PL156689B1 - Method for manufacturing dextrorotatory -(4,5,6,7-tetra-hydro)3,2-c(tienopyridyl-5)(2-chlorphenyl) methyl acetate - Google Patents

Description

@ OPIS PATENTOWY © PL © 156689 © Bl \”7 Numer zgłoszenia: 270677

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (3) Data zgłoszema: 16·⁰²·1988 © IntCl^5:

C07D 495/04 izmiom g g ó l o

Sposób wytwarzania nowego prawoskrętnego izomeru a-/4,5,6,7-tetrahydro [3,2-e] tienopirydylo-5/ ^-chlorofenylo/octanu metylu

Pierwszeństwo:

17.02.1987.FR,8702025 27.11.1987.FR,8716516

Uprawniony z patentu: Sanofi, Paryż, FR

Pełnomocnik:

PATPOL Spółka z o.o., Warszawa, PL

Zgłoszenie ogłoszono:

08.12.1988 BUP 25/88

O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.04.1992 WUP 04/92

PL 156689 Bl \ 1. Sposób wytwarzania nowego prawo- cooch₃ skrętnego izomeru a-(4,5,6,7-tetrahydro[3,2c]tienopirydylo-5)(2-chlorofenylo)octanu me- Ug tylu i jego farmaceutycznie dopuszczalnych soli, znamienny tym, że racemiczny σ-(4,5,6,7- wzór 1 tetrahydro/3,2-c/tienopirydylo-5X2-chlorofenylo) octan metylu przeprowadza się w sól za pomocą kwasu optycznie czynnego w rozpuszczalniku, przeprowadza się sukcesywną krystalizację soli do uzyskania produktu o stałej zdolności skręcania, po czym uwalnia się izomer prawoskrętny z jego soli za pomocą zasady i ewentualnie przeprowadza się go w sól za pomocą kwasu dopuszczalnego farmaceutycznie.

WZOR 2i

SCHEMAT 1

SPOSÓB WTrfARZANIA NOWEGO PRAWOSKRĘTNEGO IZOMERU O -/4,5,6,7-TETFAHYDRO /3,2-q/tiENOPIRYDYIO-5//2-CHLOROFENYIjO/OCTANU METYLU

Claims (4)

Zastrzeżeni—- patentowe

1. Sptsób wytwarzania nowego prawoskrętnego izomeru cC -/4,5,6,7-tetrahydro/3,2-c/tienopirydylo-5//2-chltroie*iylt/tcta_t'_; aetyl.i i jego soli, óarnace itycznie dopuszczalnych, znamienny ty rn, że racemiczny có -/4,5,6,7-tetrahydro/3,2-q7-tienopirydylo-5/ /2-chl3rofenylo/octan metylu przeprowadza się w sól za pomocą kwasu optycznie czynnego w rozpuszczalniku, przeprowadza się sukcesywną krystalizację soli do uzyskania produkt i o stałej zdolności skręcania, po czym uwalnia się izomer prawoskrętny z jego soli za pomocą zasady i ewent.jalnie przeprowadza się go w sól za pomoc·: kwasu dopuszczalnego farmaceutycznie.

- 2% wagowych enancjomeru 1 j w enancjomerze 1^,

2. Sposób według zastrz. 1, z n a m i e u n y ty .:i, ly stosuje się lewoskrętny kwas 10-kamfosulfonowy.

znamienny że jako kwas optycznie czynie krystalizacje prowadzi się że reakcję przeprowadzania tym,

3. Sposób według zastrz. 1, w acetonie.

4. Sposób weeiług zastrz. 1, w sól prowidzi się w acetonie.

5. Sposób weeiług zastrz. 1, znamienny tym, znamienny tym, że jako kwas farmaceutycznie dopuszczalny stosuje się chlorowodór, kwas siarkowy, bromowodór lub kwas taurocholowy.

Przedmiotem w^lazku jest sposób stwarzania nowego prawoskrętnego enanc^omeru oć-/4,5,6,7-tetrahydro/3,2-c7t ienopirydylo-5/ /2-chlorofenylo/octanu mt^lu.

