„(In)Kongruent. Der Zweite Weltkrieg in Erinnerung und Bildungsarbeit in Polen und Deutschland. E... more „(In)Kongruent. Der Zweite Weltkrieg in Erinnerung und Bildungsarbeit in Polen und Deutschland. Eine Bestandsaufnahme“ ist die Publikation der Stiftung „Kreisau“ für Europäische Verständigung. (...) Sie besteht aus Texten von Historikerinnen und Historikern, Fachleuten und Pädagog:innen aus Polen und Deutschland, die wir dazu eingeladen haben darzustellen, auf welche Weise der Zweite Weltkrieg heute in jenen Bereichen des öffentlichen Lebens präsent ist, die für die Bildung von kollektiven Vorstellungen über die Vergangenheit (und damit auch in einem gewissen Maße über die Gegenwart) von größter Bedeutung sind.
„(Nie)przystające. Pamięć i edukacja o II wojnie światowej w Polsce i Niemczech. Rekonesans”, to ... more „(Nie)przystające. Pamięć i edukacja o II wojnie światowej w Polsce i Niemczech. Rekonesans”, to publikacja przygotowane przez Fundację „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego. (...) W jej skład wchodzą teksty napisane przez historyczki i historyków, specjalistki i specjalistów od edukacji z Polski i Niemiec, których zaprosiliśmy, aby przedstawili, w jaki sposób II wojna światowa obecna jest dziś w tych obszarach życia publicznego, które mają największe znaczenie dla kształtowania się zbiorowego wyobrażenia o przeszłości (a przez to w jakimś stopniu o teraźniejszości).
(...) publikacja ma przybliżyć historię polskich „zrabowanych” dzieci. Składają się na nią dwa te... more (...) publikacja ma przybliżyć historię polskich „zrabowanych” dzieci. Składają się na nią dwa teksty. Pierwszy, autorstwa Anny Malinowskiej, pokazuje główne założenia niemieckiej polityki kradzieży dzieci z krajów okupowanych. Omawiając je na przykładzie działalność Lebensborn, jednej z głównych nazistowskich organizacji, odpowiedzialnych za pozyskiwanie rasowo odpowiednich dzieci. Drugi, przygotowany przez Katarzynę Kaczorowską, opisuje powojenne próby restytucji zrabowanych dzieci do Polski oraz pokazuje jak dziś, w Polsce i Niemczech, podchodzi się – także w kwestii prawnej – do tych, już nie dzieci, a ludzi w bardzo podeszłym wieku. Oba teksty ukazały się w anglojęzycznym zbiorze esejów poświęconych historii „zrabowanych” dzieci z Europy Środkowej i Wschodniej, pt. "Uprooted. (Hi)stories of stolen children during World War II".
(...) Publication aims to present the history of the “stolen” children from Central and Eastern E... more (...) Publication aims to present the history of the “stolen” children from Central and Eastern Europe. It consists of texts written by authors coming from Germany, Poland, the Czech Republic and Ukraine. They present the policy of the Nazi authorities, the process of capturing and Germanising children and, by showing the fates of particular people, how strong a mark these events left on them. The presentation of these issues from the perspective of authors coming from these four countries is also an opportunity to see how the contemporary memory of these events has been shaped in different ways.
"In der vorliegenden Mappe befinden sich unterschiedliche Materialien, sowohl was die Methoden an... more "In der vorliegenden Mappe befinden sich unterschiedliche Materialien, sowohl was die Methoden anbelangt als auch das Ziel, das u. a. mit ihrer Hilfe erreicht werden soll. Denn wir haben uns dazu entschieden, Szenarien vorzustellen, mit denen es möglich sein wird, Jugendarbeit in vier verschiedenen, wenn auch miteinander verbundenen Bereichen gesellschaftlicher Interaktion aufzunehmen. Eines haben diese gemeinsam: Alle wurden mit dem Gedanken entworfen, die Kultur des Dialogs und der Verständigung zu fördern und aufzubauen".
"Materiały znajdujące się w niniejszej tece są zróżnicowane pod względem metod jak i celu, który ... more "Materiały znajdujące się w niniejszej tece są zróżnicowane pod względem metod jak i celu, który mają pomóc realizować. Zdecydowaliśmy się bowiem przedstawić scenariusze, które pozwolą podjąć pracę z młodzieżą na czterech różnych – ale powiązanych ze sobą – polach interakcji społecznych. Łączy je natomiast jedno: wszystkie zostały opracowane z myślą o wspieraniu oraz budowaniu kultury dialogu i zrozumienia".
