- Uniwersytet Warszawski
Instytut Germanistyki
ul. Dobra 55
00-311 Warszawa
www.tekst-dyskurs.eu
Waldemar Czachur
University of Warsaw, Department of German Studies, Faculty Member
- Cognitive Linguistics, Discourse Analysis, Memory Studies, German-Polish Relations, Diskurslinguistik, Diskursanalyse, and 30 morekontrastive Linguistik, Languages and Linguistics, Linguistic Worldview, Discursive Worldview, Diskursives Weltbild, Ludwik Fleck, Semantik, Semantics, Corpus Linguistics, Korpuslinguistik, Textlinguistik, Kontrastive Medienlinguistik, interkulturelle Linguistik, Medienlinguistik, Frame Analysis, Categorization, Kollektives Gedächtnis, Semantyka, German Language, Kontrastive Sprachwissenschaft, Sociology, Political Science, Cultural Studies, Art History, International Relations, Political Risk Analysis, Ethnolinguistics, Cultural linguistics, Museum Studies, and Multimodalityedit
- my research fields: linguistics of discourse, semantics, contrastive research and history of Polish-German relationsedit
The purpose of this paper is to present the concept of linguistic memory studies, developed by Woj-ciech Chlebda, as a research program of modern linguistics Wojciech Chlebda assumes that memory, both individual and collective, is... more
The purpose of this paper is to present the concept of linguistic memory studies, developed by Woj-ciech Chlebda, as a research program of modern linguistics Wojciech Chlebda assumes that memory, both individual and collective, is strongly linked to language, that is, it participates both in the form-ing of memory content and in its material expression: its externalizing in verbal narrations (and, more broadly, semiotic narrations) In this context, he identifies the following challenges facing linguistic memory studies: description and classification of linguistic exponents of memory, description of the process of mapping collective memories, and research on collective oblivion^ LV 36 indb 44^ LV 36 indb 4406 11 2023 15:43:5106 11 2023 15:43:51
Research Interests:
Das Ziel des Beitrags ist es, das kollektive Gedächtnis und kollektives Erinnern aus linguistischer Perspektive zu beleuchten, um eine linguistische Erinnerungsforschung zu konturieren. Zu diesem Zweck werden zuerst unter schiedliche... more
Das Ziel des Beitrags ist es, das kollektive Gedächtnis und kollektives Erinnern aus linguistischer Perspektive zu beleuchten, um eine linguistische Erinnerungsforschung zu konturieren. Zu diesem Zweck werden zuerst unter schiedliche Definitionen des kollektiven Gedächtnisses präsentiert und die Sprachlichkeit des kollektiven Gedächtnisses sowie des kollektiven Erinnerns aus der Perspektive der medialen und materialen, kommunikativ bedingten Zeichenhaftigkeit, Performanz und Musterhaftigkeit des Sprachgebrauchs be leuchtet. Anschließend werden einige Forschungsfelder der linguistischen Erin nerungsforschung skizziert.
Research Interests:
This paper defines bilateral reconciliation as multimodally encoded emotions mediated by media and effective for collective memory. The question is how emotions specific to reconciliation were multimodally generated in the German media on... more
This paper defines bilateral reconciliation as multimodally encoded emotions mediated by media and effective for collective memory. The question is how emotions specific to reconciliation were multimodally generated in the German media on the occasion of the 50th anniversary of the Franco-German reconciliation fair in Reims in 2012 and the 25th anniversary of the German-Polish reconciliation fair in Krzyżowa/Kreisau in 2014. Using the methods of multimodal linguistics, discourse linguistics and cultural linguistics, we will attempt to answer the following questions: Which actors are present in which roles and in which relations on the text and image levels?, as well as: How is the scene/action constructed on the text and image levels? The analysis shows that there are different patterns of the multimodal constitution of emotions in German-French relations and in German-Polish relations in the German media.
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
The aim of this paper is to trace the Polish Studies perspective on discourse research in the sense of a synthesis, but without making an interlinguistic comparison. First, the scientific-historical context and the tradition of discourse... more
The aim of this paper is to trace the Polish Studies perspective on discourse research in the sense of a synthesis, but without making an interlinguistic comparison. First, the scientific-historical context and the tradition of discourse research in the Polish Studies will be presented, followed by two concepts of discourse analysis developed by Bożena Witosz and Tomasz Piekot.
Research Interests:
Research Interests:
This paper deals with communication processes taking place in the museum, collectively referred to as museum communication, from the point of view of contemporary linguistics. Based on previous research, museum communication is defined as... more
This paper deals with communication processes taking place in the museum, collectively referred to as museum communication, from the point of view of contemporary linguistics. Based on previous research, museum communication is defined as a kind of interplay of multiple communicative practices multimodally organised within a museum and activated in communication with the museum’s external partners.
Linguistics has so far looked at museum communication mainly in terms of
language use, including other semiotic systems, with particular attention to the related communicative strategies and practices, genres of texts, and their functions, both in internal and external communication. However, the paper argues that the scope of tools used to study museum communication should be broadened. The key determinants of museum communication include multimodality, multisensoriality, hybridity, and digitality. The paper provides a review of linguistic models of analysis with a variety of tools and solutions that have been developed for the study of multimodal texts with similar attributes in different communicative fields. The review is then used to develop a catalogue of linguistic analytical categories that can be applied to
detailed analyses of particular aspects of museum communication.
Linguistics has so far looked at museum communication mainly in terms of
language use, including other semiotic systems, with particular attention to the related communicative strategies and practices, genres of texts, and their functions, both in internal and external communication. However, the paper argues that the scope of tools used to study museum communication should be broadened. The key determinants of museum communication include multimodality, multisensoriality, hybridity, and digitality. The paper provides a review of linguistic models of analysis with a variety of tools and solutions that have been developed for the study of multimodal texts with similar attributes in different communicative fields. The review is then used to develop a catalogue of linguistic analytical categories that can be applied to
detailed analyses of particular aspects of museum communication.
