Czarny Dunajec (gmina)
| gmina miejsko-wiejska | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
2111032 | ||||
| Siedziba | |||||
| Burmistrz |
Marcin Ratułowski (2018) | ||||
| Powierzchnia |
218,34 km² | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
102,6 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
18 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
KNT | ||||
Adres urzędu: ul. Piłsudskiego 234-470 Czarny Dunajec | |||||
Położenie na mapie powiatu
| |||||
| 49°26′22″N 19°51′15″E/49,439444 19,854167 | |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Czarny Dunajec – gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Pod względem powierzchni była do czasów nadania praw miejskich największą gminą wiejską w powiecie nowotarskim.
Siedziba gminy to Czarny Dunajec.
Według danych z 2011[2] gminę zamieszkiwało 21 959 osób.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Gmina zbiorowa Czarny Dunajec została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim z obszarów zniesionego miasta Czarny Dunajec i dotychczasowej jednostkowej gminy wiejskiej Wróblówka[3].
Podczas II wojny światowej zachowała granice przedwojenne. Włączono ją do dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa (powiat Neumarkt). W 1943 roku liczyła 3416 mieszkańców[4].
Po wojnie powrócono do stanu sprzed wojny. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 2 gromad: Czarny Dunajec i Wróblówka[5]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[6], a jej obszar podzielono na gromady Czarny Dunajec i Wróblówka[7].
Gminę Czarny Dunajec reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w zupełnie innej, wielokrotnie więkzej odsłonie w powiecie nowotarskim w woj. krakowskim[8]. Objęła 10 sołectw: Czarny Dunajec, Dział, Koniówka, Odrowąż, Piekielnik, Pieniążkowice, Podczerwone, Podszkle, Wróblówka i Załuczne (a więc dawną gminę Czarny Dunajec, prawie cały obszar dawnej gminy Odrowąż oraz częściowo gminy Chochołów (Podczerwone)[9].
1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. nowosądeckim[10].
15 stycznia 1976 zniesiono sąsiednią gminę Ratułów, a jej obszar (sołectwa Ciche, Czerwienne, Nowe Bystre, Ratułów i Stare Bystre) włączono do gminy Czarny Dunajec[11].
1 lipca 1977 od gminy Czarny Dunajec odłączono sołectwo Nowe Bystre, włączając je do nowo utworzonej gminy Tatrzańskiej. Równocześnie do gminy Czarny Dunajec włączono sołectwo Chochołów ze zniesionej gminy Kościelisko-Witów[12]. Odtąd gmina Czarny Dunajec obejmuje największy obszar historycznie, bo aż 15 sołectw: Chochołów, Ciche, Czarny Dunajec, Czerwienne, Dział, Koniówka, Odrowąż, Piekielnik, Pieniążkowice, Podczerwone, Podszkle, Ratułów, Stare Bystre, Wróblówka i Załuczne.
W 1999 roku gmina powróciła do powiatu nowotarskiego w nowo utworzonym województwie małopolskim[13].
4 lutego 2021 radni gminy Czarny Dunajec zdecydowali o przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami w sprawie przywrócenia Czarnemu Dunajcowi statusu miasta[14]. Konsultacje odbędą się pod koniec lata 2021[15]. 8 lipca 2021 gmina rozpoczęła kampanię informacyjną na ten temat[16]. Konsultacje potrwają 1-30 września 2021, a zagłosować będą mogli wszyscy mieszkańcy od 13 roku życia[17]. Spośród 19 153 uprawnionych do głosowania, w konsultacjach ważny głos oddały 5834 osoby (frekwencja 30,46%). Za nadaniem statusu miasta Czarnemu Dunajcowi oddano 3954 głosy (67,8% ważnych głosów), przeciwko było 1107 osób (19%), a 773 mieszkańców gminy wstrzymało się (13,2%). W Czarnym Dunajcu w konsultacjach oddano 1266 ważnych głosów, z czego 733 (57,9%) uczestników konsultacji opowiedziało się za nadaniem statusu miasta, 472 (37,3%) było przeciwnych, a 61 (4,8%) wstrzymało się od zajęcia jednoznacznego stanowiska[18]. odczas sesji w dniu 14 lutego 2022 Rada Gminy Czarny Dunajec podjęła uchwałę o wystąpieniu z wnioskiem o nadanie statusu miasta miejscowości Czarny Dunajec[19][20]. Ostatecznie Czarny Dunajec status miasta odzyskał 1 stycznia 2023, a gmina Czarny Dunajec zmieniła charakter z gminy wiejskiej na gminę miejsko-wiejską[21].
Struktura powierzchni
[edytuj | edytuj kod]Według danych z roku 2007[22] gmina Czarny Dunajec ma obszar 218,34 km², stanowi 14,81% powierzchni powiatu, w tym:
- użytki rolne: 74%
- użytki leśne: 15%
Demografia
[edytuj | edytuj kod]| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 21 959 | 100 | 11 191 | 51,0 | 10 768 | 49,0 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
97 | 49 | 47,3 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Czarny Dunajec w 2014 roku[23].
Sołectwa
[edytuj | edytuj kod]Chochołów, Ciche, Czarny Dunajec, Czerwienne, Dział, Koniówka, Odrowąż, Piekielnik, Pieniążkowice, Podczerwone, Podszkle, Ratułów, Stare Bystre, Wróblówka, Załuczne.
Miejscowości bez statusu sołectwa: Brzuchacze, Chraca, Górny Młyn, Szeligówka.
Wójtowie
[edytuj | edytuj kod]- Józef Babicz (2002–2018)
- Marcin Ratułowski (2018 – nadal)
Sąsiednie gminy
[edytuj | edytuj kod]Biały Dunajec, Jabłonka, Kościelisko, Nowy Targ, Poronin, Raba Wyżna, Szaflary. Gmina sąsiaduje ze Słowacją.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31.12.2019. GUS, 2020. [dostęp 2020-01-21].
- ↑ a b [http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LUD_bilans_ludnosci_31-12-2011.xls Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność w gminach według stanu w dniu 31.12.2011 r. bilans opracowany w oparciu o wyniki NSP’2011=GUS]. [dostęp 2012-08-13]. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 594
- ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Uchwała Nr 27/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu nowotarskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 17 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 50)
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr XVIII/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie krakowskim oraz ustalenia siedzib gminnych rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 grudnia 1972 Nr 18, poz. 268).
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
- ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 20, poz. 82
- ↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603)
- ↑ Czarny Dunajec chce znowu być miastem. Zdecydują mieszkańcy
- ↑ “Czarny Dunajec chce się bardzo mocno rozwijać”. Stąd starania o odzyskanie praw miejskich
- ↑ Warto być miastem. Fakty, a nie plotki
- ↑ Czarny Dunajec chce być miastem. Teraz czas, by mieszkańcy powiedzieli, czy chcą takich zmian
- ↑ Wyniki konsultacji
- ↑ Uchwała XLII/418/2022
- ↑ Głosowanie Czarny Dunajec. Dwóch radnych nie oddało głosu mimo obecności na sesji
- ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 1597.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Gmina Czarny Dunajec w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalny System Informacji Przestrzennej Gminy Czarny Dunajec. czarny-dunajec.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-16)].
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Integralne części miejscowości |
|
