NL8100874A - Hoekmeetinrichting voor afwerkpersen. - Google Patents

Description

fc' ί -1- 21778/CV/tl

Korte Aanduiding: Hoekmeetinrichting voor afwerkpersen.

5 Voor het afbuigen van platen tot profielen van willekeurige soort worden veelvuldig afwerkpersen toegepast. Deze hebben een matrijs en. een stempel. De matrijs is meestal als vierkant blok uitgevoerd welk blok op de perstafel in vier verschillende draaistanden kan worden opge-spannen en welke op zrjn vier vlakke zijden is voorzien van een of meer 10 V-vormige groeven met verschillende openingshoeken en/of met verschillende breedte en diepte. Het stempel wordt veelvuldig uit afzonderlijke langsdelen met bepaalde trapsgewijs uitgevoerde deellengtes samengebouwd,welke onderling hetzelfde vooraanzicht ,dat wil zeggen dezelfde dwarsdoorsnedevorm hebben. Meestal ziin voor een afwerkpers meerdere 15 stempels met verschillende dwarsdoorsnedevorm aanwezig,waarbij de wig-hoek van de beide op de buigkant aansluitende profielflanken en/of de straal van de afronding van de buigkant en/of het verdere verloop van de beide profielflanken tot aan het opneemdeel vaii de stempel verschillend zijn uitgevoerd. De keus van de matrijs of zijn groef en die van de 20 stempel hangen meer of minder sterk af van de te vervaardigen buigvorm van het werkstuk,van de dikte van de te verwerken plaat en/of van de materiaaleigenschappen daarvan. Op afwerkpersen worden de plaatvormige werkstukken in het algemeen niet in een indrukwerkwijze gebogen,waarbij het werkstuk tussen de matrijs en de stempel vast wordt ingeperst,maar 25 in een soort vrije vorm buigwerkwijze,waarbij de plaat op de meest afgeronde randen van de V-vormige groef van de matrijs vrij op ligt en door het stempel slechts zo ver in de V-vormige groef wordt ingedrukt en daarbij om de buigkant wordt gebogen totdat de gewenste buighoek bereikt is. Daarbij treedt in het gebied van de buigkant/Ln het werkstuk 30 naast de plastische vervorming ook een meer of minder grote elastische vervorming op. Deze bewerkstelligt na het terugwijken van het stempel een overeenkomstig sterk terugveren van de flanken van het werkstuk en een overeenkomstige vergroting van de aanvankelijk bereikte buighoek.

Om dit hoekverschil moet het werkstuk voorbij de nominale waarde van de 35 buighoek worden.verbogen,opdat na het terugveren de nominale waarde juist wordt bereikt. Daartoe moet bij het instellen van de afwerkpers 8100874 i i -2- 21778/CV/tl na de eerste buighandeling het werkstuk uit de afwerkpers worden uitgenomen en de aanvankelijk bereikte buighoek worden gemeten. Daarop moet het werkstuk weer in de afwerkpers worden ingelegd en over de noodzakelijke maat nagebogen worden. Dit is tijdrovend en bij werkstukken met 5 grotere afmetingen of een groter gewicht ook zeer lastig. Bovendien bestaat daarbij het gevaar,dat het werkstuk niet meer nauwkeurig in de i oorspronkelijke stand ten.opachte van de buigwerktuigen wordt gebracht en het werkstuk dan ook bij het nalruigen wordt bedorven. Indien het * ♦ ' werkstuk reeds aanvankelijk te ver gebogen is is het direct onbruikbaar, 10 maar ook dan,indien een afwerkpers voor een groter aantal kleinere werkstukken eenmaal op de juiste buighoek is ingesteld kunnen bij wijzigingen van de vervormingsweerstand van de plaat, bijvoorbeeld ten gevolge van wijzigingen in de dikte of ten gevolge van een andere walsrichting, afwijkingen van de buighoek ten opzichte van de nominale waarde optreden, 15 welke afwijkingen weer een nabuigen vereisen of onmiddelijk tot een onbruikbaar werkstuk leiden.

Een oplossing kan men daardoor bereiken,dat men een hoekmeetinrich-ting aanbrengt op de afwerkpers,waarmede men dê buighoek van het werkstuk kan meten zolang deze zich nog in de afwerkpers bevindt.

20 Bij een uit de Duitse octrooiaanvrage 2,803.375 bekende hoekmeet- inrichting is een speciale prismatische matrijs aanwezig,welke een enkele V-vormige groef op zijn vlakke bovenzijde omvat. Binnen deze groef bevindt zich een loodrechte boring.Daarin is een cilindrische meetkop loodrecht verschuifbaar geleid ,welke in zijn boven gelegen eindvlak eveneens is 25 voorzien van een V-vormige groef,welke dezelfde flankhoek en dezelfde straal van de afronding van de groefranden als de groef van de matrijs heeft. Deze meetkop wordt door een veer elastisch naar boven gedrukt.

De meetkop is aan de onderzijde verlengd met een ronde stang,welke zich door een doorgangsopening in de matrijs uitstrekt en aan de onderzijde 30 van de matrijs uitsteekt. In een onder de eigenlijke matrijs aangebracht tweede prismatisch lichaam is in het verlengde van de meetkop en zijn stang een tandstangaandrijving - aan gebracht,waarvan de tandstang samenwerkt met de stang van de meetkop en een met het rondsel gekoppelde gever van de draaistand beweegt. Afhankelijk van de bouwwijze van deze gever 35 kan daarmede hetzij de induikdiepte van de meetkop in de matrijs of direct de uit de induikdiepte volgende buighoek van het werkstuk worden 8 1 0 08 7 4 ï <· -3- 21778/CV/tl bepaald,waar dan beide profieldelen zowel op de verder buitenèelegen groefranden van de matrijs en de verder binnen gelegen groefranden van de meetkop liggen.

De meetkop moet dezelfde groef uitvoering al's de matrijs hebben.

5 De meetkop is dan ook aan een bepaalde matrijs gebonden en moet naar behoefte met deze worden uitgewisseld. Aangezien bij iedere wisseling van de dikte en/of van de materiaaleigenschappen van de te verwerken plaat zelfs bij gelijk blijvende buighoek een andere groefuitvöering noodzakelijk is moet voor ieder van deze groeven een eigen matrijs met 10 een eigen hoekmeetinrichting gereed worden gehouden. Dit vereist zeer hoge investeringskosten en zeer grote opslagkosten.