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests: Sociology and Stylistyka
W artykule przedstawiono założenia lingwistyki dyskursu jako programu badawczego czerpiącego z szeroko rozumianych przemian w humanistyce. Lingwistyka dyskursu bada dyskursywnie kształtowane relacje między użyciem języka, zbiorowymi... more
W artykule przedstawiono założenia lingwistyki dyskursu jako programu badawczego czerpiącego z szeroko rozumianych przemian w humanistyce. Lingwistyka dyskursu bada dyskursywnie kształtowane relacje między użyciem języka, zbiorowymi systemami przekonań, procesami selekcji wiedzy i kulturą, a także pyta o to, jak językowe perspektywizacje tworzą społecznie podzielane znaczenia, modelując w ten sposób określone obrazy rzeczywistości. Zakładam, że lingwistyka dyskursu staje się dyscypliną integrującą i projektującą. Integruje różne perspektywy teoretyczne, metodologiczne i metodyczne w projektowaniu swojego przedmiotu badań, celu poznawczego i procedury badawczej.
Research Interests:
Das Ziel des vorliegenden Beitrags ist es, einige Aspekte des Vergleichs der Textmuster Satzung im Deutschen und Polnischen zu diskutieren. Nach der Darstellung der grundlegenden Begriffe der Textlinguistik werden Aufgaben der... more
Das Ziel des vorliegenden Beitrags ist es, einige Aspekte des Vergleichs der Textmuster Satzung im Deutschen und Polnischen zu diskutieren. Nach der Darstellung der grundlegenden Begriffe der Textlinguistik werden Aufgaben der konfrontativen Textlinguistik ausgearbeitet, auf deren Grundlage die Analyse der Vereinssatzungen im Deutschen und Polnischen erfolgt. Untersucht wird die Funktion der Textsorte Satzung im Verwendungskontext, insbesondere ihre Struktur und die sprachlichen Mittel, die die Normativität in den Satzungen beider Sprachen ausdrücken.
Research Interests:
In diesem Rezensionsbeitrag wird das Buch Profil des Online-Diskurses in Blog-Interaktionen an der Schnittstelle zwischen theoretischem Konzept und empirischem Modell von Joanna Pędzisz besprochen. Es wird auf das Integrationspotenzial... more
In diesem Rezensionsbeitrag wird das Buch Profil des Online-Diskurses in Blog-Interaktionen an der Schnittstelle zwischen theoretischem Konzept und empirischem Modell von Joanna Pędzisz besprochen. Es wird auf das Integrationspotenzial der Diskurslinguistik eingegangen, um vor diesem Hintergrund das theoretische und methodologische Fundament des von Joanna Pędzisz entwickelten BIAN-Modells kritisch zu diskutieren. // In the review article the book of Joanna Pędzisz Profil des Online-Diskurses in Blog-Interaktionen an der Schnittstelle zwischen theoretischem Konzept und empirischem Modell has been discussed. The integration potential of discourse linguistics is addressed in order to critically discuss the theoretical and methodo-logical foundation of the BIAN model developed by Joanna Pędzisz.
The goal of this contribution is to review and to discuss the content of the publication by Mariusz Rutkowski, Katarzyna Skowronek (2020): Onomastyczna analiza dyskursu. Kraków: Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej, 148 ss.
Research Interests:
The aim of the article is to reflect on the development of research within broadly understood cultural linguistics in Germanic studies. The collected corpus of texts of key importance for the development of cultural linguistics in... more
The aim of the article is to reflect on the development of research within broadly understood cultural linguistics in Germanic studies. The collected corpus of texts of key importance for the development of cultural linguistics in Germanic studies shows how language and culture are defined in the context of their mutual relations. The article also discusses the terms used in the literature by linguists to define and describe their research, in order to use the examples from these two fields to illustrate the aims of anthropological linguistics (anthropologische Linguistik) and cultural linguistics (kulturanalytische Linguistik) and the methods used to analyse the linguistic material. The article ends with a summary of developmental trends in the discussed linguistic sub-discipline and with an interlinguistic commentary.
Research Interests:
Research Interests:
In this paper the author presents his conception of the discursive worldview. The discursive worldview makes it possible to describe the dynamic profiling of meanings in specific discourses. The author proposes that the category of... more
In this paper the author presents his conception of the discursive worldview. The discursive worldview makes it possible to describe the dynamic profiling of meanings in specific discourses. The author proposes that the category of discursive worldview should integrate the methods used in discourse analysis and cognitive ethnolinguistics.
Research Interests:
Th e aim of the paper is to provide the reasons why the collective memory should be a subject of linguistic analyses. Here arguments from the cognitive-constructivist and discourse linguistic perspective are supplied.
Research Interests:
s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Abstrakty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427... more
s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Abstrakty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 Inhaltsverzeichnis 8 Kreative Sprachpotenziale mit St8 8 2011-06-12 16:10:41 Kreative Sprachpotenziale mit St9 9 2011-06-12 16:10:42 Kreative Sprachpotenziale mit St10 1
Research Interests:
Das Ziel des Beitrags ist es, die Frage der deontischen Modalität aus diachroner Perspektive in den preußischen Satzungen des 19. Jahrhunderts zu analysieren. Am Beispiel von zwei Satzungstexten der Gesellschaft der Freunde aus dem Jahre... more
Das Ziel des Beitrags ist es, die Frage der deontischen Modalität aus diachroner Perspektive in den preußischen Satzungen des 19. Jahrhunderts zu analysieren. Am Beispiel von zwei Satzungstexten der Gesellschaft der Freunde aus dem Jahre 1803 und 1907 sollen die Spezifik, der Wandel und ihre Ursachen reflektiert werden. Die beiden Satzungen stammen von der Gesellschaft der Freunde, die im Januar 1772 in Berlin auf Initiative des aus Königsberg zugewanderten Publizisten ISAAC EUCHEL gegründet wurde. Ziele der Organisation sollten einerseits die Durchsetzung der Ideale der Aufklärung und die Emanzipation der preußischen Juden und anderseits die gegenseitige Unterstützung der Mitglieder in Fällen von Krankheiten, Armut, Arbeitslosigkeit und Tod sein. Die Gesellschaft der Freunde war der erste Verein in Berlin, der den jüdischen Aufklärern eine Plattform bot, von der aus sie sich kritisch mit überkommenen Traditionen wie dem Brauch der früheren Beerdigung auseinandersetzen konnten, der ...
