Skip to main content
  • Institute of Sociology
    Nicolaus Copernicus University
    ul. Fosa Staromiejska 1a
    87-100 Torun
    Poland
  • +48 56 611 3644
W dokumencie opisujemy rezultaty projektu „Pomorskie na lekkim gazie – kierunki i scenariusze rozwoju gospodarki wodorowej do 2030 z perspektywą do 2040”, realizowanego przez 4CF sp. z o.o. na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa... more
W dokumencie opisujemy rezultaty projektu „Pomorskie na lekkim gazie – kierunki i scenariusze rozwoju gospodarki wodorowej do 2030 z perspektywą do 2040”, realizowanego przez 4CF sp. z o.o. na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Projekt miał trzy kluczowe cele:
1) Diagnozę stanu gospodarki wodorowej w województwie pomorskim;
2) Przedstawienie potencjalnych kierunków rozwoju gospodarki wodorowej z perspektywą do 2040 r.;
3) Stworzenie wizji, misji, celów strategicznych i szczegółowych dla województwa pomorskiego w kontekście budowy i rozwoju gospodarki wodorowej.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze wnioski dotyczące gospodarki wodorowej, jej budowy i rozwoju w województwie pomorskim.
Five forces of green transition: how the European Green Deal and decarbonisation are affecting the Polish economy The article analyses the way in which green transition, understood as a socio-economic transformation towards a net zero... more
Five forces of green transition: how the European Green Deal and decarbonisation are affecting the Polish economy
The article analyses the way in which green transition, understood as a socio-economic transformation towards a net zero economy and society, is exerting pressure on the Polish economy. The goal of the article is to show that today decarbonisation is a much broader phenomenon than EU energy policy and climate
law and affects economic conditions in different ways. In the first part of the article five forces of decarbonisation are presented and discussed: political, regulatory, market, financial and technological. The finalsection assesses consequences of their impact on the Polish economy, the readiness of business actors to undertake a green transition and some of the challenges of green transition on the example of industry. The article highlights the importance of carbon footprint as a new factor in global value chains. The readiness to measure and reduce the carbon footprint of companies’ operations and products is a key condition for maintaining a competitive position on the international market. It is particularly important for the Polish manufacturing industry, significantly overburdened by high emissions and energy consumption. In order to promote the decarbonisation of the Polish economy and to create conditions for its green transition, public institutions and authorities should present an overall net zero strategy for Poland with specific action plans and support frameworks for all sectors of the economy.
Recenzja książki: Alina Motycka, Wojciech Wrzosek (red.), Nieświadomość jako kategoria filozoficzna, Warszawa, IFiS PAN 200
Sandra Karner, Nicoleta Chioncel, Piotr Stankiewicz, Wojciech Goszczynski. (2009). research-design recherche.
Artykuł podejmuje problem udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących kontrowersyjnych innowacji technologicznych na przykładzie poszukiwania gazu łupkowego w Polsce. Wychodząc z założeń społecznych studiów nad nauką i... more
Artykuł podejmuje problem udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących kontrowersyjnych innowacji technologicznych na przykładzie poszukiwania gazu łupkowego w Polsce. Wychodząc z założeń społecznych studiów nad nauką i technologią, socjologii ryzyka i partycypacyjnego zarządzania technologią, autorzy przeprowadzają analizę pilotażowego programu dialogowo-partycypacyjnego dotyczącego planów poszukiwania i wydobycia gazu z łupków w gminie Mikołajki Pomorskie, przeprowadzonego w 2013 roku. Celem artykułu jest pokazanie, czy i jak
teoria działa w praktyce: jak dalece możliwe jest wdrażanie udziału szerokich grup
interesariuszy w procesach decyzyjnych dotyczących innowacyjnych technologicznych inwestycji. Przeprowadzona analiza pokazuje, że mimo rozwoju teoretycznego namysłu nad partycypacją „od informowania społeczeństwa do współdecydowania”, w praktyce społecznej, przy realizacji projektów partycypacyjnych może dochodzić do zatoczenia pętli – powrotu od partycypacji do informowania i konsultacji.
