Umut Kapuci

Bu çalışmada, günümüzde Aydın Arkeoloji Müzesi’nde korunan ve Aydın ili, Bozdoğan ilçesi, Bozdoğan İlkokulu’ndan getirilerek müzeye kazandırılan bir büst ile birlikte figürlü bir masa ayağı parçası ele alınmıştır. Amaç, tekil örnekler olsa da Karia Bölgesi’nin Roma İmparatorluk Dönemi heykeltıraşlık literatürüne katkı sağlayarak Bargasa/Piginda buluntusu eserleri bilim dünyasına sunmaktır. Bu doğrultuda plastik eserlerin tipolojik ve stilistik açıdan ait oldukları dönem özellikleri ve heykeltıraşlık merkezleri belirlenmeye çalışılmıştır. Figürlü masa ayağı bu çalışmada ilk kez değerlendirilmekte, daha önce kataloğu yayımlanmış büst ise farklı önerilerle yeniden ele alınmaktadır. Çalışma içeriğinde irdelenen eserlerin kazı malzemesi olmaması ve envanter kayıtlarında buluntu durumları ile ilgili bilgi bulunmaması nedeniyle genel olarak Karia Bölgesi ve yakın coğrafyadaki Roma İmparatorluk Dönemi heykeltıraşlık eserleriyle analoji yoluyla tarihlenebilmiştir. Araştırma içeriğinde değerlendirilen figürlü masa ayağı parçası için Roma İmparatorluk Dönemi’nde İS 1. yüzyılın ikinci yarısı -Flaviuslar Dönemi-, privat erkek büstü için İS 3. yüzyılın ikinci çeyreği -Asker İmparatorlar Dönemi- tarihi önerilmektedir. Analojik değerlendirmeler sonucunda, incelenen yontuların Aphrodisias, Tralleis ve Nysa gibi yakın merkezlerdeki eserlerin stil özelliklerini yansıttığı anlaşılmıştır.

Bu çalışmada, günümüzde Aydın Arkeoloji Müzesi Taş Eserler Deposu’nda korunan ve müzeye satın alma yoluyla kazandırılan iki büst ve bir kabartma parçası ele alınmıştır. Amaç, Karia Bölgesi’nin Hellenistik ve Roma İmparatorluk Dönemi heykeltıraşlık literatürüne katkı sağlayarak, eserleri bilim dünyasına sunmaktır. Bu doğrultuda Menderes Antiokheiası’nda bulunan plastik eserlerin tipoloji ve stil özellikleriyle birlikte buluntuların ait olduğu dönem özellikleri ve heykeltıraşlık merkezleri belirlenmeye çalışılmıştır. Daha önce Menderes Antiokheiası antik kenti ile ilgili Aydın Arkeoloji Müzesi’nde korunan ve araştırmacılar tarafından Aphrodisias antik kenti girlandlı lahitler grubu içerisinde değerlendirilen ve girland taşıyıcısı olarak Herakles Hermesinin betimlendiği bir lahit parçası dışında herhangi bir heykeltıraşlık eserinin yayınlanmamış olması, bu çalışmanın özgünlüğünü göstermektedir. Eserler kazı malzemesi olmaması ve buluntu durumu ile ilgili envanter kayıtlarında bilgi bulunmaması nedeniyle genel olarak Karia Bölgesi ve yakın coğrafyadaki Hellenistik ve Roma İmparatorluk Dönemi heykeltıraşlık eserleriyle analoji yoluyla tarihlenebilmiştir. Araştırma içeriğini oluşturan iki büst parçasından ilk örnek Roma İmparatorluk Dönemi içerisinde MS 1. yüzyılın ikinci yarısının dönem modasını, ikinci örnek MS 2. yüzyıl sonlarının stil özelliklerini yansıtmaktadır. Üçüncü ve son örneği oluşturan kabartma parçası için ise Hellenistik Dönem Pergamon ekolü etkisi altında MÖ 2. yüzyılın ilk yarısı önerilmektedir. Yapılan karşılaştırmalar sonucunda buluntuların Pergamon, Aphrodisias, Tralleis ve Stratonikeia gibi yakın merkezlerdeki eserlerin stil özelliklerini yansıttığı görülmektedir.