Jordanów
miasto i gmina | |||
Jordanowski rynek z lotu ptaka | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Data założenia |
1564 | ||
Prawa miejskie |
7 listopada 1564 | ||
Burmistrz |
Andrzej Malczewski | ||
Powierzchnia |
21,03[1] km² | ||
Populacja (01.01.2024) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Strefa numeracyjna |
+48 18 | ||
Kod pocztowy |
34-240 | ||
Tablice rejestracyjne |
KSU | ||
Położenie na mapie powiatu suskiego | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |||
49°38′57″N 19°49′48″E/49,649167 19,830000 | |||
TERC (TERYT) |
1215011 | ||
SIMC |
0960154 | ||
Urząd miejski Rynek 134-240 Jordanów | |||
Strona internetowa | |||
BIP |
Jordanów – miasto w województwie małopolskim, w powiecie suskim, siedziba gminy wiejskiej Jordanów.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Miasto położone jest nad rzeką Skawą w Kotlinie Rabczańskiej u południowych podnóży Beskidu Makowskiego[2].
W latach 1975–1998 w województwie nowosądeckim.
Sąsiednie gminy: Bystra-Sidzina, Jordanów, Raba Wyżna.
Graniczy: od strony zachodniej z Toporzyskiem i Bystrą, od strony północnej z Osielcem i Łętownią, od strony wschodniej z Naprawą i Skawą, od strony południowej z Wysoką.
Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 5403 mieszkańców[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miasto zostało lokowane w 1564 r. na prawie niemieckim przez Wawrzyńca Spytka Jordana na wzgórzu między potokiem Strącza Woda, Skawą i Malejówką[3]. Powstało „na surowym korzeniu” na ośmiu łanach wydzielonych z granic starszej wsi Malejowa[4] z czworobocznym rynkiem o powierzchni czterech morgów[3] (165 × 140 metrów)[5]. Nazwa miasta wywodzi się od nazwiska założyciela. Osada położona była przy skrzyżowaniu szlaków: z Krakowa i Wieliczki (trakt solny) przez Myślenice na Orawę i Węgry oraz szlaku doliną Skawy na historyczny Śląsk. 15 grudnia 1576 r. król Stefan Batory potwierdził prawa miejskie i nadał przywilej dwóch jarmarków w roku. 9 marca 1635 r. król Władysław IV Waza zezwolił na cztery jarmarki rocznie, a 20 listopada 1738 r. król August II Mocny zezwolił na 12 jarmarków rocznie. 21 lutego 1805 r. cesarz Franciszek II ograniczył liczbę jarmarków do czterech[6]. W statucie miasta zapisano możliwość odbywania targu w każdy poniedziałek[7].
W bezpośrednim sąsiedztwie miasta funkcjonowały dwa folwarki: Chrobacze na granicy Łętowni oraz w Malejowej[3].
W XIX w. miasto nieco podupadło i miało charakter raczej rolniczy. Liczba mieszkańców ledwie przekraczała tysiąc osób. Wśród nich Żydzi, z których część należała do miejscowej gminy wyznaniowej żydowskiej. 1 kwietnia 1929 r. do miasta przyłączono sąsiednią wieś Malejową oraz przysiółki Przykiec, Hrobacze i Munkacz[8]. Tym samym liczba ludności przekroczyła trzy tysiące.
W 1939 r. okolice Jordanowa były miejscem walk 10. Brygady Kawalerii oraz miejscowej ludności z wojskami niemieckimi. Miasto zostało mocno zniszczone w czasie II wojny światowej.
