Haber

Haber kitle iletişim araçları için haber her zaman önde gelmiştir. Bu araçların ortaya çıkması ve konumunu güçlendirerek devam ettirmesinde haber hep ön planda olmuştur. Teknoloji medyayı gelişti-ren temel bir unsurdur. Son yıllarda teknolojinin gelişmesine paralel olarak medya kuruluşları daha fazla oranda küresel boyut kazanmıştır. Haber kaynaklarının artması medya kuruluşlarının eleman ihtiyacını da artırmıştır. Hızlı haber verme ihtiyacı medya kuruluşlarını daha fazla eleman aramaya zorlamıştır. Canlı ve hızlı haber verme ihtiyacı medya alanında eğitim almamış olan vatandaşların da kimi zaman muhabirlik yapmasını gerekli hale getirmiştir. Bu durum medya alanında etik sorunları da beraberinde getirmektedir. Haber kaynağı ne olursa olsun yapılan yanlışların sorumluluğu medya kuruluşuna aittir.

RESUMO
Esta investigación parte de un estudio sociolingüístico e interlingüístico con datos procedentes de tres lenguas diferentes: portugués brasileño, portugués y español y una “lengua franca” hablada en Paraguay recogidos en los cuatro países. Los datos analizados se obtuvieron a través de una encuesta aplicada a 360 entrevistados. Se intenta probar que los verbos “tener” y “haber” no poseen la misma distinción léxica en Brasil y en países como España y Portugal, y que estas distinciones obedecen, en el caso de Brasil, a una distinción irreal y academicista en los tiempos actuales, obsoleta y totalmente en desuso y provoca juicios de valor innecesarios y erróneos.

RESUMO
Esta investigação parte de um estudo sociolingüístico e interlingüístico com dados procedentes de três línguas diferentes: português brasileiro, português de Portugal e espanhol e uma “língua franca” falada no Paraguai recolhidos nos quatro países. Os dados analisados foram obtidos através de uma pesquisa aplicada a 360 entrevistados. Tentando provar que os verbos “ter” e “haver” não possuem a mesma distinção léxica no Brasil e nos países como Espanha e Portugal, e que estas distinções obedecem, no caso do Brasil, a uma distinção irreal e academicista nos tempos atuais, obsoleta e totalmente em desuso e provoca juízos de valor desnecessários e errôneos.

Haberde yalın/anlaşılır bir dil kullanılması gerektiği olgusundan yola çıkılarak belirlenen araştırma konusu, haberciliğin yeni versiyonu haline dönüşen İnternet haberciliği ve bu habercilik alanında kullanılan argo kelimelerin habercilik dili üzerinden incelenmesini içermektedir. Hıza dayalı yeni habercilik anlayışı olan İnternet haberciliğinde bu durumu incelemek çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Ayrıca habercilikte dilin doğru kullanımı çoğu eserde vurgulanmasına rağmen haberde (özellikle de İnternet haberciliğinde) bir dil sorunu olarak değerlendirilen argo kullanımına ilişkin çalışmaların yeterli olmaması bu konu üzerine bir çalışma yapılmasını gerekli kılmıştır. Konu dahilinde 1 aylık dönemde incelenecek olan www.ensonhaber.com haber sitesi, manşet haberler üzerinden değerlendirilmeye alınacak ve bulgular içerik analizi yöntemi kullanılarak ortaya konulacaktır.

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin haber takip etme alışkanlıkları incelenmiştir. Yöntem olarak anket kullanılarak veriler elde edilmiştir. Üniversite öğrencilerinin haber takip etmek için yeni medya araçlarını daha çok kullanmakla beraber geleneksel medya araçlarını da kullandıkları ortaya konulmuştur. Bu anlamda, üniversite öğrencilerinin haber takip etmek amacıyla geleneksel ve yeni medyanın nerelerinde ve nasıl durdukları önemli görülmektedir. Bu bağlamda, elde edilen veriler analiz edilerek, üniversite öğrencilerinin haber takip etmek amacıyla medya araçlarını nasıl kullandıkları, medya araçlarının kendi bünyesinde barındırdığı etkiler bağlamında ortaya konulmuştur.

