Przedmiotem wynalazku jest zawór termostaty¬ czny, zwlaszcza do regulacji przeplywu osrodka chlodzacego w ukladzie chlodzenia silnika o we¬ wnetrznym spalaniu.Znany jest zespól zaworu tego typu zawieraja¬ cy pierscieniowy korpus, element termostatyczny skladajacy sie zasadniczo z cylindrycznej zamknie¬ tej metalowej puszki wypelnionej substancja o roz¬ szerzalnosci termicznej, do jednego konca której to puszki wchodzi wspólosiowo ruchomy trzpien, grzybek zaworu w postaci pierscieniowej tarczy zamontowanej ma powiekszonej posredniej czesci puszki wspólpracujacy z gniazdem zaworu utwo¬ rzonym w korpusie, przy czym grzybek ma ogra¬ niczona mozliwosc ruchu w kierunku tego konca puszki, z którego wystaje mchomy trzpien, sru¬ bowa sprezyna obejmujaca czesc puszki i usytuo¬ wana pomiedzy grzybkiem zaworu a poprzeczka posiadajaca lezace naprzeciw sielbie i odwrotnie uksztaltowane wystajace czesci, które podparte sa w odpowiednich nadiewach lezacych naprzeciw siebie, rozciagajacych sie poosiowo i utworzonych na korpusie zaworu.Zespól zaworu moze miec obudowe tworzaca korpus zaworu d wyposazona w zewnetrzny kol¬ nierz przystosowany dó zamocowania do scianki wydrazonego zbiornika tworzacego czesc ukladu chlodzenia silnika, przy czym kolnierz posiada pierscieniowe gniazdo zaworu na swym wewne¬ trznym obrzezu.Pierscieniowy korpus zaworu wyposazony jest na koncu przeciwnym do tego, na którym znajdu¬ je sie gniazdo zaworu, w element oporowy z wy¬ konanym w nim wybraniem znajdujacym sie na- przeciw otworu pierscieniowego korpusu zaworu i usytuowanym wspólosiowo z gniazdem zaworu* Element oporowy moze wystawac ze srodka ja¬ rzma lub wieszaka przylaczonego do pierscienio¬ wego korpusu zaworu lub bedacego jego inte- io gtralna czescia, lub tez moze miec postac madlewu w rurowym laczniku tworzacym przedluzenie pier¬ scieniowego korpusu.Lezace naprzeciw siebie nadlewy korpusu zawo¬ ru rozciagaja sie w kierunku wzdluznym, równo- legie do osi gniazda zaworu, od powierzchni pier¬ scieniowego korpusu zaworu przeciwnej, do tej, na której znajduje sie element oporowy. Nadlewy te, w poblizu swoich swobodnych konców, pod¬ trzymuja przeciwlegle czesci wystajace poprzeczki, które usytuowane sa protopadle do osi zaworu i posiadaja centralna kryze dla slizgowego prowa¬ dzenia puszki elemenjtu termostatycznego, a po¬ przeczka takze jest wyposazona w gniazdo dla oparcia i centrowania sprezyny otaczajacej pusz- » ke, która to sprezyna dzieki temu dociska grzybek do gniazda w korpusie zaworu.Zgodnie z wynalazkiem opracowano odmienna konstrukcje zaworu termostatycznego, w którym przeciwlegle czesci wystajace poprzeczki umiesz- czone sa w poprzecznych irowkach lezacych na- 86283w przeciw siebie, wykonanych w odpowiednich mad- lewach pierscieniowego korpusu .zaworu. Rowki te posiadaja wystarczajaca szerokosc dla pomieszcze¬ nia czesci wystajacych poprzeczki. Kazda -czesc wystajaca wyposazona jest w prosty kolnierz wzdluz jednej krawedzi rozciagajacej sie w kie¬ runku 'gma&zda zaworu i w wystajacy jezyk na przeciwleglej krawedzi dla unieruchomienia po¬ przeczki w rowkach, a oba kolnierze znajduja sie po przeciwleglych stroniach wzdluznej, srodkowej plaszczyzny poprzeczki ] *Piraedn3iDt wynalazku uwidoczniony jest w przy¬ kladzie' wykonania na rysunku, na którym fig. 1 — przedstawia zawór termostatyczny w przekro¬ ju II—H z jftg^^J^g. % — zawór term'Ostatyczny w /widoku?, z gócy^ Lg. 3 — zawór termostatyczny w przekroju III—Il| z fig. 1, fig. 4 —¦ zawór ter¬ mostatyczny widziany w kierunku strzalki'IV z fig* X*Jz&* S &-*sklaidowa czesc zawoiru w powie- jfcaahriuf-iftgr jjfcjb- sifcladowa czesc zaworu w prze¬ kroju VI—VI z fig. 5, fig. 7 — skladowa czesc zawoiru w przekroju VII—VII z fig. 5, fig. 