Page 1. A2007/5187 Julian Pänke | Gereon Schuch Malte Brosig | Rafat Kocot | Axel Olearius | Piotr Stankiewicz [Hrsg.] Gegenwart der Vergangenheit Die ... Entwicklung zusammengestellt von Malte Brosig Einleitung.. 103 Malte Brosig ...
Współzarządzanie nauką i technologią stanowi od dwóch dziesięcioleci dominujący model kształtowania polityki naukowo-technologicznej w Unii Europejskiej. Decyzje dotyczące rozwoju, stosowania i charakteru nowych rozwiązań nie są... more
Współzarządzanie nauką i technologią stanowi od dwóch dziesięcioleci dominujący model kształtowania
polityki naukowo-technologicznej w Unii Europejskiej. Decyzje dotyczące rozwoju, stosowania i charakteru
nowych rozwiązań nie są podejmowane wyłącznie przez instytucje państwowe wspierane przez gremia
eksperckie, lecz zapadają z udziałem zainteresowanych grup społecznych i środowisk biznesu, organizacji
konsumenckich i trzeciego sektora, a często także szerokiej opinii publicznej.
Przygotowanie artykulu zostalo sfinansowane ze środkow Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2011/03/B/HS6/04032.
FROM TCHERNOBYL TO FUKUSHIMA: ON THE SOCIAL CONSTRUCTION OF NUCLEAR ENERGY SAFETY This article analyses the process of constructing the ‘safety discourse’, which is created by persons and institutions representing the Polish Nuclear... more
FROM TCHERNOBYL TO FUKUSHIMA: ON THE SOCIAL CONSTRUCTION OF NUCLEAR ENERGY SAFETY
This article analyses the process of constructing the ‘safety discourse’, which is created by persons and institutions representing the Polish Nuclear Energy Programme. To explain the success of presenting nuclear energy as a safe and clean energy source a discourse analysis has been applied. Using the categories of ‘frames’ and ‘framing’ it shows how the image nuclear energy has been framed in the Polish discourse, while, at the same time, excluding risk and uncertainties from the public debate. A key role in this process is played by the technical model or risk management, which offers a set of unquestioned assumptions about the nature of risk and technology (such as the quantitative and scientific character of risk, realism and objective mode of existence). Those (pre)assumptions help to explain and neutralize the meaning of incidents in nuclear power plants, such as those on Three Mile island, Chernobyl and Fukushima. They are also used for justifying the hypothesis about the safety of ionizing radiation, for excluding other than the technical aspects of risk and depreciating the social perception and images of risks related to nuclear energy.
Określenie „biotechnologia” odnosi się do nowych technologii genetycznych, wykorzystywanych w wielu obszarach życia społecznego, takich jak medycyna („czerwona biotechnologia”), rolnictwo („zielona biotechnologia”) czy przemysł chemiczny... more
Określenie „biotechnologia” odnosi się do nowych technologii genetycznych, wykorzystywanych w wielu obszarach życia społecznego, takich jak medycyna („czerwona biotechnologia”), rolnictwo („zielona biotechnologia”) czy przemysł chemiczny („biała biotechnologia”). Wspólną cechą wszystkich tych technologii jest ich oparcie na biologii molekularnej i wykorzystywanie metod rekombinacji genetycznej (wymiany materiału genetycznego). Podstawowe produkty biotechnologii określa się mianem genetycznie modyfikowanych organizmów (GMO). Są to takie organizmy biologiczne, w których materiał genetyczny został zmieniony w sposób niewystępujący w warunkach naturalnych (pozalaboratoryjnych) na drodze krzyżowania lub rekombinacji. Toczący się w Europie spór o biotechnologię dotyczy przede wszystkim wykorzystania GMO w rolnictwie i produkcji żywności. Największe obawy związane są z ich potencjalnym wpływem na zdrowie konsumentów oraz stan środowiska przyrodniczego. Z większą (choć nie powszechną) akcep...