Bij deze hoekmeetinrichting zijn de meetkop en zijn geleidingsdelen in verband met hun opstelling binnen de matrijs en nog daarbij binnen diens groef vrij aan vuil en vreemde lichamen blootgesteld,welke bij het 15 daarover schuiven van de plaat en van het werks.tuk gemakkelijk daarvan > worden afgeschaafd en in de groef van de matrijs vallen. Bij deze meet-inrichting hangt de levensduur,de meetnauwkeurigheid en de geschiktheid voor gebruik dan ook sterk daarvan af,dat de matrijs' en de meetkop regelmatig worden gereinigd. Zodra desondanks vuil of vreemde lichamen in de 20 ringvormige spleet tussen de meetkop en zijn stang enerzijds en de matrijs anderzijds zijn ingedrongen is een reiniging en onderhoud van de meetin-richting nog slechts na een uitbouwen van de desbetreffende delen mogelijk. Dit is gecompliceerd en tijdrovad en brengt in het bijzonder aanzienlijke stils tandtij den van de pers met zich mee.

25 Een andere uit de Duitse octrooiaanvrage 2.044.199 bekende hoekmeet inrichting omvat een parallellogramstangenstelsel,dat naast het stempel is aangebracht. Het is met een stangdeel verschuifbaar geleid aan een langsgeleiding.die parallel aan de bewegingsrichting van het stempel is uitgericht. Het aan dit eerste stangdeel aan het het werkstuk toegekeerde 30 einde aansluitende tweede stangdeel legt zich bij het meten tegen het daartegenover liggende profielbeen van het werkstuk aan en wordt bij het opbuigen daarvan over dezelfde halve buighoek met betrekking tot het symmetrievlak omhoog gezwenkt. De overige beide stangdelen dienen voor de geleiding van het vrije einde van het tweede stangdeel. Aan het schar-35 nier van het derde en het vierde stangdeel is hetzij een meetmechanisme voor de rechtstreekse aanwijzing van de zwenkhoek of een meetomzetter 8 1 0 08 7 4 ϊ· * -4- 21778/CV/tl voor de tandwieloverbrenging van de meetwaarde aangekoppeld. De langs-geleiding van het parallellogramstangenstelsel is aan het ondereinde van een vasthoudstang bevestigd,waarvan het boveneinde in hoogterich-ting verstelbaar aan een hoofddwarsbalk van de pers· bevestigd is. De 5 vasthoudstang omvat bovendien twee zogenaamde draaitandscharnieren opdat de meetinrichting ook zijdelings kan worden versteld.

Deze meetinrichting .veroorzaakt in verband met de vele stangvormige delen èn de vele scharnieren en in verband met de voor deze delen ^ A * noodzakelijkerwijs te'eisen grote nauwkeurigheid zeer hoge bouwkosten.

10 De langsgeleiding vereist een voortdurend onderhoud. Daar de gehele meetinrichting zijdelings naast het stempel is aangebracht heeft zij een aanzienlijke zijdelingse plaatsbehoefte,welke ook door zijdelingse nissen aan het stempel slechts in geringe mate kan worden verminderd.

In dit geval is zij bovendien aan zeer bepaalde plaatsen in de lengte-15 uitstrekking van het stempel gebonden. Op grond van de uitvoering en opstelling kan deze meetinrichting ook slechts toegepast worden bij stempels met een eenvoudige rechte doorsnedevorm en slechts voor het buigen van eenvoudige plaatprofielen,waarbij niet een profieldeel in de nabijheid van de buigkant tot aan het stempel moet worden bijgebogen.

20 In verband met de vele stangvormige delen en de voor een perfecte geleiding noodzakelijke dubbele scharnieren is ook in de lengterichting van het stempel hier een verhoudingsgewijs grote plaatsbehoefte. Aangezien de meetinrichting in ieder geval zijdelings ver voorbij de omtrek van het stempeUiitsteekt is de meetinrichting bij het ruwe bedrijf aan afwerk-25 persen zeer sterk aan beschadigingen blootgesteld. Reeds bij gladde platen en nog meer bij reeds voorgebogen werkstukken kan het namelijk ten gevolge van onachtzaamheid gemakkelijk gebeuren,dat het werkstuk bij het opschuiven op de matrijs tegen het gangenstelsel stoot,waarbij bijvoorbeeld de langsgeleiding wordt verbogen,zodat deze klemt. Op grond 30 van het uitsteken in zijdelingse richting vereist deze meetinrichting een zekere minimale lengte van het buigbeen van het te vervaardigen plaatprofiel. Indien deze minimaled engte niet wordt bereikt is een meten van de buighoek hetzij in het geheel niet meer of niet meer met voldoende nauwkeurigheid mogelijk. Bij de vasthoudstang bestaat in verband met zijn 35 grote lengte steeds het gevaar,dat deze bij het optreden van zijdelingse krachten elastisch zijdelings uitwijkt,zodat met toenemende buighoek aan het werkstuk de aan het vrije einde van het stangenstelsel bevestigde 8 1 0 08 7 4 . -5- 21778/CV/tl r β t v hoekmeetinrichting een toenemend grotere schuine stand ondervindt,waarvan de waarde op niet erkenbare wijze in het meetresultaat van de hoek ingaat. De nauwkeurigheid van de meting van de hoek hangt bovendien zeer sterk daarvan af,dat de hoekmeetinrichting met de vasthoudstang 5 voldoende nauwkeurig op zijn nulstand wordt ingesteld en dat in bedrijf deze instelling blijft behouden. Dit instellen moet na iedere verandering aan het stempel, in het bijzonder na ‘ieder uitwisselen van het stempel opnieuw worden uitgevoerd.

Aan de in conclusie 1 aangegeven uitvinding ligt het oogmerk ten 10 grondslag een hoekmeetinrichting voor afwerkpersen te verkrijgen,welke een eenvoudige en compacte opbouw heeft en weinig gevoelig is voor storingen.

