Maliye

İlk olarak Çin'in Wuhan bölgesinde, 2019 yılı Aralık ayının başında görülüp, bu bölgedeki yetkililer tarafından tanımlandığı için gayri resmi Wuhan koronavirüsü adıyla da bilinen yeni koronavirüs solunum yolu enfeksiyonuna neden olan ve insandan insana geçebilen bulaşıcı bir virüstür.Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından virüsün resmi adı SARS-CoV-2 (Şiddetli Akut Solunum Sendromu-Koronavirus-2) olarak belirlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü virüsün neden olduğu hastalığı tanımlamak için COVID-19 terimini kullanmaktadır.30 Ocak 2020'de CoViD-19, Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel bir sağlık acil durumu ilan edilmiştir. 11 Mart 2020 tarihinde ise virüs pandemi, yani küresel salgın hastalık olarak ilan edilmiştir.Belirtisiz olgular olabileceği bildirilmekle birlikte, bunların oranı bilinmemektedir. En çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Şiddetli olgularda zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilmektedir. Korona virüs olarak da bilinen COVID-19 pandemisi bugün sadece bir sağlık sorunu değil aynı zamanda sosyal, ekonomik, eğitim, politik ve insan güvenliği için önemli sonuçlara neden olan ve tüm dünyayı içine alan küresel bir sorundur. Salgının küresel bir hale gelmesi, dünya ekonomisi açısından olumsuz etkilere neden olmuştur. Bu nedenle, dünyadaki hükümetler ekonomilerini sürdürmek için acil durum planları ve yardım paketleri hazırlamışlardır. Haziran itibariyle, dünya çapında altı buçuk milyona yakın insan hastalığa yakalanmış ve yaklaşık 380.000 kişi hayatını kaybetmiştir. Bu durumun ne kadar daha devam edeceği belirsizliğini korumaktadır. Şu anda pandemiye dönüşen COVID-19 salgını küresel bir sağlık krizidir. Ancak, bu salgına karşı ülkelerin aldığı önlemler, devamında eşi benzeri görülmemiş bir ekonomik felaketi de beraberinde getiriyor. Dünyanın neredeyse %90 civarında bir kesiminde bir şekilde sosyal izolasyon uygulanıyor, insanlar sokaklara çıkmıyor, işyerleri kapanıyor, uçuşlar yasaklanıyor, insanlar işinden oluyor. Başta ulaştırma (hava, kara, deniz) sektörü olmak üzere insanın insanla temasına neden olacak, neredeyse her tür ekonomik faaliyet durdu, küresel tedarik zinciri bozuldu, sadece sağlık, gıda ve kısmi sanayi üretimi yapan sektörler faaliyetine devam etti. Dolayısıyla, arz ve talep şokunun aynı anda yaşandığı, hiç tecrübe edilmemiş bir tür krizle karşı karşıyayız. COVİD-19 salgınının ortaya çıkması ile birlikte bazı ülkeler bazı kısıtlamalar yaparak bu salgının yayılma hızını minimuma düşürmeyi hedeflemişlerdir. Bu durum sonucunda bazı ekonomik bunalımlar meydana gelmiştir. Özellikle salgının çıktığı yer olan Çin'de, ekonomik olarak ciddi kayıpların meydana gelmesine karşı Avrupa ve ABD'nin önlem almamasına karşı ekonomi tabanlı hareket etmesi, günümüzde bu dengelerin değişmesine sebep olmuş ve bu ekonomik çıkarımın kazananının Çin olacağı ön görülmüştür. Dünya genelinde artan işsizliklere karşı ülkelerin almış oldukları bazı önlemler, şirketlerin kazançlarının azalması, iktisadi daralmaların meydana gelmesi bazı ülkeler için ciddi sarsıntılar yaratmıştır. Bu durumu risk faktörü olarak belirleyip avantaja çeviren ülkeler ise ekonomik olarak ayakta kalmayı başarmış, ticari düzenlerini değiştirip teknoloji alanının gelişmesini hedeflemişlerdir. Dünyanın çeşitli ülkeleri, ekonomi ve istihdam piyasalarını korona virüs krizinde ayakta tutmak için birbirinden farklı önlemler alıyor işte bunlardan bazıları ; Almanya Çok sayıda ülke, pandemiyle mücadele sürecinde çeşitli boyutlarda mali yardım paketleri açıkladı. Bu ülkeler arasında Almanya da bulunuyor. Avrupa'nın en büyük ekonomisi Almanya geçen hafta 750 milyar Euro değerinde bir kurtarma paketini alışılmışın dışında bir hızla kabul etti. Paket kapsamında, Alman şirketlerinin yabancılar tarafından devralınmasının engellenmesini amaçlayan önlemler de bulunuyor. Öte yandan paket ile küçük firmalar ve sanatçı ve bakıcılar gibi serbest çalışanlar da korunuyor. Bu meslek gruplarına mensup kişiler, 15 bin Euro'ya kadar doğrudan yardım alabiliyor. Ayrıca ev sahipleri, korona virüs krizi nedeniyle kirasını ödeyemeyecek durumda olan kiracıları evden çıkaramıyor.

