Shona Mupanda
Shona Mupanda
ONS1989–2017
3159/
2–GRAMMAR[
MUTAURO]
ORDI
NARYLEVEL–OCT/
NOV
SESSI
ON
MUUNGANI
DZI–CHI
MUKAR.
G.
chi
efchi
muka@gmai
l
.com
0773512497/0718463939
|
1page
1989
1a)Zitari
notiVASIKANA,ri
rimumupandawechi
pir
i(2),
rakaumbwanechivakashur
e
VA-ne-dzitsi–SIKANA.Tinogonakuumbamamwemazi t
aeimwemi pandanedzit
si
i
rit
ichishandi
sazv i
mwezv i
vakashur
ezvei
mwemi panda,sokut
i:
Chivakashure Dzi
tsi Zi
ta Mupanda
mu- -
sikana musi
kana 1
sv
i- -
sikana sv
isi
kana 19
Zvinoiwechi umbamazit
aakowoanokwanamaser e(8)uchishandi
sadzit
siiri
sezvatari
dzwa.Zi t
ari
mweneri
mwengariv
enechivakashurechimwechetechet e.
b)Ny orazvivakashur
ezv
ina(
4)zv
isi
ngakwani
sikuumbazi takanazvichi
batani
dzwa
nedzitsir
inoti–KOMANA.Domamupandawechivakashurechi mwenechimwe
chawany ora.[12½]
3a)Izwirokuti
RICHATAURAr i
nogonakuputswapachi
budat
wunhutwakari
umba
(sokuti
,ri
-cha-
taur
-a)
.Zvi
noi wechiput
saizwi r
inot
iTI
CHADZI
BAYISI
RANA
uchidomat wunhutwakar
iu-mba.
b)Izwiri
notiVAKAURAYAr inogonakumiri
ramamoodmana.Chit
it
auri
rakutindaapi
mamo-odacho.
[
12½]
4Muchir
evochi mwenechimwechezv i
notever
amunezv i
nhuzv i
vi
richet
e
zv
akakanganiswazvinoi
takut
ichi
revochisavechiShonachakanaka.
Nyat
soongororazvi
revoizv
iwozot
itaur
irazvakakangani
swazv acho.
a)I
chiichi
korocheshamwariy
eTawanda.
b)Sosanaarumanemagoakachemeka.
c)Rugomanar wasi
siwangurwabat
ahovekuru.
d)Musikanavadyasadzananyama.
|2page
e)Takabatsi
rachember
eyomwoyochena.
f)Babavawanabawaravar
wanokut
ivanonoka.
[12½]
1990
1Mazwi anot
ever
aanodaidzwakunzizvi
dudzi
ramazit
a(Qual
if
icat
ives)
.
Nyat
soaongoror
augoi
taizvi:
a)Ti
perudzi(
mhando)rwedudzi
razi
taracho.
b)Ti
pemupandakanami pandayemazitaanodudzi
rwaachoseizv
i:
Dudzi
razi
ta Rudzi Mupanda
y
ekudy
a Chi
rev
amwene 4,
9
wake _
___
_ _
___
_
umu _
___
_ _
___
_
r
imwe _
___
_ _
___
_
machena _
___
_ _
___
_
v
aChi
po _
___
_ _
___
_
uko _
___
_ _
___
_
[
12½]
2Nyat
soongor
orazv
irevozvi
not
ever
augot
ipamoody
echi
i
tochakany
orwa
nemav
aramate-t
e(i
tali
cs).
a)Kut
iti
kasi
rekusv
ikakuchi ongat
kor if
ambi
sei
.
b)Akaendakumundandokusiyavanav
achichemanenzar
a.
c)Iwemukomanamukur umhany
aunodaidzavasar
akumunda.
d)Akarohwaakawirapasi.
e)Ndipeimazwianodudzir
amazi
tamavir
i.
f)Anowanzakuuyakunomazuvaose.
[12½]
3Chi
mwenechi mwechezv i
rev
ozvinot
ever
achi
nechi
i
tochakav
andur
ir
wa.
a)Nyor
achii
tochacho.
b)Ti
perudzi
rwechivandur
ir
ochacho.
i
) Penzur ayanguhai nyatsobatika.
i
i)Mi si
kanzway akendiyoinoitakutiarohwe.
i
ii
)Zinoiremar inosekererawar i
singadi.
i
v)Sekuruv aendakumundakunody ar
ururanzungudzisi
nakumer
azv
akanaka.
v)Mhepondi yoy akapfur
unur adengar embay echi
kor
o.
vi
)Unot ofanir
akushi ngir
irakanauchi dakupfuma.
|
3page
vi
i)Zvokugaramuchi t
ukanahazv i
naunhu.
vi
ii
)Bhukui ri
rinenganodzi nosetsa. [
12
½]
4Ny
atsoongor
oramazwi
ayawozopi
ndur
ami
bvunzoi
noat
ever
a:
i
yi chena i
cho chi
no
avo ir
i badza vedu
mumwe mai kure mberi
Umbacopulati
vekubvapaneri
mwener
imwer
awo.Usadzokor
orakushandi
sa
sungawi
ri
ra-noyawamboshandi
sa.
[12½]
1991
1a)Nyoramazit
aezv i
vanduri
rozvezv
ii
toZVITANHATU( 6)zvaunozi
v a.
b)Kubvapazvi
vandurir
ozvawanyorasar
udzaZVI NA(4)cheteugozv i
shandi
sa
muzvir
evouchi
bur i
tsapachenazvazvi
nor
eva.Unosungi
rwakushandisachivandur
ir
o
chi
mwechet emu-chi r
evochogachoga.
c)Nyorachi
rev
ochi mwechet echi
nechii
tochimwechetechinezvivanduri
ro
ZVITATU(3)zvi
ripamwechet e.
2Ny or
azv akarezvi
revozvi
notever
auchi
tev
edzer
azv
anzi
uit
e.Usazoshandur
a
zv
irevoizv
i kudar
idzazvawanziuit
e.
a)Varumevakar
ebahavatengimabhachi
akat
svuka.
(PanzvmbopeRel
i at
ivei
sachipaur
o.)
b)Mukomanauy aanemhopopadamaanodada.
(Panzv
imbopechiv emu-i
akashur sachi
vakashur
echomupanda5.
c)Mbavhayakanwamabhodhoroeseedoro.Mbav
hayakabamarindokuti
za.
(Bat
ani
dzazvir
evozv
ivi
rii
zvizv
ivechi
rev
ochimwecheteuchi
i
takutichi
revo
chokut
angachi emuPar
-v ti
cipi
al.
)
d)Takazovar
achikorobazirat
otisi
ya.
(Gadzi
ri
dzazvosezvakakangani
swa.)
e)Karetai
gar
amunzv i
mbodzineshumba.
(I
takuti
mazwi oseanogonakui
swamuneget
ivhi
avemuneget
ivhi
.)
|
4page
f
)Mugomoiri
muneshumbadzi
nody
avanhu.
(
It
akut
ichi
rev
oichi
chi
sar
evazv
unhuzvakawanda(
ambi
guous)) [
12
½]
3Ny
atsot
ari
sisachi
ndi
mai
chi
wozopi
ndur
ami
bvunzoi
not
ever
a.
‘
Gwaror
inoibumbi
roremadet
embedzoakanyor
wanav any or
ivakasi
yana-
siy
ana.
Mubumbi-r
oiri
ndai
sawomadetembedzoandakaunganidzaandinof
ungakutindi
dzo
nhey
onehwarohwenhori
mbomumut aur
oweduwechi Shona.’
a)Ti
udzekut
itwunhut
wakaiswamut
set
sepasi t
unonzi
i.
b)Nyor
amazwi MANA( maPossessi
4)anonzi vearimuchindi
mai
chi
.
[12½]
4Ny
atsot
ari
sisamazi
taay
awozopi
ndur
ami
bvunzoi
noat
ever
a.
r
ukova chi
ri
mi ukama kapuka
r
uti
vi rwi
zi usi
mbe chi
sero
a)Nyor
aMADZITSIchet
eamazi
taay
a.
b)Umbamazi
taomupandawegumiuchi
shandi
samadzi
tsi
awany
orapa(
a).
c)Nyor
achi
rev
ochi
mwechet
echi
namazwi
MANA(
4)asi
usi
ngashandi
sichi
i
to.
[12½]
1992
1Chimwenechimwechezvir
evozvinot
everachi
nogonakur
evazv
inhuzv
akawanda.