Daardoor dat het huis van de hoekmeetinrichting zowel een op het werktuigopneemdeel var de pers afgestemd opneemdeel alsook een buig-15 kant omvat,welke in lijn is gelegen met de buigkant van het stempel , dat zijn eindzijden aan die van het stempel zijn aangepast en dat het althans in de van belang zijnde dwarsdoorsnedegebieden niet buiten het vooraanzicht,dat wil zeggen buiten de dwarsdoorsnede van het stempel uitsteekt,kan het zonder meer/6p iedere willekeurige plaats onder het 20 langsdeel van het stempel ingedeeld worden. De hoekmeetinrichting vraagt dan ook buiten het stempel geen aanvullende plaats. Door de opstelling van de hoekmeetinrichting in het verband van-het stempel ligt zij boven de perstafel en boven het werkstuk,zodat de beweegbare delen daarvan nifl: zijn blootgesteld aan vuildeeltjes of vreemde lichamen die 25 tesamen met de werkstukken of op andere wijze op de perstafel geraken. Door de opstelling van een in lengterichting verschuifbare taster , welke de relatieve beweging van het toegevoegde profielbeen van het ' werkstuk ten opzichte van het stempel op het eigenlijke meetwerk overdraagt wordt een zeer eenvoudige opbouw van de hoekmeetinrichting be-30 reikt. Door de geleiding van de taster in een uitsparing van het huis waaruit deze in zijn ruststand slechts weinig meer als tot aan het de buigkant rakende horizontale vlak uitsteekt zijn de het dichtst bij de buigkant gelegen beweegbare delen van de hoekmeetinrichting in verregaande mate tegen beschadiging beschermd en zodoende weinig gevoelig 35 voor stojringen. Aangezien de geleiding juist aan de de buigkant toegekeerde zijde tot nabij deze buigkant steekt worden op de taster zijde- 8100874 -6- 21778/CV/tl

i V

lings inwerkende krachten direct door de geleiding opgenomen,zodat de taster zelf in verregaande mate vrij van buigkrachten blijft. Door deze opbouw van de hoekmeetinrichting met inwendige overdracht van de meetbe-weging kan het meetwerk zelfs bij een uitvoering' als rechtstreeks aanwii-5 zend werktuig aan het huis zo ver buiten het werkgebied worden aangebracht, dat het de afloop van het werk niet stoort en op zijn beurt in verregaande mate vrij blijft van de gevaren van het ruwe bedrijf bij de afwerkpers. Deze hoekmeetinrichting kan buiten de afwerkpers worden / * ingesteld. Met de inbouw in het verband van het stempel is zij direct 10 voor gebruik gereed. Zij kan dan ook indien nodig op ieder tijdstip binnen het verband van het stempel omgezet worden en dan kan de afwerkpers direct weer in bedrijf worden genomen. Er kunnen zonder moeilijkheden ook meerdere hoekmeetinrichtingen volgens de uitvinding in het verband van de stempel worden aangdracht om in het bijzonder bij lan- 15 gere werkstukken en overeenkomstig lange stempels de gelijkmatigheid > van de buiging over de gehele lengte van het werkstuk te kunnen bewaken.

Gunstige uitvoeringen en verdere mogelijkheden van de hoekinrichting » — zijn ip/Öe onder-conclusies aangegeven.

Bij een volgens conclusie 2 uitgevoerde hoekmeetinrichting ,waar-bij de uitsparing m het huis naar diens ene emdzijde toe open is en eerst naderhand door een deksel wordt afgesloten kan de uitsparing zeer eenvoudig worden vervaardigd en de inwendige ruimte daarvan zonder moeilijkheden in overeenstemming met de eisen van de taster en /of van het meetwerk worden gevormd. Bij een uitvoering van de hoekmeetinrichting 25 volgens conclusie 3 ontstaat een overzichtelijke betrekking tussen de weg van de taster en de daarbij behorende hoek overeenkomstig de tangensfunctie met betrekking tot het opbuigen of overeenkomstig de cotangensfunctie in samenhang met de halve buighoek van het profielbeen.

Door een uitvoering van de hoekmeetinrichting volgens conclusie 4 30 wordt de opleglengte van de tegen het werkstuk liggende tastkant van de taster vergroot en dienovereenkomstig de slijtage van deze kant verminderd. Door de verdere uitvoering van de hoekmeetinrichting volgens conclusie 5 wordt de draaiborging voor de taster op eenvoudige wijze en zonder aanvullende delen bereikt”,terwijl bovendien zeer brede vlakke 35 . . ...

geleidmgsvlakken voor de taster worden verkregen. Bij een toepassing van de uitvoering van de hoekmeetinrichting volgens conclusie 2 met de 8100874 ί % -7- 21778/CV/tl open uitsparing kunnen deze prismatische/feeleidingsvlakken in het huis zonder moeilijkheden zelfs geslepen worden. Daardoor wordt een zowel gemakkelijk lopende als ook nauwkeurige geleiding tesamen met de draai-borging bereikt.

5 Door een uitvoering van de hoekmeetinrichting volgens conclusie 6 wordt op bijzonder eenvoudige wijze een continue goede aanligging van de taster tegen het werkstuk bereikt.

Met een volgens conclusie 7 uitgevoerde hoekmeetinrichting kunnen de halve buigheek van een van beide profielbenen van let werkstuk ge-10 scheiden van elkaar worden gemeten en daardoor worden vastgesteld of de buigkant van het stempel nauwkeurig in de symmetrielijn van de V-vor-mige groef van de matrijs verloopt,zodat eventueel een zijdelingse verplaatsing onderkend en opgeheven kan worden. Met een volgens conclusie 8 uitgevoerde hoekmeetinrichting kan de huighoek van het werkstuk 15 rechtstreeks worden gemeten,zonder dat daarbij· rekening moet worden gehouden met de straal van de afronding van het stempel en in het bijzonder van de zich in ieder geval vormende straal van de afronding van de • — buigkant van het werkstuk.

Bij een uitvoering volgens conclusie 9 wordt een zeer eenvoudige 20 en goedkoop te vervaardigen hoekmeetinrichting verkregen waarvoor reeds aanwezige meetklokken toegepast kunnen worden voor zover de schaal daarvan volgens de tangens resp. cotangensfunctie gecorrigeerd wordt of een overeenkomstige corrigerende aanvullingsschaal wordt aangebracht of eenvoudig een omrekeningstabel wordt toegepast.

25 Door een uitvoering van de hoekmeetinrichting volgens conclusie 10 kan de inrichting gemakkelijk aan een stempfmet zeer sterk naar binnen inlopende dwarsdoorsnedevorm worden aangepast,waarbij de stand van het meetwerk in verregaande mate onafhankelijk van de taster kan worden gekozen. Daarbij kan gelijktijdig door de keuze van verschillende ζηί§®Γ0ΡΡβΓ-30 vlakken een overbrenging van de tastweg en daarmede een verhoging van de meetnauwkeurigheid worden bereikt.