ÖZ Bu çalışmanın amacı Türkiye'de 2015 yılında gündeme gelen ancak henüz yasalaşmamış olan Rant Vergisi'ni değerlendirmektir. Bu amaçla konunun teorik temelleri araştırılmış ve İsviçre ile Avusturya örnekleri incelenmiştir. Ülke örneklerinde gayrimenkul değer artışlarının vergilendirilmesi eğilimleri öne çıkmaktadır. Türkiye açısından yapılan değerlendirmede, yapılması gündemde olan düzenleme ile hedeflenen amacın gerçekleştirilmesinin zor olduğu görülmektedir. Bununla beraber gayrimenkul rantlarının vergilendirilmesinde dar kapsamlı bir Rant Vergisi uygulaması yetersiz gözükmektedir. Gayrimenkul değer artışlarının vergilendirilmesinde kapsamın genişletilmesi ve yerel bir vergi olarak şerefiye uygulamalarının yürürlüğe konulması gerekmektedir. Emsal artışlarında kayırmacılığın azaltılması amacıyla uygulanacak bir Rant Vergisi yeterli olmayabilecektir. Bu nedenle yapılacak düzenlemenin şerefiye olarak kapsamlı bir biçimde uygulanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. ABSTRACT The objective of this study is evaluating the Increment Tax, which came to agenda in Turkey in the year 2015 but did not become law as of yet. Towards that objective, the theoretical grounds of the subject were studied and the examples and Switzerland and Austria were examined. Inclinations towards taxing real estate value increases are seen to be prominent in country examples. In the evaluation conducted in terms of Turkey, it is observed that the aimed objective would be difficult to achieve with the regulations considered to be made. In addition, a narrow-context Increment Tax implementation is observed to be insufficient for the taxing of real estate increment incomes. Regarding taxing of real estate value increases, the context has to be expanded and betterment applications as a local tax have to be effectuated. An Increment Tax to be implemented for the purpose of reducing favouritism pertaining to floor area ratio increases may not be adequate. For this reason, it has been achieved that the regulation be applied in a comprehensive manner as betterment tax.

Küreselleşme ve buna bağlı olarak ortaya çıkan kızgın rekabet ortamı
firmaların başarılarını artırmalarına yönelik yeni stratejiler geliştirmelerini
zorunlu kılmıştır. Bu koşullar altında doğan ve bünyesinde birtakım özellikleri barındıran “Kurumsal İtibar”, müşteri potansiyelini artırarak büyümeyi amaçlayan firmaların sahip olması gereken bir kavramdır.
Çalışmada, kurumsal itibarın marka birleşmesi neticesinde ne tür bir değişim göstereceği ve bu değişimin yeni müşteri elde etme potansiyeli bakımından nasıl sonuçlanacağı üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda öncelikle iki farklı sektör ile bu sektörlerde faaliyet gösteren firmaların gerçekleştirecekleri birliktelik neticesinde ortaya çıkan ve algılanan kurumsal itibar düzeyini belirlemeye yönelik kullanılmış olan ölçekler faktör analizlerine tabi tutulmuştur. Yapılan keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizleri neticesinde ölçeklerde meydana gelen yapısal değişimler, kavramın gerek kültürel gerekse de sektörel bağlamda
yeterince tanınmadığına işaret etmektedir. Marka birleşmesi neticesinde ortaya çıkan kurumsal itibar değerindeki değişim ve bu değişimin satın alma niyeti üzerindeki etkisinin belirlenmesine yönelik oluşturulan hipotez testleri ise salt kurumsal itibar artışının, yeni müşteri kazanabilmek için yeterli olmayacağını ortaya koymuştur.