Związek otrzn nwassy sposobem widług w^i^^Lażku odpowiada wzorowi 1, w którym atom węgla C oznacza węgiel asymetryczny. W istocie wzór ten przedstawia zarówno cząsteczkę prawskręt ną jak i jej enancjomer lewoskrętny. Poniżej enancjomer prawo skrętny oznaczony będzie 1^, zaś enancjomer lewoskrętny

Mieszanina racemiczna, odpowóadająca wzorowi 1 opisgia została we francuskim opisie patentowym nr 2 530 247 oraz w przykładzie I polskiego opisu patentowego nr 142 2','2,

Jednakże nigdy dotychczas nie ·ayd:aorzoto, nie wyodrębniono ani r.ie opisano enancjo!ieru prawoskrętnego w postaci samodzielnego zw.ązku; nie można więc byłe nigdy nawet oznaczyć ani zbadać jego właściwości. Nif^^ąt^l-iwie więc prawoskrętny enancjomer jest związkiem nowym, tym bardziej, że zupełnie nieoczekiwanie stwierdzono, po otrzymaniu sposobem według wyralazku prawoskrętnego enancjomeru i^ w czystej postaci, że enancjoBer ten wykazuje silne działanie przeciw agregacji płytek, podczas gdy enancjomer lewoskrętny jest całkowicie nieaktywny. Ponadto, nowy prawoskrątny enancjomer jest znacznie rannej toksyczny niż lew/oskrętny enancjomer. ^^łkowwi^^e inne właściwości chemiczne i farmakologiczne prawoskrętnego izomeru w porównaniu do lewoskrętnego izomeru i do znanej mieszaniny racemicznej były rajzupełniej nieoczekiwane. Nie było żadnych podstaw do przewidywania, aby właściwości chemiczne i farmakologiczne dwóch enancjomerów /prawo- i lewoslkętnego/ miały być różne. Było też absolutnie niemożliwe przew/idzenie, że różnica ta będzie tak korzystna dla jednego z izomerów, tak pod względem wskaźnika terapeutycznego jak i pod względem działań ubocznych związku.

Poniżej w opisie podano dane doświadczalne, potwierdzające fakt, że nowy prawoskrętny enancjomer jest jedynym aktywnym izomerem oraz, że jest on rannej toksyczny niż izomer lewoskrętny.

156 689

Zdolność skręcania związku zależy od rozpuszczalnika, w którym jest mierzona i od stężenia związku w tym rozpuszczalniku. Izomer prawoskrętny otrzmmywany sposobem według wynalazku jest prawoskrętny w roztworze w meeanolu.

Jy.nalazek dotyczy również sposobu wtwarzania soli addycyjnych związków o \wor'ze z organicznymi lub nieorganicznymi kwasami dopuszczałnymi farmaceutycznie.

Związek 1_d m postać oleju, podczas gdy jego chlorowodorek na postać białego proszku. l'a ogół, produkty w postaci olejów są trudne do oczyszczania i korzystnie do sporządzania kompooyyci farmaceutycznych stosuje się produkty krystaliczne, które można oczyszczać przez rekrystalizację.

Stwierdzono jednakże, że w niektórych przypadkach pewne sole związku id wyrącają się na ogół w postaci amorficznej i/lub są higroskopijne co powwduje, że praca z nimi na skalę przemysłową wymaga ostrożności. Dlatego sporządza się sole z krasami karboksyoovymi i sulfonowymi tradycyjnie stosowanymi w farmacji takimi jak kwas octowy, benzoesowy, fumarowy, maleinowy, cytrynowy, winowy, gentyzynowy, eetanosulfonowz, etanosufrooowy, benzenosuifonowy i laurylosulf Mowy, jak również sól krasu dobesilioowego /t.t.70°C/ i sól krasu p-tolue.nosulfonowego /t.t. 51°C/, których oczyszczanie, jak stwierdzono, należy prowadzić bardzo ostrożnie.

Wśród soli kwasów organicznych i nieorganicznych prawoskrętnego izomeru związku o wzorze 1^, stwierdzono, że te sole, które łatwo krystalizują, nie są higroskopijne i są dostatecznie rozpuszczalne w wdzie, dlatego stosowanie ich jako główny składnik czynny leków jest szczególnie korzystne.