Bij een volgens conclusie 11 uitgevoerde hoekmeetinrichting is men met betrekking tot de opstelling van het meetwerk of met betrekking tot de afzonderlijke of tot de aanvullënde inzet van een stuurinrichting 35 voor het sturen van de arbeidsbeweging van de afwerkpers geheel onafhankelijk. Bij een verdere uitvoering volgens conclusie 12 verkrijgt men 81 008 7 4 i v -8- 21778/CV/tl een analoge aanwijzing of stuurgrootte. Bij de verdere uitvoering volgens conclusie 13 bereikt men een zeer hoge nauwkeurigheid van de meting ,welke in verregaande mate vrij is van invloeden van de omgeving, in het bijzonder van temperatuursinvloeden en die 'bovendien een digi-5 tale aanwijzing mogelijk maakt. Bij de uitvoering van de hoekmeetin-richting volgens conclusie 14 verkrijgt men rechtstreeks de hoekwaarde van het opbuigen van het ene.profielbeen zonder afrondingsinvloeden en met een zeer hoge nauwkeurigheid,waarbij gelijktijdig een sterk ruimte-besparend onderbrengen-van de delen van de meetomzetter en een zeer een-10 voudige en gemakkelijke montage van deze delen worden bereikt.

De uitvinding zal hieronder nader worden uiteengezet aan de hand van enige in de figuren weergegeven uitvoeringsvoorbeelden.

Fig. 1 toont een doorsnede over een eerste uitvoeringsvoorbeeld van een hoekmeetinrichting volgens de uitvinding.

15 Fig. 2 toont een zijaanzicht van de in fig.1 afgebeelde hoekmeet- inrichting.

Fig. 3 toont een horizontale doorsnede over de hoekmeetinrichting gezien volgens de lijn III- III in fig.1.

Fig. 4 toont een doorsnede over een tweede uitvoeringsvoorbeeld.

20 Fig. 5 toont een doorsnede over een derde uitvoeringsvoorbeeld.

Fig. 6 toont een horizontale doorsnede over de in fig.5 afgebeelde hoekmeetinrichting,gezien volgens de lijn VI- VI.

Fig. 7 toont een doorsnede over een vierde uitvoeringsvoorbeeld.

Fig. 8 toont in doorsnede een deel van een vijfde uitvoeringsvoor- 25 beeld.

De in fig.1 afgebeelde hoekmeetinrichting 10 omvat een huis 11, een taster 12 en een meetwerk 13.

Het huis 11 is tweedelig (fig.2 en 3) en wordt door een grondlichaam 14 en een deksel 15 gevormd. Deze beide delen worden met behulp van twee 30 of meer schroeven 16 losneembaar met elkaar verbonden. Het grondlichaam 14 en het deksel 15 hebben aan de eindzijden hetzelfde vooraanzicht of de gelijke omtrekslijn (fig.1),zodat zij ondanks de scheidingsVoeg 7 het een eenheid vormende gesloten huis 11 geven.

Het huis 11 heeft aan de in de., inbouwstand bovengelegen zijde een 35 opneomdeol 18,dat op hot opneemorgaan 19 voor werktuigen aan dc dwura-balk 21 van een niet in detail weergegeven afwerkpers is afgestemd. Aan 8100874 Λ -9- 21778/CV/tl dit opneemorgaan 19 voor werktuigen wordt verder het stempel 22 bevestigd, dat tesamen met een matrijs 23 het buigwerktuig voor de afwerkpers vormt. Een tussen deze beide werktuigdelen ingelegdeaanvankelijk vlakke plaat 24 wordt bij een naar elkaar toebewegen van het stempel 22 en 5 de matrijs 23 in een aan de bovenzijde van de matrijs 23 aanwezige V-vormige groef 25 afgebogen,zoals dit in fig.4 is aangegeven. Het stempel 22 wordt in het algemeen samengesteld uit enkele langsdelen met bepaalde trapsgewijs verlopende deellengtes,waarvan in fig.2 en 3 de 4 / aan weerszijden aan hét huis 10 aansluitende beide langsdelen 26 en 27 10 zijn aangeduid. Het huis 11 van de hoekmeetinrichting 10 wordt met dezelfde inspanmiddelen als de langsdelen 26 en 27 van het stempel 22 aan het de werktuigen opnemende orgaan 19 ingespannen.

Het huis 11 omvat aan de van het opneemdeel 18 afgekeerde zijde een doorgaande buigkant 29,welke in lijn is gelegen met de buigkant 31 15 van het stempel 22. Het huis 11 heeft vlakke eijadvlakken 32 en 33 ,die > loodrecht op de buigkant 29 zijn uitgerrht en die daarmede parallel aan de eveneens vlakke eindvlakken 34 resp. 35 van de langsdelen 26 en 27 van het stempel 22 verlopen.

Aan het huis 11 zijn de aan de buigkant 29 aansluitende buigflan-20 ken nauwkeurig gelijk aan de buigflanken van het stempel 22 uitgevoerd en de verder daaraan aansluitende omtreklijnen althans zodanig uitgevoerd,dat zij niet buiten het vooraanzicht van het stempel 22 uitgaan. Doelmatig wordt het gehele vooraanzicht van het huis 11 gelijk aan het vooraanzicht van het stempel 22 waarmede de hoekmeetinrichting 10 ge-25 bruikelijk samen wordt ingezet, uitgevoerd. Door deze uitvoering kan de hoekmeetinrichting 10 op iedere gewenste plaats tussen de langsdelen van het stempel 22 ingedeeld worden ,waar zij bij het werken met de afwerkpers als een deel van het stempel 22 werkt.

Als materiaal kan voor het huis 11 ieder materiaal ,zoals dit an-30 ders ook voor het buigstempel wordt toegepast,benut worden. Ditzelfde geldt voor de warmtebehandeling van het huis 11 in de nabijheid van de buigkant,welke na afsluiting van de nog te beschrijven bewerking van het huis 11 in verregaande mate op soortgelijke wijze als bij het stempel 22 wordt uitgevoerd. ·=..