İthal İkameci Sanayileşme Politikası: Yurt içi tüketimde ihtiyaç duyulan malların, ithal edilmek yerine, koruma ve teşvik yoluyla gerekirse girdi ithal edilerek, yurt içinde üretilmesinin sağlanmasıdır. İthal İkameci Sanayileşme Politikası, Türkiye'de de 1963 yılında başlanan planlı kalkınmanın vazgeçilmez bir parçası idi. Bu tür bir politikanın bazı nedenlerle uluslar arası ekonomik yapı içerisinde başarısız olma riski sözkonusudur. Başarısız olma nedenleri; Birinci olarak, yurt içi talebe yönelik üretim yapıldığından, büyümenin sürdürülebilmesi için, tüketici kitlelerin gelirinin yüksek olması gerekir. İkinci olarak, üretim sürecinde kullanılan girdilerin bir kısmı dışarıdan satın alındığı için, dövize ihtiyaç vardır. Üçüncü olarak, yurt içi tüketim ile desteklenen bu büyüme stratejisinde, yatırımları teşvik edecek tasarruşar yetersiz kalabilir. Dördüncü olarak, dışa kapalı ekonomilerde bir süre mümkün olan bu stratejinin temel sorunlarından birisi de rekabetçi olmayan bir ekonomik yapıda, verimlilik ve kalite sorunu ortaya çıkarmasıdır. Büyüme politikası, 1970'lerde tıkanmış, yüksek düzeyde fiyat artışları, işsizlik ve dış ödemeler dengesi sorunları ortaya çıkarmıştır. Türkiye ekonomisini 1970'lerin sonunda istikrarsızlığa götüren temel nedenler yapısal niteliğe sahiptir. Nüfus hızla şehre akarken, bu nüfusu istihdam edecek yatırımlar gerçekleşmemiştir. Büyümenin finansmanında kullanılabilecek kaynaklar, özel tasarruflar ve kamu tasarruflarından oluşmaktadır. Kamu kesiminde ise bütçe gelirlerindeki artışın yavaşlaması sonucu bütçe açıkları artmış ve kamu harcamalarının sağlam kaynaklarla finansmanı mümkün olamamıştır. Ekonomik gelişme açısından enerji ve o tarihlerde özellikle petrol, bütün üretim süreçlerinin dolaylı veya dolaysız girdisi olduğundan, çok önemlidir ve bütün ülkelerde bir istikrarsızlık nedeni olmuştur. Bozulan dengeler gelir dağılımını, talebi ve dolayısıyla üretim yapısını da olumsuz etkilemiştir. Ciddi yapısal sorunlarla karşı karşıya olan Türkiye ekonomisi, yurt dışındaki olumsuz gelişmelerin de etkisiyle krize doğru sürüklenmiş ve alınan önlemler başarısız olmuştur. Sonuçta bu istikrarsızlık süreci ekonomiyi çok daha köklü sayılabilecek önlemler içeren 24 Ocak 1980 tarihinde alınan kararlara götürmüştür. Devalüasyon: Yerli paranın yabancı paralar karşısında değerinin düşürülmesidir. Örnek 1: 1980 öncesi uygulanan ithal ikameci sanayileşme politikası neden tıkanma noktasına gelmiştir? İthal ikameci sanayileşme politikası yurt içi talebi karşılamak üzere ithalat yerine ülke içerisinde nihai malların üretilmesidir. İlk bakışta dış ticaret dengesi açısından olumlu olabilecek bu politikanın başarılı olabilmesi için nihai mal üretiminde gerekli girdilerin yurt içinde mevcut olması veya ithal edilmesi için gerekli dövizin sağlanması gerekir. Girdilerin bir kısmı, Türkiye açısından özellikle petrol, büyük ölçüde ithal edilmektedir. Bu politikanın sürdürülebilmesi için döviz ihtiyacının düzenli olarak sağlanabilmesi gerekir. İhracat dışındaki döviz kaynakları ise sınırlıdır. Ayrıca küresel düzeyde dışa açık ekonomilerin varlığı halinde, ithal ikamesi zaman içerisinde ülkenin rekabet gücünü kaybetmesine neden olur. Özellikle dış kaynak sıkıntısı ve rekabete açık olmayan bir ortamda üretim maliyetlerinin artması nedeniyle Türkiye'de bu politika tıkanma noktasına gelmiştir. 1980 SONRASI DIŞA AÇIK BÜYÜME POLİTİKASI 24 Ocak 1980 tarihinde alınan kararlar, önceki önlemlerden köklü olarak farklıdır. Dışa açık ya da ihracata dayalı büyüme politikası olarak adlandırılan bu yeni bakış açısı sadece Türkiye'de değil, ABD ve İngiltere'de de istikrar politikalarının ana eksenini oluşturmuştur. İhracata Dayalı Büyüme Politikası: İhracata konu olan mallarda uzmanlaşma yoluna gidilerek ekonomik büyümenin sağlanmasıdır. Başlangıçta gerekli olan finansman ihtiyacı dış çevrelerden ve Uluslararası Para Fonu'ndan (IMF) sağlanmıştır. Kamu Kesiminin Sınırlandırılması ve Piyasa Mekanizması Temel yaklaşım, enşasyonun yüksek talepten kaynaklandığıdır. Kamu kesiminin küçültülmesinin bir başka nedeni, özel sektöre daha fazla önem verilerek kamu müdahalesinin azaltılması ve piyasa mekanizmasına işlerlik kazandırılmasıdır. Kamu kesiminin küçültülmesi, bir yandan kamu işletmelerinin özelleştirilmesini, diğer yandan kamu gelirlerinin ve kamu harcamalarının azaltılmasını gerektirmektedir.