„Die in Polen, Deutschland und in vielen anderen europäischen Ländern stattfindenden Ereignisse, ... more „Die in Polen, Deutschland und in vielen anderen europäischen Ländern stattfindenden Ereignisse, die wir in den letzten Jah¬ren beobachten, deuten eindeutig darauf hin, dass wir als Einzel¬ne immer weniger geneigt sind, eine gemeinsame Haltung an den Tag zu legen. Viel häufiger lässt sich stattdessen ein Anstieg extre¬mer Tendenzen feststellen, die sich zugleich in einer ausgeprägten Abneigung manifestieren, Andersdenkenden zunächst einmal mit allgemeiner, unvoreingenommener Wertschätzung zu begegnen. Eine wachsende Polarisierung innerhalb der Gesellschaft lässt sich auch daran festmachen, dass vermehrt Aktivitäten zu verzeichnen sind, die darauf abzielen, eine starke – auf der Beziehung „wir und die da“ basierende – Gruppenidentität aufzubauen. Daraus resultie¬ren Bestrebungen, die nicht nur darauf abzielen, einen Gegensatz zu außerhalb der jeweiligen Gemeinschaft stehenden Personen zu konstruieren, sondern gar diejenigen, die sich nicht in das imaginierte Modell einfügen, aus dieser auszugrenzen. Die Ursachen für diese zunehmende Polarisierung und die Tri¬balismen sind zu sehen sowohl in den dynamischen Veränderungen, die sich in der heutigen Kultur und im gegenwärtigen Wirtschafts¬modell des Medienmarktes vollziehen, das darauf ausgelegt ist, iden¬titätsstiftende Inhalte bereitzustellen, als auch in Phänomenen, die vielfach unserer Wahrnehmung entgehen; etwa in komplizierten Algorithmen, die darüber entscheiden, welche Inhalte unsere Brow¬ser und unsere Social-Media-Kanäle anzeigen, und die uns in immer undurchdringlicheren „Informationsblasen“ verschließen. Unabhän¬gig aber davon, worauf wir diese Tendenzen zurückführen, bleibt es eine unbestreitbare Tatsache, dass die Abkehr vom Dialog und von einer Haltung, die darauf ausgerichtet ist, die Ansichten des ande¬ren Menschen zu verstehen (wenn auch nicht notwendigerweise zu akzeptieren), ein sehr besorgniserregendes Phänomen darstellt, dem es sich entgegenzustellen gilt”. - Aus dem Vortwort
„(…) Wydarzenia zachodzące w Polsce, Niemczech, jak i w wielu innych krajach europejskich, któryc... more „(…) Wydarzenia zachodzące w Polsce, Niemczech, jak i w wielu innych krajach europejskich, których świadkami jesteśmy w ostatnich latach, wyraźnie wskazują, że coraz mniej skłonni jesteśmy przejawiać podobną postawę. Znacznie częściej zaobserwować można wzrost tendencji skrajnych, przejawiające się także wysoką niechęcią do poszanowania osób prezentujących odmienne poglądy. Jednym z przejawów narastającej polaryzacji społeczeństw jest nasilenie działań zmierzających do budowania silnej tożsamości grupowej – opierającej się na relacji „my” – „oni”. Prowadzi to do prób nie tylko zbudowania opozycji z osobami spoza danej wspólnoty, ale nawet do wykluczenia z niej tych, którzy nie wpisują się w wyobrażony model. Przyczyn rosnącej polaryzacji i trybalizmów można dopatrywać się zarówno w dynamicznych zmianach, jakie zachodzą we współczesnej kulturze, modelu ekonomicznym rynku medialnego, który nakierowany jest na tworzeniu treści tożsamościowych, czy także w zjawiskach, które wielokrotnie umykają naszej percepcji, jak skomplikowane algorytmy decydujące o tym, jakie treści wyświetlają nasze przeglądarki i kanały społecznościowe, a które zamykają nas w coraz szczelniejszych bańkach informacyjnych. Niezależnie jednak od tego, gdzie będziemy upatrywać źródeł tych tendencji, niezaprzeczalnym faktem jest, iż odchodzenie od dialogu i postawy nakierowanej na zrozumienie (chociaż niekoniecznie zaakceptowanie) poglądów drugiego człowieka, jest zjawiskiem niezwykle niepokojącym, któremu należy się przeciwstawiać”. - ze wstępu
Der in diesem Jahr bevorstehende 30. Jahrestag der Versöhnungsmesse, bei der es sich um ein beisp... more Der in diesem Jahr bevorstehende 30. Jahrestag der Versöhnungsmesse, bei der es sich um ein beispielloses Ereignis in den deutsch-polnischen Nachkriegsbeziehungen handelt, bietet einen wichtigen Anlass, Überlegungen darüber anzustellen, welche Schlussfolgerungen sich aus diesem (im doppelten Sinne dieses Wortes) historischen Ereignis ziehen lassen. Blickt man in die Geschichte zurück – und zwar nicht nur in die europäische –, so fällt es schwer, eine vergleichbare Entwicklung aufzuzeigen, die es erlaubte, eine so fundamentale und zugleich stets aktuelle Frage wie die folgende zu beantworten: Wie war es nur möglich, dass zwei – von ihrer tragischen Geschichte so hart gebeutelte – Völker dazu fähig waren, miteinander einen Dialog aufzunehmen, und dazu noch einen, der nicht auf Regierungsebene initiiert, sondern von unten in Gang gesetzt und durch die Aktivitäten der Bürger selbst inspiriert wurde. Dieser Dialog, der ohne Unterstützung und vielfach entgegen der Position der Regierung geführt wurde, verwandelte sich in ein Netzwerk starker und komplexer gegenseitiger Verflechtungen, deren Ursprünge mitnichten ausschließlich in der geografischen Nachbarschaft zu sehen sind. (…) Die Publikation, die Sie nun in Ihren Händen halten, stellt in diesem Kontext den Versuch dar, die historische Erfahrung der deutsch-polnischen Annäherung und die daraus für uns, die heutige Generation, zu ziehenden Lehren zu reflektieren. Aus dem Vortwort