Tak więc niniejszy ^mlazek dotyczy szczególniej rarododiarczanu, tauΓOchdlaiu i brocowodorku prawoskrętnego enancjomeru ¢(-/4,5,5,6-titΓahydΓo/3,2-c/tienopiΓydzlo-5/2-chldrofenylo/ octanu metylu.

Sole te sporządza się w sposób klasyczny działaniem odpowwadającego krasu na zasadę w roztworze w rozpuszczalniku, z którego sól wytrąca się spontanicznie lub po dodaniu nierozpuszczalnika.

Prawoskrętny izomer c£ -/4,5,6,7-ittΓaZydΓo^3,5-<ϊ/tiedopiz}rtiylo-5//2-chlcΓofeiylo/octanu metylu sporządza się przez przeprowadzanie w sól związku racemicznego za pomocą kwasu optycznie czynnego w rozpuszczalniku, sukcesywną krystalizację soli do otrzymania produktu o stałej zdolności skręcania i następne vtyoddębnienie izomeru prawoskrętnego z soli za pomocą zasady i ewentualne przeprowadzenie w sol izomeru prawoskrętnego Z3 pomocą kwasu dopuszczalnego farmaceutycznie. Jako kwas optycznie czynny korzystnie stosuje się lewoskrętny kwas 10-kaefosulfonowz· Do przeprowadzania w sól i krystalizacji można stosować jeden rozpuszczalnik. W tym przypadku bardzo dogodnym rozpuszczalni^em jest aceton.

Chiralr.y, lewoskrętny kwas 10-kaeeΓosulfonowz o wzorze 2^ poddaje się reakcji w rozpuszczalniku obojętnym z mieszaniną racemiczną o wzorze 1 według schemtu 1. Przeprowadzanie w sól można przeprowadzać w rozpuszczalnikach takich jak alkohole, ketony, dwrraeeyloformaeid Sol wtrąca się spontanicznie skąd jest wyodrębniana po powiększeniu się kryształów lub przez odparoranie rozpuszczalnika. Poiwtaje mieszanina dwóch diasteΓOlioemerów o wzorze 3a. Przez sukcesywną krystalizację z rozpuszczalnika takiego jak aceton wytrącony osad wzbogacony jest w sól prawoskrętnego izomeru związku o wz^crze 1. Po każdej rekrystalizacji mierzy si^ę zdolność skręcanira /οίΎ^θθ wtrąconego osadu w temperaturze ²0°C w metanolw w stężeniu 1,5 - 2 g/litr. Gdy /a£ ' % nie ulega już zmianom uralnia się z soli 3a zasadę o dziaŁaneem zasady takiej jak w^c^c^rOwę^JLan sodu lub potasu w środowisku wodnym, w temperaturze 5-2O°C.

Odparowanie przesączu z pierwszej rekrystalizacji 4 /patrz schemat 4/ po odsączeniu kryształów wtrąconej soli o wzorze 3a, da je mieszaninę wzbogaconą w sól ^a^joma^ 1g.

Zalkalżzowanie tej mieszaniny soli diasteiooZoemeΓycznych za pomocą słabej zasady takiej jak.wodorowęglan sodu lub potasu w roztworze wodnym, w temperaturze 5-20°C, prowadzi do mie szaniny dwóch enancjomerów 1d i 1^, Obogaconej w enancjomer lewoskrętny 1^.

156 689

Przeprowadza się reakcję mieszaniny 1 wzbogaconej w enancjomer 1 z prawskrętnym kwasem iC-kamfosulfonowym oznaczanym dalej 2^ w rozpuszczalniku weedług schematu 2.

Otrzymaną krystaliczną mieszaninę soli diasteroożoomerycznych 3b rekrystalizuje się w 2C acetonie aż do uzyskania stałej zdolności skręcania [q wytrąconego osadu. Tak jak poprzednio, po każdej rekrystalizacji oznaczano zdolność skręcania ZOĆ/j^ diastereoizom.erycznej soli o rac^irze 3b.

'..'yod rębnia nie diasterooifomeru z jggo soli preepocwadza się z.aa.ym spoobbern tak jak w przypadku związku 1j.

Lewookrętny kwas iO-kamlosulfonowy 2^ może być otrzymany z dostępnego .w handlu 1C-kamlosulfonia.nu amonu o wzorze 5 według schematu 3. Roztwór wodny soli amonowej o worze 5 chromtografuje się na żywicy Arnmerlite IRN-77. Po liofilizacji eluatu odzyskuje się kwas iO-kamlosulfonowy o wzorze 2^.