35 In het inwendige van het huis 11 is een uitsparing 36 aanwezig, waarvan het vooraanzicht meerdere verschillende delen bevat. Aan een 8100874 -10- 21778/CV/tl kamervormig verwijd gedeelte 37 sluit een smaller redt verlopend deel 38 aan,dat tot aan de buitenzijde van het huis 11 leidt en naast de buigkant 29 uitmondt. Zoals in het bijzonder uit fig.3 blijkt is de uitsparing 36 uitsluitend in het grondlichaam 14 van het huis 11 aange-5 bracht. Zij is naar de ene eindzijde daarvan geheel open en wordt eerst .door het deksel 15 afgesloten. Het kamervormige gedeelte 37 van.de uitsparing 36 vormt een qialrantvormige holle nimte. Het deel 38 van de uitsparing 36 vormt een prismatische holle ruimte met rechthoekig t 4 dwarsdoorsnedeoppervlak. De achterwand van het gedeelte 38 en de beide 10 zijwanden 41 en 42 vormen tesamen met het tegenover de rugwand 39 liggende wandgedeelte van het deksel 15 gemeenschappelijk een geleiding 43 voor de taster 12. Deze geleiding 43 is althans nagenoeg evenwijdig aan de bewegingsrichting van het stempel uitgericht. De totale uitsparing 36 wordt van de ene eindzijde van het grondlichaam 14 af uit dit grond-15 lichaam uitgefreesd. De de geleiding 43 vormende wandvlakken kunnen ter verbetering van de geleiding en ter verhoging van de nauwkeurigheid van de geleiding van de taster 12 fijn bewerkt, in het bijzonder geslepen worden.

De taster 12 heeft in overeenstemming met de de taster opnemende 20 uitsparing 36 twee verschillende gedeelten met verschillende doorsnede, namelijk het geleidingsdeel 44 en het binnenliggende kopgedeelte 45.

Het geleidingsgedeelte 44 heeft een rechte prismatische vorm met rechthoekige dwarsdoorsnede,welke is afgestemd op de dwarsdoorsnedevortn van de geleiding 43. Het geleidingsgedeelte 44 is zo lang,dat het in de ui-25 terste eindstand van de taster 12 uit het gedeelte 38 van de uitsparing 36 uitsteekt en zich althans tot aan het tegen de buigkant 29 aanliggende horizontale vlak,dat in fig.1 wordt gevormd,door de bovenzijde van de plaat 24 ,uitstrekt. De prismatische uitvoering van de geleiding 43 aan het huis 11 en van het geleidingsgedeelte 44 aan de taster 12 30 geeft naast goede glij en geleidingsvlakken tegelijkertijd een borging tegen draaiing van de taster 12. Door het uitrichten van de rechthoekige dwarsdoorsnedevorm van de geleiding 43 en van het geleidingsdeel 44 evenwijdigi resp. loodrecht op de buigkant 29 wordt de aan het vrije einde van de taster aanwezige, van de buigkant 29 afge-35 keerde eindkant een tastkant 46, welke steeds tegen het werkstuk 24 aanligt indien dit werkstuk wordt opgebogen.

8100874 -11- 21778/CV/tl

Het van het geleidingsdeel 44 afgekeerde eindvlak van het kopge-deelte 45 heeft naast een loodrecht op de lengteuitstrekking van de taster 12 uitgericht gedeelte 47 een daartoe onder een bepaalde hoek schuin verlopend gedeelte 48. Op het vlakke gedeelte 47 steunt zich het 5 ene einde van een terugstelveer 49 in de vorm van een schroefdrukveer af,waarvan het andere einde zich afsteunt op het bovengelegen wandge-deelte van de uitsparing 36‘. Voor een betere geleiding van de terugstelveer 49 kan het wandgedeelte 51 in de nabijheid van de terugstelveer / * een wehig teruggesprongen zijn,zoals in fig.1 is aangeduid. Op soortge-. 10 lijke wijze kan op het kopgedeelte 45 van de taster 12 in het wandvlak 47 een niet weergegeven stift zijn aangebracht of een stiftvormig uitsteeksel van het kopgedeelte 45 zijn gevormd. Voor het vastleggen van de buitenste eindstand van de taster 12 en voor het opvangen van de kracht van de terugstelveer 49 in deze stand vormen het aan de onderzijde 15 gelegen wandgedeelte 52 van het deel 37 van de,.'uitsparing 36 en het daar tegenover liggende wandvlak 53 van het kopgedeelte 45 aan de taster 12 gemeenschappelijk een eindaanslag voor de taster 12.

Het meetwerk 13 is een mechanische meetklok 54 met een taststift 55. De meetklok 54 zit met zijn cilindrische schacht 56 in een boring 20 57 van het huis 11 ,welke tot aan de uitsparing 36 in het huis steekt.

In deze boring 57 is de meetklok 54 met niet nader weergegeven middelen, bijvoorbeeld met behulp van een in de lengterichting gespleten huls met kegelvormige uitwendige schroefdraad in een cilindrische inwendige schroefdraad van een boring 57 vastgeklemd. De stand van de boring 57 25 aan het huis 11 en het uitrichten van de langsas daarvan enerzijds en de stand van het wandvlak 48 aan het kopgedeelte 45 van de taster 12 en de uitrichting daarvan met betrekking tot de bewegingsbaan van de taster 12 anderzijds zijn zo op elkaar afgestemd,dat de stift 55 binnen de totale slag van de taster 12 op het wandvlak 48 ligt en steeds vol-30 gens de loodlijn op dit vlak is uitgericht.

Bij het gebruik van een normale meetklok met millimeterverdeling kunnen voor het omrekenen van de aanwijswaarde daarvan in hoekwaarden getallentabellen of tabellen met grafieken worden toegepast,waarbij eveneens een schuine stand van de as van de meetklok ten opzichte van 35 de bewegingsrichting van de taster,ongeveer zoals bij het uitvoerings-voorbeeld, eventueel een schuine stand van de bewegingsrichting van de 8100874 f -12- 21778/CV/tl taster ten opzichte van de bewegingsrichting van het stempel en de tangens functie van de opbuighoek vanhet ene profielbeen of de cotangens-functie van de halve buighoek van het profiel in rekening zijn genomen. Deze omrekeningswaarden kunnen echter ook worden verwerkt tot een speci-5 ale schaal voor de meetklok waarop dan de desbetreffende hoekwaarde direct kan worden afgelezen.

Hieronder worden aan 'de hand van fig.4- 8 nog enige verdere uit-voeringsvoorbeelden van de hoekmeetinrichting beschreven.Voor zover daarbij afzonderlijke onderdelen of de werkingswijze daarvan niet spe-10 ciaal vermeld worden wordt op de beschrijvingen dezelfde of van de overeenkomstige delen van het eerste uitvoeringsvoorbeeld gewezen om herhalingen te vermijden.