Kalendarium
[edytuj | edytuj kod]Wydarzenia:
- 7 listopada 1564 – Spytek Wawrzyniec Jordan otrzymał od króla Zygmunta Augusta przywilej na założenie miasta Jordanowa[3];
- 1568 (około) – na południe od rynku wybudowano drewnianą kaplicę pw. św. Wawrzyńca, którą potem przekazano szpitalowi[9];
- 1568 – pierwszym burmistrzem został Jakub Słonina[10];
- 1576 – Anna Jordanowa z Sieniawskich, żona zmarłego Spytka Jordana wydała dokument dotyczący erygowania kolejnego kościoła pw. Świętej Trójcy, który na początku podlegał parafii w Łętowni[10];
- Przed 1580 – przy ulicy Szpitalnej powstał szpital (przytułek dla ubogich) który w 1662 r. uzyskał prawo propinacji[11];
- 1588 – utworzono pierwszą szkołę parafialną obok Skotnicy (dzisiejsza ul. Batalionów Chłopskich). Bakałarze oprócz nauczania prowadzili księgi miejskie lub wójtowskie[12];
- 1618 – pierwsza wzmianka historyczna o obrazie Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, czczonej jako Pani Jordanowska[13];
- 1772 – w wyniku rozbioru Polski dobra jordanowskie, których właścicielem był Józef Sierakowski, przeszły pod panowanie Austrii, tak jak inne tereny południowej Polski;
- 17 listopada 1851 – odbyła się wizytacja w Jordanowie Jego Cesarskiej Mości Franciszka Józefa[14];
- 1884 – otwarto linię kolejową[15];
- 1885 – została założona Ochotnicza Straż Pożarna Miasta Jordanowa z siedzibą w ratuszu[16];
- 1896 – zostało założone Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”[17][18];
- 1900 – powstało Towarzystwo Zaliczkowe „Praca i Oszczędność”;
- 1912 – w ramach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” powstał paramilitarny oddział Polowych Drużyn Sokolich[17];
- 1913 – wybudowano kościół parafialny według projektu dr. Jana Sas-Zubrzyckiego. Również ten sam architekt zaprojektował budynek Ratusza Miejskiego (1911), budynek Sądu Grodzkiego (1908), oraz fasadę domu burmistrza Józefa Stolaskiego[19];
- 21 i 22 listopada 1914 – w Jordanowie przebywał Józef Piłsudski[20];
- 1919 – posadzono w zachodniej stronie jordanowskiego Rynku „Dąb Wolności” na pamiątkę odzyskania przez Polskę niepodległości[21].
- 1927–1933 – wybudowano budynek seminaryjny[22];
- 1929 – przyłączono do miasta Jordanowa gminę Malejowa oraz przysiółki: Hrobacze, Przykiec i Munkacz[8];
- 1928–1933 – przeprowadzono elektryfikację i wybudowano chodniki[22];
- 1932 – miasto wizytował ks. kardynał Adam Stefan Sapieha – metropolita krakowski i uczestniczył w uroczystym posiedzeniu Rady Miasta[23];
- w latach 1932–1939 – wybudowano w Malejowej skocznię narciarską na której skakał m.in. Stanisław Marusarz[24];
- 1933 – powstał literacko-społeczny miesięcznik ludowców „Wieś i Jej Pieśń”, oficjalnie organ Związku Literatów Ludowych[25].
- 9 kwietnia 1937 – MSW zatwierdziło wzór herbu miasta: w polu srebrnym trzy rogi myśliwskie czarne, jeden na drugim, obręcza, ustniki i sznury złote[15];
- 1 września 1939 – od strony słowackiej Orawy Niemcy hitlerowskie napadły ziemię jordanowską;
- 1939 – wprowadzono w Jordanowie tajne nauczanie dla klas od V do VII, a następnie w zakresie szkoły średniej[26];
- 1939–1945 – miasto zostało dwukrotnie spalone;
- 1939–1945 – na terenie ziemi jordanowskiej działały między innymi takie ugrupowania partyzanckie jak: Dywizja Podhalańska w Konspiracji, młodzieżowa Polska Organizacja Podziemna, Bocian, Chełm, Harnasie, Walka, Związek Walki Zbrojnej oraz Koła: Rocha i Bataliony Chłopskie[27];
- 28 sierpnia 1942 – rozstrzelano przez okupanta hitlerowskiego 67 Żydów jordanowskich[28];
- 29 stycznia 1945 – zajęcie miasta przez oddziały Armii Czerwonej[29];
- 1951 – miasto otrzymało wodę z wodociągów miejskich z ujęciem źródeł na górze Przykrzec oraz zostały uruchomione 22 hydranty przeciwpożarowe[30];