Zestawienie etapów sposobu według -wynalazku przedstawiono na schemacie 4.

Każdy z enaocjoebróww l^i 1^ można przeprowadzać w sól znanymi sposobami: na przykład chlorowodorki sporządza się przez dodawanie roztworu gazowego chlorowodoru w eterze etylowym do roztworu związku lub 1 w eterze etyoQwy^rm.

Ozraczanie czystości boancjfmer^yczoej enaocjoeeΓu prawoskrętnego /1^/ i lewoskrętnego /1y. Stosowano dwie metody:

- spektroskopową NMR protonu w chiranym połączeniu z pierwiastkemm ziem rzadkich,

- w/sokocćś.nieniową chromaogralię cieczową z wykozys taniem chiralnej lazy stacjonarnej, a/ Spektroskopia NMM protonu w chirannym połączeniu z pierwiastkema ziem rzadkich.

Czysto^ść enancjoeeΓ^yczo^ą /czysto^ opt^ycrną/ oznaczono za pomocą spektroskopii. MR^H 6C Hz, w obecnego chiralnego kompleksu pierwiastka ziem rzadkich metodą opisaną przez G.K. Whitesidesa i wsp. /j.Am.Chem.Soc. 1974, 96, 1C38/.

W produkcie racemicznym o wzorze 1, wadór przyłączony do cen.trum asymeerii w pozycji oC^gru^py es-trowej ^pojawia się ja^ko swglet ^/przesunięcie chemiczne & = ^4,87 ^ppm w CDCl^j jako rozpuszczalniku/. Połączenie z kompleksem ziem rzadkich Eu/tlc/^ /tri//trljfluc^rmietylo-3ihydΓoksymetyieoo/-d-ia^eff ran europu /111/ J w sondzie zwierającej roztwór racem.cznego związku o morze 1 w CDDCj prowadzi do pfdwofenia początkowego singletc do dwóch dobrze oddzielonych od siebie singleóów odpowladających protonowi każdego z dwóch enancjomerów /1,/ i /1|/. Dla stosunku molowego kompleks ziem rzadkich /związek o worze 1 wynoszącego C,4 rozdzielenie między dwoma singletami wmosi 6 Hz.

Z każdym z dwóch sporządzonych bOiocjomerów /1^/ i /ł-J postępuje się tak samo jak z produktem racemicznym o wzorze 1. Naasłabsze przemieszczenie chemiczne odpowiada protonowi enancjomeru prawoskrętnego /1^/ a największe przemieszczenie chemiczne enancjomeru lewo skrętnego /ψ/.

Dokładność metody oznaczono porównując widna NMR /6C Ht.! otrzymane z lub bez połączenia z kompleksem ziem rzadkich dla każdego z dwóch enaocjoebrów /1^/ i fty/ czystych lub w mieszaninie z wrastającymi ilościami drugiego enancjomeru. Stwierdzono, te mooliwe byłoby łatwe wykrycie powyżej 5% Ulgowych jednego bnaocjomeΓu w meszaninie z drugim, b/ Wysifofiśnibniowa chromtogralia cieczowa z wykorzystaniem chóralnej lazy stacjonarnej.

3a<dłnia prowadzono z pomocą chromarfraiii cieczowej HP-1C84 z wykorzystaniem detektora UV przy 215 nm. Chiralną lazą stacjonarną była krzemionka DEAE /1C mikrometrów/ szczepiona kwasem 1-cC -glikopfreeinowym /C,4 x 1CC mm/ /Enantiopac R-KB/. Fazę ruchomą stanowiła mieszanina buioru fosfoiofowego /NaHjPO^/.NagHPO^/ - 8 mmmm, zawierająca C,1 mm z NaCl, doprowadzona do pH 7,4 i zawierająca 15% objętoścoowych izopropanolu. Przepływ ustalono na C,3 ml/minutę a temperaturę kolumny utrzymywano w zakresie 18 - 2O^oC.

W tych wrunkach cras retencji boaocjfmeru prawoskrętnego wyroo-iŁ 45 minut a czas retencji boaocjoeeru iewoskrętnegf 1 wynosł 35 minut.