Przypadająca w 2019 roku 30. rocznica Mszy Pojednania, która była wydarzeniem bezprecedensowym w ... more Przypadająca w 2019 roku 30. rocznica Mszy Pojednania, która była wydarzeniem bezprecedensowym w powojennych relacjach polsko-niemieckich, jest ważnym impulsem do rozważań, do jakich wniosków prowadzi nas to historyczne (w podwójnym tego słowa znaczeniu) doświadczenie. Patrząc na dzieje, i to nie tylko Europy, trudno byłoby wskazać analogiczny proces, który pozwalałby odpowiedzieć na fundamentalne i stale aktualne pytanie: Jak doszło do tego, że dwa narody, doświadczone tragiczną historią, zdolne były nawiązać ze sobą dialog, i to nie zainicjowany na poziomie rządowym, lecz zapoczątkowany oddolnie, inspirowany przez działania samych obywateli. Dialog, prowadzony bez wsparcia, a częstokroć wbrew stanowisku rządowemu, przerodził się w sieć silnych i złożonych wzajemnych powiązań, których źródeł próżno byłoby upatrywać wyłącznie w geograficznym sąsiedztwie. (…) Publikacja, którą mają Państwo w rękach jest próbą namysłu nad historycznym doświadczeniem zbliżenia polsko-niemieckiego oraz nauką, która dla nas, współczesnych, z niego płynie. Ze wstępu
"Die in dieser Publikation präsentierten Materialien können als Beispiel für eine Betrachtung kon... more "Die in dieser Publikation präsentierten Materialien können als Beispiel für eine Betrachtung konkreter Aspekte der Geschichte und des Programms des Kreisauer Kreises angesehen werden. Sie lassen sich aber auch – um es allgemeiner zu formulieren – als dessen Erbe lesen und spiegeln somit alles das wider, was die Arbeit der Stiftung Kreisau ausmacht. Ferner verdeutlichen die Beiträge zudem auch die Unentbehrlichkeit der Reflexion über die erneute Thematisierung des deutschen Widerstands gegen den Nationalsozialismus in Polen." - aus dem Vorwort
„(Nie)obecne dziedzictwo. Rozważania o Kręgu z Krzyżowej” to najnowsza publikacja, która została ... more „(Nie)obecne dziedzictwo. Rozważania o Kręgu z Krzyżowej” to najnowsza publikacja, która została wydana przez Fundację „Krzyżowa” oraz Fundację Konrada Adenauera. Wydawnictwo, które zawiera 13 tekstów, porusza zagadnienia związane z historią, programem i dziedzictwem Kręgu z Krzyżowej. Jest to efekt prac międzynarodowego i multidyscyplinarnego zespołu, który przez rok współpracował w ramach projektu „Dziedzictwo Kręgu z Krzyżowej dla współczesnej Europy".
Populi terrae marisque. Prace poświęcone pamięci Profesora Lecha Leciejewicza, 2011
Na przestrzeni dwóch ostatnich dekad X w. z kart historiografii zniknęli, odnotowani po raz pierw... more Na przestrzeni dwóch ostatnich dekad X w. z kart historiografii zniknęli, odnotowani po raz pierwszy pod koniec VIII w., Wieleci, a w ich miejsce dziejopisarze zaczęli wymieniać dotąd nieznany organizm polityczny: Luciców. W dotychczasowej literaturze przedmiotu główny nacisk położono na odtwarzanie kształtu ustrojowego tej zbiorowości w XI w., marginalizując tym samym znaczenie okresu przełomu, kiedy to Wieleci "stawali się" Lucicami. Refleksja nad tym zagadnieniem na ogół sprowadza się do konstatacji, iż konsekwencją przeobrażeń zaszłych na przełomie X i XI w. były zmiany zachodzące na płaszczyźnie organizacyjnej, w wyniku których w Lucicach należałoby dopatrywać się nie tyle prostej kontynuacji Wieletów, ile raczej organizmu poddanego strukturalnym przeobrażeniom, albo wręcz całkowicie "nowego" względem nich. (...)
Polska – Pomorze – sąsiedzi (X–XII w.). W kręgu studiów nad początkami średniowiecznej cywilizacji europejskiej, 2020
The article presents in a comparative perspective the character of
socio-political changes that t... more The article presents in a comparative perspective the character of socio-political changes that took place between the tenth and twelfth century within the most powerful political organizations of the Elbeland in the tribal period – the Obotrites and the Veleti/Lutici. The analysis of literary sources is mainly focused on the forms and ways of functioning of their power structures. The author emphasizes that taking into account the multi-tribal character of the Obotrite Union and the Veleti/Lutici Union is of key importance in this case, and therefore the studies on the aforementioned socio-political changes should concentrate on the relations among regional (intra-union) centers of power. The comparison of those two neighboring political bodies allowed to distinguish two different models of development of power structures of the Polabian Slavs in the tribal period. While in the Obotritic zone a strong tendency to centralize ducal power and an ambition to incorporate the territory into the political-cultural sphere of Christianitas are visible, the Veleti/Lutici, despite the clear domination of one tribe (the Redarier), retained the importance of a veche, which gathered representatives of all tribes at the shrine in Radogoszcz, as the chief institution of authority.