Dijitalleşen dünyada, bir dizi teknolojik yenilik görülmektedir. İlgili yenilikler bireyci bir anlayışa temellenirken, çoğunlukla faydacılık esas alınmaktadır. Örneğin bugünlerde çok tartışılan ve her gün farklı bir alana müdâhil olan yapay zekâ teknolojileri güvenlikten, ticarete kadar birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır. Genellikle bireyin yaşamını, meslek alanlarını kolaylaştıma vaadi ile yolan çıkan teknoloji, iletişim alanı özelinde yeni gazetecilik biçimleri yaratmış, geleneksel haber ve habercilik anlayışını tartışılır kılmıştır. Yeni gazetecilik biçimlerinden birisi de robot gazeteciliktir. Habercilik sürecine yapay zekâyı dahil eden ilgili biçim, geleneksel haberci profilini adeta ters yüz etmiştir. Robot gazetecilik meslek profesyonelleri tarafından alana olan katkısından farklı bağlamda ele alınmakta, çeşitli gerekçeler ile kısmen tepkiyle karşılanmaktadır. Avrupa’dan farklı olarak Türkiye’de robot gazetecilik alanında yapılan çalışma ise neredeyse yok gibidir. Bu yüzden bu çalışmada robot gazetecilik ve ilgili tartışmalar ele alınacak, yapay zekânın habercilik alanında kullanımı, robot gazetecilik özelinde artı ve eksileri ile incelenecektir.

ÖZET Haber kitle iletişim araçları için haber her zaman önde gelmiştir. Bu araçların ortaya çıkması ve konumunu güçlendirerek devam ettirmesinde haber hep ön planda olmuştur. Teknoloji medyayı gelişti-ren temel bir unsurdur. Son yıllarda teknolojinin gelişmesine paralel olarak medya kuruluşları daha fazla oranda küresel boyut kazanmıştır. Haber kaynaklarının artması medya kuruluşlarının eleman ihtiyacını da artırmıştır. Hızlı haber verme ihtiyacı medya kuruluşlarını daha fazla eleman aramaya zorlamıştır. Canlı ve hızlı haber verme ihtiyacı medya alanında eğitim almamış olan vatandaşların da kimi zaman muhabirlik yapmasını gerekli hale getirmiştir. Bu durum medya alanında etik sorunları da beraberinde getirmektedir. Haber kaynağı ne olursa olsun yapılan yanlışların sorumluluğu medya kuruluşuna aittir. Anahtar Kelimeler: Medya, haber, teknoloji, etik, yeni medya. TECHNOLOGICAL IMPROVEMENTS AND NEWS ETHICAL PROBLEMS ABSTRACT News for the news media has always ahead. This means strengthening the position ofthe emergence and continues the news has been the forefront. An essential ingredient indeveloping the technology media. Media organizations with the development of technology in recent years has gained a global dimension more frequently. News media organizations to increase resources has increased the need for staff. Quick news has forced the need to seek more elements of media outlets. Live fast and need to notifycitizens who have received training in the field of media can sometimes make it necessary to do as a reporter. This situation also raises ethical issues in media. Responsibility of the media establishment, regardless of source of news mistakes aremade. GİRİŞ Teknolojilerin tıpkı medya gibi insan hayatının ayrılmaz bir parçası olduğu 21. Yüzyılda dünya ade-ta bir önceki asrın ikinci yarısında öngörülen evrensel bir köye dönüşmüştür. Medya kuruluşları günü-müzde insan hayatının neredeyse ayrılmaz bir parçası haline gelirken, medyayı günlük hayatın ayrılmazı haline getiren faktörler içerisinde kuşku yok ki teknoloji ayrı bir öneme sahiptir. Teknoloji, ilk ortaya çıkışından itibaren medya kurumlarının gelişmesinde temel unsur olurken özel-likle son dönemde bu kurumlara yüklenen yeni misyonun belirleyicisi olarak da dikkati çekmektedir. Küreselleşmenin temel faktörü olan medya kurumlarına bu özelliğini veren de teknolojik gelişmeler olmaktadır. Kurumsal olarak medyanın ilk ortaya çıkmasında olmasa bile sonraki dönemlerinde geliş-mesinin temel taşı teknoloji olmuştur. Bugün bilinen anlamında yazılı, sözlü ve görsel anlamda medya araçlarının ortaya çıktığı ve son şeklini aldığı dönem olan 20. yüzyıl diğer alanlarda olduğu gibi iletişim teknolojileri alanında da dev adımların atıldığı bir dönem olurken kitle iletişim araçları alanında yeni araçların devreye girmesini sağlamıştır. Gazete ve dergiler başta olmak üzere yazılı medya araçlarına bugünkü şekli geçen asırda verilirken, iletişim teknolojisindeki gelişmeye paralele biçimde bu araçlar içerik açısından zenginleşmiş-1 Prof. Dr. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi

GİRİŞ Medya kuruluşları günümüzde insan hayatının neredeyse ayrılmaz bir parçası haline gelirken bu araçların insan ve toplum hayatı üzerindeki olumsuzlukları konusunda da araştırmalar yapılmaktadır. Dünyayı adeta evrensel bir köye dönüştüren medya kuruluşları haber ve bilgiye ulaşmadan eğitim ve eğlenceye, kamuoyunun oluşturulmasından bireyin toplumsallaştırılmasına kadar çok farklı alanlarda etkilidirler. Şehirleşmenin yoğunlaşmasıyla birlikte yalnızlaşan insan için sadece dünyaya açılan pencere olmaktan çıkarak onun yalnızlığını paylaşan ve onla bütünleşen arkadaş konumuna gelebilmektedirler. Günlük hayatın vazgeçilmezleri olması, dünyayı ve çevreyi algılamada oynadıkları temel roller sebebiyle medya kuruluşları olumlu yönlerinden çok olumsuz etkileri sebebiyle de eleştiri konusu yapılmaktadır. Televizyon ve gazete başta olmak üzere bu araçların günlük yayın içeriklerinin her yaştaki insan üzerinde olumsuzluklara sebep olduğu belirtilerek bu alana yöneltilen suçlamalar medya yayınlarını sıkça tartışma konusu yaptırmaktadır. Medya konusundaki genel görüş bu araçların kamuoyu gündeminin oluşturulmasında büyük etkiye sahip olduğu, kamuoyunun yönlendirilmesinde temel bir role sahip bulundukları şeklindedir. Diğer taraftan medyanın toplumsal sorunların önemli bir bölümüne kaynaklık ettiği konusundaki görüş de kimi çevreler tarafından kabul edilmektedir. Genelde kabul gören medyanın çok güçlü olduğu konusundaki görüşlere rağmen yapılan araştırmalar bu araçlara olağanüstü güç yüklemenin doğru olmadığını ortaya koymaktadır. İnsanlardaki kanatları değiştirmekten çok var olan kanaat ve tutumları güçlendirme noktasında bir etkiyi sahip olduğu ortaya çıkan bu araçların toplumdaki iyi/kötü bir çok gelişmenin temel sebebi olarak sunulmasının gelişmelerin sebep ve sonuçlarının doğru tespit edilememesine yol açacağı açıktır. Bu araçların toplumdaki gerçek yeri ve birey üzerindeki etkileri doğru tespit edilerek oluşturulacak politikalar daha fazla oranda başarılı olabilecektir. Medya kuruluşlarına yöneltilen eleştiriler içerisinde şiddet önemli bir yer tutar. Yazılı, sözlü ve görsel medyanın günlük çalışmalarında şiddet içeren yayınlara büyük yer verdiği, bu yayınların çocuk ve gençler başta olmak üzere toplumun tamamını etkilediği, insanlardaki şiddet eğilimlerini artırdığı, diğer taraftan şiddete duyulan tepkiyi azalttığına yönelik tartışmalar sıkça yapılmaktadır. Şiddet konusunda medyanın nasıl bir rol üstlendiği, bununla ilgili izleyebileceği politikaların neler olması gerektiği merak konusudur. Bu çalışmada şiddet konusunda medyanın görev ve sorumluluklarına yer verilmeye çalışılacaktır. Önce şiddet konusu ele alınacak, medyayla ilişkisi üzerinde durulacak sonra medyanın toplumsal rolü içerisinde konuya yaklaşımı ortaya konacaktır. Medya konusu çok geniş bir alanı içerir. İnternetin de yaygınlaşmaya başlaması ile birlikte çeşitlenen araçlardan, bu araçlarda yayınlanan içeriklere kadar birçok konu medya alanı içerisinde yer almaktadır. Şiddet konusunun da farklı açılardan değerlendirilmesi mümkündür. Bu çalışmada daha çok haberler üzerinde durulacak, haberlerde şiddet içeren bilgi ve görüntülerin yayınlanmasında dikkat edilecek hususlara yer verilecektir.

Özet Liberal çoğulcu yaklaşıma göre demokrasilerde basın klasik üçlü sacayağını oluşturan yasama, yürütme ve yargıdan sonra dördüncü kuvvet olarak kabul edilmektedir. Ulusal ve bölgesel basın, içerikleriyle ulusal ve bölgesel konularda kamuoyunu bilgilendirmektedir. Ancak demokratik siyasal sistemde seçmen kanaatlerinin oluşmasında ulusal ve bölgesel haberler kadar yerel haberlerde önemli bir yer tutar. Seçmenin/vatandaşın yerel haberler konusunda bilgi sahibi olabilmesi ise yerel medya ile mümkün olmaktadır. Türkiye'de sık tartışılan yerel medyanın kamuoyunu oluşturma gücüne yönelik olarak bu çalışma bir eksikliği doldurmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada Ankara Etimesgut örneğinde gazetelerin (Başkent'te Pusula, Angara, Türkiye'nin Sesi, Gündem Flaş, Anadolu'nun Sesi, Bi Gaste) kamuoyunun oluşumuna verdiği destek incelenmektedir. Çalışma çerçevesinde incelenen altı gazete haberlerinde yerel ve ulusal haberciliğe ne oranda yer verdikleri ortaya konarak yerel basının yerel haberler üzerinden kamuoyuna oluşumuna verdiği destek ortaya konacaktır. Çalışmada öncelikle literatürde yerel basının kamuoyu oluşturmadaki yeri belirlenecek ve daha sonra içerik analizi yöntemi kullanılarak gazetelerin son beş sayısı incelenecektir. Elde edilecek veriler ile Etimesgut örneğinden Türkiye'ye ışık tutulmaya çalışılacaktır.