Tsana-ngur
aZVIVI
RIchet
ezv i
nogonakurehwanechi
rev
ochimwenechi
mwe.
a)Babavomwanauy uvanemusoro.
b)Rudoanyorer
ashamwar i
y aket
samba.
c)Vanavakasvi
kavachi
nyora.
d)Amai v
akarov
esamwananeshamhu.
e)Ndakabat
ashamwar iy
angumur omo. [
12
½]
2Mazwi
anot
ever
amazi
ta(
Nouns)
.
gaba,
Gaba,
chur
u,Zi
zi
,mukadzi
,zi
zi
,chapungu,
kana,
mwana,
chi
ngwa,
mber
i.
a)Rongamazit
aawauchi
aisamumipandayawo.
b)Mazit
aanoumbwaseimuShonauyeipamuenzani
sowemazwi
ari
pamusor
o
uchi
shandi
sazi
tar
imwechetekubv
amumupandamumwenemumwe.
[12½]
|
5page
3Ny
atsov
erengazv
irev
ozv
inot
ever
augopi
ndur
amubv
unzo.
Muchir
ev ochogachogachi
ripamusoroapomunechi
i
tochi
nechi
vandur
ir
o(v
erbal
ext
-ension)Pachi
revochi
mwenechi mwenyor
a:
i
)chii
tochachochi
nechi
vandur
ir
o
i
i
)mudzi wechii
to(
verbr
oot)
i
i
i)chi
vanduri
rochachouyezi
taracho
Muenzaniso
Munyatiakapf
urunuraimbakwatezv
ara
i
)akapfurunur
a
i
i)–pf
ur–
i
ii
)–unur–r ever
siveextensi
on
[
12½]
4a)It
akutimazwiayaanot everaavemaPOSSESSI VEuchi
shandi
saPOSSESSIVE
CONCORDy a-kasi
yanapai zwirimweneri
mwe.
i
chi i
zvo urwu apo
b)It
akutimazwiayaav emaCOPULATI VE
mumwe chino sekuru chena
c)Rongamazwi ay
auchi tianogonakubatananeADVERBI ALFORMATI VE“na-”
woaisapawooga,anobat anana“ ne-
”woaisapawooga.
badza Zambezi rwiz
i tsi
ka
tsur
o ini i
vo Nyamavhuvhu
[12½]
1993
1Uchi
shandisanzi
radzi
not
evedzwamukupat
sanur
amazi
tamuchi
Shonaachi
i
swa
mumipa-nda,t
sanangur
azvi
notever
a:
a)mut
saukour
ipakat
ipamu-yomupanda3namu-y omupanda18.
b)mut
saukour
ipopava-mupanda2nava-mupanda2a
|
6page
c)zvi
noi
takut
imazwi
ay a;
chi
ngwa,char
a,chur
uavemumupandawechi
nomwe(
7)
d)zvi
noit
akut
imazwianot
ibaba,
gumbo,mombe,asav
emumupandamumwe
chet
e.[
12½]
2Tsumoy okutikuzv
arahakunahombar umey akaf
anananeyokut
imugoniwepwere
ndousi
-nayo.Ingangotsanangurwasokudaii
zvi:Musangomunoendwanavanhu
vazhi
njikundovhi-maasi hombarumendiyeanobatamhukanokutii
nyanzv
i;asi
pakuzvaravanahapanany a-nzv
inokut
imunhumuuy aanokwani
sakui
tamazengeya
avana.
Kubv
amuchi
ndi
mai
chi
tipe:
a)mazwi
mat
atuar
imuCopul
ati
ve. (
3)
b)zvi
it
ozvit
atuzvi
rimuInfini
ti
ve. (3
c)mazit
amav ir
iomupanda9. (
2)
d)zvi
pauro(adj
ect
ives)zvi
v i
ri
. (
2)
e)chi
it
ochimwechi r
imuPot enti
al. (
1)
f)chi
i
tochimwechakav anduri
rwa. (
1)
g)chi
revamwenechimwechet e. (½) [
12½]
3a)Shandi
sazv
ii
toi
zvi
muzv
irev
ouchi
bur
it
sazv
inor
evazv
ivandur
ir
ozv
akat
ari
dzwa.
i
) –rova( passiv e)
i
i)–bat a( neuter)
i
ii
)–r i
ma( applied)
i
v)–shinga( perfecti
ve)
v)–mhany a(causat i
ve)
vi
)–t uka( reciprocal)
vi
i)–dyara( repet i
ti
ve)
b)Shandisachi itoVAKAFAMBAsezv achir
imuzv
irev
ozvi
na(4)uchi
i
takut
ichi
i
to
i
chochichi-v emumoody akasi
yanamuchi
rev
ochogachoga.
[
12½]
4Ny
atsocher
echedzamazwi
anot
ever
augopi
ndur
ami
bvunzoi
noi
swamumashur
e.
i
rwo i
chi i
two i
ri
i
zvi i
ni i
yi iy
e
i
mo ayo i
po umo
a)Isamazwi ay
amuzv i
kwatazv
ivi
rizvakakodzer
augoti
pazit
arechi
mwenechi
mwe
chezvi
-kwatazvawai
ta.
b)Tsanangudzauchi
tar
idzamaumbirwoemazwi ar
imuchi
kwatachi
mwenechi
mwe.
[12½]
|7page
1994
1Mazwi
oseanot
ever
azv
idudzi
ramazi
t Qual
a( i
ficat
ives)
.
2Nyatsov
erengazvi
rev
oizv
ikut
izv
igokubat
sir
akupi
ndur
ami
bvunzoi
noi
swa
mushurema-zvo:
a)Var
umei t
sor
oyaunotambawakachenj
era.
b)Ndi
niruf
umuchandiona.
c)Munhumunhuhazvi
enzaninembwa.
Mazit
aanemi tsetsepasi maCopul
anonzi at
ive.Hat
igonekuti“
var
umendi
pwer
e”,
nokut
i/ndi
-/haafambiranenapweremukuumbamaCopul ati
ve.
Zvinoiwechitsanangur
akutimav
araokui
tamaCopul
ati
veayaanot
ever
a
anofambiranane-mazwi api
.
a)/ndi-
/
b)/i-
/
c)kukwidzaizwi (
HighTone)
d)/nda-/
[12½]
3Mazwioseanemi tset
sepasipawomuzvir
ev ozvi
not
ever
ati
ngat
imadudzi
razv
iit
o
adve-r
( bial
s).Ny
atsoaongor
orakuti
agokubatsir
akupi
ndur
amubvunzounot
evera:
i
) Akarohwanemukomawake.
i
i
)Akamur ov anechamboko.
i
i
i)TendaiakauyanaNyaradzo.
i
v)Jongwer akar
ir
akatat
u.
|8page
Tsanangurakut
iiwomadudzir
azvi
it
oayaanoit
abasarei
kanakut
ianot
iudzanezv
ei
chai
zvo.It
aizvi
uchishandi
samadudzi
razv
ii
toawapi
hwapamusoroapo
semienzani
so. [
12½]
4Batanidzazv
irev
ozv
iri
muchi
kwat
achogachogakui
tachi
rev
ochi
mwechet
e
chakanaka.
a)Chi
edzaakangaachi
endakumba.Wai
vemusi
wokuv
har
achi
kor
o.Akai
ta
mahwekwena-Nor mapamusi ka.Normaaiveachangobvamhirikwamakungwa.
b)Takasv ikapamba.Kunzekwakangakwaedza. Utongahwaivehwatsv
uka.Shi
ri
dz ai
vedzo-t svi
ri
ridza.
c)Ndakaonamur ume.Mur umeai vaanemukadzi.Mukadziai
vaanehembe.Hembe
yake
i
t svuku.
d)Endakumba!Kur umidza!Pi
hwamar i
!Bhadhar
amar iyechi
kor
o!
e)Tai sekany ay
ay aMatavi
re.TaisekakusekakwaMukadota.Tai
sekakusekakwedu.
[12½]
1995
1Mazwi anot
ever
aanokwanisakuburi
tsat
sanangur
ombirikanakudar
ikapaizwi
r
egarega.Zvi
noiwechi
nyoratsanangurombi
ridzi
ngabur
it
swepaizwiregarega.
tsur
o got
a guru
chema musika dura
chera kura ri
ma
nyora tsi
ka dongo
[12½]
2Ongor
orazvi
rev
oi zv
i zvi
nezv
ii
tozvi
nemi t
set
sepasi
pazv
o.Zv
inochi
domadonzv
o
mood)r
( ezv
ii
tozvakatarwamit
setsepasi
.