8 — czesc skladowa zawoiru z fig. 5 w widoku z przo¬ du, fig. 9 — czesc skladowa zaworu z, fig.,: 5 w widoku z tylu i fig. 10 — skladowa czesc zawo¬ ru w przekroju X—X z fig. 9.Herscieniowy_,posredni korpus 1 obudowy ter- . mostatycznego zaworu posiada pierscieniowy ze¬ wnetrzny kolnierz 2 przystosowany do zamocowa¬ nia na wydrazonym zbiorniku, niepokazanym na rysunku, lub na kanale tworzacym czesc Hikladu chlodzenia silnika o" wewnetrznym spalaniu, który tez nie jest pokazany na rysunku.W korpusie 1 uformowane jest stozkowe gnia¬ zdo. 3, na którym spoczywa pierscieniowy grzy¬ bek 4, Korpus 1 jest wykonany jako jednoczescio¬ wy odlew posiadajacy rurowy lacznik 5 pochylo¬ ny pod katem okolo 45° do plaszczyzny pierscie¬ nia 2 i zewnetrzne zebro usztywniajace 6 w pla¬ szczyznie osi lacznika 5. Wewnatrz lacznika 5 wy¬ konany jest nadlew 7, iprzy iczym nadlew 7 po¬ siada nieprzelotowy otwór wspólosiowy z gnia¬ zdem 3 zaworu. Trzpien 8 wystajacy z koncowej czesci 9' cylindrycznej puszki termostatyczmego ele¬ mentu umieszczony jest slizgowo w nieprzeloto¬ wym otworze.Puszka elementu termostatycznego wypelniona jest substancja charakteryzujaca sie rozszerzalnos¬ cia termiczna, posiada posrednia czesc 9" o wiek¬ szej srednicy tworzaca pierscieniowe odsadzenie, do którego dociskany jest grzybek. 4 dzialaniem sprezyny srubowej 10. Sprezyna 10 otacza czesc 9'" cylindrycznej puszki, która to czesc znajduje sie po przeciwnej stnonie powiekszonej czesci 9" anizeli trzpien 8.Jako integralna czesc korpusu 1 wykonane sa dwa lezace naprzeciw siebie nadilewy 11, które rozciagaja sie równolegle do osi gniazda 3 po przeciwnej stronie korpusu 1 anizeli madlew 7.Nadlewy 11, w poblizu swych swobodnych kon¬ ców, wyposazone sa w poprzecznie nówki znajduja¬ ce sie naprzeciw siebie, w które wchodza przeci¬ wne konce poprzeczki 12. Poprzeczka 12 dziala ja¬ ko oparcie dla sprezyny 10 dociekajacej grzybek 4 oraz jako prowadnica wspólpracujaca z czescia 9" puszki elementu termostatycznego.Os rurowego lacznika 5 lezy w plaszczyznie osi - puszki elementu termostatycznego i tworzy kat mniejszy od 90° z plaszczyzna symetrii S-S nad- lewów 11; 40 45 50 55 60 65 Poprzeczka 12 wykonana jest z plaskiego mate¬ rialu metoda obróbki plastycznej i posiada po¬ srednia czesc 13, której -szerokosc jest wieksza od srednicy sprezyny 10 dla umozliwienia oparcia dla tej sprezyny, oraz dwie ; przeciwnie sobie wystaja¬ ce czesci 14 i 14', których szerokosc jest nieznacz¬ nie wieksza od szerokosci nadlewów 11. Czesc po¬ srednia 13 posiada centralnie usytuowany okragly otwór 15, który jest okreslony przez wewnetrzny osiowo rozciagajacy sie kolnierz 16 skierowany ku grzybkowi 4 i przeznaczony do wzmocnienia po¬ sredniej czesci 13 i do prowadzenia czesci 9" pu¬ szki termostatycznego elementu. <2zesc- posrednia 13 posiada prostoliniowe pozio¬ me krawedzie 13' i 13" równolegle do wzdluznelj plaszczyzny srodkowej poprzeczki 12, które to kra¬ wedzie, za posrednictwem zakrzywionych krawe¬ dzi 17 uwidocznionych na, fig. 9 i posiadajacych wspólny srodek krzywizny scisle odpowiadajacy srodkowi otworu 15, polaczone sa z zewnetrznymi równoleglymi, prostoliniowymi krawedziami wysta¬ jacych czesci 14, i 14'.Zakrzywione krawedzie 17 i iprostollnilowje kra¬ wedzie wystajacych czesci 14 i 14' sa tak odgiete ze tworza po kazdej strome poprzecznej srodkowej plaszczyzny poprzeczki 12 dwa lezace naprzeciw siebie kolnierze usztywniajace 18 i 19 rozciagaja¬ ce sie w tym samym kierunku co kolnierz 16, rów¬ nolegle do osi otworu 15.Kolnierze 19 usytuowanie po przeciwnych stro¬ nach wzdluznej srodkowej plaszczyzny VI—VI po¬ przeczki 12, tak jak na fig. 5, koncza sie w pew¬ nej odleglosci od odpowiednich zewnetrznych kon¬ ców wystajacych