Provocative or shock advertising is one of the influential ways that enable the differentiation and promotion of products in the market and moving the product ahead of other products. In this kind of advertising, being extraordinary and ensuring a highlight within the advertising market is the main goal. But the risk is that the viewers may get irritated by the commercial and the products cannot be sold. At this point, Benetton omitted this risk when the brand decided to work with the artist Oliviero Toscani and developed an alternative advertising approach in the advertising market. Benetton commercials underlined the " political matters " that other brands did not mention or avoided from mentioning and targeted the varying opinions and values of the individuals within the same culture, treading on a tough road. As a brand, it brought forward political and social problems. In its commercial posters, Benetton highlighted the differences and analogies among the people, societies and cultures and stated that it is preparing its commercials with " social responsibility " approach. The question we need to ask is this: what is the " social responsibility " approach of Benetton? Using the dead people in Bosnia, or those dying of HIV? Or those massacred in battle grounds or those who die of hunger? With the claim of social responsibility, Benetton produced examples of shocking advertising with claim of social responsibility and acquired a considerable position in the market. This study tries to explain the relation between provocation and awareness of political/social incidents in advertising through Benetton commercials. The core target of the study is to reveal and criticize the way capitalism's hegemonic functioning objectifies/reifies the " bitter " realities. In this perspective, the commercials of Benetton brand, which takes up political and social matters and which are used as the sampling of this study and the way the news photographs were used in advertising copies were analyzed with textual analysis. This study consists of three sections. In the first section, the emergence of the brand was explained with a historical perspective. In the second section, the years when the brand produced the advertising copies that contain political and social matters, how these copies were discussed in the press and how the brand provided the use of news clippings and their recognition by the consumers especially through providing discussion in the media were also examined. To this end, the advertising copies that contain the topics of the agenda were analyzed. In the final section, the findings obtained were considered in the context of the relationship among the press, commercials and politics. This study tries to reveal the way capitalism puts into practice its own ideology by masking it out as " social responsibility " and by triggering the urge to consume among the viewers with the semiology and linguistic content of the copies. HABER, SİYASET VE REKLAM İLİŞKİSİ: BENETTON REKLAMLARININ SÖYLEMSEL İNŞAASI Özet Provakatif veya şok reklamcılık, ürünlerin pazarda kendini diğerlerinden farklılaştırabilmesini ve bilinir kılınmasını sağlayan etkili yollardan biridir. Bu tür reklamcılıkta sıra dışı olmak, reklam pazarında fark edilmeyi sağlamak hedeflenir. Fakat buradaki tehlike, seyircinin reklamdan rahatsız olması ve ürünün satılamama tehlikesiyle yüz yüze gelmesidir. İşte Benetton, sanatçı Oliviero Toscani ile çalışmaya başladığında bu riski göz ardı etmiş, reklam pazarında alternatif bir reklam anlayışının gelişmesini sağlamıştır. Benetton reklamları, diğer marka reklamlarının dokunmadığı, hatta dokunmaktan çekindiği " siyasal konulara " değinerek aynı kültür içindeki bireylerin farklı düşünce ve değerlerine seslenerek oldukça zor bir yolda ilerlemiştir. Marka olarak siyasal ve sosyal sorunları göz önüne getirmiştir. Benetton, reklam afişlerinde insanlar, toplumlar ve kültürler arasındaki farklılıklar ve benzerlikler üzerinde durmuş, reklamlarını " sosyal sorumluluk " anlayışıyla hazırladığını açıklamıştır. Burada sormamız gereken soru Benetton'ın " sosyal sorumluluk " anlayışının ne olduğudur. Bosna'da ölenleri kullanmak mı yoksa AIDS'ten ölenleri mi? Ya da savaş alanlarında katledilen veya açlıktan ölenler mi? Benetton sosyal sorumluluk iddiası ile şok reklamcılık