- 1967 – pożar kościoła parafialnego, powstały w wyniku wyładowań atmosferycznych. Dzięki sprawnej akcji gaśniczej straży pożarnych udało się uratować świątynię. Spłonął tylko dach kościoła;
- Na przełomie lat 60. i 70. XX w. powstał największy zakład produkcyjny Krakowskiej Fabryki Armatur – Zakład nr 3 w Jordanowie. W 1982 w zakładzie pracowało 953 osób[31];
- 1975 – Miejska Rada Narodowa podjęła uchwałę w formie wniosku pod adresem Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie o utworzeniu wspólnej Rady dla: Miasta Jordanowa, Gminy w Jordanowie oraz Gminy Bystra-Sidzina;
- 3 grudnia 1975 – na dworzec kolejowy w Jordanowie wjechał pierwszy pociąg elektryczny relacji Kraków – Zakopane[32];
- 4 marca 1977 – w sali widowiskowej Domu Strażaka odbył się I Wojewódzki Zjazd Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu województwa nowosądeckiego;
- 15 maja 1978 – powołano Towarzystwo Miłośników Ziemi Jordanowskiej[33];
- 3 czerwca 1979 – miasto Jordanów było organizatorem Wojewódzkiego Święta Ludowego;
- 15 sierpnia 1982 – w czasie stanu wojennego, przed siedzibą Komitetu Miejsko-Gminnego PZPR zdetonowany został ładunek wybuchowy[34];
- 9 września 1984 – miasto Jordanów zostało odznaczone Orderem Krzyża Grunwaldu III kl. Złotą odznaką Zasłużone dla Województwa Nowosądeckiego, odznaczenie honorowe Związku Bojowników o Wolność i Demokrację – Zarząd Główny;
- 1981–1985 – oddano do użytku bloki mieszkalne z budownictwa spółdzielczego na osiedlu Wrzosy oraz oczyszczalnię ścieków;
- 1983 – wybudowano nowe ujęcie wody dla Jordanowa na rzece Skawa;
- 25 września 1994 – koronacja obrazu Matki Bożej Trudnego Zawierzenia – Pani Jordanowskiej. Koronacji dokonał kardynał Franciszek Macharski – metropolita krakowski[35];
- 13 czerwca 1999 – beatyfikacja sług bożych wywodzących się z parafii jordanowskiej – ks. Piotra Dańkowskiego i ks. Stanisława Pyrtka[36];
- 9 września 2001 – na jordanowskich plantach posadzono „Dęby – Pomniki Historii” dla upamiętnienia: papieża Jana Pawła II, ks. kard. Stefana Wyszyńskiego, ks. bł. Piotra Dańkowskiego i ks. bł. Stanisława Pyrtka. Otwarto wystawę ekumeniczną w Izbie Historii Miasta Jordanowa „Przyjaźń bez granic”. Organizatorem wystawy były władze szwedzkiego miasta Karlskoga i Towarzystwo Miłośników Ziemi Jordanowskiej;
- 9 października 2010 – koronacja papieskimi koronami obrazu Matki Bożej Trudnego Zawierzenia w parafii Przenajświętszej Trójcy Świętej w Jordanowie. Korony, które zostały nałożone na skronie Dzieciątka Jezus i Matki Bożej, zostały pobłogosławione przez papieża Benedykta XVI 1 września 2010 r. w Castel Gandolfo. Korony wykonano według wzoru koron częstochowskich pobłogosławionych przez Jana Pawła II. W koronie Matki Bożej umieszczono pierścień Sługi Bożego Jana Pawła, ofiarowany jordanowskiemu sanktuarium przez ks. kard. Stanisława Dziwisza.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[37].
- Kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej z otoczeniem.
Budynek wybudowany według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego w latach 1908–1913, konsekrowany w 1972, z wyposażeniem z XVI i XVII w. oraz z cmentarzem. - Ratusz Rynek 1, z wyznaczeniem strefy ochronnej obejmującej plac rynkowy.
Budynek zlokalizowany na środku jordanowskiego rynku, wybudowany z cegły według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego, oddany do użytku w 1911 roku; w budynku tym mają siedzibę władze samorządowe miasta oraz Urząd Miasta. - Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie, Rynek 2.
Wybudowany według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego. - Dawny zajazd „Poczekaj” ul. Kolejowa 10.
Na parterze mieścił się zajazd, w którym zatrzymywali się kupcy podróżujący szlakiem solnym z Wieliczki na Węgry. W piętrowej części budynku były pokoje (hotel). Jest najstarszym budynkiem w mieście[38]. - dwór z parkiem.
Budynek drewniany z 2. poł. XVIII wieku.