Materiały zawierają scenariusz lekcji, adresowany do uczennic i uczniów szkół ponadpodstawowych. ... more Materiały zawierają scenariusz lekcji, adresowany do uczennic i uczniów szkół ponadpodstawowych. Jego celem jest podjęcie dyskusji o fundamentach demokracji, aktualności prawa stanowionego wobec zmieniających się potrzeb społeczeństwa oraz granicach obywatelskiego nieposłuszeństwa. Scenariusz powstał w ramach projektu „Remember the Rebel”, ale może być z powodzeniem wykorzystywany niezależnie, w ramach zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej. Więcej na temat kontekstu powstania materiałów zob. https://www.ironcurtainproject.eu/pl/events/remember-the-rebel/
„(In)Kongruent. Der Zweite Weltkrieg in Erinnerung und Bildungsarbeit in Polen und Deutschland. E... more „(In)Kongruent. Der Zweite Weltkrieg in Erinnerung und Bildungsarbeit in Polen und Deutschland. Eine Bestandsaufnahme“ ist die Publikation der Stiftung „Kreisau“ für Europäische Verständigung. (...) Sie besteht aus Texten von Historikerinnen und Historikern, Fachleuten und Pädagog:innen aus Polen und Deutschland, die wir dazu eingeladen haben darzustellen, auf welche Weise der Zweite Weltkrieg heute in jenen Bereichen des öffentlichen Lebens präsent ist, die für die Bildung von kollektiven Vorstellungen über die Vergangenheit (und damit auch in einem gewissen Maße über die Gegenwart) von größter Bedeutung sind.
„(Nie)przystające. Pamięć i edukacja o II wojnie światowej w Polsce i Niemczech. Rekonesans”, to ... more „(Nie)przystające. Pamięć i edukacja o II wojnie światowej w Polsce i Niemczech. Rekonesans”, to publikacja przygotowane przez Fundację „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego. (...) W jej skład wchodzą teksty napisane przez historyczki i historyków, specjalistki i specjalistów od edukacji z Polski i Niemiec, których zaprosiliśmy, aby przedstawili, w jaki sposób II wojna światowa obecna jest dziś w tych obszarach życia publicznego, które mają największe znaczenie dla kształtowania się zbiorowego wyobrażenia o przeszłości (a przez to w jakimś stopniu o teraźniejszości).
(...) publikacja ma przybliżyć historię polskich „zrabowanych” dzieci. Składają się na nią dwa te... more (...) publikacja ma przybliżyć historię polskich „zrabowanych” dzieci. Składają się na nią dwa teksty. Pierwszy, autorstwa Anny Malinowskiej, pokazuje główne założenia niemieckiej polityki kradzieży dzieci z krajów okupowanych. Omawiając je na przykładzie działalność Lebensborn, jednej z głównych nazistowskich organizacji, odpowiedzialnych za pozyskiwanie rasowo odpowiednich dzieci. Drugi, przygotowany przez Katarzynę Kaczorowską, opisuje powojenne próby restytucji zrabowanych dzieci do Polski oraz pokazuje jak dziś, w Polsce i Niemczech, podchodzi się – także w kwestii prawnej – do tych, już nie dzieci, a ludzi w bardzo podeszłym wieku. Oba teksty ukazały się w anglojęzycznym zbiorze esejów poświęconych historii „zrabowanych” dzieci z Europy Środkowej i Wschodniej, pt. "Uprooted. (Hi)stories of stolen children during World War II".
(...) Publication aims to present the history of the “stolen” children from Central and Eastern E... more (...) Publication aims to present the history of the “stolen” children from Central and Eastern Europe. It consists of texts written by authors coming from Germany, Poland, the Czech Republic and Ukraine. They present the policy of the Nazi authorities, the process of capturing and Germanising children and, by showing the fates of particular people, how strong a mark these events left on them. The presentation of these issues from the perspective of authors coming from these four countries is also an opportunity to see how the contemporary memory of these events has been shaped in different ways.
"In der vorliegenden Mappe befinden sich unterschiedliche Materialien, sowohl was die Methoden an... more "In der vorliegenden Mappe befinden sich unterschiedliche Materialien, sowohl was die Methoden anbelangt als auch das Ziel, das u. a. mit ihrer Hilfe erreicht werden soll. Denn wir haben uns dazu entschieden, Szenarien vorzustellen, mit denen es möglich sein wird, Jugendarbeit in vier verschiedenen, wenn auch miteinander verbundenen Bereichen gesellschaftlicher Interaktion aufzunehmen. Eines haben diese gemeinsam: Alle wurden mit dem Gedanken entworfen, die Kultur des Dialogs und der Verständigung zu fördern und aufzubauen".
"Materiały znajdujące się w niniejszej tece są zróżnicowane pod względem metod jak i celu, który ... more "Materiały znajdujące się w niniejszej tece są zróżnicowane pod względem metod jak i celu, który mają pomóc realizować. Zdecydowaliśmy się bowiem przedstawić scenariusze, które pozwolą podjąć pracę z młodzieżą na czterech różnych – ale powiązanych ze sobą – polach interakcji społecznych. Łączy je natomiast jedno: wszystkie zostały opracowane z myślą o wspieraniu oraz budowaniu kultury dialogu i zrozumienia".