Medya kuruluşlarının yayınları içerisinde haberler özel bir önem taşır. Haber verme bu araçların temel işlevi olduğu kadar aracın başarısını da etkileyen bir unsur olarak ortaya çıkar. Sadece rekabet şartlarının söz konusu olduğu durumlarda değil, hedef kitle ile olan ilişkilerde, yaratılacak güven ortamının sağlanmasında da haber belirleyici bir rol oynar.
Medya kuruluşlarının objektifliğinden (ya da nesnelliğinden) söz edilirken de gerçekte kastedilen konu yapılan yayındaki her şeyin objektifliği değil yayınlanan haberlerin objektifliğidir. Doğru, güncel, bilgi ve belgeye dayalı, konu ile ifade arasında çelişkiler taşımayan bir habercilik politikası ile medya kuruluşları kendi etik ilkeleri, diğer hukuki normlar ve taşıdıkları sosyal sorumluluğu yerine getirirken aracın başarısını da sağlamaya çalışacaklardır.
Yayınlanan haberlerdeki içeriklerin doğruluğunu ispat yükümlülüğü yayıncı kuruluşa aittir. Bu durum yayınlanacak haberlerdeki verilerin doğruluğunun araştırılmasını zorunlu kılar. Habere esas olacak her konu önce araştırılır, ilgili taraflardan bilgiler alınır ve doğruluğuna kanaat getirildikten sonra yayınlanır.
Haber konusunda yapılacak hatalardan birisini yönlendirme oluşturur. Bilmeyerek veya (çoğu zaman) bilerek haberler yoluyla yapılan yönlendirme, medya kuruluşunun kendisine çizilen etik, hukuki ve sosyal sorumluluk çizgilerinin dışına çıkması anlamına gelmektedir. Haberler yoluyla yapılacak yönlendirmenin siyasal içerik taşıması, özellikle seçim sonuçlarına yönelik olarak yapılması halinde oluşacak hata daha büyük boyutlu olmaktadır. Kimi hallerde kamuoyu araştırmalarının yönlendirme amacıyla yapılması, yaptırılması ve sonuçlarının yayınlanması oluşacak etkiyi daha büyük boyutlu kılmaktadır.
Bu çalışmada medyada yönlendirme ve yönlendirmenin bir aracı ola-rak kamuoyu araştırmaları ele alınacaktır. Haber, haberde dikkat edilmesi gereken ilkeler, haber olarak kamuoyu araştırmaları ve kamuoyu araştırmalarının yönlendirme amacıyla kullanılması yer verilecek konular arasındadır. Çalışmada 2004 Yerel Seçimlerinde yapılan ve medyada yayınlanan kamuoyu araştırmalarından yola çıkılarak yönlendirme konusu irdelenecektir.

Tarihsel süreç içerisinde çocuğun toplum içerisindeki ve yasalar önündeki konumu büyük bir değişim göstermiştir. İlk çağda alınıp satılabilen köle olan çocuk, Orta çağda küçük yetişkin olarak kabul edilmiş ve yetişkinlerden beklenen görevleri yerine getirmeleri kendilerinden beklenmiştir. Rönesans ve reform hareketlerinin yol açtığı aydınlanma çağı çocuğa karşı hümanist yaklaşımın benimsenmesini sağlamış ancak çocukluğun yetişkinlikten farklı biyolojik bir evre olduğu ve çocukların yetişkinler tarafından korunup gözetilmesi gereken haklarının bulunduğu düşüncesinin yaygınlaşması 19. ve 20. yüzyıllarda mümkün olmuştur. Çocuk haklarının korunması amacıyla pek çok uluslararası anlaşma ve yasal düzenleme bulunmaktadır. Ancak çocuğun medyada temsili esnasında bilhassa haber yazım ve sunum sürecinde çocuğun özel konumunun dikkate alınmasını amaçlayan çocuk odaklı habercilik yaklaşımının medya ortamlarında sıklıkla göz ardı edildiği bilinmektedir. Bu bağlamda geleceğimizin mimarı olan çocukların medyada nasıl konumlandırıldığının tespit edilmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Çalışmanın evrenini yazılı basın, örneklemini ise Sözcü, Sabah ve Hürriyet gazeteleri oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında çocuk konulu haberlerin medyada temsiline ilişkin örnekleme dahil edilen üç gazete 01.02.2020-01.03.2020 tarihleri arasında bir aylık süre boyunca incelenmiştir. Çalışma sonucunda örnekleme dahil edilen gazetelerde belirlenen tarih aralığında çocuk konulu toplam 183 haber bulunduğu, çocuk konulu haberlerin 129'unun olumsuz, 54'ünün ise olumlu olduğu; çocukların daha çok polis-adliye, kaza ve istismar konulu haberlerde konumlandırıldığı sonucuna ulaşılmıştır. ABSTRACT In the historical process, the position of child in society and in laws has changed greatly. The child, who was a slave that could be bought and sold in early ages, was accepted as a minor adult in the Middle Ages, and they were expected to fulfill the duties that were expected from adults.The age of enlightenment caused by the Renaissance and reform movements enabled the adoption of a humanistic approach to children, but the idea that childhood is a different biological stage from adulthood and that children have rights that should be protected by adults became possible in the 19th and 20th centuries. There are many international agreements and legal regulations for the protection of children's rights. However, it is known that the child-oriented journalism approach, aiming to take the special position of the child into consideration during the representation of the child 1 Doç. Dr. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İletişim Fakültesi, rengimsine@ibu.edu.tr, ORCID:

Özet Liberal çoğulcu yaklaşıma göre demokrasilerde basın klasik üçlü sacayağını oluşturan yasama, yürütme ve yargıdan sonra dördüncü kuvvet olarak kabul edilmektedir. Ulusal ve bölgesel basın, içerikleriyle ulusal ve bölgesel konularda kamuoyunu bilgilendirmektedir. Ancak demokratik siyasal sistemde seçmen kanaatlerinin oluşmasında ulusal ve bölgesel haberler kadar yerel haberlerde önemli bir yer tutar. Seçmenin/vatandaşın yerel haberler konusunda bilgi sahibi olabilmesi ise yerel medya ile mümkün olmaktadır. Türkiye'de sık tartışılan yerel medyanın kamuoyunu oluşturma gücüne yönelik olarak bu çalışma bir eksikliği doldurmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada Ankara Etimesgut örneğinde gazetelerin (Başkent'te Pusula, Angara, Türkiye'nin Sesi, Gündem Flaş, Anadolu'nun Sesi, Bi Gaste) kamuoyunun oluşumuna verdiği destek incelenmektedir. Çalışma çerçevesinde incelenen altı gazete haberlerinde yerel ve ulusal haberciliğe ne oranda yer verdikleri ortaya konarak yerel basının yerel haberler üzerinden kamuoyuna oluşumuna verdiği destek ortaya konacaktır. Çalışmada öncelikle literatürde yerel basının kamuoyu oluşturmadaki yeri belirlenecek ve daha sonra içerik analizi yöntemi kullanılarak gazetelerin son beş sayısı incelenecektir. Elde edilecek veriler ile Etimesgut örneğinden Türkiye'ye ışık tutulmaya çalışılacaktır.

İnsanlık tarihinde haberin teyidine duyulan ihtiyaçtan dolayı “kim” ve “ne demiş” soruları haberlere yöneltilerek doğrulukları inceleme konusu olmuştur. Hadislerinin ilahi bir yönü olduğu kabulünden hareketle, Hz. Peygamberin haberleri de günümüze kadar incelenmiştir. Ne var ki muhtelif zamanlarda onun adına haber uydurma girişimlerinde bulunulmuştur. Hadis alimleri de bu faaliyetlerin önüne geçmek için isnad, ricâl ve cerh tadil gibi uygulamalar geliştirerek yalan haber uyduranları tespit etmiş, uydurdukları haberleri de bir araya getirerek deşifre etmişlerdir. Modern dönemde ise teknolojik gelişmelerle birlikte yalan haber üretimi hız kazanmıştır. İnsan faktörünü devre dışı bırakacak bot, cyborg gibi bilgisayar destekli uygulamalardan faydalanan yalan haber üreticileri ortaya çıkmış, siyaset başta olmak üzere ekonomik, sosyal ve psikolojik anlamda dezenformasyonlar kendini göstermiştir. Bununla birlikte küreselden yerele doğru uzanan bir dizi önleyici tedbir alma düşüncesi, sivil inisiyatifler tarafından doğrulama platformlarının kurulmasını sağlamıştır. Bu makalede klasik dönem hadis usûlünün kullandığı yöntemler ile modern dönem doğrulama platformlarının ilkeleri arasında bir ilişki kurulmuş ve her iki yöntemin ortak noktaları, ayrıldıkları yerler ile çalışma prensipleri incelenmiştir. Ayrıca klasik ve modern dönemde kim demiş ve ne demiş gibi sorular etrafında şekillenen metodolojiler, örneklerle izah edilmiştir.

Öteki söylemi içerisinde kullanılan imgelerin en sık boy gösterdiği saha, yeni medyanın yaygınlık kazandığı son on yıllık döneme kadar yazılı basın olmuştur. Yazılı basının söylem tipi, geniş kitleler tarafından aynı anda paylaşılması ve bilgi edinimi ile kanaat oluşumunu belirlemede önemli bir etkiye sahip olması nedeniyle imgelerin yaratılmasında büyük bir potansiyel taşımaktadır. Bu nedenle haber söylemini oluşturan metinlerin, başlıkların, üslupların ayrıntılı analizi, siyasal, ekonomik, toplumsal ve kültürel iktidarın uygulanışını ve bu uygulanışı destekleyen ideolojileri anlamak açısından hayati bir önem taşımaktadır. Ayrıca imgelerin meydana gelişi, yazarın uzun süreçte kurguladığı anlatım şeklini belirleyen sistemli bir dışavurum yöntemine dayandığı için, imgeler yazarın içinde yaşadığı topluluğun ve dönemin eğilimlerini gösteren sistemli yapılardır. Çalışmada 28 Şubat 1997'deki demokratik siyasete askeri müdahale sonrası laik basının, müdahalenin meşruiyetini sağlama ve devam ettirme çabası olarak değerlendirilebilecek yayınlarına, yani 28 Şubat dönemi politik anlayışın yazılı basındaki izdüşümlerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda laik basının dinî yaşam tarzına ilişkin geliştirdiği söylem içerisinde "gericilik" imgesinin hangi göndergeler üzerinden, hangi üslupla ve hangi çağrışımlarla oluşturulduğu çözümlenmeye çalışılacaktır. Bu çalışmada, yazılı basında "gericilik"in temsiline ilişkin söylem analizinin ana örneklemi olarak, o dönemde laik dünya görüşünün sistemli ve açık bir şekilde üretildiği yayın olması göz önünde bulundurularak Hürriyet, ve Milliyet gazeteleri belirlenmiştir. Bu gazetelerde 28 Şubat 1997 yılından sonraki dönemde yayınlanmış ve amaçlı örneklem tekniği ile belirlenmiş, analize katkı sunacak, araştırma sorununu en iyi temsil edebilecek haber ve yazılar inceleme konusu yapılmıştır.