Indien aan een afwerkpers een stempel wordt benut,welke aan weerszijden van het door de buigkant gaande verticale vlak voldoende breed is 15 kan een hoekmeetinrichting 60 (fig.4) worden toegepast,welke is voorzien van twee tasters 61 en 62,waarvan er telkens een op een van de beide zijden^an de buigkant 63 aan het huis' 64 daaruit uittreedt.De tasters 61 en 62 zijn ieder aangebracht in een uitsparing 65 resp. 66 van het huis 64 ,zoals dit bij het hierboven beschreven uitvoeringsvoorbeeld 20 het geval is. De beide tasters 61 en 62 zijn bij voorkeur symmetrisch ten opzichte van het door de buigkant 63 verlopende verticale vlak aangebracht en ook symmetrisch ten opzichte van dit vlak, in het bijzonder parallel aan dit vlak en aan elkaar uitgericht. Alsfoeetorgaan is aan de rechter zijde in fig.4 een meetklok 67 aangeduid,welke weliswaar is 25 voorzien van een tasterstift 68 ,maar echter met een digitale aanwijzing 69 is uitgerust.

De in fig.5 en 6 weergegeven hoekmeetinrichting 70 is ten opzichte van de hierboven beschreven uitvoeringsvormen in zo ver sterker gewijzigd doordat daarbij een hydraulische overbrenging XI voor de tastweg aanwezig 30 is. Een dergelijke uitvoeringsvorm van de hoekmeetinrichting komt in het bijzonder in aanmerking voor toepassing tesamen met stempels,welke een vooraanzicht bezitten,dat sterk na/een zijde toe ingebogen is,zodat in de nabijheid van de buigkant weinig ruimte aanwezig is voor het onderbrengen resp. opstellen van de taster en van het meetwerk.

35 De taster 72 is hier als deel van een eerste hydraulische zuiger 73 uitgevoerd ,waarvan de cilinderruimte 74 via een hydraulische leiding 81 0 08 7 4 4' * -13- 21778/CV/tl 75 met de cilinderruimte 76 van een tweede hydraulische zuiger 77 in verbinding staat,welk op zijn beurt het meetwerk 78 in werking stelt. Voor het vergemakkelijken van de vervaardiging en.van de montage en ook ter verbetering van de afdichting van het hydraulisch systeem naar buiten 5 zijn alle afzonderlijke delen van de hydraulische zuiger 73 in een eigen klein huis 79 ondergebracht,waarmede zij tesamen een gesloten bouwgroep vermen. Deze bouwgroep is als geheel in de uitsparing 81 van het huis 82 van de hoekmeetinrichting 70 ingezet waarvan in detail slechts het de taststift 72 opnemende'en naar buiten uitmondende gededte in fig.5 10 duidelijker zichtbaar is.

De uitsparing 81 heeft evenals het huis 79 van de hydraulische zuiger 73 een rechthoekige of vierkante omtrekslijn,aangezien daardoor het uitfrezen van de uitsparing 81 vanaf de eindzijde af wordt vergemakkelijkt. Het huis 82 van de hoekmeetinrichting 70 is eveneens weer 15 tweedelig uitgevoerd en samengebouwd uit de beide huisdelen 83 en 84. De > uitsparing 81 is bij benadering telkens voor de helft uit de beide huisdelen 83 en 84 gefreesd. Daardoor ligt. de bouwgroep van de hydraulische zuiger 73 eveneens althans nagenoeg symmetrisch*ten opzichte van de schei-dingsvoeg 85 tussen de beide huisdelen 83 en 84. Dit heeft het voordeel, 20 dat de leiding 75 als zelfstandig bouwdeel,bijvoorbeeld als een dunne metalen buis kan zijn uitgevoerd,welke in een daarop afgestemde uitsparing in de beide huisdelen 83 en 84 kan worden ingeleged. Doelmatig wordt de benadering tot de symmetrische stand slechts zo ver doorgevoerd,dat althans de uitsparing voor de hydraulische leiding 75 geheel in een van 25 de beide huisdelen 83 of 84 verloopt en in dit gebied het andere huis-deel slechts als afsluitdeksel dienst doet. Bij de uitvoering van de hydraulische leiding 75 als zelfstandige metalen bui? kan de geleiding van de leiding ook zonder moeilijkheden een gekromd verloop hebben om deze gemakkelijker aan een zeer sterk naar binen resp. naar buiten verlopende 30 omtrekslijn van het huis 82 van de hoekmeetinrichting 70 aan te kunnen passen. De uitvoering van de hydraulische leiding 75 als zelfstandige metalen buis heeft nog het verdere voordeel,dat zowel de hydraulische zuiger 73 met de taster 72 als ook de hydraulische zuiger 77 bij overeenkomstige uitvoering van de laatstgenoemde en de deze verbindende 33 hydraulische leiding 75 reeds buiten het huis 82 van de hoekmeetinrichting 70 gereed gemonteerd kunnen worden en als gesloten bouweenheid 8100874 -14- 21778/CV/tl in het huis 82 kunnen worden ingevoegd. Met het oog daarop dient de weergave van de hydraulische zuiger 77 slechts ter weergave,dat de cilin-derruimte 76 ook rechtstreeks in het huis 72 van de hoekmeetinrichting 70 kan zijn ingewerkt en dat de daarbij behorende zuiger en de zuiger-5 stang direct door het huis 82 geleid .en ten opzichte van dit huis afgedicht kunnen zijn.

In fig.5 zijn de hydraulische zuigers 73 en 74 ter wille van de eenvoud weergegeven als glijzuigers In plaats daarvan kan echter ook een uitvoering als metalenbalgzuigers,waarbij geen glijdichtingen meer 10 nodig zijn,worden toegepast.

Bij de hydraulische overbrenging 71 van de aftastweg kunnen de beide hydraulische zuigers 73 en 77 zonder meer met een werkzaam zuigeropper-vlak van verschillende grootte uitgevoerd worden,zodat zowel een verkleining van de overbrenging van de tastweg alsook een vergroting bij de 15 overbrenging van de tastweg mogelijk is.

Bij de in fig.7 weergegeven hoekmeetinrichting 85 zijn weer twee tasters 86 en 87 aanwezig. Deze tasters zijn in het huis 88 aan dezelfde zijde van de buigkant 89 van dit huis aangebracht en wel bij voodeur in hetzelfde zich loodrecht op de bujgkant 89 uitstrekkende vlak. De beide 20 tasters 86 en 87 zijn evenwijdig aan elkaar en evenwijdig aan de bewegingsrichting van het stempel van de afwerkpers uitgericht.