Inne
[edytuj | edytuj kod]- Cmentarz wojenny nr 370 – Jordanów. Niezachowany cmentarz z I wojny światowej;
- Cmentarz żydowski w Jordanowie;
- dom Stolaskich wybudowany według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego[39];
- Rynek 44 – gmach Stowarzyszenia Pożyczkowego „Praca i Oszczędność” najstarszy murowany budynek w rynku z 1900 roku z elementami stylu secesyjnego[40], w 1960 dobudowano trzecią kondygnację[41];
- Rynek 10 – budynek dawnej restauracji „Pod Aniołami”[40];
- Rynek 37 – dom, dawna siedziba apteki Józefa Kokoszki[40];
- Rynek 42 – dom burmistrza lekarza Eustachego Szuberta z lat 30. XX wieku wybudowany w stylu gdyńskiego modernizmu[40], przebudowany w około 2008 roku, tracąc poprzednie walory[24];
- Rynek 45 – dom Sióstr Prezentek z 1932 roku[40];
- ul. Kolejowa 9 – budynek dawnego seminarium nauczycielskiego z 1929 roku[38];
- kilka drewnianych domów w dzielnicy Malejowa z przełomu XIX i XX wieku[38];
- kilka fortyfikacji z XX wieku[42];
- krzyż na dawnym cmentarzu epidemicznym na Flakówce[43];
- Dąb Wolności na jordanowskich plantach „szubertowskich”, posadzony zgodnie z uchwałą Rady Miasta 21 maja 1919 roku w celu upamiętnienia odzyskania przez Polskę niepodległości;
- figura św. Jana Nepomucena, znajdująca się na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych w centrum jordanowskiego rynku, z 1817 roku[44][45]. Św. Jan Nepomucen był czczony jako Patron „dobrej sławy” oraz jako opiekun dróg i mostów, a także orędownik w czasie powodzi. Zachował się orzeł w koronie wykuty w cokole kamiennej figury, mimo zaborów i wojen, jakimi dotknięta była Polska;
- kapliczka przy kościele parafialnym z łacińską inskrypcją i datą 1783[38];
- kapliczka przy ul. Mickiewicza[44];
- kapliczka przy ul. 3 Maja[44];
- kapliczka przy ul. Piłsudskiego, ufundowana przez żyda Wawrzyńca Frydmana w roku 1876[46].
Struktura powierzchni
[edytuj | edytuj kod]Według danych z 2002 r.[47] Jordanów ma obszar 20,92 km², w tym:
- użytki rolne: 57%
- użytki leśne: 34%
Miasto zajmuje 3,05% powierzchni powiatu[potrzebny przypis].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Dane z 30 czerwca 2004 r.[48]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 5118 | 100 | 2662 | 52 | 2456 | 48 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
244,6 | 127,2 | 117,4 |
- Piramida wieku mieszkańców Jordanowa w 2014 roku[49].
Rozwój ludności
[edytuj | edytuj kod]Źródło[50]:
- 1564 – 270 osób
- 1728 – 500
- 1880 – 1254
- 1890 – 1262
- 1900 – 1345
- 1910 – 1511
- 1857 – 1040 mieszkańców[potrzebny przypis]
- 1870 – 1140
- 1880 – 1236
- 1890 – 1262
- 1900 – 1345
- 1910 – 1511
- 1921 – 1486
- 1931 – 3115
- 1939 – 3300
- 1946 – 2638
- 1950 – 2515
- 1960 – 3091
- 1986 – 4400
- 2002 – 5063
- 2004 – 5118
- 2011 – 5299
- 2012 – 5234
- 2016 – 5340
- 2019 – 5360
Transport
[edytuj | edytuj kod]Komunikację w okolicach i z Krakowem, Zakopanem czy Rabką zapewniają busy, a na trasie Kraków – Zakopane i Sucha Beskidzka – Nowy Sącz także linia kolejowa wraz ze stacją PKP w Jordanowie. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 28, dzięki temu przez Jordanów przejeżdżają przelotowe autobusy PKS ze Śląska w kierunku Zakopanego, Rzeszowa, Przemyśla[potrzebny przypis].
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]Szkoły znajdujące się na terenie Jordanowa[potrzebny przypis]:
- Przedszkole Miejskie
- Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Września 1939 r.
- Liceum Ogólnokształcące im. Hugona Kołłątaja
- Zespół Szkół im. bł. ks. Piotra Dańkowskiego
Sport
[edytuj | edytuj kod]W mieście działają: Ludowy Klub Sportowy „Jordan”, Uczniowski Klub Sportowy Taekwondo Olimpijskie – Podhale oraz Koło Polskiego Związku Wędkarskiego. Z Jordanowa pochodzi pilot rajdowy Szymon Gospodarczyk[51].