4Ongor
oramazwi
anot
ever
awozopi
ndur
ami
bvunzo(
a)na(
b).
a)Isamazwiay
amuzvi
kwat
azvi
nazvakakodzer
a,ugopazi
takuchi
kwat
achoga
choga.
b)Tari
dzamaumbi
rwoemazwi
emuchikwatachi
mwenechimwe. [
12
½]
1996
1Sarudzaizwir
imwechet
erir
imuchikwatachi
mwenechimwechamazwi anot
ever
a
r
isi
ngawi r
ir
anenemamwe.Ipachi
konzerochai
takut
iut
iizwi
rawasar
udzandir
o
r
akasiyananema-mwe.
a)uyu iko uy o i
ri
b)gobvu gor a gomba gororo
c)i
ni isu umu i
we
d)vababa zv enyu dzangu vamwe
e)nyorai zv i
kuru v akady
a vapfeka
f)r
imwe v oga mumwe upi
g)mber i mumusha kumunda pamba
h)dzakanaka refu guru dema [
12
½]
2Zadzi
sapakashama;
Zi
ta Chiver
engo Chir
evauwandu Chi
sazi
ta Chir
evamwene
(Enumerat
ive) (Quant
it
ati
ve) ( Pr
onoun) (Possessi
ve)
(
Noun)
muzv
ere _
___
___ _
___
__ _
___
_ _
___
_
mut
i _
___
___ _
___
__ _
___
_ _
___
_
ber
e _
___
___ _
___
__ _
___
_ _
___
_
kuf
amba _
___
___ _
___
__ _
___
_ _
___
_
Mur
ambi
wa _
___
___ _
___
__ _
___
_ _
___
_
i
mba _
___
__ _
___
_ _
___
_ _
___
_
[
12½]
3Ongor
oramazi
taay
augozopi
ndur
ami
bvunzo.
a)I
samazit
aarimumupandamumwechetepawooga.I
tai
zvikusv
iki
raoseaper
a.
b)I
panzi
rainachet
edzi
noshandi
swamukui
samazi
tamumipanda. [
12
½]
4Mazwi
akat
arwami
tset
sepasi
pawomuzv
irev
ozv
inot
ever
azv
ii
tozv
akar
ebeswa.
a)Kwakarovesanwazv i
notyisa.
b)Varumev anodyar
ururi
ranambeu.
c)Mwanauy uhaany
aradzike.
d)Vakatuki
ri
ranavakabvisanachir
ikumeso.
Zvi
nochitari
dzazvi
not
evera:
i
)mudzi wechii
to
i
i)rebesodzechi
ito
i
ii
)zit
arerebesoimweneimwe [
12
½]
1997
1Nyoramipandayoseyemazit
ainowani
kwamuchiShonakubv
apanewokutanga
kusv
iki
rapanewokupedzi
sir
auchipamuenzani
sopamupandawogawoga,sezvi
zvi
:
Mupanda Chi
vakashur
e Muenzani
so
1 mu- munhu
[
12½]
2Ver engachindimachi noteveraugopamienzani
somivir
imi vi
riy
ezvidudzir
amazi
ta
(quali
fi
-cati
ves)zv api
hwamumashur emacho.
Jindagururimwendi r
or akati
,“Mushongawengozikur
ipa.Vanhuv azhinj
ivoseav
o
vaii
taruzhahav anakuzv inzwa.Mushuremekanguvaji
ndar okut
aurar i
ya
rakasimukazver i
kati
,“Mushongawogawengozi i
yikur
ipa.”Vamwev anhu
vakazobvumirananar o.
a)zvi
pauro (
adjecti
ves)
b)zvi
rat
idzi (
demonst ratives)
c)zvi
revamwene (
possessiv es)
d)zvi
dudz i
ramui
ti (
rel
ativ
es)
e)zvi
revauwandu (
quantit
atives)
f)zv
iver
engo (enumerat iv
es) [
12
½]
3Chii
tochokuti/-dyara/chi
nogonakuvandudzwanezvi
vandur
irozv
ezv i
it
o
zv
akasiyana-
siya-na.Ny or
azvir
evouchivandur
ir
achi
it
o/-dyar
a/uchishandi
sa
zv
ivanduri
rozvawapi wapazasiapa.
a)chokuit
ir
a (
applied)
b)chenyanyi
so (
intensive)
c)chekonzero (causat i
ve)
d)chekuit
ir
ana (
reciprocal)
e)chekui
twa (
passi ve)
f)chedzokor
oro (
repet
it
ive)
g)chekuit
ika (
neuter)
h)chepfumvunuro (
rever
sive) [
12
½]
4Ongor
orazv
irev
ozv
inot
ever
augoi
tazv
awanzi
uit
epachi
rev
ochogachoga.
a)Nhasit
inoendakuHarar
e.(Nyor
azvakar
echi
rev
oichikut
ichi
vechokur
amba–
Negat
ive)
(2)
b)Ti
nobayamombei y
imangwana.(I
takut
ichi
i
tochakat
arwamutset
sepasichi
ve
mudonzorekurudzi
ro–Hortati
ve) (
2)
c)Paradzay
iakar
oor
ahanzv
adzi
yangu.(
Nyor
azv
akar
echi
rev
oichi
usi
ngashandi
si
chi
it
o)(2)
d)Vakacher
amv
ura.(
Tsanangur
azv
inhuzv
ivi
rizv
ingar
ehwenechi
rev
oichi
)
(2)
e)MutsaKudzaiandori
miraambuy andimayavoyenzungu.(Zvii
tozv
inemitset
se
pasizv
inezvi
vanduri
rozvipi
?) (2)
|12page
f)Hazvi
goni
kushandurwanani zv
akekanai v
obabav aunoreva.(
Mazwi namavara
akat
arwamitset
sepasi pawoanonzichii
?) (
2½)
[12½]
1998
1a)Ongor
oramazi
taanot
ever
augot
ipakut
izi
tar
imwener
imwer
ir
imumupandaupi
.
tet
e kumusha mber i
kutaura gava chingwa
mut i uroyi nyoka
(4½)
bTsanangur
anzi
radzi
nokwanaI
NA( 4)dzat
ingashandi
sekui
samazi
tamumi panda
yawo( 8)
[
12½]
2a)Kubv
amumazwi anotev
eraumbazv i
rev
amwene( possessi
ves)uchi
shandi
sa
sungawi
ri
ra-noy
echi
revamwene(possessi
veconcor
d)yakasiy
anapazwi r
ogaroga.
i
ni Chipo wako ambuya
mumunda gudo mai asi
nganzwi
chi
no zasi mumwe zvi
tema
mbudzi
(6½)
bZvir
evamwenezvinogonakurev
azv i
nhuzvakasi
yana-
siy
ana.Tsanangur
azv
iri
kur
ehwane-zvi
rev
amwenezv i
notev
era:
Sokut
i: mwanawaamai
Zv
inor
evakut
iamai
ndi
vomur
idzi
wemwana.
i
)mombey et
sir
u
i
i)imbayababa
i
ii
)mugomowemv ur
a
i
v)chi
tut
achomukomana (
6) [
12
½]
3Nyor
azvi
revozvi
sereuchi
shandi
sadzi
tsi
rechi
i
to/
-bay
a/mumadonzoezv
ii
to
ver
( balmoods)anot
evera:
a)imper ati
ve b)partici
pial
c)indi
cat i
ve d)subjunct i
ve
e)infi
niti
ve f)hortati
ve
g)potent i
al h)consecut i
ve [
12
½]
4Mazwi oseanemi tset
sepasipawomuzv irevozvi
not
ever
ati
ngat
imadudzi
razv
iit
o
(adverb-ial
s).Ny
atsoaongor
orakutiagokubat sir
akupi
ndur
amubvunzounot
evera:
|
13page
i
)Vanavakarohwaneshamhu
i
i
)Jongwer akari
rakatatu.
i
i
i)Vosevakaendanaamai kumunda.
i
v)Pai
damoy oanoperekedzwanababav
akekuchi
kor
o.
v
)Uchamhany asetsur
ondakurova.