Ekonomik istikrarın sağlanmasında hem maliye hem de para politikaları uygulanmaktadır. Maliye politikası kamu gelirleri ve harcamalarını kullanarak ekonomik istikrarı sağlamaya çalışırken, para politikası para arzına yön vererek ekonomik istikrarı sağlamaya çalışır. Bu nedenle maliye politikası ilk olarak mal piyasasını etkilemekte, para politikası ise ilk olarak varlık piyasasını etkilemektedir. En uç noktalar olarak, Neoklasik iktisatçılar para politikasının tam etkin olduğunu ve maliye politikasının etkin olmadığını savunmaktadır. Keynesyen iktisatçılar ise tam tersine para politikasının etkin olmadığını ve maliye politikasının tam etkin olduğunu savunur. Fakat gerçek hayatta ekonomik istikrarın sağlanmasında para ve maliye politikaları birbirinin tamamlayıcısı durumundadırlar. Para ve maliye politikasının nispi etkinliği tartışmalarında genellikle IS-LM analizinden yararlanılmaktadır. IS eğrisi yatırım ve tasarruf eşitliğini sağlayan faiz oranı ve gelir düzeyini gösteren negatif eğimli bir eğridir. IS eğrisi mal piyasasını göstermekte ve maliye politikası uygulamaları IS eğrisini etkilemektedir. Örneğin, kamu harcamalarının artması veya vergilerin azalması gibi genişletici maliye politikaları IS eğrisini sağa kaydırmaktadır. Kamu harcamalarının azalması veya vergilerin artması gibi daraltıcı maliye politikaları ise IS eğrisini sola kaydırmaktadır. LM eğrisi de para talebi ile para arzı eşitliğini sağlayan faiz oranı ve gelir düzeyini gösteren pozitif eğimli bir eğridir. LM eğrisi para piyasasını göstermekte ve para politikası uygulamaları LM eğrisini etkilemektedir. Para arzındaki bir artış LM eğrisini sağa, para arzındaki bir azalış da sola kaydırmaktadır. Para ve maliye politikalarının ekonomi üzerindeki etkileri incelenirken Keynesyen ve Neoklasik iktisatçıların birbirinin tersini iddia ettiği iki ayrı durum vardır. Bunlardan biri " likidite tuzağı " diğeri ise " dışlama etkisi (crowding out) " dir.

Borç yükü sorunu ve borçların sınırlandırılması günümüzün önemli sorunlarından biridir. Hem borç verenlerin alacağını geri alabilmesi, hem devletin borcunu kolaylıkla ödeyebilmesi açısından borçlanmanın bir sınırının olması gerekir. Çünkü, borcun milli gelire ve ihracata oranı gibi sınırlar aşıldığında, hem borç kaynak bulmak zorlaşır, hem de kaynağın maliyeti yükselir. Günümüzde pek çok iktisatçı borçlanmanın bir sınırı olması gerektiğini savunmaktadır. Çünkü, borçların gelecek nesiller üzerinde yük teşkil edeceği görüşü ağırlık kazanmaya başlamıştır.
Bu çalışmamızda nesiller arası borç yükünün dağılımı sorununu iktisadi akımlar çerçevesinde incelenmekte olup, yaklaşımlar ölçüsünde bu sorunun çözümleri incelenmiştir.

Piyasanın, iktisat politikasının amaçları arasında yer alan sosyal fayda maksimizasyonunu sağlayamaması, devletin regülasyonlar yoluyla piyasaya müdahale etmesi gereğini doğurmaktadır. Regülasyon, piyasa başarısızlıklarının neden olduğu etkinsizlikleri gidererek ekonomik etkinliği sağlamak için devletin yapmış olduğu kontrol ve düzenlemelerdir. Devletin regülasyonlar yoluyla müdahalesinin örneklerine genel olarak büyük miktarda ilk yatırım gerektiren, sabit maliyeti yüksek olan su, elektrik, doğal gaz, demiryolları, temel telekomünikasyon hizmetleri gibi doğal tekel niteliğindeki şebeke endüstrilerinde rastlamaktayız. Enerji piyasası içinde yer alan elektrik enerjisi, ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınmalarında önemli role sahip olan, neredeyse bütün sektörlerde girdi olarak kullanıldığından hanelerde ve sanayi kesiminde talebi sürekli artış gösteren ve dolayısıyla toplumsal olarak vazgeçilmez olan bir ihtiyaçtır. Elektrik enerjisi piyasasının doğal tekel konumunda olması ekonomik regülasyonların temel nedenidir. Bu çalışmanın amacı devletin düzenleyici ve denetleyici rolünün etkinliğini Türkiye elektrik enerjisi piyasası açısından incelemektir. Bu amaçla, devletin ekonomide üstlendiği düzenleyici ve denetleyici role değinilecek ve Türkiye elektrik enerjisi piyasası açısından uygulanan regülasyonlar incelenecektir. Bunlara ek olarak, elektrik enerjisinin tarihsel gelişimi incelenecek ve Türkiye'de elektrik piyasasında reformlar, yeniden yapılanmalar değerlendirilecektir. Son olarak da elektrik piyasasında gerekli olan düzenlemeler ve politika önerilerine yer verilecektir. Bu çalışma 4 ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde devletin ekonomideki düzenleyici, denetleyici rolü başlığı altında ekonomik etkinlik ve piyasa başarısızlıkları konuları incelenecektir. İkinci bölümde elektrik enerjisi piyasası incelenecek ve piyasadaki yeniden yapılanma çalışmaları ile reform süreçleri incelenerek özelleştirme rekabet ve regülasyon konuları üzerinde durulacaktır. Üçüncü bölümde Türkiye'de elektrik enerjisi piyasasının genel incelemesinin ardından piyasanın geçmişten günümüze izlediği seyir değerlendirilecektir. Dördüncü bölümde elektrik enerjisi piyasasını düzenleme görevini üstlenmiş bağımsız düzenleyici kurum olan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu incelenerek kurumun yaptığı düzenlemelere değinilecektir. Sonuç ve değerlendirme kısmında ise konuya ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak ve tez sonlandırılacaktır. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de elektrik enerjisi piyasası ve regülasyonlarla ilgili önerilerde bulunarak Türkiye elektrik enerjisi piyasasını incelemektir.