Gazetecilikte haber, fotoğraf ve görüntü okuyucunun-izleyicinin önüne gelene kadar belirli aşamalardan geçer. Muhabir haberini yazar, editör yazılan haber metnini inceler, yayınlar veya yayınlamaz. Haberin oluşturulma ve yayın sürecinde haber yazılım sistemlerine ihtiyaç bulunmaktadır. 1980'lerden itibaren Türkiye'de geliştirilmeye başlanan haber yazılım sistemleri sayesinde, haberin oluşturulmasından yayınlanmasına kadar olan süreçler hız-landırılmıştır. Bilgisayar ve yazılımlar geliştikçe eski araç ve süreçlerin hiçbirine ihtiyaç kalmamıştır. Daktilo, teleks, haberin yazıldığı sarı kağıtlar, daksiller, basılı fotoğraflar, negatif-dia pozitif fotoğraf filmleri, telefoto ci-hazları, film banyo kitleri, negatif, pozitif ya da reversal haber filmleri, kesme yapıştırma film kurgu masaları ve daha birçok üretim araçları ile süreçler artık iletişim tarihinin çöp sepetine atılmıştır. Günümüzde haber işlemle-rinde kullanılan yazılım sistemlerinin gazeteciliğe olan katkısı önemli boyutlara ulaşmıştır. Haber ajansları, tele-vizyonlar, gazeteler, dergiler ve dijital medyanın talepleri dikkate alınarak uygun yazılımlar üretilmektedir. İnter-net gazeteciliğindeki sayfa düzenlemeye ilişkin editör yazılımları oldukça basitleştirilmiştir. Yazılım firmaları, ta-lebe göre haberciler için çok özellikli kod yazımına yönelmektedirler. Gazetecilik eğitiminde haber yazma, edit etme, arşivleme ve arama amaçlı haber yazılım sisteminin oluşturulması da bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkmıştır. Bu çerçevede Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü bünyesinde başlatılan ve yine Gazi Üniver-sitesi Bilimsel Araştırmalar Proje Birimince desteklenen (BAP) Gazi Haber Sistemi (GHS) yazılımı 1,5 yılda ta-mamlanmıştır. Yazılım, halen " Gazete Gazi " muhabir ve editörleri tarafından etkin bir şekilde kullanılmaktadır, ayrıca uygulamaya yönelik gazetecilik derslerinde de eğitim öğretim hizmetine açıktır. Bunun yanı sıra uzaktan eğitime destek olma kabiliyeti de bulunmaktadır. Bu bildiride GHS hakkında detaylı bilgi verilmektedir.
Abstract
In journalism, there are series of processes that news; photographs and images have to undergo before they are presented to the viewer. After the correspondent writes the news article, the editor reviews the piece and decides whether to publish it or not. Since the 1980s, with the help of the news writing systems that were developed in Turkey, the process of news writing and publishing have been expedited and improved considerably. Computers and new software systems have replaced the old-fashioned tools of journalism and news broadcasting such as typewriters, negative/positive photography films and darkrooms for film developing, telephotography, cutting and pasting tables, white-outs, the yellow papers used for news writing and so on. The news management systems and the digital technology of today's world have greatly contributed to many different aspects of how journalism and news management are conducted. Software firms are now developing systems that are compatible with the demands of news agencies, televisions, newspapers, magazines and digital media companies. In the field of educational Journalism, there has been a need for a software system tool that can help and direct students for the purposes of writing, editing, archiving, news searching and managing in an effective and efficient manner. For that matter, Gazi University Faculty of Communication and Journalism has established the 'Gazi News System' (GNS) with the support of the university's Faculty of Scientific Research and Projects that helped develop the software, which has taken around 1,5 years to complete. At present, the editors and writers of 'Gazi News' are using the GNS Software for their news management capabilities. The software is also eligible to be used during journalism application courses offered at Gazi University. Furthermore, GNS is practical and proficient for distance-learning education programs. This report presents detailed information about the GNS software and its utilities.