Voor het opnemen van de tasterst 86 en 87 is in het huis 88 een uitsparing 91 aanwezig,welke een voor de beide tasters gemeenschappelijk groot kamervormig gedeelte 92 en voor iedere taster afzonderlijk een 25 kleiner gedeelte 93 resp. 94 omvat. De laatstgenoemde beide delen monden uit aan de buitenzijde van het huis en vormen doortredeopeningen voor de tasters 86 en 87 en gelijktijdig geleidingen daarvoor. Op grond hiervan is het weer doelmatig de delen 93 en 94 van de uitsparing 91 en de daarin induikende langsdelen van de tasters 86 en 87 uit te voeren 30 met een rechthoekige, in het bijzonder met een vierkante doorsnede.

Aangezien de beide tasters 86 en 87 zich aan dezelfde zijde van de buigkant 89 bevinden kan met de tasters de werkelijke buighoek van het aan de zijde van de tasters gelegen profielbeen 95 van het werkstuk 96 worden gemeten zonder dat de onvermijdelijk bij de buigkant 89 optre-35 dende afronding van het buigprofiel een invloed op het meetresultaat heeft. De meting zelf vindt indirect plaats. Voor iedere taster 86 en 87 8100874 -15- 21778/CV/tl is een mechanisch- electrische meetomzetter 97 resp. 98 aanwezig, welke enerzijds met de daaraan toegevoegde taster en anderzijds met een niet weergegeven electrische aanwijsinrichting en/of met een eveneens niet weergegeven stuurinrichting verbonden is. De meetomzetter 97 is weerge-5 geven als potentiometer waarvan het sleeporgaan met de taster 86 is verbonden. De meetomzetter 98 is weergegeven als duikspoel,waarvan de ijzeren kern met de taster 87 is verbonden. In aanmerking komt ook een capacitieve meetomzetter,waarbij door de daarbij behorende taster de afstand of nog beter de mate van overlapping van de electroden wordt ge-10 wijzigd.

Bij de in fig,8 weergegeven hoekmeetinrichting 100 is bij gelijk aangenomen uitvoering van het huis Dl en de beperking van de weergave op slechts een taster 102 slechts de meetomzetter 103 gewijzigd. Deze omvat een licht- electrische aftastinrichting. Daarbij behoort een licht- 15 bron 104 in de vorm van een rij verticaal boven elkaar aangebrachte en > aan een gemeenschappelijke houder bevestigde lichtdiodes,een glasmeet-staaf 105,welke vast met de taster 102 is verbonden,een van strepen voorziene plaatjwelke eveneens een grondlichaam ui’t glas heeft,en een licht-ontvanger 107 in de vorm van een rij loodrecht boven elkaar aangebrachte 20 en aan een gemeenschappelijke houder bevestigde fototransistors De als aftastplaat dienende plaat 106 is op niet nader weergegeven wijze vast ten opzichte van het huis opgesteld. Doelmatig is het de houder van de lichtdiodes 104 ,van de fototransistors 107 en van de plaat 106 met elkaar te verbinden of deze delen aan een voor al deze delen ge-25 meenschappelijk vasthoudorgaan aan te brengen,welk vasthoudorgaan op zijn beurt wordt bevestigd in de uitsparing van het huis 101. Tijdens bedrijf worden de glazen meetstaaf 105 en de plaat 106 doorlicht door de rij lichtdiodes 104 en het door de beide streëpmonsters plaatselijk heen gerakende licht opgenomen door de rij fototransistors 107. De door de 30 fototransistors 107 atvangen lichtsignalen worden in een zich buiten de hoekmeetinrichting 100 bevindende voorwaarts- achterwaartsteller verwerkt en in de hoekmeetwaarde omgerekend. Met een dergelijke meetomzetter 103 wordt een zeer hoge meetnauwkeurigheid bereikt. Bovendien is deze ongevoelig tegen invloeden van buitenaf,in het bijzonder tegen tempera-35 tuursinvloeden.

In een niet nader weergegeven wijziging van de in fig.8 weergegeven 8 1 0 08 7 4 -16- 217 78/CV/tl uitvoeringsvorm kunnen twee tasters aanwezig zijn,zoals dit is weergegeven in fig.7 ,welke tasters beiden zijn uitgerust met een meetomzetter volgens fig.8. Daardoor kan weer de buighoèk van het daaraan toegevoegde profielbeen rechtstreeks en zonder rekening te moeten houden met afron-5 dingen van het profiel aan de buigkant worden gemeden. Bij deze gewijzigde uitvoeringsvorm is het zeer doelmatig zowel de lichtbronnen in de vorm van lichtdiodes 104 als ook de lichtontvangers in de vorm van de fototransistors 107 voor beide tasters aan een gemeenschappelijk vasthoudorgaan naast elkaar onder te brengen en de meetstaven 105 aan de 10 ene taster op de ene zijde en aan de andere taster op de andere zijde van het door de langsassen van beide tasters gaande gemeenschappelijke langsmiddenvlak aan te brengen. De streepplaten 106 van beide aftastin-richtingen kunnen eveneens op een gemeenschappelijke houder naast elkaar zijn aangebracht. Nog beter is het echter deze platen als een enkel 15 stuk van voldoende breedte uit te voeren en deze in de stralengang van > beide aftastinrichtingen op te stellen. De houder van de lichtbronnen 104, van de streepplaten 106 en van de lichtontvangers 107 kunnen bovendien met elkaar zijn verbonden of van begin af’ aan als gemeenschappelijk vasthoudorgaan voor al deze delen zijn uitgevoerd,zodat zij buiten de 20 hoekmeetinrichting vooraf gemonteerd en als bouwgroep in de uitsparing van het huis 101 ingebouwd kunnen worden.