Nowe technologie mogą wywolywac kontrowersje spoleczne: po pierwsze, ich rozwoj i stosowanie mogą bezpośrednio skutkowac oporem spolecznym i konfl iktami, jak dzieje sie na przyklad w przypadku biotechnologii, energii atomowej,... more
Nowe technologie mogą wywolywac kontrowersje spoleczne: po pierwsze, ich rozwoj i stosowanie mogą bezpośrednio skutkowac oporem spolecznym i konfl iktami, jak dzieje sie na przyklad w przypadku biotechnologii, energii atomowej, technologii in vitro, nanotechnologii; po drugie, mogą one wywolywac niepoządane skutki, takie jak zanieczyszczenie środowiska, globalne ocieplenie klimatu, rozpowszechnienie sie nowych epidemii (BSE, świnska i ptasia grypa). U źrodel konfl iktow spolecznych powstających wokol tych problemow – nazywanych tutaj konfl iktami technologicznymi – lezy postrzeganie przez cześc spoleczenstwa niektorych technologii jako ryzykownych bądź wprost niebezpiecznych, przy jednoczesnym uznawaniu ich przez innych aktorow spolecznych za bezpieczne i niegroźne. Celem tego tekstu jest prezentacja i proba oceny wypracowanych w spolecznych badaniach nad nauką i technologią strategii zarządzania konfl iktami technologicznymi. Glowne pojecia: ryzyko; technologia; studia nad nauką i ...
Początki procedury zwanej oceną technologii (ang. Technology Assessment, TA) datują się na lata 70., gdy przy Kongresie Stanów Zjednoczonych powstało Biuro Oceny Technologii. Stało się ono pierwowzorem dla podobnych instytucji w Europie... more
Początki procedury zwanej oceną technologii (ang. Technology Assessment, TA) datują się na lata 70., gdy przy Kongresie Stanów Zjednoczonych powstało Biuro Oceny Technologii. Stało się ono pierwowzorem dla podobnych instytucji w Europie Zachodniej. Dziś instytucje TA funkcjonują przy parlamentach i rządach większości krajów europejskich, ale również jako samodzielne organizacje naukowo-badawcze (zob. ramka na s. 2). Procedura TA została stworzona w celu dokonywania możliwie wszechstronnej oceny skutków stosowania lub rozwijania określonych technologii (bądź też powstrzymania się od ich wykorzystywania). Wiedza wytwarzana przez TA ma umożliwiać decydentom politycznym podejmowanie odpowiednich decyzji dotyczących nowych technologii. Procedura ta stanowi odpowiedź na pojawiające się w II połowie XX wieku technologie uznawane za ryzykowne lub wręcz niebezpieczne (m.in. technologie jądrowe, biotechnologie, nanotechnologie). Jej znaczenie zaczęło wzrastać wraz z odkrywaniem nowych niepożą...
Narodowe Centrum Nauki, projekt OPUS "Zarządzanie innowacjami technologicznymi: interesy w deliberacji, deliberacja o interesach" nr. DEC-2011/03/B/HS6/04032
This article results from the project “FAAN - Facilitating Alternative Agro-Food Networks: Stakeholder Perspectives on Research Needs” undertaken with funding from the European Union‘s Seventh Framework Programme, Theme “Science in... more
This article results from the project “FAAN - Facilitating Alternative Agro-Food Networks: Stakeholder Perspectives on Research Needs” undertaken with funding from the European Union‘s Seventh Framework Programme, Theme “Science in Society”, Area 5.1.2.1.: “Developing governance on science-related questions”, SiS-2007-1.2.1.2 – Co-operative Research Processes, Collaborative Project: grant agreement number 217820.
Wydana niedawno książka znanego niemieckiego socjologa Ulricha Becka, zatytułowana Światowe społeczeństwo ryzyka, uznana została za następczynię przełomowego Społeczeństwa ryzyka, napisanego przez tego autora ponad dwadzieścia lat... more
Wydana niedawno książka znanego niemieckiego socjologa Ulricha Becka, zatytułowana Światowe społeczeństwo ryzyka, uznana została za następczynię przełomowego Społeczeństwa ryzyka, napisanego przez tego autora ponad dwadzieścia lat wcześniej. Naczelne pytanie, jakie postawiono w tym artykule, dotyczy wartości dodanej tej książki w stosunku do licznych wcześniejszych prac Becka. Aby odpowiedzieć na to pytanie Weltrisikogesellschaft zestawiono z wybranymi wcześniejszymi książkami Becka. Pozwoliło to wskazać jej elementy nowatorskie oraz miejsca, które domagały się dopracowania bądź aktualizacji. Zaprezentowano także wstępne propozycje ulepszenia tej koncepcji, oparte m.in. na socjologii niewiedzy, krytyce zasady przezorności i zasadzie odpowiedzialności Hansa Jonasa. Główne pojęcia: Ulrich Beck, ryzyko, społeczeństwo ryzyka, niepewność, globalizacja, niewiedza.