„Die in Polen, Deutschland und in vielen anderen europäischen Ländern stattfindenden Ereignisse, ... more „Die in Polen, Deutschland und in vielen anderen europäischen Ländern stattfindenden Ereignisse, die wir in den letzten Jah¬ren beobachten, deuten eindeutig darauf hin, dass wir als Einzel¬ne immer weniger geneigt sind, eine gemeinsame Haltung an den Tag zu legen. Viel häufiger lässt sich stattdessen ein Anstieg extre¬mer Tendenzen feststellen, die sich zugleich in einer ausgeprägten Abneigung manifestieren, Andersdenkenden zunächst einmal mit allgemeiner, unvoreingenommener Wertschätzung zu begegnen. Eine wachsende Polarisierung innerhalb der Gesellschaft lässt sich auch daran festmachen, dass vermehrt Aktivitäten zu verzeichnen sind, die darauf abzielen, eine starke – auf der Beziehung „wir und die da“ basierende – Gruppenidentität aufzubauen. Daraus resultie¬ren Bestrebungen, die nicht nur darauf abzielen, einen Gegensatz zu außerhalb der jeweiligen Gemeinschaft stehenden Personen zu konstruieren, sondern gar diejenigen, die sich nicht in das imaginierte Modell einfügen, aus dieser auszugrenzen. Die Ursachen für diese zunehmende Polarisierung und die Tri¬balismen sind zu sehen sowohl in den dynamischen Veränderungen, die sich in der heutigen Kultur und im gegenwärtigen Wirtschafts¬modell des Medienmarktes vollziehen, das darauf ausgelegt ist, iden¬titätsstiftende Inhalte bereitzustellen, als auch in Phänomenen, die vielfach unserer Wahrnehmung entgehen; etwa in komplizierten Algorithmen, die darüber entscheiden, welche Inhalte unsere Brow¬ser und unsere Social-Media-Kanäle anzeigen, und die uns in immer undurchdringlicheren „Informationsblasen“ verschließen. Unabhän¬gig aber davon, worauf wir diese Tendenzen zurückführen, bleibt es eine unbestreitbare Tatsache, dass die Abkehr vom Dialog und von einer Haltung, die darauf ausgerichtet ist, die Ansichten des ande¬ren Menschen zu verstehen (wenn auch nicht notwendigerweise zu akzeptieren), ein sehr besorgniserregendes Phänomen darstellt, dem es sich entgegenzustellen gilt”. - Aus dem Vortwort
„(…) Wydarzenia zachodzące w Polsce, Niemczech, jak i w wielu innych krajach europejskich, któryc... more „(…) Wydarzenia zachodzące w Polsce, Niemczech, jak i w wielu innych krajach europejskich, których świadkami jesteśmy w ostatnich latach, wyraźnie wskazują, że coraz mniej skłonni jesteśmy przejawiać podobną postawę. Znacznie częściej zaobserwować można wzrost tendencji skrajnych, przejawiające się także wysoką niechęcią do poszanowania osób prezentujących odmienne poglądy. Jednym z przejawów narastającej polaryzacji społeczeństw jest nasilenie działań zmierzających do budowania silnej tożsamości grupowej – opierającej się na relacji „my” – „oni”. Prowadzi to do prób nie tylko zbudowania opozycji z osobami spoza danej wspólnoty, ale nawet do wykluczenia z niej tych, którzy nie wpisują się w wyobrażony model. Przyczyn rosnącej polaryzacji i trybalizmów można dopatrywać się zarówno w dynamicznych zmianach, jakie zachodzą we współczesnej kulturze, modelu ekonomicznym rynku medialnego, który nakierowany jest na tworzeniu treści tożsamościowych, czy także w zjawiskach, które wielokrotnie umykają naszej percepcji, jak skomplikowane algorytmy decydujące o tym, jakie treści wyświetlają nasze przeglądarki i kanały społecznościowe, a które zamykają nas w coraz szczelniejszych bańkach informacyjnych. Niezależnie jednak od tego, gdzie będziemy upatrywać źródeł tych tendencji, niezaprzeczalnym faktem jest, iż odchodzenie od dialogu i postawy nakierowanej na zrozumienie (chociaż niekoniecznie zaakceptowanie) poglądów drugiego człowieka, jest zjawiskiem niezwykle niepokojącym, któremu należy się przeciwstawiać”. - ze wstępu
