potrebe azilanata. Tenzija između nivoa se može objasniti teorijom svetskog društva koja naglašava da imitacija i primena rešenja prilagođenih zemljama centra, bez uzimanja u obzir specifičnih konktekstualnih faktora, dovodi do neefikasnih sistema u kojima institucionalni akteri usvajaju neprilagođene procedure umesto da pružaju podršku i zaštitu tražiocima azila.
significant differences in the level of agreement with pro-Yugoslav attitudes among different social groups, as respondents’ age, social class and value orientations are identified as important factors.
je sistem efikasan u pružanju podrške ovoj specifičnoj populaciji.
društveni fenomen. Ako se imaju u vidu empirijski dokazi o porastu obima migracija, sasvim razumljiva postaje teorijska i istraživačka pažnja koja im se posvećuje. U našem fokusu biće radne migracije, jer je veliki broj migracija podstaknut upravo ekonomskim motivima. Cilj ovog rada jeste da se preispitaju najvažniji teorijski pristupi migracijama, uz poseban osvrt na Mesijevu teorijsku sintezu, ali i da se ukaže na nedovoljno naglašavanje uticaja političke i pravne dimenzije na trendove radnih migracija.