Ludowy Klub Sportowy „Jordan”
[edytuj | edytuj kod]Sekcja piłkarska skupia wokół siebie młodzież w czterech drużynach (ok. 90 zawodników): trampkarze, juniorzy młodsi, juniorzy i seniorzy. Klub dysponuje zmodernizowanym i odwodnionym boiskiem sportowym z dobrze rozbudowanym zapleczem socjalnym.
W sezonie 2001/2002 drużyna trampkarzy zajęła V miejsce w lidze okręgowej, natomiast drużyna juniorów I miejsce w tej samej lidze. Drużyna seniorów grająca w klasie A zajęła w sezonie 2001/2002 VI miejsce. W sezonie 2008/2009 drużyna seniorów zajęła I miejsce w klasie A Podhale i niniejszym dokonała historycznego awansu (po raz pierwszy w historii klubu i piłki nożnej w miasteczku) do Ligi Okręgowej okręgu Nowy Sącz. W sezonie 2018/19 Jordan wygrał rozgrywki podhalańskiej A Klasy i awansował do ligi okręgowej, do grupy Nowy Sącz II (Limanowa i Podhale)[52][53].
Uczniowski Klub Sportowy Taekwondo Olimpijskie – Podhale
[edytuj | edytuj kod]Uczniowski Klub Sportowy Taekwondo Olimpijskie – Podhale skupia dzieci i młodzież oraz dorosłych z terenu Podhala. Klub powstał w 2001 r. Obecnie trenuje w nim ok. 60 zawodników. Klub promuje zdrowy styl życia poprzez trening dyscypliny olimpijskiej. W sezonie 2010/2011 zawodnicy klubu startowali w międzynarodowych i krajowych zawodach sportowych. Najwyższe osiągnięcia tamtego sezonu to:
- 2 srebrne i 2 brązowe medale na Międzynarodowych Zawodach Taekwondo „Ilyo Cup 2010” na Słowacji miejsca 7 i 10 w kategorii mężczyzn oraz 8 i 9 w kategorii kobiet na III Technicznych Mistrzostwach Polski Poomsae dzieci i młodzików w 2011
- brązowy medal w konkurencji walk kobiet na Ogólnopolskiej Olimpiadzie Młodzieży – Podlaskie 2011
- złoty medal w konkurencji walk kobiet na Międzynarodowych Mistrzostwach Bydgoszcz CUP’2011.
W 2010 klub był również organizatorem seminarium treningowego z koreańskim Mistrzem Choel In Kang 6 dan. Klub organizuje też bezpłatne zajęcia w hali sportowej dla dzieci i młodzieży z Jordanowa i powiatu suskiego. Zajęcia prowadzi Artur Skwirut – trener II klasy sportowej, posiadacz czarnego pasa III Dan, kilkukrotny medalista Mistrzostw Polski oraz medalista I Olimpiady Młodzieży w 1995 r.[potrzebny przypis]
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Z uwagi na swoje położenie wśród gór i lasów Jordanów posiada charakter miejscowości wczasowo-turystycznej. Miasto stanowi dogodny punkt wyjściowy w otaczające pasma górskie. Z centrum prowadzi pięć szlaków turystycznych m.in. na Luboń Wielki i Babią Górę[potrzebny przypis].
Piesze szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]Szlaki[potrzebny przypis]:
- Główny Szlak Beskidzki: Rabka-Zdrój – Skawa st. PKP – Jordanów – Bystra Podhalańska – Okrąglica – Przełęcz Kucałowa (schronisko na Hali Krupowej) – Polica – Przełęcz Krowiarki – Babia Góra
- Lanckorona – Przełęcz Sanguszki – Bieńkówka – Koskowa Góra – Przełęcz Jabconiówka – Groń – Osielec Górny – Jordanów – Naprawa Dolna – Luboń Mały – Luboń Wielki – Rabka Zaryte
- Lubień – Klimas – Zębalowa – Krzeczów Masztelowo – Naprawa Górna – Jordanów
- Jordanów dw. PKP – Wysoka
W okolicach Jordanowa leżą miejscowości: Naprawa, rodzinna wieś Jalu Kurka, autora głośnej powieści Grypa szaleje w Naprawie, Łętownia z zabytkowym drewnianym kościołem z XVIII w. oraz wieś Wysoka z zabytkowym dworem z XVI w. W niewielkiej odległości znajduje się Babiogórski Park Narodowy. Cennym zespołem krajobrazowo – przyrodniczym jest góra Przykrzec z atrakcyjnymi punktami widokowymi na dolinę Skawy, Beskid Wyspowy, Gorce, Tatry i Pasmo Babiogórskie.