Der in diesem Jahr bevorstehende 30. Jahrestag der Versöhnungsmesse, bei der es sich um ein beisp... more Der in diesem Jahr bevorstehende 30. Jahrestag der Versöhnungsmesse, bei der es sich um ein beispielloses Ereignis in den deutsch-polnischen Nachkriegsbeziehungen handelt, bietet einen wichtigen Anlass, Überlegungen darüber anzustellen, welche Schlussfolgerungen sich aus diesem (im doppelten Sinne dieses Wortes) historischen Ereignis ziehen lassen. Blickt man in die Geschichte zurück – und zwar nicht nur in die europäische –, so fällt es schwer, eine vergleichbare Entwicklung aufzuzeigen, die es erlaubte, eine so fundamentale und zugleich stets aktuelle Frage wie die folgende zu beantworten: Wie war es nur möglich, dass zwei – von ihrer tragischen Geschichte so hart gebeutelte – Völker dazu fähig waren, miteinander einen Dialog aufzunehmen, und dazu noch einen, der nicht auf Regierungsebene initiiert, sondern von unten in Gang gesetzt und durch die Aktivitäten der Bürger selbst inspiriert wurde. Dieser Dialog, der ohne Unterstützung und vielfach entgegen der Position der Regierung geführt wurde, verwandelte sich in ein Netzwerk starker und komplexer gegenseitiger Verflechtungen, deren Ursprünge mitnichten ausschließlich in der geografischen Nachbarschaft zu sehen sind. (…) Die Publikation, die Sie nun in Ihren Händen halten, stellt in diesem Kontext den Versuch dar, die historische Erfahrung der deutsch-polnischen Annäherung und die daraus für uns, die heutige Generation, zu ziehenden Lehren zu reflektieren. Aus dem Vortwort
Przypadająca w 2019 roku 30. rocznica Mszy Pojednania, która była wydarzeniem bezprecedensowym w ... more Przypadająca w 2019 roku 30. rocznica Mszy Pojednania, która była wydarzeniem bezprecedensowym w powojennych relacjach polsko-niemieckich, jest ważnym impulsem do rozważań, do jakich wniosków prowadzi nas to historyczne (w podwójnym tego słowa znaczeniu) doświadczenie. Patrząc na dzieje, i to nie tylko Europy, trudno byłoby wskazać analogiczny proces, który pozwalałby odpowiedzieć na fundamentalne i stale aktualne pytanie: Jak doszło do tego, że dwa narody, doświadczone tragiczną historią, zdolne były nawiązać ze sobą dialog, i to nie zainicjowany na poziomie rządowym, lecz zapoczątkowany oddolnie, inspirowany przez działania samych obywateli. Dialog, prowadzony bez wsparcia, a częstokroć wbrew stanowisku rządowemu, przerodził się w sieć silnych i złożonych wzajemnych powiązań, których źródeł próżno byłoby upatrywać wyłącznie w geograficznym sąsiedztwie. (…) Publikacja, którą mają Państwo w rękach jest próbą namysłu nad historycznym doświadczeniem zbliżenia polsko-niemieckiego oraz nauką, która dla nas, współczesnych, z niego płynie. Ze wstępu
"Die in dieser Publikation präsentierten Materialien können als Beispiel für eine Betrachtung kon... more "Die in dieser Publikation präsentierten Materialien können als Beispiel für eine Betrachtung konkreter Aspekte der Geschichte und des Programms des Kreisauer Kreises angesehen werden. Sie lassen sich aber auch – um es allgemeiner zu formulieren – als dessen Erbe lesen und spiegeln somit alles das wider, was die Arbeit der Stiftung Kreisau ausmacht. Ferner verdeutlichen die Beiträge zudem auch die Unentbehrlichkeit der Reflexion über die erneute Thematisierung des deutschen Widerstands gegen den Nationalsozialismus in Polen." - aus dem Vorwort
„(Nie)obecne dziedzictwo. Rozważania o Kręgu z Krzyżowej” to najnowsza publikacja, która została ... more „(Nie)obecne dziedzictwo. Rozważania o Kręgu z Krzyżowej” to najnowsza publikacja, która została wydana przez Fundację „Krzyżowa” oraz Fundację Konrada Adenauera. Wydawnictwo, które zawiera 13 tekstów, porusza zagadnienia związane z historią, programem i dziedzictwem Kręgu z Krzyżowej. Jest to efekt prac międzynarodowego i multidyscyplinarnego zespołu, który przez rok współpracował w ramach projektu „Dziedzictwo Kręgu z Krzyżowej dla współczesnej Europy".
Populi terrae marisque. Prace poświęcone pamięci Profesora Lecha Leciejewicza, 2011
Na przestrzeni dwóch ostatnich dekad X w. z kart historiografii zniknęli, odnotowani po raz pierw... more Na przestrzeni dwóch ostatnich dekad X w. z kart historiografii zniknęli, odnotowani po raz pierwszy pod koniec VIII w., Wieleci, a w ich miejsce dziejopisarze zaczęli wymieniać dotąd nieznany organizm polityczny: Luciców. W dotychczasowej literaturze przedmiotu główny nacisk położono na odtwarzanie kształtu ustrojowego tej zbiorowości w XI w., marginalizując tym samym znaczenie okresu przełomu, kiedy to Wieleci "stawali się" Lucicami. Refleksja nad tym zagadnieniem na ogół sprowadza się do konstatacji, iż konsekwencją przeobrażeń zaszłych na przełomie X i XI w. były zmiany zachodzące na płaszczyźnie organizacyjnej, w wyniku których w Lucicach należałoby dopatrywać się nie tyle prostej kontynuacji Wieletów, ile raczej organizmu poddanego strukturalnym przeobrażeniom, albo wręcz całkowicie "nowego" względem nich. (...)