In this study, we try to explore the effects of globalization and international integration on developing countries’ external debt in 1980-2010 time period. As known, the developing world consists of countries which desire to reach to the developed countries in economic sense. These countries head towards external debt, as it is difficult to realize their development with their insufficient internal sources. In recent half century, the oil shocks in 1973 and 1979, and the debt crises resulted, had been a turning point in the operation of decision mechanisms. Even the banking and financial crisis in 1990s and 2000s, developing countries continued to find out extra sources from internal and external markets. Especially in the last ten years, however, as a result of economic integration, internal and external sources are intertwined and substituted for each other. The study concentrates on the demand side of the external debt rather than the supply side; but occasionally, with fiscal and economical policies as well as international policies are mentioned. It is clear that supporting populist approach or policies of developing countries may lead them into new debt spirals which were also experienced historically. After theoretically examining the external debt, its determinants are empirically analyzed by using panel data analysis. By testing the models, results show that GDP growth ratio, fixed capital formation, population rates, terms of trade, capital flight, external debt services, external debt interest payments, urbanization, general government consumption expenditure and financial liberalization are the main determinants of external debt in developing countries. Keywords: External Debt, Developing Countries, Turkish Economy, Economical and Fiscal Structure, Panel Data Analysis Method. 1980-2010 yılları arası dönemde küreselleşme ve uluslararası entegrasyon faaliyetlerinin gelişmekte olan ülkelerde dış borçlanma üzerinde yarattığı etkiler bu çalışmanın araştırma konusunu oluşturmaktadır. Bilindiği üzere, gelişmekte olan ülkeler iktisadi anlamda gelişmiş olan ülkeleri yakalama gayreti içerisinde bulunan ülkelerdir. Bu ülkeler iktisadi sistem içerinde söz konusu kalkınma hamlesini kendi kaynakları ile gerçekleştirmeleri güç olduğu için dış kaynaklara yönelmektedirler. Dış borçlanmanın son yarım asırlık gelişiminde 1973 ve 1979 petrol şoklarının ve neden olduğu borç krizleri 1980’li yıllarda karar mekanizmalarının işleyişi açısından bir dönüm noktası olmuştur. Benzer şekilde, 1990’lı ve 2000’li yıllarda da gelişmekte olan ülkeler bankacılık ve finansal krizlerle sarsılırken iç ve dış piyasalardan borç arayışlarını sürdürmüşlerdir. Ancak özellikle son on yıllık sürece bakıldığında, ekonomik entegrasyon sonucu, iç ve dış kaynaklar birbirleri ile iç içe geçmiş ve birbirlerini ikame eder hale gelmiştir. Çalışmada dış borçlanma konusu arz tarafından çok talep yönüyle ele alınmış; ancak yeri geldikçe, mali ve iktisadi politikalar yanında uluslararası politikaların da aşırı borçlulukta rol oynadığına değinilmiştir. Yine bu çerçevede, popülist politikaların desteklenmesinin borç sarmallarının yeniden oluşmasına yol açabileceği belirtilmiş ve sözü edilen durumun geçmişteki örneklerine atıflarda bulunulmuştur. Gelişmekte olan ülkelerde dış borçlanma iktisadi ve mali politikalar perspektifinden kuramsal olarak incelendikten sonra belirleyici unsurları panel veri yöntemi ile ampirik olarak analiz edilmeye çalışmıştır. Test edilen modellerin ardından gelişmekte olan ülkelerde; GSYİH büyüme oranları, sabit sermaye oluşumu, nüfus, dış ticaret hadleri, sermaye kaçışları, dış borç servisleri, dış borç faiz ödemeleri, kentsel nüfus, kamu kesimi tüketim harcamaları ve finansal liberalizasyon değişkenlerinin dış borçlanmayı anlamada belirleyici olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Dış Borçlanma, Gelişmekte Olan Ülkeler, Türkiye Ekonomisi, İktisadi ve Mali Yapı, Panel Veri Analizi Yöntemi.

From the last decades of XVIth Century, there have been some important developments such as budget deficit, debasement based on budget deficit, price inflation, long lasting wars and war technology in Ottoman Emprie. Ottomans had to collect more part of tax revenue in cash because of recruit more bigger army in center, contuniusly train and to fund of this army in cash in long lasting wars. They have taken a fiscalist approach to solve this problems. On the one hand they have look for the way to increase their incomes on the other hand to reduce costs. The change that has became apparent by starting of widespread of iltizam and malikane practise has continued almost to the Tanzimat era. And this also brought about administrative, financial, military and social changes. In this study, it has been studied the effect of change and transformation mentioned to the Konya city in the base of Ayan. In this context in financial field, it has been found out the malikane practise has succeed or not in Konya scale, the place of Konya muqâtaas in whole system, the persons whose managed of these muqâtaas in genereal and the identity of managers in local. In the field of administration, it has been examined the place of Karaman administrator in whole system, who was the Konya ayan and the responsiblity of these ayan they have taken. For a better understanding of this matter discussion has been concretized on Arapağazade es-Seyyid Süleyman Ağa as a Ayan of Konya. As a result, it has been said that central government has not lost its control in financial, administrative and military sense in Konya.

Urbanization phenomenon has been widely discussed recently with the regard to the rapid growth of world population. The relative importance of fiscal variables among the others, affected by urbanization has come into prominence as a consequence of expanding government sizes in world economies. In this context, we aim to examine the impact of urbanization on the government expenditure indicating the government size by the means of static and dynamic panel data analysis over the 1990-2012 period for 44 developing countries. Keywords: urbanization, government expenditure, panel data analysis An Empirical Overview on the Urbanization and Government Expenditure Policies in Developing Countries Kentleşme olgusu dünya nüfusundaki hızlı artışa bağlı olarak son yıllarda sıklıkla tartışılan bir konudur. Kentleşmenin etkilediği çok sayıda değişken içerisinde mali değişkenlerin göreli önemi dünya ekonomilerinde kamu hacmindeki artışa bağlı olarak ön plana çıkmaktadır. Bu çerçevede çalışmamızın amacı, kentleşmenin kamu büyüklüğünün bir göstergesi olarak kamu harcamaları üzerindeki etkisinin statik ve dinamik panel veri analizi yöntemleriyle 44 gelişmekte olan ülke açısından 1990-2012 dönem aralığı için ampirik olarak incelenmesidir. Anahtar Kelimeler: kentleşme, kamu harcamaları, panel veri analizi

KISA TARiHSEL SÜREÇ Ekonomi, bir bilim dalı olarak oluşum aşamasında dönemin hakim bilim alanları olan biyoloji ve astronomiden yoğun bir şekilde etkilenerek denge kavramı üzerine inşa edilmiştir. Keynes'in 1936 tarihli ünlü İstihdam, Para ve Faizin Genel Teorisi (General Theory of Employment, Money and Interest) adlı eseri. Dar anlamda maliye politikası: Devletin bütçe kanalından yaptığı harcama artışının milli gelir ve istihdam üzerindeki yükseltici etkisidir. Geniş anlamda maliye politikası: Devletin tüm vergi ve harcama araçları ve kamu teşebbüsleri ile giriştiği ekonomik faaliyetlerdir. Klâsikler ve neo-klâsikler döneminde tanımlanan mikro ve makro amaçlar, ekonomik denge koşulları veri alt-yapı üretim ilişkileri bağlamında oldukça uygun şekilde sağlandığından, sistem mekanizmalarına bırakılmış idi. Böylece, henüz belirgin olarak makroekonomi anlayışının oluşmadığı birinci dönem maliye politikasını, tanımlayıcı ve pasif yaklaşım olarak görebiliriz. Ekonomi politikaları genellikle gelişmiş kapitalist ekonomilerde ortaya çıkmıştır. Ekonomi alanındaki teorilerin birincil işlevi, dokular arasındaki ilişki kurallarını saptayarak organizmanın çalışmasını açıklamak, ileriye yönelik öngörüler yapabilmek, bazı istenmeyen sonuçları önleyebilecek ve sistemi istenir doğrultuda sürdürebilecek anahtarı ele geçirmektir. Makroekonomi alanı içinde yer alan maliye politikası da 1929 Krizi ile oluşan derin işsizlik ve bunalımın aşılabilmesi ve ekonomik işleyişin sarsıntısız sürdürülebilmesi için kamusal müdahale araçları ile ilgili kuralları geliştirmiş ve devreye sokmuştur. KLASiK YAKLAŞIM Klâsik dönem ekonomisi nispi fiyatlar mekanizmasına dayandırılmıştır. Klâsiklere göre paranın iki işlevi vardır; birinci işlevi ürün ve faktör piyasalarında değişim aracı olması, ikinci işlevi ise servet biriktirme aracı olmasıdır. Değerlerin parasal değişime uğrarken reel ilişkilerde değişim yaşanmaması, tüm ürün ve faktör fiyatlarının aynı yön ve şiddette değişime uğradığı anlamında homojenite varsayımına dayandırılmıştır. Klâsik dönemin bu görüşü, parasal sektör ve reel sektör ayırımı şeklinde ikili yapı (dikotomik yapı) olarak bilinir. John Baptise Say tarafından kavramsallaştırılan ve Say Yasası olarak bilinen "Her arz kendi talebini yaratır." Nötr vergiler: Yükümlü üzerinde gelir etkisi oluşturan fakat ikame etkisinin sıfır olduğu vergilerdir. Neo-klasik okula göre, bir ekonomide piyasa faiz göstergesi altında yatırımların tasarrufa eşit olduğu durumda, yaratılan kaynaklarla kullanılan kaynaklar arasında denklik sağlanmış olur. Ancak, zorunlu olarak devlet devreye girdiğinde ekonomide yeni bir kaynak çekme ve harcama yapma dokusu oluşur. ilk olarak, sistemin dengede olması için söz konusu devlet bütçesinin de denk olması gerekir. ikinci olarak da vergi ve harcama kanallarının fiyat yapısını bozmaması ya da bozma etkisinin asgari düzeyde tutulabilmesi için devletin, olabilecek en küçük boyutta olması ve özellikle de vergilerin nispi fiyat yapısını bozmaması gerekçesi ile nötr vergilerden (tarafsız vergi) oluşması tercih edilir. KEYNESYEN YAKLAŞIM Serbest piyasa kuralı olarak bilinen "laisses faire, laisses passe" (bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler) mantığı 1929 Büyük Buhranı ve oluşturduğu sonuçlarla geçerliliğini yitirdi. Keynes'in kapitalist sistemin kurtarıcısı olarak ortaya çıkması, bir yandan, teorik yaklaşımı bağlamında ekonominin işleyiş kurallarının açıklanmasında ortaya attığı yeni ve klâsiklerden çok farklı görüşlerle; diğer yandan da bu teorik yaklaşımı destekler nitelikteki pratik yaklaşımı ile devlete ekonomide aktif görev vermesi ile açıklanabilir. Keynes, 1936 daki kitabı İstihdam, Para ve Faizin Genel Teorisi; işsizlik, bir yanda istihdam diğer yanda da para ve faiz konuları. Keynes, yatırımların belirlenmesinde klâsik dönemde kabul edildiği üzere sadece faiz oranı değil, faiz oranı yanında yatırımların marjinal etkinliğinin de dikkate alınması gerektiği ileri sürülmüştür. Paranın, işlem aracı ve servet saklama aracı olarak iki işlevi var iken paraya üçüncü işlev olarak spekülatif işlev verilmiştir.