Znane osoby związane z miejscowością
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Franciszek Jeleń – prof. dr hab. urodził się 2 stycznia 1940 roku w Jordanowie. Zmarł 9 września 2021 roku. Pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Jordanowie;
- Robert K. Leśniakiewicz, badacz UFO oraz zjawisk nadprzyrodzonych, autor wielu publikacji na ten temat[54].
- Wiesław Leśniakiewicz – polski strażak, generał brygadier, w latach 2005–2008 zastępca komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej, w latach 2008–2015 komendant główny Państwowej Straży Pożarnej i szef Obrony Cywilnej Kraju, od 2023 podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w rządzie Donalda Tuska[55];
- Irena Stopa, ludowa poetka, autorka tomiku poezji ludowej Pokłosie życia oraz zbioru opowiadań góralskich Opowieści leśnej syski, a także laureatka wielu konkursów regionalnych. Wraz z rodziną była jedną z bohaterek serialu dokumentalnego Górale, emitowanego premierowo przez Polsat w latach 2018–2021 i wielokrotnie powtarzanego na siostrzanych kanałach należących do grupy Polsat Plus (m.in. Nowa TV i Polsat Play). Odcinki cyklu są również dostępne na platformie internetowej Polsat Box Go[56][57];
- Szymon Gospodarczyk – pilot rajdowy[58].
Jordanów w mediach i kulturze
[edytuj | edytuj kod]- Jordanów jest wymieniony z nazwy w Potopie Henryka Sienkiewicza[59].
- W powieści Jalu Kurka Grypa szaleje w Naprawie (I wyd. 1934 r.) część akcji rozgrywa się w Jordanowie.
- Karczma Przykiec, zlokalizowana w Jordanowie, posłużyła do nagrań w 275. odcinku serialu Detektywi pod tytułem Schronisko (ten odcinek był także kręcony w schronisku na Hali Krupowej)[60].
- Jordanów był często wspominany przez redaktora Andrzeja Zalewskiego w ramach jego audycji EkoRadio w Programie I Polskiego Radia[61].
- W roku 2013 wydana została Monografia miasta Jordanowa, autorstwa Stanisława Bednarza, prezesa Towarzystwa Miłośników Ziemi Jordanowskiej i Piotra Sadowskiego[62].
- W roku 2015 została wydana książka Życie i Zagłada Izraelickiej Gminy Wyznaniowej w Jordanowie autorstwa Grzegorza Miśkiewicza[63].
- W Jordanowie istnieje Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej[64]. W styczniu 2016 w noworocznym koncercie kolędowym tej orkiestry gościnnie wystąpiła Katarzyna Miśkowiec znana z szóstej edycji „The Voice of Poland”, a pochodząca rodem z Kojszówki, maleńkiej wioski, położonej 10 km od Jordanowa[65][66][67].
- W 2023 wydana została książka Jordanów odkrywany na nowo – wędrówki i opowieści, autorstwa Stanisława Bednarza, prezesa Towarzystwa Miłośników Ziemi Jordanowskiej[68].
Miasta i gminy partnerskie[69]
[edytuj | edytuj kod]- Gmina Miłosław
- Gmina Portoscuso (2012)
- Zuberzec (2015)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ a b c d Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 90.
- ↑ Zbigniew Anusik , Podział dawnego latyfundium kasztelana krakowskiego Spytka Wawrzyńca Jordana (1518–1568) w 1597 roku. Studium z dziejów młodszej gałęzi rodziny Jordanów herbu Trąby, „Przegląd Nauk Historycznych”, 21 (2), 2022b, s. 32 .
- ↑ Bednarz 2023 ↓, s. 11.
- ↑ Bednarz 2023 ↓, s. 14.
- ↑ Bednarz 2023 ↓, s. 15.
- ↑ a b Dz.U. z 1929 r. nr 20, poz. 184.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 105.
- ↑ a b Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 91.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 106.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 108.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 356.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 149.
- ↑ a b Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 140.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 179.