Dass Danken eine soziale Sprachhandlung und zugleich ein wichtiges kulturelles Ritual ist, muss hier nicht begründet werden. Dass Danken aber ein interessantes Untersuchungsfeld darstellt, soll in diesem Beitrag am Beispiel der deutschen... more
Dass Danken eine soziale Sprachhandlung und zugleich ein wichtiges kulturelles Ritual ist, muss hier nicht begründet werden. Dass Danken aber ein interessantes Untersuchungsfeld darstellt, soll in diesem Beitrag am Beispiel der deutschen und polnischen Dankesformeln gezeigt werden. Die Dankesformeln bilden neben den Anrede1-, Entschuldigungs-2und Bittformeln die sog. Höflichkeitsformeln, die als Träger der kulturellen sowie sozialen Werte in einer Sprachgemeinschaft funktionieren. Eine kontrastive linguistische Erforschung des Phänomens Danken soll daher folgende Prinzipien beachten. Zum ersten soll das sprachliche Inventar der Dankesformeln in beiden Sprachen gegenübergestellt werden und ihre sprachliche Realisierung in dem kulturellen Kontext analysiert werden. Zum anderen soll das Danken als ein kulturspezifisches Phänomen betrachtet werden. Deswegen versteht sich der Beitrag als ein Versuch, das Danken als eine linguistische und zugleich kulturspezifische Erscheinung zu analysie...
Research Interests:
Texte wie Vereinssatzung1, Verordnung, Verfassung, Vertrag, Beschluss oder Verfügung, auch wenn sie unterschiedliche Funktionen erfüllen, haben doch viele gemeinsame Merkmale. Sie werden oft als juristische, normative, deklarative,... more
Texte wie Vereinssatzung1, Verordnung, Verfassung, Vertrag, Beschluss oder Verfügung, auch wenn sie unterschiedliche Funktionen erfüllen, haben doch viele gemeinsame Merkmale. Sie werden oft als juristische, normative, deklarative, direktive oder regulative Texte bezeichnet. Dass sich diese Adjektivbestimmungen voneinander unterscheiden und begriffl ich auf unterschiedliche Aspekte aufmerksam machen, behandelt sehr ausführlich Busse (2000). Weder Präsignale wie Überschriften (Grosse 1976) noch die Sprechakttheorie mit dem Klassifi kationssystem für die Textfunktion, noch die Searls Klasse der „Deklarationen“, noch die regulativen Sprechakte von Habermas (1981) liefern ein schlüssiges Konzept für die Erfassung der Texte des Rechtswesens. Die textlinguistische Beschreibung der juristischen Texte – wie Busse (2000: 666) mit Recht bemerkt – steht vor einer schwierigen Aufgabe, da sie einerseits mit den linguistischen Methoden und vor allem Kriterien arbeiten soll und anderseits „immer w...
Research Interests:
The paper represents an attempt to find the inspiration for the discourse linguistics in the theory of thought collectives (Denkkollektiv) and thought styles (Denkstil) of Ludwik Fleck. In the first step the author presents the objectives... more
The paper represents an attempt to find the inspiration for the discourse linguistics in the theory of thought collectives (Denkkollektiv) and thought styles (Denkstil) of Ludwik Fleck. In the first step the author presents the objectives and tasks of discourse linguistics. In the second step the author discusses the idea of thought styles (Denkstil) and their use for discourse linguistics.
Research Interests:
Ponizszy artykul jest przyczynkiem do dyskusji na temat wspolnego aparatu pojeciowego dla polskoi niemieckojezycznych badaczy tekstu i dyskursu. Autor bada teoretyczne prace z zakresu tekstologii takich naukowcow jak: Bartminski, Grucza,... more
Ponizszy artykul jest przyczynkiem do dyskusji na temat wspolnego aparatu pojeciowego dla polskoi niemieckojezycznych badaczy tekstu i dyskursu. Autor bada teoretyczne prace z zakresu tekstologii takich naukowcow jak: Bartminski, Grucza, Dobrzynska, Heinemann, Adamzik, przedstawia ich zalozenia i omawia podstawowe pojecia (Textsorte, Textklasse, Textmuster/genre, gatunek, wzorzec gatunkowy, typ, rodzaj tekstu), zastanawiając sie, czy jest mozliwe traktowanie ich jako wzajemnych ekwiwalentow. Niniejsza praca, uwrazliwiając na aktualny problem, z jednej strony nakreśla istniejące rozbiezności, z drugiej zaś przedstawia propozycje porozumienia sie na plaszczyźnie pojeciowej badaczy z obu krajow. Artykul wpisuje sie w nurt badan kontrastywności miedzylingwistycznej.
Research Interests: Philosophy and Theology
The aim of the work is to reflect on the essence of such texts as bus tickets, banknotes, postage stamps, receipts, street signs, and credit cards, which I define as minimum texts. On the one hand, I am interested in the question of what... more
The aim of the work is to reflect on the essence of such texts as bus tickets, banknotes, postage stamps, receipts, street signs, and credit cards, which I define as minimum texts. On the one hand, I am interested in the question of what research potential lies in the analysis of minimum texts from a genological perspective and, on the other hand, what analysis criteria and categories from the field of genre studies could be relevant for the analysis of minimal texts. I will try to explain by means of a few examples how I define minimal texts and what I see as the value of this category in answering the questions raised above and outlining the deiderata of integrated multimodal text type linguistics.