czesci 14, 14' poprzeczki 12, któ¬ re tg konce tworza jezyki 20, usytuowane w tej samej plaszczyznie co posrednia czesc 13 i sa od¬ dzielone od przylegajacych konców odpowiednich kolnierzy 19 szczelinami 21, jak na fig. 9, któ¬ ryeh. dlugosc odpowiada grubosci kolnierzy 19.Fragmenty poprzeczki 12 pomiedzy kolnierzem 16 i koncami wystajacych czesci 14, 14' posiadaja wzdluzne wglebienia 22 o malej glebokosci w po¬ równaniu do ich szerokosci dla dalszego uszty¬ wnienia poprzeczki 12. Dlugosc poprzeczki jest równa odleglosci pomiedzy podstalwami dwu row¬ ków usytuowanych naprzeciw siebie w poblizu swobodnych konców nadlewów 11. 'Szerokosc ka¬ zdego rowka w kazdym madlewie 11 jest co naj¬ mniej równa odleglosci, która dzieli zewnetrzna powierzchnie poprzeczki 12 w obszarze odpowied¬ niego wglebienia 22 od swobodnych konców kol¬ nierzy 18 i 19v które wystaja z przeciwleglej po¬ wierzchni poprzeczki 12, tak jak to uwidoczniono na fig. 7, 8 i 9.Kazdy z konców wystajacych czesci 14 i 14', pa¬ trzac z góry zgodnie z fig. 5 i 9, posiada zarys zawierajacy prostoliniowy fragment 23 rozciaga¬ jacy sie od odpowiedniego kolnierza 18 az do86283 6 wzdluznej srodkowiej plaszczyzny VI—VI poprzecz¬ ki 12, zakrzywiony wypukly fragment 24, którego srodek krzywizny jest jednoczesnie srodkiem otwo¬ ru 15, przy czym zakrzywiony fragment 24 roz¬ ciaga sie od srodkowej plaszczyzny VI—VI do swobodnego konca odpowiedniego jezyka 20.Podczas montazu zaworu termostatycznego je¬ den koniec sprezyny 10 umieszcza sie wokól pier¬ scieniowego kolnierza 16 a czesc 9" puszki ter¬ mostatycznego elementu umieszcza sie w otworze . Poprzeczka 12 ulokowana jest poprzecznie lub prawie poprzecznie w odniesieniu do plaszczyzny symetrii S-S nadlewów 11 i w odniesieniu do kolnierzy 16, 18 i 19 oraz trzpienia 8 elementu ter¬ mostatycznego zwróconego ku nieprzelotoiwemu ot¬ worowi w wewnetrznym nadiewie 7 runowego lacznika 5, jak to widac na fig. 4.Trzpien 8 znajduje sie w slepym otworze i przy poruszaniu sie poprzeczki 12 w kierunku madlewu 7 sprezyna 10 naciska na grzybek 4 przenoszony przez czesc 9" puszki elementu termostatycznego.W momencie gdy wystajace czesci 14 i 14' znaj¬ duja sie w jednej plaszczyznie z irowkami po¬ przecznymi w nadlewach 11, poprzeczka 12 jest obracana w kierunku strzalki 25, zgodnie z fig. 4, aby wystepy 14 i 14' mogly znalezc sie w row¬ kach przeciwleglych nadlewów 11. Wchodzenie tych wystepów do rowków nadlewów 11, ulatwio^ ne dzieki szczególnej budowie wyzej opisanych konców wystepów 14 i 14', konczy sie gdy kolnie¬ rze 18 zetkna sie z czesciami odpowiednich po¬ ziomych brzegów nadlewów 11 usytuowanych za¬ raz powyzej odpowiednich rowków.Poprzeczka 12 moze byc wtedy uniemchomiona, bedac calkowicie usunieta, za pomoca zagiecia ka¬ zdego jezyka 20 w kierunku kolnierzy 19. Unie¬ ruchamiajac w ten sposób poprzeczke 12 w nadle¬ wach 11 zabezpiecza sie element termostatyczny przed nieumiejetnym maniipuilowianiem po jego za¬ montowaniu. Jest rzecza zrozumiala, ze szczególy przykladu wykonania wynalazku moga sie róznic od siebie byleby nie odbiegaly od istoty wyna¬ lazku.Na przyklad pierscieniowy korpus 1 nie musi posiadac rurowego lacznika 5. W tym przypadku niadJew 7 bedzie utworzony za pomoca srodkowe¬ go zgrubienia uksztaltowanego na szczycie jarzma czy tez wieszaka ponad korpusiem 1 i wykona¬ nego z pojedynczego kawalka lub tez przytwier¬ dzonego do tego korpusu.Gniazdo 3 wspólpracujace z grzybkiem 4 moze byc korzystnie wykonane w pierscieniowej wklad¬ ce z twardszego materialu, np. z takiego z ja¬ kiego wykonana jest obudowa, umieszczonej i od¬ powiednio zamocowanej w pierscieniowym wgle¬ bieniu wykonanym w korpusie 1 lub bezposred¬ nio w wewnetrznym obrzezu kolnierza 2. PL