Tsanangurakut
iiwomadudzi r
azvi
it
oayaanoit
abasarei
kanakut
ianoi
tanezv
ei
chai
zvo.It
aizvi
uchishandisamadudzi
razv
ii
toawapi
hwapamusoroapo
semienzani
so. [12½]
1999
1a)Zi
tarokut
ibopot
ori
rimumupanda5uyer
akabvamuchi
it
ochi
not
ipopot
a.Zvino
i
wechiti
pamazitaanemipanday
akadomwaanoumbwaachi
bvamuzvi
i
tozvakapiwa.
i
)cheka 5
i
i)tema 9
i
ii
)enda 11
i
v)chat a 3
v)v eza 10
vi
)gar a 14
vi
i)roya 1
vi
ii
)r i
ma 2 (
8)
bMazwi anot
ever
aanemi dzi
yezv
ii
to.Zv
inoi
wechi
nyor
amudzi
wechi
i
tokubv
a
muzwi r
i-mweneri
mwe.
i
)kupa
i
i)muvhimi
i
ii
)musiki
i
v)anopenga (
4½) [
12
½]
2Tsananguranzir
anhanhat
udzokuumbanadzomibvunzomuchiShonauchi
pa
mienzani
so.Sokuti
; Kushandi
saher
e,sokut
iUnorwar
ahere?
[
12½]
3a)I
takut
imazwi
ay emaCopul
aav ati
ves
i
ni imbwa ber
e
amai muHar are wangu
tet
e izv o mumwe (4½)
bTsanangurauchitsigiranemienzanisonziraINAdzekuumbanadzo
maCopulat
ives.
(8)[
12½]
|
14page
4SekuruMav hudzi vakangav atiti
sanganenav ar
andavatatuvaMwar
i,Mbonga
dzapamuso-rosorochai dzo.I
dzi ndidzodzaii
taosemabasaapamusoropazvose.
Hakunachadzaivadzi si
-ngaziviuyezv i
chi
toerakuti
udzione.
Tsvagazvi
noteverakubvamundi
mairipamusor
o:
a)Mazitamaviri
omupanda1a
b)Zvii
tozvi
vi
rizvi
rimusubj
unct
ivemood
c)Zvir
evamwenezv i
vir
i
d)Izwiri
nobatanidzazvinhuzvivi
ri(conjunct
ive)
e)Chidudzir
achiit
ochimwechet e
f)Chipaurochimwe
g)Chirevauwanduchi mwe( quanti
tativ
e)
h)Chiit
ochirimuPar t
ici
pialmood
i
)Izwi r
imwer eranduro(negati
ve)
j
)Chirati
dzichepedy o [
12½]
2000
1Ongor
orakandi
makanot
ever
augopi
ndur
ami
bvunzoi
ripazasi
pakandi
maaka.
Gomanar iy
ar i
nemanzev eanengemugwakuwechi chembere.I
yotsvi
nakana
murwizichai-
moharimuzi v
i.Munhuhaungambofungikut
irumerakadaror
ingat
eta
mvura.Ndechipichi
si-kanachi
ngadezvakadar
o?
Muchi
ndimachir
ipamusoromunemazitaanezv
ivakashur
ezv
inot
sanangur
a
Secondar
( ypr
efi
xes)kanakut
izv
inopapf
ungwadzakawandapamusoropezi
ta.
a)Nyoramazi t
aoseanezv i
vakashurezvi
notsanangudzaizviarimuchindi
ma
chawaverengauyeugot sanangurakuti
chivakashur
echimwenechi mwechi nor
evei
kanakutichi
nopapf u-ngway ei
.
(7½)
b)Nyorami mwemi pandami shanuinezviv
akashurezvinotsanangudza.
Usadzokororemipa-ndai nemazitaawanyoramuna1( a).
(5) [
12½]
2Ny atsoverengazv i
revoi
zviugopinduramibvunzoinot
evera:
a)Mwanaakar ohwanaamai vake.
b)Sekur uvanguv anori
dzambi ra.
c)Vakomanav aunganakumba.
d)Uy ati
rongonor ematandaay a.
e)Ny amai y
i yarambakuchekeka.
|
15page
f)Bangoi rirakanyanyakukombama.
Chir
ev ochogachogachi r
ipamusor ochinechi
vanduri
rokanakut
irebeso.Zv
ino
pachirevochimwenechi mweny or
azv i
notever
a:
i
)chi
i
tochachochi
nechi
vandur
ir
okanakut
irebeso
i
i
)mudziwechi
it
o
i
i
i)chi
vanduri
rochachokanakut
irebesoy
acho
i
v)zi
tarechi
vandur
iro
Muenzani
so:
Akaseker
eramwanawake.
i
)sekerer
a
i
i)–sek–
i
ii
)–erer–
i
v)perf
ecti
ve/mher
evedzo [
12
½]
3a)I
takut
imazwi
oseanot
ever
aav
emaCOPULATI
VE.
i
su nyoka i
ri mbuya
chingwa vose ingwe Farai
gudo vanot
ambur
a gava mumwe
vaduku VaMoy o kusi
na chaDanai (
8½)
uno
bTsanangur
akut
imaCOPULATI
VEanoumbwasei
. (
4)
[
12½]
4Ver
engazv
irev
ozv
ivi
rii
zvi
ugopi
ndur
ami
bvunzoi
not
ever
a.
Mwanauy
uanopengachet
e.
Mwanauy
oanopengachet
e.
Mazwi
akat
arwaanonzi
zvi
rat
idzi
(demonst
rat
ives)
.
a)Tsanangur auchi
tar
idzakut
izvir
ati
dzizv
inoumbwasei. (4)
b)Uchitsigi
ranezvi
rev
ozv i
natsanangur
akutiizv
ozv
irat
idzi
izv
izv
inor
evachi
ikana
kut
izvi-nogonakupapf ungwadzipi
. (8
½) [12½]
2001
|16page
1Ny
orazv
ivakashur
e(pr
efi
xes)nemadzi
tsist
( ems)emazi
taanot
ever
a:
mhengo chi
kosor
o mushaur
i mwenj
e
r
wendo gumbo nj
iva v
asungwa
meso pasi zano uchi
[
12½]
2a)It
akutimazwianot
ever
aav
ezv i
revamwene(possessi
ves)uchi
shandi
sa
sungawi
ri
ranoyechi
rev
amwene(possessi
veconcor
d)yakasiy
anapaizwir
ogar
oga.
i
su av
o VaMoy o mai (
4)
bi
)Rongamazwianot
ever
auchi
aisamuzv
ikwatazv
ivi
rizv
akakodzer
a.Zvi
nonzi
chi
i
zv
ikwat
aizv
i?
i
chi urwo ava uy
u uko
aka umo iyi utwo (4)
i
i)Tsanangurakut
ichi
kwat
achi
mwenechimwechinoumbwaseiuchi
tor
ai zwi
rimwe
chet
esomuenzanisokubvamuchi
kwat
achegachega. (
4½)
[12½]
3Chiit
ochegachegachi
nemutset
sepasipachochi
nechit
ari
dzanguv
a(t
ensesi
gn)
chi
pi?Nyor
achit
ari
dzanguv
achachouyeugodomazitar
acho.
a)Hamadzangudzi nogarakwaSeke. (
2)
b)Takasvi
kazuv aratodoka. (2)
c)Nguvazhinj
iingat ai
fambatose! (2)
d)Vakabavacharangwazv i
kur
unomut emo. (2)
e)Aendakumushakwake. (2)
f)Ndouyaneshamhuher e? (
2½) [
12
½]
4Ny orazv i
revozvitanhatuuchishandi
sadzitsirechii
to/-
rova/nezv
ivanduri
ro
zvinot
evera:
i
)Cheny anyiso(i
ntensive) (2)
i
i)Chekui t
ika(neuter/potent
ial
) (2)
i
ii)Chemher evedzo( per
fecti
ve) (2)
i
v )Chekuiti
rananechekonzer o(reci
procal+causat i
ve) (
2)
v)Chekui t
iranechekuiti
rana(appli
ed+r eci
procal) (
2)
vi)Chekuiti
rana,chekonzeronechekuitwa(reciprocal+causati
ve+passive)(2½)
[12½]
2002
1Ver
engazv
irev
ozv
inot
ever
augopi
ndur
ami
bvunzoi
ripazasi
pazv
o.
i
)Musikanauyaapindamunzir
aakanangakut si
me.
|17page
i
i
)Kufambakwakeukuachi endakudhorobhakwanyany
a.
i
i
i)Mukatimemutswemachomunemasv osve.
i
v)VaRunesuvakaonavanhuvachi
endakumunda.
v
)Kuraradzakwakadaikunony
adzi
sababav ake.
a)Nyoramazi t
aosearimuzvi
revoi
zvikunyangenaayaanowanikwaakabat
ana
nezvi
mwezv i
vaki
so. (
6
½)
b)Uchishandi
samazitaawanyoramuna( a)t
sanangur
akutisei
mazitaane
zvi
vakashurezva-kaf
ananaar
i mumipandayakasi
yana.
(6½) [12½]
2Ver
engamazwi
ayaugopi
ndur
amubv
unzounot
ever
a.
zv
avo r
imwe woga uy
o i
we
I
pazi
tar
eizwi
rogar
ogar
awapi
waugot
sanangur
auy
ekur
ati
dzamaumbi
rwoar
o.
[
12½]
3a)It
akutimazwianot
ever
aav
ezv i
revamwene(possessi
ves)
Usadzokoror
a
sungawi
ri
ranoyechi
rev
amwene(possessi
veconcor
d)yawamboshandisa.
sekuru Chi
po r
wizi muvhi
mi
kudya imi avo mbuya
zai nyanga mukombe doro
shir
i (
6½)
b)Tsanangur
anokupamienzani
so,
zvi
nhuzvi
tat
uzv
inor
evazvi
rev
amwene.(
6)
[12½]
4a)Uchi
shandi
sadzitsi
rechi
i
to/-
nyor
a/umbazvi
rev
ozv
ipf
umbamwe(
9)
zvi
norat
idzama-donzo(moods)anot
ever
a:
i
)rechishuwo (subjunctive)
i
i
)r ezvinogoneka (potenti
al)
i
i
i)rekurudziro (
hor t
at i
ve)
i
v)rezvangazv ichi
i
tika/zv
ait
ika (partici
pial
)
v
)r enhev edzano/rezvi
notev
erana (
consecut ive)
v
i)rekutuma (imper at
ive)
v
ii
)rekui t
a (infi
niti
ve)
vi
ii
)rekuudza (
indicati
ve/pr
inci
pal
)
i
x)redudzir
amuit
i/mui
ti
rwi (rel
ative) (9)
b)Tsananguranokur
ati
dzanomuenzanisokutidonzoredudzi
ramui
ti
/mui
ti
rwi
ri
noumbwasei . (
3½)
[
12½]
|18page
2003
1a)Ny
oramadzi
tsi
chet
eamazwi
anot
ever
a:
dur
i mubako mazwi kure
j
ena hama chando rwizi
mberi pagomo Marondera ri
ze ( 6)
bTari
dzakut
i/-
komana/inogonakushandasedzi
tsiremazi
taemi
panday akasiyana-
si
yana.
(6) [12½]
2Shandisamazwi
anot
ever
amuzv
irev
ouchibudisazv
inhuzv
ivi
rizv
ingar
ehwaneizwi
ri
mwener i
mwe.
gura nzar
a chema mumwe
guru mugomo kutema r
ara
chakat
a dongo doro rota [12½]
3Ny
atsov
erengazv
irev
ozv
inot
ever
awozodomamazi
taezv
akat
arwami
tset
sepasi
.
a)Ariapondisekur
uvangu.
b)Akabatamwanauy echi bharo.
c)Zvi
nhuzv ir
iapoimombenehwai .
d)Abamar iyosemumbamacho.
e)Vanhuv asi
ngazi
vivanonetsachaizv
o.
f)Mumwemur umeakaf ambirapenzuray
ogakubv
akwaMut
are.
g)Ndotoraherebhukuiri? [
12½]
4Ny
atsoongor
orazv
irev
oizv
iugopi
ndur
ami
bvunzoi
not
ever
a.
TatendaasekwanaTanaka.
Ndav at
emanebadza.
Neniwondafarahamadzangu.
Akarohwazvinot
yisa.
Ndasekwaneny i
ka
Takauyanomusangochaimo.
Kambudzanaakokanoitasekat
sur
o.
Akachemakamwechet e.
a)Ipazitari
mwecheteri
not
sananguramazwiakatar
wami t
sarapasi
.
b)Tsanangurakut
iizwi
rogarogarakat
arwamutsarapasi
rir
ikur
eveimuchi
rev
o
charakasha-
ndi
swa.
[12½]
|
19page
2004
1a)Nyorazviv
akashurezvi
ser
ezvinot
sanangudza(secondar
ypr
efi
xes) (
4)
b)Tsanangurauchi
tari
dzazv
inor
evachivakashur
echimwenechi
mwechawany
ora
pamu-soro. (8½)
[
12½]
2a)Ipamuenzanisomumwechet ewechidudzi
razi
tachegachegachir
ipazasi
:
i
)chirevauwandu i
i)chiverengo ii
i
)chipaur
o
i
v)chisarudzi v )chidudzir
amuit
i (2½)
b)Tsanangurauchi
pamienzanisobasar imwecheterechi
dudzi
razi
tachi
mwe
nechimwechawany or
a. (10)
[
12½]
3Chii
tochegachegachi nemutsetsepasichinechi
tar
idzanguv
a(t
ensesi
gn)
.Nyor
a
chi
tar
i-dzanguv achachougodomazi taracho.
i
)Vadzidzisivanoendakubasamazuv aose.
i
i)Vanavav ov af
av osemushuremokudy ahowa.
i
ii
)Fadzaiakady achingwachose.
i
v)Mangwanat i
chamukirakumunda.
v)Rudoaidamur umewakeasat iarwar
anemukondomber a.
vi
)Sekuruv angav odakusekapayepandapunzika. [
12½]
4Uchishandi
samadzit
siezvi
it
oar i
muzvi
komber
edzoi
zvi
,ny
orazv
irev
o
zv
inosangani
sazv
i-vanduri
rozvakapi
wa.
i
)chekonzero+chekuitwa(-famba)
i
i
)chekuitir
a+chekuiti
rana(-tonga)
i
i
i)chemher evedzo+chekuit
wa( -
cheka)
i
v)chekuiti
ka+chekuit
irana(-baya)
v
)chebat ano+chekonzero(-bata)
v
i)chepfumv unuro+chekuit
ira+chekuitwa(
-sunga) [
12½]
2005
1Ongor or
amazi
taay
augopindurami
bvunzoi
not
ever a.
mot o dzimba nziy o
makuv a kunze Farai
kuraura meno kure
kuda ndimi sahwi r
a
muswe mwenj e mat ombo
mhiri kumunda feso
kuroya tete badza
|20page
zasi gaba shure
a)Sarudzamazi
taarimumupandamumwechetewoai
sapawooga.
It
aizv
ikusvi
ki
ra
wape-dzaose.
(8½)
b)Tsanangur
azvikonzer
ozv
ait
akuti
uisemazi
taay
amuzvikwat
azv
akasi
yana-
siy
ana.(4)
[
12½]
2Ny at
songor
oramazwiaripazasiugopi
ndurami
bvunzoinotev
era.
pfupi mbiri katema
dete zviduku hobvu pf
umbu
a)Pachipaur
ochegachegachiripamusoro,
nyor
azit
arinofambir
ananacho,sokut
i–
mur
efu
mhindur
o:mukomanamur ef
u (
3½)
b)I
pasiyanonhat
udzaunoonadzi
ripakat
ipezv
ipaur
onemazi
ta. (9) [
12
½]
3Ny orauchi i
tazvawanzi ui
tepachirevochogachoga.
a)Av andi v
ov anav andinofari
ra.(Mazwi anemitsarapasi anonzichii
?)
b)Ridzangomav anhuv at
ambi r
emukur uweny i
kaar ikusvikanhasi.(
Ndezv i
pi
zvi
vandur ir
ozv ashandiswamuzv ii
tozvinemitsetsepasi pazvo?)
c)RudonaMai dei v
ady isanyamai yayosenembwa.( I
pamazi taezvosezvine
mitsetsepasi pazvo)
d)Chikor ochinovharwamangwana.( I
takutichir
evoichi chiv
echokur amba–
negative)
e)Vasi kanavatatuv akaendakudhor obhanezuro.(Ipamazi taezvosezv i
nemi t
set
se
pasipazv o)
[12½]
2006
1Ny
orazv
ivakashur
euy
emadzi
tsi
emazwi
anot
ever
a:
2Ny atsover
engandi
mai r
ipazasiugopinduramibvunzoi noi
tever
a:
Gonaanagonawakewo.I yiit
sumoy akagar
airi
kokubv akare.Vakur
uvedu
vakaishandi
sakut
sanangurakutishashainogonakuwanai mweshashainoi
kur
ir
a.
Ndiwomagar ir
osakavanhuv azhi
njingati
garet
ichi
zivaizvimuhanadzedumazuva
ose.
Kubv
amuchi
ndi
mai
chi
ipazv
inot
ever
a:
a)Zvi
revamwenezv i
vir
i (
2)
b)Zvi
ndor izviv
iri (2)
c)Zvi
rati
dzi zvi
viri (2)
d)Zvi
paur ozv i
vir
i (2)
e)Chidudziramuitichi
mwechete (1)
f)Zi
tarimwechet eremupanda9 (1)
g)Chii
tochi mwechet echi
rimudonzor
ekukur
udzi
ra (
1)
h)Chibatanidzichi
mwechet e (1)
i
)Chirevauwanduchi mwechete (½) [
12½]
3a)Ny oramazitamashanuezvi
vandur
ir
ozv
ezvi
i
tozvaunoziv
a.(2½)
b)Ny orazvi
it
ozv i
shanuzvi
nechi
mwenechimwechezvi
vanduri
rozv
awany
orapa(
a)
ugotari
-dzazv i
notever
a:
i
)mudzi wechii
to
i
i)chivanduri
rochacho
i
ii
)zitarechiv
andurir
o (10) [
12½]
4Ny
orazv
irev
ozv
itanhat
uuchi
shandi
sazv
idudzi
razv
ii
tozv
inot
ever
a:
i
) chechombochakashandi
swa (
2)
i
i
)chebat ano (
2)
i
i
i)chemuiti (
2)
i
v)chefanano (
2)
v)chenguva (2)
vi
)cheudzamu (
2½) [
12
½]
2007
1a)Umbamazi
taemupanda10kubv
apamadzi
tsi
anot
ever
a:
-
izi -
mba -puka -t
apwa -ser
o
-
tiy
o -
ri
mi -kova -
chembere (
4
½)
bTsanangur
auchipami
enzani
sonziraI
NAdzi
nobatsi
rapakui
samazi
tamumi
panda
yawo(8)
[
12½]
2Ongor
oramazwi
anot
ever
augopi
ndur
ami
bvunzoi
ripazasi
pawo.
3a)I
takut
imazwi
ayaav
ezv
indor
i.
4a)Zv
ii
tozv
inemi
tsar
apasi
zvi
rimumadonzoapi
?
i
)Vakaendamhi
rikwamakungwa.
i
i)Kunyor akwakohakuf adzi.
i
ii
)Ndingaf aresei inindi
chigarotukwa?
i
v)Tangat i
chifaranguv adzose.
v)Kutitidyezv akanakat inof
anirakurima.
vi
)Ngatiimbei nev amwemuchechi .
vi
i)Akarohwandokuchemazv ikuru.
vi
ii
)Vasikanav akaurayiwandev ekuHarare.
i
x)Idyasadz andi satindakurova. (9)
b)Putsai zwirokut imut
/ swa/ugor ati
dzanokudomazv
ivaki
sozv
akar
iumba.(
3½)
[
12½]
2008
1Nyorazvi
vakashur
enemadzi
tsi emazi
taanot
ever
a:
mhururu ziso zi
gadzi
mwey a ut a svana
gur
u meso tete
mberi nji
ri mut aur
i
[
12½]
2Zadzi
sapakashama.
I
zwi Chi
nan’
anur
i/ Chi
sazi
tasi
ngwi Chi
rat
idzi Chi
ndor
i
chi
sar
udzi
chana _
___
_ _
___
__ _
___
__ _
___
__
amai _
___
_ _
___
__ _
___
__ _
___
__
dz
vuku _
___
_ _
___
__ _
___
__ _
___
__
kuseka _
___
_ _
___
__ _
___
__ _
___
__
mbudzi _
___
_ _
___
__ _
___
__ _
___
__
Gwenembe _
___
_ _
___
__ _
___
__ _
___
__
[
12½]
3a)Ipazit
arechidudzir
azi
tachogachogachi
ripazasi
.
mukur u chega
ri
no kumwe
vandakaona dzangu (3)
b)Tsanangura,uchipamienzaniso,
basar
imwecheterechi
dudzi
razi
tachi
mwe
nechimwechawany orapamusor o. (
9½)
[
12½]
4Shandi sadzitsi/bat
- a/muzvi
revozv
inemadonzoanot
ever
a:
i
)r ekutuma
i
i)rechishuwo
i
ii
)rekuudza
i
v)redudzi r
amui t
i
v)renhev edzano
vi
)rezvangazv ichi
iti
kapanguvaiy
oyo
vi
i)r
ekuita
vi
ii
)regoneko
i
x)r ekurudzir
o
[
12½]
2009
1Pavakayambukar wizi
vakanzwachizukuruchav ai
venachochavekuchemashure
kwavo,i
zvochakangechanzi pagumbodzv i
-inegarwe.
Kuzvi
tibasekur
uv akat
ora
musevewai vemu-nhavandokunangagar wer i
ya,ir
ondokuvi
rukadzi
rihasha.
Vasekur
uv akat
orazvekatemokav ai
vevakandakwakadar ondokur
it
ema- t
ema.
Kubv
amuchi
ndi
mai
chi
nyor
amazi
taoseugodomamupandawezi
tar
imwener
imwe.
[
12½]
2Shandisazv
ii
tozv
inot
ever
amuz
vir
evouchi
bur
it
sazv
inor
evazv
ivandur
ir
o
zv
akapiwa.
i
)–nyor
a (
chekui
twa) (
1)
i
i
)–rova (
chekui
ti
ka) (1)
i
i
i)–t
ora (
chekui
ti
ra) (
1)
i
v)–famba (
chekuit
ir
a+chekuiti
rana) (1)
v
)–buda ( chekonzero+chekui
twa) (2)
v
i)–gara (chemherevedzo+chekuit
wa) (
2)
|
24page
v
ii
)–bika (chekuit
ir
a+chekuiti
rana+chekui
twa) (
2)
v
ii
i)–bat
a (chewadzano+chekonzer o+chekui
ti
ra+chekui
twa) (
2½) [
12½]
3a)Itakutimazwianotev er
aavezvi
ndor
i.
mai huku i
ni sadza
vatet
e t
svuku dema (3½)
b)Uchishandi
sazvindorizvawaumbasomuenzani
so,tsanangur
anzi
rambi
ri
dzokuumbana-dzozv indori.
(9) [ 12½]
4Tsanangur
azv
inor
ehwanechi
dudzi
rachi
i
tochegachegachi
nemut
set
sepasi
.
a)Babav aendakumundanaTaurai
.
b)Anotaurakungebenzi.
c)Atumwanababakundor indamakudo.
d)Asvikazuvari
chi
buda.
e)Takafambanenzir
ay emusango. [
12½]
2010(
LEAKEDPAPER)
1Ny
atsoongor
oramazi
taanot
ever
augopi
ndur
ami
bvunzoi
ripazasi
pawo.
tezvar
a rwendo changamir
e
chisi guyu kuneta
seri huni churu
hwana kuda hukwe
ruoko hwema gomana
ziso mberi mhiri
chembere chanza umhut u
Chipo kunyar
ara rwizi
a)Isamazit
aarimumupandamumwechet epawoega.I
tai
zvi
kusv i
ki
rawapedza
ese.(8½)
b)Tsananguranzi
raI
NAdzinoshandi
swamukui
samazit
amumi panda.(
4) [
12
½]
2a)Domazi
tar
echi
dudzi
razi
tachi
mwenechi
mwechi
ripazasi
.
i
)zv ose i
i)r
upi ii
i
)v azhi
nji
i
v )chi
i v)vanoba (
2½)
b)Uchishandisazvidudzir
amazitazvi
ripamusor
osemi enzani
so,t
sanangur
a
maumbi rwoe-chidudzirazi
tachegachegachinezi
tarawadoma.
(10) [
12½]
3Muzv i
revozvi
noteveramunezv ii
tozvakav
anduri
rwa.Zv i
noiwechi
pa;
|
25page
i
)mudzi wechii
to,
i
i)chivanduri
rokanazv i
vanduri
rozvacho,
i
ii)zi
tarechiv
andurirochegachega.
a)Ndakavaonavachit
ukiri
ranapatsi
me.
b)Akapetenuramupenderowenguwoy ake.
c)Sekuruvakamubati
kidzaachiba.
d)Nzungudzambuy adzakady ar
urur
wanemuzukur
uwav
o.
e)Chawawanabat i
samudzi muhaupekav i
ri
.
f)Vanhuvaunganapamushapasabhuku. [
12½]
2010(
REPLACEMENTPAPER)
1Kubvapamadzi
tsiemazi
taanot
ever
any
oramazi t
aarimumi
panday
awapi
wa.
a)–endo 10 b)–sikana 5
c)–ana 11 d)–shasha 14
e)–seri 16 f)–ando 3
g)–bhora 17 h)–komana 9
i
)–tura 13 j)–iso 6
k)–chember
e 5 l)–tongo 21
m)–famba 15 [
12½]
2a)Rongamazwi
anot
ever
amuzv
ikwat
azv
ina.I
pazi
tar
echi
kwat
achegachega.
vapf
upi vamwe rwupi dema ndomene
koga zvi
i r
ino zana upi
paye kumwe vose huru pai
mega (
4)
b)Tsanangur
amaumbi r
woemazwiayauchi
tor
aizwir
imwechet
esemuenzani
so
kubvapa-chi
kwat
achegachega. (
8½)
[12½]
3Ny or
azv i
revozv
itanhat
uuchirebesadzi
tsir
echii
to/
-bat
a/nenzi
radzakasi
yana-
siy
ana.Ipazit
arer
ebesoy awashandisapachi
rev
ochogachoga.
[12½]
4Kubvamuchi
rev
ochegachegachi
ripazasi
nyur
urachi
dudzi
rachi
i
tougopazi
ta
r
acho.
i
)Ndinodakuendanewekumusha. (
2½)
i
i
)Vanav osevakanyoramhindur
onepenzura. (
2)
i
i
i)Vakomanav ayavokubavakasungwanomupuri
sa. (2)
i
v)Chikomanachakanzv engasenyengany
enga. (2)
v
)Sekur uvakauyamuchandov akaonanhamo. (2)
v
i)Akarohwachai zv
oakatizapamba. (2) [
12½]
2011
1a)Ny
oramadzi
tsi
chet
eemazi
taanot
ever
a:
1,
2,5,
7,8,
9,10,
11,
12,
13,
14,
19,
21 (
6½) [
12½]
2Ver
engandi
mai
ripazasi
ugopi
ndur
ami
bvunzoi
not
ever
a:
I
ni ndomene,ndi
noonavanhuvazhi
njiv
achitambamutambowenhabv uasiFar
ai
ndiyemu-tambimumweanony atsondi
tsiki
rabhor
a.Panevakomanavavi
ri
vaanotambanavovandi
no-shayakutivangatambemutamboupinokutiv
anoti
vakawanabhoravoshay
akutivoit
achiinaro.Mat
ambir
oavoanosiyanakwazvo
neemazuv
aano.Vesev
anoonav
akomanaav
avachi
-tambav
anot
ender
ananeni
.
Kubv
amuchi
ndi
mai
chi
nyor
azv
inot
ever
a:
i
) zv
ipaurozviv
iri (2) i
i)zvi
revamwenezv i
ri (2)
i
i
i)zv
isarudzi
/zvinan’
anuri
zvi
vi
ri (2) iv)zvi
ver
engozv i
vir
i (2)
v
)zvi
revauwanduzv iv
iri (
2) vi)chi
dudzir
achi
itochi
mwechet
e(1)
v
ii
)chindori
chimwechet e (
1) v
ii
i)chi
rat
idzichi
mwechete (1) [
12½]
3a)Nyoramidziyezvi
i
t ozvinotever
a:
|
27page
kudya vacharima mupe
havadi roodza ri
noba (3½)
b)Rebesadzitsi
rechi
ito/bat
- a/nenzi
ranhanhat
udzakasi
yana.I
tai
zviuchi
shandi
sa
rebesoimwechet emuchirevochegachega.Domazi t
arer
ebesoyawashandisa
muchirevochegachega.
(9) [12½]
4Chiit
ochegachegachi nemut setsepasi
chi
rimudonzor
ipi
?
a)Haachaf ambinenziraiyizvakare.
b)Teereraunzwekui mbakwev ana.
c)Ndingaf ar
eukauya.
d)Fambi saunomut ora.
e)Akasimukaakat aurany ayayake.
f)Babav akasvi
kamai vachibi
kahuku.
g)Munashear i
kuny orabvunzoachi far
a.
h)Anepf umor akapinza.
i)Hatibataneit
ivakekereke. [
12
½]
2012
1Ongor
oramazi
taanot
ever
augopi
ndur
ami
bvunzoi
ripasi
pawo.
meso maini
ni kure
ndimi seri mar ara
mberi mazai sadza
chando tser
o Taur ai
hova mhiri kudy a
kutamba kunze kumunda
zi
zi chingwa chisi
dz
oro sekur
u kucheka
a)Isamazit
aarimumupandamumwechetepawooga. (8½)
b)Ipanzi
rainachet
edzi
noshandi
swamukui
samazi
tamumi
panday
awo. (
4)
[12½]
2Ny
atsov
erengazv
irev
ozv
inot
ever
awozodomamazi
taezv
akat
arwami
tset
sepasi
.
a)Ir
iibasareavov akaf
unda.
b)Vakaendakumushanebhazi .
c)Ndinotendawakandi nzwisi
sawo.
d)NdinotendaiweMusi kav
anhu.
e)Panondi nababav angumunomugan’ a.
|
28page
f)Havasakauyakumushagor eraper
a
g)Varidyasadzaromeneneny ama.
h)Tav aonavachif
amba.
i)Nyay aiy
indinoi
ziva.
[12½]
3a)Nyorazvi
rev
amwenezv i
pfumbamweasiusi
ngadzokoror
esungawi
ri
rano
yechi
revamwe-nenedzi
tsirechi
rev
amwene.
(4½)
b)Tsanangur
a,uchi
pami enzani
so,mabasamanaezvi
revamweneaunozi
va.(
8)
[
12½]
4Chi
it
ochekuti/-
gara/chi
nogonakuv
andudzwanezviv
andurir
ozv ezvi
it
o
zv
akasi
yana-
siy
a-na.Nyorazvi
rev
ouchishandi
sachi
i
toichochinezviv
andur
ir
o
zv
awapuwa.
a)chenyany i
so (1)
b)chekuit
irana (
1)
c)chekuit
ika (1)
d)chekuit
ira (1)
e)chemher evedzo+chekuit
wa (2)
f)chekonzero+chekuit
ir
ana (2)
g)chekuit
ira+chekui
ti
rana (2)
h)chekonzero+chekuiti
rana+chekui
twa (
2½)
[12½]
2013
1a)I samazit
aanotever
amumi panday
awo.
amai nini mweni rwatata
tusikana kuenda zidombo
svimbudzi mano kuchikoro
mushonga t ser o vatezvar
a
pady o ut sanana Chishamiso
svinga ny asi (8½)
b)Tsananguranzirambiri
dzi noshandiswakui
samazi
tamumi panday
awo.I
pa
muenzani sopanzi
rayegayega.
(4) [
12½]
2a)Isazvi
dudziramazi
tazv i
notever
amuzv i
kwatazv
akakodzeraugodomazita
rechi
kwatachimwenechi mwe:
pai chino r
wose
ndomene mupi murefu
nhete vega kumwe
ri
ya zvimwe gobvu (
6)
|29page
b)Tsanangura,uchi
shandisamuenzanisoumwechet ekubvamuchikwatachoga
chogamau-mbi rwoechikwat achogachoga. (
6
½) [ 12½]
3Patsanur
achii
tochi
not
ivachar
ir
ongedzer
auchi
rat
idzazv
ivakazwi
zvesezvi
ri
machir
i.Zv
i-nochi
domazit
arechiv
akazwichi
mwenechimwechawanyora.
[
12½]
4Tsanangur
anzi
ranhanhat
udzokuumbanadzomi
bvunzo,
sokut
i:
Kushandisa/-
ani?
/
Ndianiadyasadzarangu? [
12½]
2014
1a)Ny
orazv
ivakashur
ezv
emi
pandai
not
ever
a:
2,2a,11,
13,15,16,19,
ne21. (
4)
b)Tsanangurazvi
norev
achiv
akashur
echi
mwenechi
mwechawany
orapa(
a)ugopa
mue-nzanisowezit
apamupandawegawega. (8½)
[
12½]
2a)I
pazi
tar
echi
dudzi
raz
itachegachegachi
ripazasi
.
i
y i vatsvuku rwese
zvipi y
okuv hi
misa mumwe (3)
b)Tsanangur
a,uchi
pamienzaniso,
basar
imwechet
erechi
dudzi
razi
tachi
mwe
nechimwechawanyorapamusoro. (9½)
[12½]
3Mazwi
anemav
aramakobv
umuzv
irev
ozv
inot
ever
azv
ii
tozv
akar
ebeswa.
Zv
inochi
nyor
azv
inot
ever
a:
i
)mudzi wechi
i
tochegachegachakanyorwanemavaramakobv
u.
i
i)r
ebesodzezvi
it
odzakashandi
swapachii
tochegachega.
i
ii
)zi
tarer
ebesoimweneimwey awarat
idzapa(
ii
). [
12
½]
|
30page
4Ny or
azvir
evozvi
tanhatuuchi
shandisachidudzi
rachi
i
tochakasi
yanapachi
revo
chogacho-ga.Domazitarechi
dudzi
rachi
itochimwenechimwechawashandisa.
Muenzaniso:chomui
ti
Chi
revo:Arohwanababa.
[
12½]
2015
1Ny
oramadzi
tsi
emazi
taanot
ever
a:
a)Isamazwi ayamuzvi
kwatazvawougodomazi
tarechi
kwat
achogachoga
chawanyora.(4)
b)Tsanangura,uchi
pamuenzani
so,maumbir
woechikwat
achi
mwenechimwe
chawaumbapa2a) (
8½)
[12½]
3Ver
engandi
mai
ripazasi
ugopi
ndur
ami
bvunzoi
not
ever
a:
Haafani
rikusateerer
akanakunetsababanamaivake.Vakamutambur
ir
akwazvo
vasi
naaivabatsir
anemari.Kanaasingadi
chi
kor
ongaar egeuy
eatamenhasichai
ye.
Nyorazvi
notever
akubv amundima:
i
)zvi
batanidzi
zvit
atu (
3)
i
i)zv
idudzi
razvi
it
ozv i
tatu (
3)
i
ii
)zviumbazwizverandurozv
ina (4)
i
v)midziyezvi
it
ozvishanuzvaunozv
isar
udzi
ra (2½) [
12
½]
4Muzv i
rev
ozv i
not
everadomadonzor
echi
i
tor
ir
ikubur
it
swanedzi
tsi
/-f
amba/
pachi
revochogachoga.
i
)Fambamur ugare.
i
i
)Mwanahaangaf ambenenzar a.
i
i
i)Ndavaonav achifambanemusango.
i
v)Chi
poakasi mukaakaf amba. |
31page
v
)Hwai yakarohwakut i
ifambe.
v
i)Hazvi
nakuf ambazv akanaka.
v
ii
)Babav akafambar wendor uref
u.
v
ii
i)Madzimai akafambaakadzoka.
i
x)Ngat
ifambezuv arisatir
adoka.
[
12½]
2016
1a)Ongor
oramazi
taanot
ever
augopi
ndur
amubv
unzounot
ever
a:
mhuri ber
e chikor
o
kasoro kut
umira denga
gumbo VaShe vatezv
ara
makore hari muchipatar
a
mumunda chura kuda
n’
anga kacheche meno
kuroy
a matura chamupupuri
VaChipunza mumba kahar
ahwa
Rongamazi
taayamuzv
ikwat
auchi
isaarimumupandamumwechetepawoega
uchi
domamipanday
achopachi
kwatachegachegachawaumba.
[
12½]
2a)Ny
oramhandoy
echi
dudzi
razi
tachi
mwenechi
mwepanezv
inot
ever
a:
i
)yomuri
dzi ii
)zvi
mwe i
i
i)vose
i
v)chi
pi v)murefu vi
)aka (
6)
b)Sar
udzamhandonhat
udzezvidudzi
ramazi
tazv
awadomapamusor o,
ugot
sanangur
amau-mbirwoazv ouchi
pamuenzanisopamhandoy
ogay oga.
(6½) [ 12½]
3a)Rebesazv
ii
tozv
inot
ever
anemhandodzer
ebesodzakapi
hwamuzv
ikomber
edzo.
i
)dy ar
a(yedzokoror o) i
i)mhanya( yenyany i
so) i
ii
)bata(y
egoneko) ( 3)
i
v)seka(yemher ev edzo) v )peta(yepfumv unuro) v
i)kunda(yekui
twa) (
3)
vi
i)sunga(yesakiso/y ekonzero) vi
i
i)tuma( y
ekui
ti
ra) (
2)
i
x)famba( yekui
tira+y ekuit
wa) (
1)
x)rova(y
esakiso/y ekonzero+y ekui
ti
rana+y ekui
twa) (2½) [ 12
½]
4a)Domazv i
wedzerwazv ezvi
ndorizv
akashandiswamumazwi anot
evera:
i
tsor
o ndiTinashe ndevasi
ngazi
vi
ndavamwe hav
o r
ukova (3)
|
32page
b)Tsanangur
akutizvi
wedzer wazvezvi
ndorizv
awapapamusor ozvi
noshanda
nezvi
zi
tanezvi
-dudzi
ramazi t
azvipi
?Tsigi
ranemi enzani
soyakakodzer
a.
(9½) [ 12½]
2017
1Ongor
oramazi
taanot
ever
augopi
ndur
ami
bvunzoi
ripazasi
pawo:
mwenga kutya kui
mba tet
e
uroyi Rudo ruv
a sadza
kufa mur ume mukot
i ugaro
detembo utsanana Kuda
a)Isamazitaar
imumupandamumwechet epawoogaugodomamupandawacho.
I
t ai
zvikusv
ikawarongamazi
taoseakapi
wa. (
7½)
b)Tsanangura,
uchipami
enzani
so,nzi
rambi
richet
edznoshandi
swapakui
samazi
ta
mumi panda. (5)
[12½]
2Ongor
orazv
idudzi
ramazi
tazv
iri
pazasi
ugopi
ndur
ami
bvunzoi
not
ever
a:
a)Rongazv i
dudzi
ramazitai
zvi
muzv i
kwat
azvit
atuzv
akakodzera. (6)
b)Tsanangurauchir
ati
dzamaumbi r
woemazwi ar
imuchikwatachogachoga
uchi
torai
zwi r
imwechet esemuenzani
sokubv
apachikwatachimwenechimwe.
(6½) [12½]
3Ver
engazv
irev
ozv
akapi
wapazasi
wozopi
ndur
ami
bvunzoi
nozv
itev
era:
a)Johnachapaamai mari
.
b)Kakomanakai petambat yakaneutsanana.
c)Varumeav ovoendakudar e.
d)Vanavechikorovangav achi
imbapav asvi
ka.
e)Chipoarongedzambat yadzemwana.
f)Vanavanonyadzisavaberekivavo.
Kubvapachiit
ochogachogachi nemutsetsenyurur
azv i
notev
erakubvamachi
ri
;
a)chi
rat
idzamui t
i
b)chi
rat
idzanguv a,ugodomazitaracho
c)mudziwechi i
to,usinarebeso
[12½]
|
33page
4a)It
akutimazwi akapi
wapazasi avezvi
ndori
:
i
mi chino godo musikana (
6½)
b)Uchipamienzani
soy
akakodzera,
rat
idzakutiz
viwedzer
wazv
ezv
indori
zvi
not
ever
a
zvi
no-shandanemazwiapipakuumbazvindor
i:
i
)ndi-
i
i)Hwidzazwi(H) (
6)
[12½]
Muungani
dzwawemi
bvunzoi
nowakai
twanaChi
mukaRangar
ir
aiGi
bson.
[
HODSHONA–RCZNYASHANUHI GHSCHOOL,BUHERA,MANICALAND]
EF–chi
THECHI efchi
muka@gmai
l
.com –0773512497OR0718463939
NB–Mhoshodzingasangani
kwanadzomumuungani dzwaunodzemukurova
tapur
etaai
wadzi
nogamushir
wachose,kukangani
sakurimuvanhu,
kumuzinda
hakunawoko.
MUUNGANI
DZWAUNONGAUBATSI
REVANAPAMWENEVADZI
DZI
SIVEMUTAURO.
|
34page