- ↑ a b Księga Uchwał Towarzystwa Gimnastycznego w Jordanowie. Paweł Matejko. Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” Gniazda: Jordanów, Sucha, Maków. Kraków 2001. Wydawnictwo Zakonu Pijarów. Nakład 300 egz.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 224.
- ↑ Wowczak 2017 ↓, s. 258–267.
- ↑ Bednarz 2023 ↓, s. 66.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 199.
- ↑ a b Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 202.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 229.
- ↑ a b Bednarz 2023 ↓, s. 19.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 222.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 266.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 263–270.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 259.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 278.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 299.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 307.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 295.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 324.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 319.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 359.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 362.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01] .
- ↑ a b c d Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 369.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 367.
- ↑ a b c d e Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 368.
- ↑ Bednarz 2023 ↓, s. 20.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 373.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 172.
- ↑ a b c Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 137.
- ↑ Bednarz 2023 ↓, s. 13.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 138.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ http://www.polskawliczbach.pl/Jordanow, na podstawie danych GUS.
- ↑ Bednarz i Sadowski 2013 ↓, s. 142.
- ↑ Szymon Gospodarczyk pojedzie na Dakarze... ciężarówką! [online], Sucha24.pl, 20 listopada 2019 [dostęp 2020-04-25] (pol.).
- ↑ Klasa A 2018/2019, grupa: Podhale [online], 90minut.pl [dostęp 2020-07-21] .
- ↑ Liga okręgowa 2019/2020, grupa: Nowy Sącz II (Limanowa-Podhale) [online], 90minut.pl [dostęp 2020-07-21] .
- ↑ WizjaNet(R), Badacz zjawisk niezwykłych [online], beskidzka24.pl [dostęp 2017-10-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-12] (pol.).
- ↑ Wiesław Leśniakiewicz - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji [dostęp 2024-11-03] (pol.).
- ↑ Jordanów: Spotkanie autorskie z Ireną Stopą [online] [dostęp 2017-10-12] (pol.).
- ↑ Znana ze szklanego ekranu Irena Stopa potrzebuje naszych głosów. Czasu jest mało [online], mamnewsa.pl [dostęp 2022-12-29] .
- ↑ Małopolanin na fińskich szutrach [online], radiokrakow.pl [dostęp 2022-12-29] (pol.).
- ↑ Henryk Sienkiewicz: Potop II [online], literat.ug.edu.pl [dostęp 2017-10-12] .
- ↑ 275 – Schronisko (2). KacperOpSuchor 2014-04-06. [dostęp 2017-10-12].
- ↑ Tomasz Wala , Jordanów. Upamiętnili dziennikarza [online] [dostęp 2017-10-12] (pol.).
- ↑ „Monografia” w Magistracie, „echo jordanowa”, 21 lutego 2014 [dostęp 2017-10-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-12] (pol.).
- ↑ Życie i Zagłada Izraelickiej Gminy Wyznaniowej w Jordanowie [online], empik.com [dostęp 2017-10-12] (pol.).
- ↑ Ochotnicza Straż Pożarna. Orkiestra dęta OSP [online], jordanow.pl [dostęp 2020-07-21] .
- ↑ Tomasz Wala , Noworoczne kolędowanie z Kasią Miśkowiec w Jordanowie [online], sucha24.pl [dostęp 2020-07-21] (pol.).
- ↑ Koncert Noworoczny Orkiestry Dętej OSP Jordanów [online], powiatsuski24.pl [dostęp 2023-01-29] (pol.).
- ↑ Kasia Miśkowiec z Kojszówki w drużynie Edyty Górniak [online], Sucha24, 12 września 2015 [dostęp 2023-01-29] (pol.).
- ↑ Jordanów hucznie obchodził 105. Rocznice Narodowego Święta Niepodległości [online], Sucha24, 13 listopada 2023 [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- ↑ Miasta partnerskie.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Bednarz , Jordanów odkrywany na nowo, Kraków: Wydawnictwo „Arkady”, 2023, ISBN 978-83-65323-64-4 .
- Stanisław Bednarz, Piotr Sadowski: Jordanów monografia miasta. 2013. ISBN 978-83-87237-89-9.
- Jerzy Wowczak , Jan Sas-Zubrzycki, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonika Kraków, 2017, ISBN 978-83-65080-63-9 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Historia Żydów w Jordanowie (portal Wirtualny Sztetl)
- Jordanów 2, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 604 .
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona