Prometeizm

I. Polityczne afiliacje promotorów ruchu prometejskiego
1. Korzenie polityczne
2. Charakter ruchu prometejskiego do 1932 roku

II. Kryzys ruchu prometejskiego w latach 1932-1935
1.  Polsko-sowiecki pakt o nieagresji i ograniczenia w finansowaniu ruchu prometejskiego
2. Ewolucja sytuacji międzynarodowej
3. Rozłam wśród emigracji prometejskiej
4. Zmiana pokoleniowa wśród polskich działaczy ruchu prometejskiego
5. Pierwsze próby reform ruchu prometejskiego

III. Reformy ruchu prometejskiego w latach 1935-1939
1. Otwarcie na „młodych” w Polsce - „Myśl Polska”
2. Reformy ruchu prometejskiego
3. Starcie w Polsce  - likwidacja "Biuletynu Polsko-Ukraińskiego"
4. Stosunki polsko-prometeuszowskie

In the paper, by using the elements of critical discourse analysis, I presented images of Soviet Asia emerging from the book “Soviet Republics of Central Asia” by Ryszard Wraga. It has been shown that the author subordinate his arguments to the thesis on Russian and Soviet continental imperialism, in which Central Asian region has been assigned a subjective role. However, in the writings of Wraga that subjectivity is imposed by aforementioned imperialism – the author shows also the issues of rebellion and fighting of natives with Russian-Soviet power. Main thesis of the book does not interfere with the demonstration of positive changes in this area – Soviet Central Asia is, in the reasoning of the author, a “base”, “centre of attraction”, and “source reservoir of human and material resources” for further expansion of Moscow. Created images are also linked to the political situation during time the book was written (the end of World War II and the beginning of Soviet domination in Central and Eastern Europe), as well as to political biography of the author – who was the officer of the pre-war Polish military intelligence.

"Wstęp
1. Ruch prometejski zagrożeniem dla ZSRR
2. Pierwsze opracowania MBP: „Prometeizm i intermarium”
3. Prace Głównego Zarządu Informacji WP
4. Rozpracowanie obiektowe „Fala”

Dokumenty:
Dokument 1, Fragment opracowania „Prometeizm i Intermarium”, 1947.
Dokument 2, Notatka Biura Studiów GZI MON o Klubie „Prometeusz” w Warszawie, styczeń 1951 r.
Dokument 3, Raport Wydziału II Departamentu III MBP o wszczęciu rozpracowania obiektowego „Pozostałych Mniejszości Narodowościowych”, 12.IX.1950
Dokument 4, Raport o zawartości materiałów archiwalnych Ekspozytury 2 Oddziału II Sztabu Generalnego, 31.III.1955.
Dokument 5, Postanowienie o założeniu teczki zagadnieniowej na nacjonalistyczny element mniejszości narodowych, 27.VI.1955.
Dokument 6, Notatka służbowa o wynikach rozpracowania „zagadnienia „Prometeusza”, 30.III.1956."

Prezentowany artykuł stanowi próbę oceny polityki zagranicznej III Rzeczpospolitej. W tym celu
autor dokonuje porównania z istniejącą przeszło siedemdziesiąt lat wcześniej, poprzedniczką obecnego państwa
polskiego – II Rzeczpospolitą. Takie podejście badawcze wynika z funkcjonowania w okresie międzywojennym
idei prometejskiej,  która  oddziaływała na politykę  zagraniczną  względem  Związku  Radzieckiego. Analizowane
obecne relacje  III  Rzeczpospolitej  z  sąsiadami  na  wschodzie  wydają  się  więc  tym  bardziej  ciekawe,  gdy
spojrzymy na nie pod kątem ciągłości i odwołań do okresu wcześniejszego. W tym celu autor porusza wybrane
wydarzenia  z  okresu  1990-2008. Wyszczególnione  w  poniższym  artykule  zostały:  „polityka  dwutorowości”,
„Pomarańczowa Rewolucja” a  także działania prezydenta  Polski Lecha Kaczyńskiego podczas  wojny rosyjskogruzińskiej (sierpień 2008 r.). Na koniec zaś znalazło się odniesienie do wciąż nierozstrzygniętego sporu o polską
politykę zagraniczną: czy jest ona ucieleśnieniem „Polski Piastowskiej” czy też „Jagiellońskiej”.

Promethean Movement attained by Poland during the interwar period implied supporting movements for independence in countries forming the Soviet Union. This document contributes to the research on intelligence collaboration between Polish military forces and Georgian Government in Exile. It discusses the origins, the course and results of intelligence operation in Georgian Soviet Socialist Republic organised by Second Department of Polish Army General Staff and Georgian Military Organisation in 1930.

The mission made up of Georgian emigrants: David Erkomaishvili, Artimon Kikvadze and Shalva Berishvili, went to Georgia. They completed their objectives by establishing connection with Georgian anti-Soviet organisations and passing necessary information. On their way back, after they had crossed the Georgian-Turkish border, the unit placed themselves in the hands of Turkish authorities. After a series of adventures, they returned through Warsaw to Paris.

The initiative was a success, earned with great logistic and financial effort from the Polish side. Completion of this mission exposed also the shortcoming of intelligence operations of both, Polish and Georgian entities.

Detailed description of the event was reconstructed based on the research among Second Department of Main Staff of Polish Armed Forces acts gathered in Russian State Military Archive in Moscow.

The article spans the period of 1926–1935, but the presentation of the Polish state policy towards chosen Russian exiles is set in context of the Polish-Russian cooperation from 1920 to the 1926 May Coup and concludes with an epilogue about Jerzy Niezbrzycki’s cooperation with the members of the Polish branch of the NTS (The National Alliance of Russian Solidarists) in the second half of the 1930s. The author explores the questions of attitudes of the
Second Division of the General Staff of the Polish Army and the Ministry of Internal Affairs (occasionally engaged at the same time in Promethean work and contacts with leading members of Russian emigrants in Poland and abroad) towards the Russian emigration. Thus, the article is to answer the questions of the significance of this diaspora to the Polish authorities and of the mechanisms of enlisting their support for the Polish state.
The author has reached following conclusions: from the Polish perspective, Promethean activities did not automatically exclude the support for the Russian anti-communist movement, although in fact in the case of a majority of Prometheans it was limited to monitoring of activities of Russian organisations rather than cooperating with them. Contrary to opinions of some researchers, the cooperation with the Russians was not broken after the MOCR-Trust was revealed at the turn of the 1927, but was re-modelled. Often, the purpose of maintaining contacts with the Russians was to replace the activists inconvenient to the authorities with those who were loyal to them; such a policy brought about in the early 1930s the effect of consolidation of the Russian movement around the Polish state, and minimalised German and Soviet impact on it.
The study is based on the analysis of the Russian press, memories, published documents and correspondence, as well as materials hold in the Central Archives of Modern Records in Warsaw, Archives of the Institute of National Remembrance and the online collection of the Jozef Piłsudski Institute in New York and International Institute of Social History at Amsterdam.

Artykuł dotyczy udziału Tatarów litewskich w kształtowaniu państwowości Krymskiej Republiki Ludowej i Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu w latach 1918-1920, a następnie ich aktywności propaństwowej w dziejach II Rzeczypospolitej do 1939 r.

SPIS TREŚCI:
Geneza powstania "Biuletynu Polsko-Ukraińskiego"
Funkcjonowanie i organizacja pisma
Finansowanie pisma
Autonomia redakcyjna Bączkowskiego
Pierwsze zastrzeżenia do linii politycznej "BPU"
Prometeizm na łamach "BPU"
Likwidacja BPU
Czy “PEW” były kontynuacją “BPU”?