Polska – Pomorze – sąsiedzi (X–XII w.). W kręgu studiów nad początkami średniowiecznej cywilizacji europejskiej, 2020
The article presents in a comparative perspective the character of
socio-political changes that t... more The article presents in a comparative perspective the character of socio-political changes that took place between the tenth and twelfth century within the most powerful political organizations of the Elbeland in the tribal period – the Obotrites and the Veleti/Lutici. The analysis of literary sources is mainly focused on the forms and ways of functioning of their power structures. The author emphasizes that taking into account the multi-tribal character of the Obotrite Union and the Veleti/Lutici Union is of key importance in this case, and therefore the studies on the aforementioned socio-political changes should concentrate on the relations among regional (intra-union) centers of power. The comparison of those two neighboring political bodies allowed to distinguish two different models of development of power structures of the Polabian Slavs in the tribal period. While in the Obotritic zone a strong tendency to centralize ducal power and an ambition to incorporate the territory into the political-cultural sphere of Christianitas are visible, the Veleti/Lutici, despite the clear domination of one tribe (the Redarier), retained the importance of a veche, which gathered representatives of all tribes at the shrine in Radogoszcz, as the chief institution of authority.
Materiały zawierają scenariusz lekcji, adresowany do uczennic i uczniów szkół ponadpodstawowych. ... more Materiały zawierają scenariusz lekcji, adresowany do uczennic i uczniów szkół ponadpodstawowych. Jego celem jest podjęcie dyskusji o fundamentach demokracji, aktualności prawa stanowionego wobec zmieniających się potrzeb społeczeństwa oraz granicach obywatelskiego nieposłuszeństwa. Scenariusz powstał w ramach projektu „Remember the Rebel”, ale może być z powodzeniem wykorzystywany niezależnie, w ramach zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej. Więcej na temat kontekstu powstania materiałów zob. https://www.ironcurtainproject.eu/pl/events/remember-the-rebel/
Oddajemy w Państwa ręce zbiór czterech scenariuszy lekcyjnych, który ma za zadanie przybliżyć wie... more Oddajemy w Państwa ręce zbiór czterech scenariuszy lekcyjnych, który ma za zadanie przybliżyć wiedzę na temat wydarzeń, jakie rozegrały się w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej 100 lat temu. To właśnie wtedy młode państwa Nowej Europy, powstałe na gruzach trzech wcześniejszych imperiów, zmuszone były do walki o utrzymanie niepodległości i wyznaczonych traktatem wersalskim granic. Największym przeciwnikiem podczas tych walk była owładnięta rewolucją Rosja bolszewicka, która zmierzała nie tylko do zagarnięcia obszarów nowo powstałych państw, lecz wykorzystując społeczne napięcia i polityczne kryzysy, będące konsekwencją długotrwałej Wielkiej Wojny, dążyła także do rozszerzenia rewolucji na pozostałe kraje regionu.
Oddajemy w Państwa ręce materiały edukacyjne, dotyczące powstania w getcie warszawskim. Przeznacz... more Oddajemy w Państwa ręce materiały edukacyjne, dotyczące powstania w getcie warszawskim. Przeznaczone są one dla nauczycielek i nauczycieli historii i hitu oraz wszystkich zainteresowanych historią najnowszą. Zawierają one dwa scenariusze lekcyjne, przygotowane z myślą o uczennicach i uczniach szkół ponadpodstawowych, oraz esej Mariana Turskiego, pod znamiennym tytułem „Dlaczego powstanie wybuchło tak późno?”.
(...) oddajemy w Państwa ręce tekę ze scenariuszami lekcyjnymi, przeznaczonymi dla szkół ponadpod... more (...) oddajemy w Państwa ręce tekę ze scenariuszami lekcyjnymi, przeznaczonymi dla szkół ponadpodstawowych, które mogą być pomocą dla nauczycieli, którzy chcieliby samodzielnie przybliżyć swoim uczniom historię „kradzieży” dzieci przez władze nazistowskie na okupowanych ziemiach polskich oraz powojenne losy ofiar tej polityki. Scenariusz zostały przygotowane specjalnie z myślą o polskiej szkole, nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby, po odpowiednim dostosowaniu, wykorzystać je w ramach edukacji pozaformalnej.
Niniejsza publikacja przeznaczona jest dla nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie oraz ws... more Niniejsza publikacja przeznaczona jest dla nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie oraz wszystkich zainteresowanych historią najnowszą Europy. Zawiera ona esej historyczny autorstwa dra Łukasza Kamińskiego, którego celem jest przybliżenie wydarzeń, jakie rozegrały się w Europie Środkowo--Wschodniej w roku 1990, jak również dwa scenariusze lekcji, przygotowane z myślą o uczennicach i uczniach szkół ponadpodstawowych.
W skład teki edukacyjnej wchodzi scenariusz lekcji, karta pracy, pomoce dydaktyczne, materiały źr... more W skład teki edukacyjnej wchodzi scenariusz lekcji, karta pracy, pomoce dydaktyczne, materiały źródłowe oraz biogramy. Dodatkowo załączone zostały teksty publicystyczne oraz popularnonaukowe, które dostarczają bardziej szczegółowej wiedzy na temat historii oraz działalności Kręgu z Krzyżowej, jak również podejmują temat polskiej perspektywy na niemiecki ruch oporu.
Uploads
Oba teksty ukazały się w anglojęzycznym zbiorze esejów poświęconych historii „zrabowanych” dzieci z Europy Środkowej i Wschodniej, pt. "Uprooted. (Hi)stories of stolen children during World War II".
- Aus dem Vortwort
- ze wstępu
Aus dem Vortwort
dialog, i to nie zainicjowany na poziomie rządowym, lecz zapoczątkowany oddolnie, inspirowany przez działania samych obywateli. Dialog, prowadzony bez wsparcia, a częstokroć wbrew stanowisku rządowemu, przerodził się w sieć silnych i złożonych wzajemnych powiązań, których źródeł próżno byłoby upatrywać wyłącznie w geograficznym sąsiedztwie. (…) Publikacja, którą mają Państwo w rękach jest próbą namysłu nad historycznym doświadczeniem zbliżenia polsko-niemieckiego oraz nauką, która dla nas, współczesnych, z niego płynie.
Ze wstępu
- aus dem Vorwort
socio-political changes that took place between the tenth and twelfth
century within the most powerful political organizations of the Elbeland
in the tribal period – the Obotrites and the Veleti/Lutici. The
analysis of literary sources is mainly focused on the forms and ways
of functioning of their power structures. The author emphasizes that
taking into account the multi-tribal character of the Obotrite Union
and the Veleti/Lutici Union is of key importance in this case, and
therefore the studies on the aforementioned socio-political changes
should concentrate on the relations among regional (intra-union) centers
of power. The comparison of those two neighboring political bodies
allowed to distinguish two different models of development of
power structures of the Polabian Slavs in the tribal period. While in
the Obotritic zone a strong tendency to centralize ducal power and an
ambition to incorporate the territory into the political-cultural sphere
of Christianitas are visible, the Veleti/Lutici, despite the clear domination
of one tribe (the Redarier), retained the importance of a veche,
which gathered representatives of all tribes at the shrine in Radogoszcz,
as the chief institution of authority.
Scenariusz powstał w ramach projektu „Remember the Rebel”, ale może być z powodzeniem wykorzystywany niezależnie, w ramach zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej.
Więcej na temat kontekstu powstania materiałów zob. https://www.ironcurtainproject.eu/pl/events/remember-the-rebel/
Oba teksty ukazały się w anglojęzycznym zbiorze esejów poświęconych historii „zrabowanych” dzieci z Europy Środkowej i Wschodniej, pt. "Uprooted. (Hi)stories of stolen children during World War II".
- Aus dem Vortwort
- ze wstępu
Aus dem Vortwort
dialog, i to nie zainicjowany na poziomie rządowym, lecz zapoczątkowany oddolnie, inspirowany przez działania samych obywateli. Dialog, prowadzony bez wsparcia, a częstokroć wbrew stanowisku rządowemu, przerodził się w sieć silnych i złożonych wzajemnych powiązań, których źródeł próżno byłoby upatrywać wyłącznie w geograficznym sąsiedztwie. (…) Publikacja, którą mają Państwo w rękach jest próbą namysłu nad historycznym doświadczeniem zbliżenia polsko-niemieckiego oraz nauką, która dla nas, współczesnych, z niego płynie.
Ze wstępu
- aus dem Vorwort
socio-political changes that took place between the tenth and twelfth
century within the most powerful political organizations of the Elbeland
in the tribal period – the Obotrites and the Veleti/Lutici. The
analysis of literary sources is mainly focused on the forms and ways
of functioning of their power structures. The author emphasizes that
taking into account the multi-tribal character of the Obotrite Union
and the Veleti/Lutici Union is of key importance in this case, and
therefore the studies on the aforementioned socio-political changes
should concentrate on the relations among regional (intra-union) centers
of power. The comparison of those two neighboring political bodies
allowed to distinguish two different models of development of
power structures of the Polabian Slavs in the tribal period. While in
the Obotritic zone a strong tendency to centralize ducal power and an
ambition to incorporate the territory into the political-cultural sphere
of Christianitas are visible, the Veleti/Lutici, despite the clear domination
of one tribe (the Redarier), retained the importance of a veche,
which gathered representatives of all tribes at the shrine in Radogoszcz,
as the chief institution of authority.
Scenariusz powstał w ramach projektu „Remember the Rebel”, ale może być z powodzeniem wykorzystywany niezależnie, w ramach zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej.
Więcej na temat kontekstu powstania materiałów zob. https://www.ironcurtainproject.eu/pl/events/remember-the-rebel/
wtedy młode państwa Nowej Europy, powstałe na gruzach trzech wcześniejszych imperiów, zmuszone były do walki o utrzymanie niepodległości i wyznaczonych traktatem wersalskim granic. Największym przeciwnikiem podczas tych walk była owładnięta rewolucją Rosja bolszewicka, która zmierzała nie tylko do zagarnięcia obszarów nowo powstałych państw, lecz wykorzystując społeczne napięcia i polityczne kryzysy, będące konsekwencją długotrwałej Wielkiej Wojny, dążyła także do rozszerzenia rewolucji na pozostałe kraje regionu.
późno?”.
Scenariusz zostały przygotowane specjalnie z myślą o polskiej szkole, nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby, po odpowiednim dostosowaniu, wykorzystać je w ramach edukacji pozaformalnej.