Liberal çoğulcu yaklaşıma göre demokrasilerde basın klasik üçlü sacayağını oluşturan yasama, yürüt-me ve yargıdan sonra dördüncü kuvvet olarak kabul edilmektedir. Ulusal ve bölgesel basın, içerikleriyle ulusal ve bölgesel konularda kamuoyunu bilgilendirmektedir. Ancak demokratik siyasal sistemde seçmen kanaatlerinin oluşmasında ulusal ve bölgesel haberler kadar yerel haberlerde önemli bir yer tutar. Seçmenin/vatandaşın yerel haberler konusunda bilgi sahibi olabilmesi ise yerel medya ile mümkün olmaktadır. Türkiye’de sık tartışılan yerel medyanın kamuoyunu oluşturma gücüne yönelik olarak bu çalışma bir eksikliği doldurmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada Ankara Etimesgut örneğinde gazetelerin (Başkent’te Pusula, Angara, Türkiye’nin Sesi, Gündem Flaş, Anadolu’nun Sesi, Bi Gaste) kamuoyunun oluşumuna verdiği destek incelenmektedir. Çalışma çerçevesinde incelenen altı gazete haberlerinde yerel ve ulusal haberciliğe ne oranda yer verdikleri ortaya konarak yerel basının yerel haberler üzerinden kamuoyuna oluşumuna verdiği destek ortaya konacaktır. Çalışmada öncelikle literatürde yerel basının kamuoyu oluşturmadaki yeri belirlenecek ve daha sonra içerik analizi yöntemi kullanılarak gazetelerin son beş sayısı incelenecektir. Elde edilecek veriler ile Etimesgut örneğinden Türkiye’ye ışık tutulmaya çalışılacaktır.

According to liberal pluralistic approach, in democracies the press is regarded as the fourth force after classical triad of legislative, executive and judicial power. The national and regional press in-forms the public on its national and regional issues with its contents. However, in the democratic political system, local news has important place as much as national and regional news in the for-mation of voter opinion. Informing the voter/citizen about the local news can be possible with the local media. This study which is on the power of creation of local public opinion aims to fill a defi-ciency that is often discussed in Turkey. In this study, in the example of Etimesgut in Ankara the support of the newspapers is examined (Başkent’te Pusula, Angara, Türkiye’nin Sesi, Gündem Flaş, Anadolu’nun Sesi, Bi Gaste) in the formation of public opinion. In the framework of the study, it will be shown that how these six newspapers give a place to local and national journalism. By providing this, the support of local newspapers will be determined in the formation of the public opinion through local news. In the study, firstly the place of the local press will be determined in the for-mation of public opinion the literature and then the last five numbers of the newspapers will be examined using the content analysis method. This study will attempt to shed light on Turkey with data to will be obtained from example of Etimesgut.

Günümüzde haber kuruluşlarının artması ve haber kaynaklarının zenginliğine rağmen haber hedef kitlenin araçtan beklediği en önemli unsur olma özelliğinin sürdürmektedir. Bu bağlamda uluslararası haber konuları da bir ya da birkaç yayın organının ilgi alanına girmesiyle dünya kamuoyu gündemine oturmaktadır. Türkiye’nin 24 Kasım 2015’te Suriye
sınırında Rus uçağını düşürmesi ve sonrasında Türkiye ve Rusya arasında yaşanan uçak krizi de küresel boyutlu bir olay olarak dünya medyasında yerini almıştır. Uzun süren görüşmeler sonunda 09 Ağustos 2016’da Erdoğan’ın St. Petersburg’da Putin ile yaptığı görüşme ile iki
ülke arasındaki ilişkilerin uçak krizi öncesine getirilmesi kararlaştırılmıştır. Görüşmenin gerçekleşmesinde Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in büyük bir katkısı olmuştur. İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik bu gelişme dünya medyası
ile birlikte özellikle iki ülke ve iki ülkeyle ilişkisi bulunan diğer ülkeler medyasında da genişçe yer bulmuştur. Bu çalışma kapsamında Türkiye’den (Hürriyet, Sabah ve Sözcü) ve Kazakistan’dan (Yegemen Kazakistan, Türkistan ve Kazak Ünü) farklı yayın politikasına
sahip üçer gazete seçilmiştir. Çalışmada, Cumhurbaşkanları Erdoğan ve Putin arasında yapılan görüşmenin iki ülke medyası tarafından nasıl ele alındığı nitel içerik analizi yöntemi ile ortaya koyulmuştur. Bu çerçevede, yapılan çalışma iki ülke yazılı basınının üç ülkeyle ilgili tutumunu (Türkiye, Rusya, Kazakistan) iki ülke gazetelerinin izledikleri yayın politikalarını ve kullandıkları dili ortaya koyması açısından önemlidir. Çalışmada 03.08.2016 ve 17.08.2016 tarihleri arasında yazılı basında yapılan haberler incelenmiş ve elde edilen veriler yorumlanmıştır.