Dokładność oznaczenia czystości optycznej dwóch eoiocjoeeΓÓw ustalono chromtogralując każdy r dwóch sporządzonych eoancjombΓÓw 1 i bądź samych, bądź w mieszaniiaie ze wzra156 689 stającymi ilościami drugiego enancjoneru. Stwierdzono, że można z łatwością wykryć:

- 4% wagowych enancjomeru 1^ w -ernincjomerze 1 .

W tych warunkach można przypuszczać, że czystość optyczna dwóch enancjomerów i otrzymanych według przykładów wynosi co najmniej 96% dla enancjoneru prawoskrętnego i co najmniej 98% dla enancjomeru lewoskrętnego 1^.

Badania larmakologiczr.e. Działanie przeciwagregujące i toksyczność nowych związków porównano z działaniem mieszaniny racemicznej opisanej we francuskim opisie patenoowym nr 2 530 247. Następnie opisano wyniki tych badań, które w/kazały inne korzyści wyralazku, że sole izomeru prawoskrętnego mją lepsze wsteaźniki terapeutyczne od soli mieszaniny racemicznej; w rezultacie, izomer lewoskrętny praktycznie nie wytezuje działania przeciw agregacji płytek a jego toksyczność jest znacznie wyższa niż jego homologu prawoskrętnego.

Działanie przeciw skupianiu płytek i ρrziciwzakΓzepicowi związków badano metodami klasycznymi na szczurach. Oznaczono działanie ex-vivo na agregowanie płytek w^-^wł^ne przez Al^P/aa^e^:^5^r^c^d^v^fossc^:'ć^i^?/ lub przez kolagen.

Produkty w roztwrorze w etanolu /200 rng/ml/ rozcieńczono wodą zawierającą gumę arabską /5% wg/obj/ podawano drogą doustną partiom po 5 szczurów samic ze szczepu CD-C03S o wadze 250-300 g w stosunku 10 nl zawiesiny na kg, dwie godziny przed pobraniem krwi.

Pobrania na cytrynian sodu w roztworze wodnym 3,8% /1 objętość na 9 objętości krwi/ przeprowadzano na zwierzętach uśpionych eterem ety^nym, przez nakłucie aorty brzusznej. Plazmę bogatą w płytki izolowano następnie przez wirowanie z szybkością 200 G przez 10 minut.

Agregację wypływano przez dodanie 2 /ul roztworu agregującego na 400 /ul plazmy bogatej w płytki. Stosowano następujące roztwory agregujące: roztwór wodny AD/ /z fimmy Boehringer w stężeniu 500 /moli /stężenie ki.ńciwi 2,5 /umoli i roztwór kolagenu /z firny Sigm/ /typ 1/ w stężeniu 0,25 g /100 ml w 3% objętościowi kwasie octowym /stężenie końcowe 12,5 /ug/ml/.

Agregację płytek śledzono metodą opisaną przez G.V.Borna w Naturę 194 str 927 /1967/ za pomocą agregometru Coulirinⁱca^R w temperaturze ³7°C mieszając z szytikością 900 otir/minutę.

Dla agregacji za pomocą AD/ uzyskano z agregometru krzywą przedstawiającą agregację płytek przez zmianę gęstości optyczne,]. Wysokość tej krzywej diOiαioo'ana jest jako wielkość agregacji. % agregacji jest stosunkiem zmierzonej wielkości agregacji do wysokości odpowóadającej 100% agregacji x 100. % inhibicji oznaczono ze stosunku

Wielkość agregacji wielkość agregacji próby kontrolnej ” produktu

-------------------------------------------- x ioo

Wielkość agregacji próby kontrolnej

Wyyiki agregacji za pomocą ADP otrzymane dla chlorowodorku mieszaniny racemiczmij /?CR '4099/, wodorosiarczanów izomerów prawoskrętnego /SR 25990/ i lewoskrętnego /SR 25989/ z jednej strony, POR 4099 i chlorowodorków izomerów prawosla-ętnego /SR 25990/ i lewcskrętnego /SR 25989/ z drugiej strony, przedstawiono w tablicy 1. Pokazują one, że izomer lewoskrętny jest nieaktywny i że izomer prawoskrętny jest co najmniej równie aktywny jak produkt racemiczny.