Several empirical studies of the social construction of risk have been conducted within the risk study paradigm but little attention has been paid so far to the flip side of this process, i.e., exclusion of risk from social consciousness... more
Several empirical studies of the social construction of risk have been conducted within the risk study paradigm but little attention has been paid so far to the flip side of this process, i.e., exclusion of risk from social consciousness by deliberately or involuntarily rendering it invisible, disregarding or marginalising it. This article, based on the concept of risk proposed by Ulrich Beck, Mary Douglas and Aaron Wildavsky and the findings of the sociology of scientific ignorance, introduces the "risk-concealment category." This category applies to the mechanisms and processes underlying the social definition and construction of risk. It then presents the main functional areas of the mechanisms of risk-concealment in social practice and identifies the basic types of mechanisms which can be found at various stages of social risk definition and which lead to the social construction-of the sense of security. The status of this text is projective and the possible paths of f...
This report documents the "status quo" regarding the existing relations between social sciences and humanities (SSH) and teaching about energy within the practice of higher education institutions that are partners in the TEACHENER project... more
This report documents the "status quo" regarding the existing relations between social sciences and humanities (SSH) and teaching about energy within the practice of higher education institutions that are partners in the TEACHENER project and beyond within these partner countries (Czech Republic, Germany, Poland and Spain). The report identifies SSH issues already present in energy teaching programs as well as forms and methods of linking SSH and energy teaching in practice of technical Higher education institutions. The major aim of this analysis is to identify existing gaps in SSH in energy teaching as well as the needs and expectations of teachers and students in energy  related teaching programs as regards SSH issues. This will provide the basis for further work within the TEACHENER project.
Research Interests:
FROM TCHERNOBYL TO FUKUSHIMA: ON THE SOCIAL CONSTRUCTION OF NUCLEAR ENERGY SAFETY This article analyses the process of constructing the ‘safety discourse’, which is created by persons and institutions representing the Polish Nuclear... more
FROM TCHERNOBYL TO FUKUSHIMA:
ON THE SOCIAL CONSTRUCTION OF NUCLEAR ENERGY SAFETY

This article analyses the process of constructing the ‘safety discourse’, which is created by persons and institutions representing the Polish Nuclear Energy Programme. To explain the success of presenting nuclear energy as a safe and clean energy source a discourse analysis has been applied. Using the categories of ‘frames’ and ‘framing’ it shows how the image nuclear energy has been framed in the Polish discourse, while, at the same time, excluding risk and uncertainties from the public debate. A key role in this process is played by the technical model or risk management, which offers a set of unquestioned assumptions about the nature of risk and technology (such as the quantitative and scientific character of risk, realism and objective mode of existence). Those (pre)assumptions help to explain and neutralize the meaning of incidents in nuclear power plants, such as those on Three Mile island, Chernobyl and Fukushima. They are also used for justifying the hypothesis about the safety of ionizing radiation, for excluding other than the technical aspects of risk and depreciating the social perception and images of risks related to nuclear energy.
Research Interests:
Poszukiwanie i potencjalne wydobycie gazu łupkowego pozostaje ważnym tematem debaty publicznej. Choć poparcie społeczne dla rozwoju tego sektora utrzymuje się na wysokim poziomie, w przestrzeni publicznej nie milkną obawy i wątpliwości... more
Poszukiwanie i potencjalne wydobycie gazu łupkowego pozostaje ważnym tematem debaty publicznej. Choć poparcie społeczne dla rozwoju tego sektora utrzymuje się na wysokim poziomie, w przestrzeni publicznej nie milkną obawy i wątpliwości dotyczące szans  i zagrożeń związanych z rozwojem tego nowego źródła energii. By móc na ich temat dyskutować, niezbędne jest określenie głównych obszarów sporu, poznanie wzbudzających kontrowersje zagadnień oraz identyfikacja potrzeb informacyjnych poszczególnych grup odbiorców.