ÖZET Bu çalışma İstanbul özelinde Osmanlı döneminde yaşanan vergi sorunlarına odaklanmıştır. 16. ve 19. yüzyıllar arasını kapsayan bu araştır-manın temel kaynaklarını İstanbul mahkeme ka-yıtları (kadı sicilleri) oluşturmaktadır. Mahkeme kayıtlarında, Osmanlı İstanbul'unda günümüzdeki-ne benzer çifte vergileme, aşırı vergileme, vergi kaçakçılığı, vergiden kaçınma ve vergi ihtilafları gibi temel sorunlar üzerine çok sayıda dava tespit edilmiştir. Bunun yanında, günümüzde gözlen-me ihtimali çok düşük olan birçok vergi sorunu İstanbul mahkeme kayıtlarına yansımıştır. Bun-lar içerisinde, yasal olmayan vergi tarhı yanında, vergi toplayıcıları arasında ve mükelleflerin kendi aralarında yaşadıkları çekişmeler kayda değerdir. Tahsildarlar, kadılar ve diğer kamu görevlileri çoğu zaman birbirlerinin görev ve yetki alanına müda-hale ederek vergi tahsilatından elde ettikleri payı büyütmeye çalışmışlardır. Mükellefler arasındaki çekişmelerin ise büyük bir kısmını, mükellef sayı-sını çok tutmaya çalışan ahalinin, vergiden muaf olanları kendi vergi borçlarına ortak etme çabaları oluşturmaktadır. Önemli miktarda gelir kaybına sebep olan vergi muafiyet alanının geniş tutulma-sı da bu çekişmeleri ve yasal olmayan vergi tarhını körüklemiştir. Osmanlı döneminde vergi tahsilatı konusunda; örgütlenme, temsil mekanizması ve genel hukuk kuralları gibi kurumlardan ziyade mültezimler vb. bireylerin öne çıkması yukarıda-ki erken modern döneme özgü vergi sorunlarının yaşanmasına sebep olmuştur.

ABSTRACT This study focuses on the tax problems experienced in Ottoman Istanbul. Main sources of this research are court records of Istanbul, for the period of 16th and 19th centuries. In these records, lots of cases detected concerning double taxation, over-taxation, tax evasion, tax avoidance , and tax disputes. However, there are a lot of cases on tax problems in the court records that couldn't be seen nowadays. Among them, unlawful tax assessment, contests between tax collectors and contests between taxpayers are remarkable. In Ottoman times, tax collectors, judges , and other officials interfered with each other and tried to increase their own portion from tax collection. Contests between taxpayers were in general comprised of efforts to associate tax-exempt people for tax obligation. In addition tax exemptions, caused a decline in revenue, rushed up these contests and unlawful tax assessment. In the Ottoman period, prominence of individuals (tax-farmers) in taxation rather than institutions (political representation and general rules of law) caused to be seen these tax problems of early modern times.