Research Interests:
The aim of the article is to show the specific characteristics of the Galician legal language in the first half of the 19th century. The article analyses the 1835 will of Baron Herman de Brunicki. First, the pattern of the will, its... more
The aim of the article is to show the specific characteristics of the Galician legal language in the first half of the 19th century. The article analyses the 1835 will of Baron Herman de Brunicki. First, the pattern of the will, its structure and function are examined. Further on, the author focuses on the graphematic, lexical and syntactic levels of the will.
Research Interests: Philosophy, Textlinguistik, Galicia, Testament, Will, and 4 moreGalicja, Linguistic History, Galizien, and Text Type
Research Interests: Humanities, Languages and Linguistics, Art, Collective Memory, Diskurslinguistik, and 12 moreLudwik Fleck, Cultural linguistics, Frame Analysis, Kulturwissenschaften, kognitive Linguistik, Semantik, Erinnerungskultur (memory culture), Discourse linguistics, Kollektives Gedächtnis, Kulturwissenschaftliche Gedächtnisforschung, Kulturelles Gedächtnis, and Erinnerungsort
In der vorliegenden Arbeit wird der Gebrauch von sprachlichen Bezeichnungen, die sich auf die politischen und gesellschaftlichen Veränderungen in der DDR beziehen, untersucht. Dabei wird sowohl der Sprachgebrauch im öffentlichen deutschen... more
In der vorliegenden Arbeit wird der Gebrauch von sprachlichen Bezeichnungen, die sich auf die politischen und gesellschaftlichen Veränderungen in der DDR beziehen, untersucht. Dabei wird sowohl der Sprachgebrauch im öffentlichen deutschen Diskurs in den Jahren 1989-1990 als auch der Sprachgebrauch im aktuellen Erinnerungsdiskurs an diese Ereignisse untersucht. Die Analyse zeigt, dass es im heutigen Erinnerungsdiskurs ausgehend von einer Bezeichnungsvielzahl zur semantischen Konsolidierung zugunsten des Schlagwortes „friedliche Revolution“ gekommen ist. Dieser semantisch-diskursive Wandel ergibt sich aus denjenigen Strategien des Erinnerungsdiskurses, die auf die Hervorhebung der Aspekte Courage, Mut, Gewaltlosigkeit und Massenbewegung abzielen und dadurch ein positives Narrativ für diese Ereignisse erzeugen.
Research Interests:
The aim of this paper is to reconstruct the discourse on Poland on the basis of Jarosław Kaczyński's and Bronisław Komorowski's 2010 presidential election campaign statements. The analysis has shown that modernisation of the... more
The aim of this paper is to reconstruct the discourse on Poland on the basis of Jarosław Kaczyński's and Bronisław Komorowski's 2010 presidential election campaign statements. The analysis has shown that modernisation of the country and European integration provide a point of reference for appraisal for both politicians. By scrutinising the use of numerous linguistic and discursive strategies, Bronisław Komorowski is presented as a conservative but, at the same time, open to collaboration and Europe-oriented candidate. Jarosław Kaczyński, on the other hand, appears as a right-wing, nationalistic politician and a eurosceptic. In this case, the stereotype of polnische Wirtschaft, which is a disdain for obsolete perception of the world, seems to be valid to a certain extent and manifested as the rejection of European integration and the modernisation of Poland.
Research Interests:
Tischreden werden gehalten, wenn es während eines Staatsbesuches zu einer Begegnung von Staatsoberhäuptern oder Regierungschefs kommt. Als Staatsbesuch wird derjenige Besuch identifiziert, der mindestens zwei bzw. drei Tage dauert und das... more
Tischreden werden gehalten, wenn es während eines Staatsbesuches zu einer Begegnung von Staatsoberhäuptern oder Regierungschefs kommt. Als Staatsbesuch wird derjenige Besuch identifiziert, der mindestens zwei bzw. drei Tage dauert und das Ziel verfolgt, das Gastland intensiver kennen zu lernen. So wird neben politischen Gesprächen auch Raum für offizielle Mittagessen, Abendessen oder Balle im erweiterten Kreis als nur des der offi ziellen Delegation vorge-sehen. Auf diese Art und Weise wird die enge Zusammenarbeit inszeniert, denn dazu werden vor allem Personen aus den politischen, wirtschaftlichen und zivilgesellschaftlichen Kreisen eingeladen, so dass verschiedene Vertreter der Gesellschaft vertreten sind. Solche Ereignisse haben einen stark rituellen und symbolischen Charakter, die Rollen des Gastes und des Gastgebers sind protokollarisch festgelegt, auch die Kleidung und nicht selten das Menü. Zu den konstitutiven Elementen eines solchen Ereignisses gehört auch die Tischrede, di...
Research Interests:
This article outlines theoretical and methodical principles of linguistic comparative discourse analysis from a re ective viewpoint. First, we raise key questions such as ’what are the reasons for comparingf discourses?’ and ‘what exactly... more
This article outlines theoretical and methodical principles of linguistic comparative discourse analysis from a re ective viewpoint. First, we raise key questions such as ’what are the reasons for comparingf discourses?’ and ‘what exactly comparing means?’ in order to nd the objectives and limits for these kinds of comparative analyses. After that, we discuss existing comparative discourse analysis approaches within linguistics and point out premises and methods as well as knowledge potentials, problems and desiderata.
Research Interests:
Research Interests:
The work is anchored in the paradigm of media linguistics and discourse linguistics, which draw inspiration from cognitive research on language use in the media, semiotic studies, and culture studies. This article is of an empirical... more
The work is anchored in the paradigm of media linguistics and discourse linguistics, which draw inspiration from cognitive research on language use in the media, semiotic studies, and culture studies. This article is of an empirical nature, as it presents the results of an analysis of selected specific opinion magazine covers. Basing on the selected covers, it aims to characterize the multimodal practices of empathy and fear used in the migration discourse in Poland during the years 2015-2017. This will provide insight into the ways collective knowledge formations are activated by different actors in different media in order to evoke an empathetic attitude or an attitude of fear towards refugees. The analytical corpus consists of 36 covers from ten weekly magazines with high sales rates in Poland. We use the model of multimodal text analysis and the main focus of our analysis is to show the essence of multimodal practices, which, based on specific topoi, activated individually or in combination with others, intend to evoke an attitude of empathy or fear in the recipient. In the case of multimodal practices of empathy and fear, the process of multimodal integration should be considered important as it played the role of a keystone between the verbal and visual layers, and these were the carriers of specific topoi. Multimodal integration determines the process of topoi overlapping, and thus conditions the process of creating specific meanings, which, as previously mentioned, are of persuasive character. Both codes explain each other and specify and illustrate each other by implementing the elaboration pattern.
Research Interests:
Research Interests:
Celem pracy jest refleksja nad tezą, jakoby dyskursy negocjowały wiedzę zbiorową. Jeśli dyskurs uznamy za zbiór praktyk komunikacyjnych, które w procesie społecznych interakcji kształtują określone wizje świata, to podzielaną zbiorowo... more
Celem pracy jest refleksja nad tezą, jakoby dyskursy negocjowały wiedzę zbiorową. Jeśli dyskurs uznamy za zbiór praktyk komunikacyjnych, które w procesie społecznych interakcji kształtują określone wizje świata, to podzielaną zbiorowo wiedzę zdefiniować można za wynegocjowany i ujęzykowiony zespół podmiotowych, społecznie podzielanych sądów, wyobrażeń i przekonań, które noszą potencjał faktywności. W tym kontekście uznać należy tezę o negocjowaniu wiedzy zbiorowej przez dyskursy jako daleko idące uproszczenie, które uniemożliwia uchwycenie roli jednostki w procesie tworzenia znaczeń. Autor postuluje, by w modelowaniu dynamicznego procesu wytwarzania znaczeń ani nie hipostazować roli dyskursu i odbierać autonomii jednostce mówiącej, ani też minimalizować roli dyskursu w procesie kształtowania się samoświadomości jednostki i jej możliwości poznawczych.
Research Interests:
Niniejszy artykuł wpisuje się w ramy szeroko pojętych lingwistycznych badań nad pamięcią zbiorową (Biskupska 2011; Czachur 2017, 2018; Wójcicka 2014, 2019; Chlebda 2019; Ciesek-Ślizowska, Duda, Sujkowska-Sobisz 2020). Przyświecają jej dwa... more
Niniejszy artykuł wpisuje się w ramy szeroko pojętych lingwistycznych badań nad pamięcią zbiorową (Biskupska 2011; Czachur 2017, 2018; Wójcicka 2014, 2019; Chlebda 2019; Ciesek-Ślizowska, Duda, Sujkowska-Sobisz 2020). Przyświecają jej dwa cele: po pierwsze, chciałbym zastanowić się nad lingwistycznym wymia- rem sprzeczności oraz konfliktów w dwunarodowych dyskursach pamięci oraz możliwościami jego lingwistycznego opisu. Konflikt pamięci rozumiem tutaj jako ujawnioną sprzeczność, która jest z jednej strony zjawiskiem dyskursywnym i kul- turowym, a z drugiej — katalizatorem zmian w dyskursach pamięci. Po drugie, chodzi o lingwistyczną analizę niemieckich aktów skruchy, wygłaszanych przez niemieckich polityków w Polsce od 1989 roku do 2019 roku, pod kątem tekstowych i dyskursywnych wyznaczników sprzeczności i konfliktów.
Research Interests:
W niniejszej pracy wychodzimy z założenia, że związek pamięci i języka (a poprzez język i pamięć także kultury) jest ścisły i nierozerwalny, a język jako „element aparatu poznawczego człowieka” (Tabakowska 2001: 11) kształtuje sposób... more
W niniejszej pracy wychodzimy z założenia, że związek pamięci i języka (a poprzez język i pamięć także kultury) jest ścisły i nierozerwalny, a język jako „element aparatu poznawczego człowieka” (Tabakowska 2001: 11) kształtuje sposób pamiętania; co więcej, podkreślamy istotne sprzężenie między językiem a pamięcią oraz komunikowaniem a pamiętaniem. Wojciech Chlebda (2012) pisze w tym kontekście, że pamięć jest ujęzykowiona, a Marta Wójcicka (2014) twier- dzi, że pamięć jest językopodobna. Zakładamy, że pamięć jako system reguł społecznych warunkuje i modeluje proces pamiętania, tak jak język modelu- je proces mówienia. Pamięć zbiorową określimy wstępnie jako podzielane przez członków określonej wspólnoty obrazy przeszłości, które o tyle uruchamiają pro- cesy kulturo- i tożsamościotwórcze, o ile uwspólnotowiają (w tym – modyfikują) rolę wydarzeń i osób z przeszłości w odniesieniu do celów współczesności, odwo- łując się do określonych wzorców i wartości (Pomian 2006, Szacka 2006, Golka 2009, Nowak 2011, Traba 2014). Pamiętnie zaś traktujemy jako zespół działań, praktyk komunikacyjnych mających na celu zapamiętywanie, przypominanie, upamiętnianie, ale także zapominanie i wypieranie z pamięci. Chcemy, po pierwsze, przedstawić źródła inspiracji badawczych prowadzą- cych do lingwistycznych refleksji nad pamięcią zbiorową, szczególnie w Polsce i w Niemczech, i po drugie, zastanowić się nad procesem pamiętania zbiorowego ujętym w perspektywie lingwistycznej, a w konsekwencji także nad istotą katego- rii czasu i miejsca w tym procesie.
Research Interests:
The article analyses two speeches commemorating the 80th anniversary of the outbreak of the Second World War, delivered by the German President Frank Walter Steinmeier and the Polish President Andrzej Duda. The authors examine the two... more
The article analyses two speeches commemorating the 80th anniversary of the outbreak of the Second World War, delivered by the German President Frank Walter Steinmeier and the Polish President Andrzej Duda. The authors examine the two texts and ask what aspects of World War II the politicians evoke in their speeches, what images of the Self and the Other are created and what goals are pursued. In the beginning, the article outlines the different meanings of World War II in Polish and German collective memory, and then it proceeds to briefly characterise the commemorative speech as a type of speech. A special emphasis is placed on the analysis of the perspectives underlying the speeches, including the theses presented, as well as on the comparison of the most important differences.
Celem pracy jest analiza porównawcza konceptu/pojęcia EUROPA w językach polskim i niemieckim. Badanie porównawcze przeprowadzone jest w oparciu o analizy owych konceptów zaprezentowanych w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów... more
Celem pracy jest analiza porównawcza konceptu/pojęcia EUROPA w językach polskim i niemieckim. Badanie porównawcze przeprowadzone jest w oparciu o analizy owych konceptów zaprezentowanych w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów w tomie drugim, poświęconym Europie (2018). W tym kontekście omówiono również główne założenia teoretyczne i metodyczne istotne dla badań porównawczych, w tym sposób tworzenia tertium comparationis.
Research Interests:
Das Ziel des Beitrages ist es, auf die Spezifik des Argumentierens in den Gedenkreden, die sich auf grenzübergreifende, hier die deutsch‑polnische Versöhnung beziehen, einzugehen. Es werden in der Arbeit zwei Gedenkreden analysiert, die... more
Das Ziel des Beitrages ist es, auf die Spezifik des Argumentierens in den Gedenkreden, die sich auf grenzübergreifende, hier die deutsch‑polnische Versöhnung beziehen, einzugehen. Es werden in der Arbeit zwei Gedenkreden analysiert, die am 20. November 2014 anlässlich des 25. Jahrestages der deutsch‑polnischen Versöhnungsmesse in Kreisau/Krzyżowa von der deutschen sowie der polnischen Regierungschefin gehalten wurden. Im Mittelpunkt steht die Frage, wie die Versöhnungsmesse als Ereignis in beiden Reden sprachlich konzeptualisiert und argumentativ funktionalisiert wurde.
Research Interests:
W książce opowiedziana jest historia Cieszanowa oraz miejscowości należących do gminy Cieszanów-Wieś w latach 1944–1950. Cieszanów został doszczętnie spalony 3 maja 1944 roku przez UPA. Również okoliczne wsie silnie ucierpiały na skutek... more
W książce opowiedziana jest historia Cieszanowa oraz miejscowości należących do gminy Cieszanów-Wieś w latach 1944–1950. Cieszanów został doszczętnie spalony 3 maja 1944 roku przez UPA. Również okoliczne wsie silnie ucierpiały na skutek konfliktu polsko-ukraińskiego.
Mieszkańcy i osoby działające w lokalnych władzach wzięły na siebie trud odbudowy swoich miejscowości. W książce podjęta jest próba odpowiedzi na pytania: W jakich warunkach politycznych i gospodarczych przyszło im podejmować te działania? Jakie konkretne osoby angażowały się w strukturach władzy lokalnej? Jakie instytucje powołano, by przywrócić życie
polityczne, społeczne, kulturalne i gospodarcze?
Mieszkańcy i osoby działające w lokalnych władzach wzięły na siebie trud odbudowy swoich miejscowości. W książce podjęta jest próba odpowiedzi na pytania: W jakich warunkach politycznych i gospodarczych przyszło im podejmować te działania? Jakie konkretne osoby angażowały się w strukturach władzy lokalnej? Jakie instytucje powołano, by przywrócić życie
polityczne, społeczne, kulturalne i gospodarcze?
Research Interests:
Der Text zielt darauf ab, Erkenntnisse und Überlegungen zur Kommunikation zwischen Deutschen und Polen im deutsch-polnischen wissenschaftlichen und publizistischen Diskurs zusammenzubringen. Dabei zeigen die Autoren den historischen,... more
Der Text zielt darauf ab, Erkenntnisse und Überlegungen zur Kommunikation zwischen Deutschen und Polen im deutsch-polnischen wissenschaftlichen und publizistischen Diskurs zusammenzubringen. Dabei zeigen die Autoren den historischen, sozialen und medialen Hintergrund auf, vor dem diese Kommunikation stattfindet und der sie prägt. Der Text ist eine Art (sicher noch unvollständiger) Synthese, zugleich aber auch ein Ausgangspunkt und Anregung zu weiterer Forschungen und Diskussionen. Die Autoren stellen eine Reihe von Fragen, auf die man zum Teil in den nächsten Phasen des Projekts „Akteure, Felder, Wege – deutsch-polnische Kommunikation: Miteinander und übereinander" antworten will, in dessen Rahmen diese Publikation entstanden ist.
Für eine Gesamtbetrachtung der Spezifik der deutsch-polnischen Kommunikation verwenden die Autoren die Begriffe Gleichgewicht und Ungleichgewicht, Nähe und Fremdheit. Damit skizzieren sie einen dynamischen Raum, der eine differenzierte Sicht des gegenwärtigen deutsch-polnischen Dialogs ermöglicht.
Für eine Gesamtbetrachtung der Spezifik der deutsch-polnischen Kommunikation verwenden die Autoren die Begriffe Gleichgewicht und Ungleichgewicht, Nähe und Fremdheit. Damit skizzieren sie einen dynamischen Raum, der eine differenzierte Sicht des gegenwärtigen deutsch-polnischen Dialogs ermöglicht.
Research Interests:
Research Interests:
Książka pokazuje, w jaki sposób językoznawstwo, szczególnie polonistyczne i germanistyczne, otwierało się na kategorię dyskursu; przedstawia argumenty na rzecz lingwistycznej wartości dyskursu w kontekście badań nad komunikacją społeczną... more
Książka pokazuje, w jaki sposób językoznawstwo, szczególnie polonistyczne i germanistyczne, otwierało się na kategorię dyskursu; przedstawia argumenty na rzecz lingwistycznej wartości dyskursu w kontekście badań nad komunikacją społeczną oraz procesami tworzenia się znaczeń. Poszukuje także teoretycznych, metodologicznych oraz metodycznych założeń i fundamentów lingwistyki dyskursu jako integrującego programu badawczego.
Research Interests:
Przypadająca w 2019 roku 30. rocznica Mszy Pojednania, która była wydarzeniem bezprecedensowym w powojennych relacjach polsko-niemieckich, jest ważnym impulsem do rozważań, do jakich wniosków prowadzi nas to historyczne (w podwójnym tego... more
Przypadająca w 2019 roku 30. rocznica Mszy Pojednania, która była wydarzeniem bezprecedensowym w powojennych relacjach polsko-niemieckich, jest ważnym impulsem do rozważań, do jakich wniosków prowadzi nas to historyczne (w podwójnym tego słowa znaczeniu) doświadczenie. Patrząc na dzieje, i to nie tylko Europy, trudno byłoby wskazać analogiczny proces, który pozwalałby odpowiedzieć na fundamentalne i stale aktualne pytanie: Jak doszło do tego, że dwa narody, doświadczone tragiczną historią, zdolne były nawiązać ze sobą
dialog, i to nie zainicjowany na poziomie rządowym, lecz zapoczątkowany oddolnie, inspirowany przez działania samych obywateli. Dialog, prowadzony bez wsparcia, a częstokroć wbrew stanowisku rządowemu, przerodził się w sieć silnych i złożonych wzajemnych powiązań, których źródeł próżno byłoby upatrywać wyłącznie w geograficznym sąsiedztwie. (…) Publikacja, którą mają Państwo w rękach jest próbą namysłu nad historycznym doświadczeniem zbliżenia polsko-niemieckiego oraz nauką, która dla nas, współczesnych, z niego płynie.
Ze wstępu
dialog, i to nie zainicjowany na poziomie rządowym, lecz zapoczątkowany oddolnie, inspirowany przez działania samych obywateli. Dialog, prowadzony bez wsparcia, a częstokroć wbrew stanowisku rządowemu, przerodził się w sieć silnych i złożonych wzajemnych powiązań, których źródeł próżno byłoby upatrywać wyłącznie w geograficznym sąsiedztwie. (…) Publikacja, którą mają Państwo w rękach jest próbą namysłu nad historycznym doświadczeniem zbliżenia polsko-niemieckiego oraz nauką, która dla nas, współczesnych, z niego płynie.
Ze wstępu
Research Interests:
Der in diesem Jahr bevorstehende 30. Jahrestag der Versöhnungsmesse, bei der es sich um ein beispielloses Ereignis in den deutsch-polnischen Nachkriegsbeziehungen handelt, bietet einen wichtigen Anlass, Überlegungen darüber anzustellen,... more
Der in diesem Jahr bevorstehende 30. Jahrestag der Versöhnungsmesse, bei der es sich um ein beispielloses Ereignis in den deutsch-polnischen Nachkriegsbeziehungen handelt, bietet einen wichtigen Anlass, Überlegungen darüber anzustellen, welche Schlussfolgerungen sich aus diesem (im doppelten Sinne dieses Wortes) historischen Ereignis ziehen lassen. Blickt man in die Geschichte zurück – und zwar nicht nur in die europäische –, so fällt es schwer, eine vergleichbare Entwicklung aufzuzeigen, die es erlaubte, eine so fundamentale und zugleich stets aktuelle Frage wie die folgende zu beantworten: Wie war es nur möglich, dass zwei – von ihrer tragischen Geschichte so hart gebeutelte – Völker dazu fähig waren, miteinander einen Dialog aufzunehmen, und dazu noch einen, der nicht auf Regierungsebene initiiert, sondern von unten in Gang gesetzt und durch die Aktivitäten der Bürger selbst inspiriert wurde. Dieser Dialog, der ohne Unterstützung und vielfach entgegen der Position der Regierung geführt wurde, verwandelte sich in ein Netzwerk starker und komplexer gegenseitiger Verflechtungen, deren Ursprünge mitnichten ausschließlich in der geografischen Nachbarschaft zu sehen sind. (…) Die Publikation, die Sie nun in Ihren Händen halten, stellt in diesem Kontext den Versuch dar, die historische Erfahrung der deutsch-polnischen Annäherung und die daraus für uns, die heutige Generation, zu ziehenden Lehren zu reflektieren.
Aus dem Vortwort
Aus dem Vortwort
Research Interests:
Publikacja dotyczy głównych zagadnień lingwistyki kulturowej i międzykulturowej, zawiera teksty poświęcone relacjom język – kultura w wymiarze komunikacyjno-dyskursywnym. Autorzy analizują kluczowe pojęcia i definicje, kategorie... more
Publikacja dotyczy głównych zagadnień lingwistyki kulturowej i międzykulturowej, zawiera teksty poświęcone relacjom język – kultura w wymiarze komunikacyjno-dyskursywnym. Autorzy analizują kluczowe pojęcia i definicje, kategorie autoprezentacji i ich kulturowo-językowe modele, a także zajmują się zagadnieniem przełączania kodów w konwersacji czy nieporozumień komunikacyjnych w społecznościach wielokulturowych oraz kreślą perspektywy badawcze i rozwojowe tej dziedziny lingwistyki. Na zbiór składają się przekłady artykułów wybitnych językoznawców (Wierzbicka, Amossy, Musolff, Tienken, Földes, Lewandowska/Antos, Günthner, Matras) oraz wprowadzenie redaktora tomu Waldemara Czachura.
Research Interests:
Książka pokazuje stosunki polsko-niemieckie w świetle i na tle fundamentalnych wyzwań XXI w. – demograficznych, kulturowych i ekonomicznych. To bardzo ważny głos w dyskusji, ponieważ w Polsce stosunki z Niemcami nadal postrzegane są przez... more
Książka pokazuje stosunki polsko-niemieckie w świetle i na tle fundamentalnych wyzwań XXI w. – demograficznych, kulturowych i ekonomicznych. To bardzo ważny głos w dyskusji, ponieważ w Polsce stosunki z Niemcami nadal postrzegane są przez pryzmat historii, nie zaś wspólnoty problemów społeczeństw postindustrialnych, stanowiących w Europie system naczyń połączonych. Autorzy unikają stereotypów, uczą jak rozmawiać z naszym zachodnim sąsiadem – bez kompleksów i z szacunkiem dla partnera
Research Interests:
Research Interests:
Das Ziel des Beitrags ist es, das kollektive Gedächtnis und kollektives Erinnern aus linguistischer Perspektive zu beleuchten, um eine linguistische Erinnerungsforschung zu konturieren. Zu diesem Zweck werden zuerst unter schiedliche... more
Das Ziel des Beitrags ist es, das kollektive Gedächtnis und kollektives Erinnern aus linguistischer Perspektive zu beleuchten, um eine linguistische Erinnerungsforschung zu konturieren. Zu diesem Zweck werden zuerst unter schiedliche Definitionen des kollektiven Gedächtnisses präsentiert und die Sprachlichkeit des kollektiven Gedächtnisses sowie des kollektiven Erinnerns aus der Perspektive der medialen und materialen, kommunikativ bedingten Zeichenhaftigkeit, Performanz und Musterhaftigkeit des Sprachgebrauchs be leuchtet. Anschließend werden einige Forschungsfelder der linguistischen Erin nerungsforschung skizziert.
Research Interests:
Das Ziel des Beitrags ist es, das kollektive Gedächtnis und kollektives Erinnern aus linguistischer Perspektive zu beleuchten, um eine linguistische Erinnerungsforschung zu konturieren. Zu diesem Zweck werden zuerst unter schiedliche... more
Das Ziel des Beitrags ist es, das kollektive Gedächtnis und kollektives Erinnern aus linguistischer Perspektive zu beleuchten, um eine linguistische Erinnerungsforschung zu konturieren. Zu diesem Zweck werden zuerst unter schiedliche Definitionen des kollektiven Gedächtnisses präsentiert und die Sprachlichkeit des kollektiven Gedächtnisses sowie des kollektiven Erinnerns aus der Perspektive der medialen und materialen, kommunikativ bedingten Zeichenhaftigkeit, Performanz und Musterhaftigkeit des Sprachgebrauchs be leuchtet. Anschließend werden einige Forschungsfelder der linguistischen Erinnerungsforschung skizziert.
Research Interests:
Die Reflexion über Kontrastivität gewinnt in der Linguistik erneut an Bedeutung. Der Vergleich als Methode machte die Etablierung der historisch-vergleichenden Sprachwissenschaft vor über 100 Jahren möglich. Heute haben sich nicht nur der... more
Die Reflexion über Kontrastivität gewinnt in der Linguistik erneut an Bedeutung. Der Vergleich als Methode machte die Etablierung der historisch-vergleichenden Sprachwissenschaft vor über 100 Jahren möglich. Heute haben sich nicht nur der Erkenntnisgegenstand und die Erkenntnisinteressen der Linguistik verändert, sondern auch die Perspektiven auf die Sprache und den Sprachgebrauch. Das Vergleichen wird nicht nur als eine Methode, sondern auch als eine kulturelle Praktik wahrgenommen. Vor diesem Hintergrund bekommt das Prinzip der Kontrastivität als Methode eine neue Ausrichtung, die einer verstärkten Reflexion bedarf. In diesem Beitrag soll die Relevanz und Spezifik des Vergleichens als kulturelle Praktik und des Vergleichs als kulturreflektierende Methode begründet werden, um dann ihr Erkenntnispotenzial und -einschränkungen für die Diskurs- und Kulturlinguistik aufzuzeigen.
Research Interests:
Celem niniejszej pracy jest próba odpowiedzi na pytanie, czym jest pamięć zbiorowa z perspektywy lingwistycznej, jakie są lingwistyczne jej założenia, jakie są cele i oczekiwania badawcze lingwistyki pamięci oraz jakie metody są... more
Celem niniejszej pracy jest próba odpowiedzi na pytanie, czym jest pamięć zbiorowa z perspektywy lingwistycznej, jakie są lingwistyczne jej założenia, jakie są cele i oczekiwania badawcze lingwistyki pamięci oraz jakie metody są szczególnie obiecujące dla badań z zakresu pamięci. Tym samym artykuł ma charakter przeglądowy;, rozrysowuje z jednej strony możliwości lingwistyki, odwołując się do istotnych dla omawianej tutaj problematyki badań, a z drugiej strony podejmuje próbę projekcji kierunków badań, wskazując na liczne możliwości synergii, również w samej lingwistyce. Lingwistykę pamięci postrzegam jako program badawczy, którego zadaniem jest refleksja nad zjawiskiem pamięci zbiorowej z perspektywy semiotycznej, kognitywnej, kulturowej i interakcyjnej teorii języka oraz analiza użyć języka i strategii komunikacyjnych stosowanych w celu aktywowania obrazów przeszłości w teraźniejszych dyskursach pamięci.