maliye bilim insanları

Devletin çeşitli mali, ekonomik ve sosyal amaçları gerçekleştirebilmesi için vergi gelirlerini en az kayıpla toplaması oldukça önemlidir. Bu nedenle devletin vergi kaybını azaltmak için, mükelleflerin vergiye karşı davranışlarını olumsuz etkileyen, yani onları vergi ödememeye yönelten sebepleri bulup, bu sebeplere göre önlemler alabilmesi son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de vergi kayıp ve kaçağını azaltma yönünde gerekli önlemleri alabilmek için; vergi bilinci ve ahlakı yüksek seviyelerde olduğu düşünülen maliye bilim insanlarının, vergi kayıp ve kaçağı ile bunların temel nedenleri hakkındaki düşüncelerini ortaya çıkarmaktır. Böylece, bilim insanlarının düşüncelerine göre önlemler alınması sağlanarak Türkiye’de vergi kayıp ve kaçağının azaltılmasına katkı sağlanabilir. Söz konusu amacı gerçekleştirmek için, hazırlanan anket formu 750 maliye bilim insanına e-posta aracılığı ile gönderilmiştir. Geri dönüş yapan 223 maliye bilim insanı ankete katılım sağlamıştır. SPSS istatistiki analiz yöntemi kullanılarak elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de maliye bilim insanları vergi bilinci ve vergi ahlakı konularında oldukça duyarlıdır. Bilim insanlarına göre Türkiye’de vergi kayıp ve kaçağı miktarı yüksek seviyelerdedir. Son olarak bilim insanlarına göre Türkiye’de vergi kayıp ve kaçağının en önemli nedenleri sırasıyla; “belli aralıklarla çıkartılan vergi afları ve yapılandırmaları”, “vergi ahlakının” ve “vergi bilincinin” tam olarak yerleşmemiş olması” ve “vergi denetimlerinin yetersizliği” dir.

Maliye, devletin ekonomik faaliyetleri ile ilgili bir bilim dalıdır. Bu faaliyetlerin kaynağını vergiler oluşturur. Siyasi iktidarların oluşturmuş olduğu iş listesi, vergilerden elde edilen gelirler ile karşılanır. Sonuçta gelir ve giderlerin belirlenmesi, tahsilatı ve harcanması bir yönetim işlevidir. Bu çerçeve çok genel kavramlarla ifade edilmektedir.
Üstelik her ekonomik faaliyet aynı zamanda bir hukuki çerçevede gerçekleşmektedir. Ayrıca konunun psikolojik ve sosyolojik pek çok yansımaları da ortaya çıkmaktadır. Devletin faaliyetlerinde kaynak olmadan olmaz. Bu kaynakların toplanması ve harcanmasının öncesi ve sonrasında, pek çok plan, program vardır. Kişi ve kurumlar, hatta çevre de yer almaktadır. Devletin bu süreçte özel ya da tüzel kimleri muhatap alacağı, kimlere ulaşacağı önemli karar alma süreçleri ve yönetim becerisini gerektirmektedir.
Yönetim bilimi doğru araçlar sayesinde hizmetlerde verimlilik, etkinlik ve tutumluluğu geliştirmektedir. Özellikle son dönemde kamu yönetimi bu araçları fazlasıyla kullanmaktadır. Böylece etkin bir hizmet sunumu gerçekleşmekte, vatandaşların da faydası artmaktadır. Bu eylemlerin doğru adlandırılması gerekir. “Maliye Bilimi” tanımıyla, bugüne kadar bu misyon yerine gelmiştir. Bundan sonraki süreçte daha kapsayıcı ve belirlilik ifade eden yeni tanımlamalar anlaşılırlığı arttıracaktır. Buradan hareketle Maliye Bilimini ifade ederken, uluslararası gelişmeleri de göz önüne alarak, “Mali Yönetim” içeriği ve isminin başlığa taşınması yeni bir alan açacaktır. Bu anlamda, Türkiye’de uzun yıllardır var olan Maliye Bilimi (Public Finance) adı, Mali Yönetim (Public Financial Management) adının da eklenmesi ile daha da genişleyerek güçlü bir şekilde varlığını sürdürecektir. Mali Yönetim bir genişleme alanı olduğu kadar Maliye’nin de daha iyi anlaşılması ve tanınırlık konusunda bir fırsattır. Çalışmada, Türkiye’deki Maliye eğitiminin yaşadığı risk ve tehditler, birlikte ele alınmıştır.


JEL Kodları: E62, E63, H1,H2,H3