ÖZET Son çeyrek asırlık süreçte teknoloji, bilişim ve iletişimin ön plana çıkmasıyla kullanılan yeni nesil bilgi edinme ve ticaret vasıtaları çeşitlenmiş; küresel düzeyde iktisadi, mali ve sosyal ilişkiler ivme kazanmıştır. Bu durum, asil-vekil ilişkisinde yönetilen taraf olan halkın sınırlar ötesi ilişkiler kurmasına, hemen her konudan haberdar olmasına ve kendisini ilgilendiren konularda fikirlerini, taleplerini dile getirmesine yol açmıştır. Hal böyle olunca da öncelikle kamusal alanda yönetim kavramının engellenemez değişimi başlamıştır. Genel olarak kamu yönetimi içerisinde özelde ise mali yönetim anlayışında geliştirilen bu yeni yaklaşımlar hem merkezi hem de yerel düzeyde önemli düzenlemelere neden olmuştur. 1989 yılında Porto Alegre (Brezilya) ilk kez katılımcı bütçeleme uygulamasıyla uluslararası bir üne kavuşmuştur. Günümüze değin, Brezilya’dan dünyadaki diğer ülkelere doğru katılımcı bütçeleme süreci oldukça yaygınlaşmıştır. Bu çalışmada, katılımcı bütçeleme uygulaması merkeze konularak, bu tip bütçeleme deneyimini ortaya çıkaran “yönetim” ve “yönetişim” kavramları ile yine bunların katılımcılık, mali saydamlık, hesap verilebilirlik ve mali disiplin olguları üzerinde yarattığı olası etkiler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Dünyanın hangi köşesine gidilirse gidilsin, bugün mutlaka yeni bir mali yaklaşımdan bahsedilmektedir. İster gelişmiş ister gelişmekte olan ülkeler açısından olsun, bu dönüşümler hep var olmuş ve olmaya da devam edecektir. Günümüzde, mahalli idareler maliyesi özelinde ele aldığımızda, işte bu dönüşümlerden ya da yönetişimin bir evirilme aşaması olarak katılımcılık olgusu ve katılımcı bütçelemeye bazı ülkeler nezdinde varıldığı görülmekte; diğerleri için ise teorik de olsa önemli bir olgu olmayı sürdürmektedir. Anahtar Kelimeler: Maliye, Yerel Yönetimler, Katılımcı Bütçeleme, Mahalli İdareler, Yönetişim

Tarih öncesi dönemden beri varlığını arttıran ve geliştiren Ticaret mekanizmasının asıl unsuru olan tüccarlar, bireysel hareketleri nedeniyle uzunca bir dönem adlarından söz ettirmemişlerdir. Kısa mesafeler ile başlayan bu ticari hayat, Ortaçağ Avrupa'sında Otarşi (kapalı Pazar ekonomisi) nedeniyle iyice içine kapanık bir hal almıştı. Siyasi gelişmelere bağlı olan sınıfsal değişmeler hareketli bir zeminde yeni yerler bulması normal bir süreç olarak değerlendirebiliriz.  Tarihçi / Etnolog

Dünyada son yüzyılda yaşanan krizler, sosyal devlet anlayışı, teknoloji ve haberleşme alanlarındaki gelişmeler nedeniyle yönetim alanında değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler günümüzde her alanda kendisini hissettirmektedir. Bu çerçeveden hareketle geleneksel kamu yönetimi anlayışı değişim yaşayarak yeni kamu yönetimini gündeme taşımış ve birçok ülkede köklü değişikliklere neden olmuştur. Bu yönetim anlayışı ile birlikte kamu yönetiminin katılımcı, paylaşımcı, şeffaf ve hesap verilebilir, performans odaklı yönetim anlayışı, sonuç ve hedef odaklı bir şekilde yürütülmesi öngörülmüştür. Dünyada oluşan bu yönetim anlayışı beraberinde kamu mali yönetimi alanında da değişimlere neden olmuştur.

Bu çalışmada maliye alanında kullanılan teknolojiler sağladığı faydalar ve eksik yönleri de dikkate alınarak ele
alınmıştır. Bu bağlamda Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan genel tebliğler ve Gelir İdaresi Başkanlığı
faaliyet raporları ışığında değerlendirmeler yapılmıştır. Vergi uygulamaları alanında kullanılan bu sistemlerin
gelişime ihtiyacı olduğu ancak adaptasyon sürecindeki aksaklıklara rağmen Türk Vergi Sisteminin bu sınavdan
başarıyla çıkacağı beklenmektedir.