Przedstawione poniżej wyniki badań mają na celu zarysowanie mapy dyskusji wokół gazu łupkowego i pomogą wskazać główne punkty dyskusji, miejsca niepewności i białe plamy. Uzyskane wyniki umożliwią instytucjom publicznym i podmiotom prywatnym uczestniczącym w dialogu o gazie z łupków lepsze i trafniejsze reagowanie na faktyczne potrzeby społeczeństwa w zakresie informacji i edukacji o gazie łupkowego.
Research Interests:
There is literally no single source of energy which does not cause social protests against its use – no matter if it is the old nuclear energy or modern wind turbines. A conventional explanation of those conflicts points out to the... more
There is literally no single source of energy which does not cause social protests against its use – no matter if it is the old nuclear energy or modern wind turbines. A conventional explanation of those conflicts points out to the misunderstanding and wrong assessment of risk related to energy technologies by lay people. However, as the research on social perception of risk shows, the problem is not the lack of knowledge of lay people, but negligence of their perspective by decision makers, which results in ineffective risk com- munication strategies. The goal of this article is to sum up the main findings of research on social perception of risk and their impact on conflict management strategies.

And 17 more

The modern society is becoming much more aware of the surrounding technology and its influence. Energy related issues are brought up in communities, media, official regulations. An average person stops being a passive recipient of energy... more
The modern society is becoming much more aware of the surrounding technology and its influence. Energy related issues are brought up in communities, media, official regulations. An average person stops being a passive recipient of energy and becomes an active member of the energy market. It is becoming increasingly difficult for engineers to talk to such people. Engineers tend to be guided just by technology without taking into account the human factor.

Who is then needed to talk to the society? Engineer? Sociologist? Maybe both?

The TEACHENER EDUKIT is a complete package that answers this questions. With more than 500 pages of ready-to-use materials, it is a gap filling package that will allow future engineers to understand, talk to and cooperate with the society. The TEACHENER EDUKIT provides university of technology teachers with all they will ever need to turn their students in to not only engineers, but into skilled communicators. Just take a look inside – it’s all there!
W trwających przynajmniej od połowy XX wieku dyskusjach o niepożądanych konsekwencjach intensywnego rozwoju technologicznego sztandarowym przykładem ryzyka jest budowa elektrowni atomowych, wywołująca burzliwe protesty społeczne. Po... more
W trwających przynajmniej od połowy XX wieku dyskusjach o niepożądanych konsekwencjach intensywnego rozwoju technologicznego sztandarowym przykładem ryzyka jest budowa elektrowni atomowych, wywołująca burzliwe protesty społeczne. Po zaniechanej na początku lat 90. budowie elektrowni w Żarnowcu plany rozwoju energetyki jądrowej powróciły w Polsce nieoczekiwanie w 2009 roku. Aktualne tym samym stało się pytanie o udział społeczeństwa w procesie podejmowania decyzji: Czy rozwój energetyki powinien być przedmiotem szerokiej debaty publicznej, jak chcieliby zwolennicy podejść partycypacyjnych i deliberacyjnych? Czy też - jak stwierdził jeden z ekspertów cytowany w tej pracy - "są obszary działalności człowieka, gdzie demokracja nie może funkcjonować"?

Sięgając po koncepcje z zakresu społecznych badań nad nauką i technologią, socjologii ryzyka i społecznego zarządzania technologią, autor pokazuje, że udział społeczeństwa w realizacji polskiego programu jądrowego jest znikomy, a decyzje zapadają w wąskim gronie ekspertów i decydentów, według technokratycznych norm ucieleśnianych przez techniczny model zarządzania ryzykiem. Sedno książki stanowi próba wykazania, że niewielki udział obywateli nie wynika - jak zwykło się uważać - z braku tradycji uczestniczących podejmowania decyzji w Polsce czy też słabości polskiego społeczeństwa obywatelskiego; jest raczej efektem celowych (i zazwyczaj skrywanych) działań dominujących grup interesów skupionych wokół środowisk związanych z energetyką. Dążą one do wykluczenia podmiotów obywatelskich, pochodzących spoza "złotego trójkąta" nauki, biznesu oraz władz publicznych, i osłabienia ich wpływu na proces decyzyjny.