25 8100874 *

Claims (14)

1. Hoekmeetinrichting voor een afwerkpers, welke een stempel omvat,dat voor met een opneemorgaan'de werktuigen aan een dwarsbalk van de pers afneembaar verbonden-is,gekenmerkt door een huis (11),dat aan de ene zijde een op het opneemorgaan (19) voor werktuigen aan de dwarsbalk (21) afgestemd 5 opneemdeel (18) omvat,dat aan de van het opneemdeel (18) afgekeerde zijde is voorzien van een doorgaande buigkant (29),welke in lijn is gelegen met de buigkant (31) van het stempel (22),dat loodrecht op de buigkant (29) telkens is voorzien van een eindvlak (32,33),dat althans in de nabijheid * f van de buigkant evenwijdig aan het eindvlak (34,35) van het naburige deel 10 (26,27) van het stempel (22) is en waarvan het vooraanzicht in een vlak loodrecht op de buigkant (29) althans in de nabijheid daarvan niet buiten het vooraanzicht van het stempel (22) uitgaat,door een buiten de buigkant (29) uitmondende uitsparing (36) in het huis (11) ,waardoor een taster (12) ,welke in de uitsparing (36) relatief ten opzichte van het huis (11) 15 bewegbaar geleid is tot in een stand waarin deze zich uit het huis (11) > uit uitstrekt en welke met een in buitenwaartse richting daarop inwerkende krachtbron (48) in verbinding staat of in verbinding te brengen is,en door een relatieve beweging van de taster (12)‘ ten opzichte van het huis (11) metend meetorgaan (13).

2. Hoekmeetinrichting volgens conclusie l,met het kenmerk, dat de uitsparing (36) naar de-exe eindzijde van het huis (14) toe open is en door een afneembaar aan het huis (14) bevestigd deksel (15) ,dat hetzelfde vooraanzicht heeft als het huis (14) wordt afgesloten,en welke een eindvlak (32) bezit,die evenwijdig aan het daardoor afgesloten eindvlak van het huis 25 (14) is.

3. Hoekmeetinrichting volgens conclusie 1 of 2,met het kenmerk, dat de geleiding (43) van de taster (12) althans nagenoeg evenwijdig aan de bewegingsrichting van de stempel (12) is uitgericht.

4. Hoekmeetinrichting volgens een der voorgaande conclusies,met het 30 kenmerk,dat een draaiborging voor de taster (12) aanwezig is en dat de taster (12) aan het het werkstuk (24) toegekeerde einde is voorzien van een rechte tastkant (46),welke aan de van de buigkant (29) afgekeerde zijde van de taster (12) ligt en evenwijdig aan de buigkant (29) is uitgericht.

5. Horkmeetinrichting volgens conclusie 4, met het kenmerk,dat de draaiborging door een althans gedeeltelijk in het huis (11) verlopend 81 008 7 4 -18- 21778/CV/tl langsgedeelte (44) van de taster (12) met prismatische,bij voorkeur met rechthoekige doorsnede en door een daarop afgestemd deel (38) van de geleiding (44) van de taster (12) wordt gevormd.

6. Hoekmeetinrichting volgens een der voorgaande conclusies,met het 5 kenmerk,dat als krachtbron voor de taster (12) een veer (49) aanwezig is en dat een tussen het huis (11) en de taster (12) werkende aanslag aanwezig is waarvan de delen (52,53) in een stand van de taster (12) waarin deze zich althans tot aan het vlak van een ongebogen werkstuk (24) uit- strekt,op elkaar botsen.

7. Hoekmeetinrichting volgens een der voorgaande conclusies,met het kenmerk,dat twee tasters (61,62) aanwezig zijn ,waarvan er telkens een aan een van beide zijden van de buigkant (63) uit het huis (64) uitsteekt en waarbij bij voorkeur de beide tasters (61, 62) symmetrisch ten opzichte van het door de buigkant (63) verlopende verticale vlak van de 15 stempel aangebracht en uitgericht zijn. >

8. Hoekmeetinrichting volgens een der voorgaande conclusies 1- 6, met het kenmerk,dat twee tasters (86, 87) zijn aangebracht,welke tasters aan dezelfde zijde van de buigkant (89) uit het' huis (88) uitsteken en waarbij bij voorkeur beide tasters (86,87) in hetzelfde zich loodrecht 20 op de buigkant (89) uitstrekkende vlak zijn aangebracht en evenwijdig aan elkaar zijn uitgericht.

9. Hoekmeetinrichting volgens een der voorgaande conclusies,met het kenmerk,dat als meetorgaan een meetklok (54) aanwezig is, welke aan het huis (11) bij voorkeur in een tot aan de uitsparing (36) in het huis 25 (11) reikende boring (57) is bevestigd,terwijl aan de taster(12) voor de taststift (55) van de meetklok (54) een aanligvlak (48) aanwezig is ,dat loodrecht op de lengteas van de taststift (55) is uitgericht.

10. Hoekmeetinrichting volgens een der voorgaande conclusies.1' - 8, met het kenmerk,dat tussen de taster (72) en het meetorgaan (78) een 30 hydraulische overbrenging (71) voor de afstastweg aanwezig is,waarbij het werkzame zuigeroppervlak van een met de taster (72) verbonden deel (73) en van een met het meetwerk (78) verbonden deel (77) van de hydraulische overbrenging ( 71) van de aftastweg al dan niet even groot is.

11. Hoekmeetinrichting volgens een der voorgaande conclusies 1- 8,met 35 het kenmerk,dat een mechanisch- electrische meetomzetter (97,98) aangebracht is,welke enerzijds met de taster (86 resp. 87) en anderzijds met 8 f 0 0 8 7 4 -19- 21778/CV/tl een electrisch aanwijsorgaan en/of stuurorgaan verbonden is.

12. Hoekmeetinrichting volgens conclusie 11, met het kenmerk,dat de mechanisch- electrische meetomzetter (97,98) een veranderlijke Ohmschen weerstand (97) een veranderlijke inductiviteit (98) of een veranderlijke 5 capaciteit bezit.

13. Hoekmeetinrichting volgens conclusie 11, met het kenmerk,dat de mechanisch- electrische meetomzetter (103) een lichtelectrische aftast-inrichting met een lichtbron (104),een glazen meetstaaf (105),een streep-plaat (106) en een lichtontvanger (107) omvat.

14. Hoekmeetinrichting volgens conclusie 13 met twee tasters,die bij voorkeur aan dezelfde zijde van de buigkant in een zich loodrecht daarop uitstrekkend vlak zijn aangebracht,met het kenmerk,dat voor iedere taster (102) telkens een lichtelectrische aftastinrichting aanwezig is waarvan de lichtbronnen (6) op een gemeenschappelijke houder naast elkaar zijn 15 aangebracht en waarvan de glazen meetstaaf (4) ^an de ene taster aan de ene zijde en aan de andere taster aan de andere zijde van het. gemeenschappelijke langsmiddenvlak van de taster is aangebracht,terwijl de streepplaat (106) bij voorkeur uit een stuk voor beide aftastinrichtingen is vervaardigd en de lichtontvangers (107) op een gemeenschappelijke hou-20 der naast elkaar zijn aangebracht. 8 1 0 08 7 4