Yerellik/Evrensellik

Sonu gelmeyen savaşlara sahne olan Avrupa kıtasında, bu savaşlara bir son verebilmek adına başta savaşın hammaddesi olan kömür ve çelik üretimini ülkeler üstü bir yönetime devrederek savaşları sonlandırmak amacıyla yola çıkan bugünkü Avrupa Birliği’nin temelleri altı devletin önderliğinde atılmıştır. Daha sonra gelişen yapısıyla birlik, savaşları sonlandırmayı başarmış bu topluluğu güçlendirme yoluna gitmiş, Gümrük Birliği, AET, EURATOM ve nihayet AB aşamalarına getirmiştir. İlerleyen yıllarda bir siyasi birlik oluşturma amacının da gereğince gelişen bir AB’nin birliği ayakta tutabilmek adına bazı politikalar geliştirmesi gerekmiş ve nihayetinde subsidiarite kavramı da bu amacın bir ürünü olarak AB terminolojisine girmiştir. “Kavram olarak subsidiarite, "yerellik", "ikincil" durumda bulunma, "yardımcılık" sözcüklerinin yerel, ikincil, yardımcı sıfatına sahip olmayı anlatır.

Bilim tarihi ve felsefesi (BTF) alanını incelerken, Tarih ve Felsefe alanlarını birleştirmeye dönük muhtelif girişimlere odaklanmaktansa alanla ilgili kilit meseleleri tartışmaya açmak daha yararlı olabilir. Bu makalede ortaya konulan on mesele, çok çeşitli ilgi alanlarını kapsayan, tarihsel ve felsefî çalışmanın üretkenliğini sağlayan kontekst, tarihselcilik, kuramsallık ve mikro tarih gibi analiz kategorilerine dayanmaktadır. Bilimsel gelişmeler salt kronolojik bir düzenleme olarak değil de tarihsel ve felsefi bağlamlarıyla nasıl ele alınabilir?

BİRİNCİ MESELE: CONTEXT NEDİR?
İKİNCİ MESELE: SAFLIK (Pür Kuramsallık) ve TEHLİKE
ÜÇÜNCÜ MESELE: TARİHİ MUHASEBE
DÖRDÜNCÜ ve BEŞİNCİ MESELE: FABRİKASYON TEMELLER
ALTINCI MESELE: POLİTİK TEKNOLOJİLER
YEDİNCİ ve SEKİZİNCİ MESELE: YERELLİK VE KÜRESELLİK
DOKUZUNCU MESELE: AMANSIZ TARİHSELCİLİK
ONUNCU MESELE: BİLİMSEL ŞÜPHE

ÖZET
Günümüz hukuk teorisinin oluşumunda etkili olan iki temel ekol söz konusudur. Bunlar doğal hukuk ekolü ile pozitivist hukuk ekolüdür. Pozitivist okul, sadece yasa çıkarmakla yetkili organların oluşturduğu kuralların hukukun kaynağı olabileceğini ileri sürerken, doğal hukuk ekolü, hukuk kurallarının kaynağının “doğa” olduğunu savunmaktadır. Doğal hukuk, ahlak kavramı üzerinde durur ve sadece “adalet”i gerçekleştiren kuralların geçerli olduğuna inanır. Helenistik dönemde doğan Stoacılık okulu da, ahlaki bir felsefe olması yönüyle, doğa ve akıldan süzülen kuralların geçerliliğini savunur. Stoisizmde bütün insanlar eşittir ve herkes ve her şey tek bir evrensel yasaya tabidir, o yasa da doğa yasasıdır. Stoacılar bu şekilde, yeryüzünde yaşayan bütün insanların tek bir dünya devletinin (kozmopolis) yurttaşları olduğu sonucuna varmışlardır.
Anahtar Kelimeler: Doğal hukuk, Stoisizm, Stoacılık, Ahlak,
Dünya Devleti, Evrensellik, Hukukun Kaynağı

ABSTRACT
There are two schools of law who determine the law theories of today. These are the school of natural law and the school of positivist law. While the positivist school suggests that the rules which are accepted by thecompetent organs (in a state) are the valid rules, the school of natural law believe that the source of law can only be the nature. The concept of natural law gives importance to the notion of “moral” and trusts the validity of rules which only realize the “justice”. The stoicism is a philosophy of natural law, born in time of Hellenistic period, which has theories about the question of moral and which supports the validity of the rules deriving from the nature and the notion of logos. According to the philosophy of stoicism, all the human beings are equal, all the creatures should respect the same law and this law is the law of the nature. Thus, the stoics reach the idea of all the human beings living on the earth can be citizens of the same World State (cozmopolis).
Keywords: Natural law, Stoicism, Moral, World State, Universality, Source of law

GİRİŞ
Günümüz modern hukuk sisteminin mantık ve yapısının kavranabilmesi için, bu modern hukukun kaynaklandığı gelenek ve anlayışların da kavranması gerekir . Zira ancak geçmişten gelen gelenek, anlayış ve tecrübelerle bugün var olan kurumlar anlaşılabilir. Bu anlamda, bireylerin birbirleri  ve devlet ile ilişkilerinin düzene kavuşturulması Thomas Hobbes’un tanımladığı “her insanın birbirinin kurdu olduğu” (Homo homini lupus)  vahşi doğa halinin ve kaosun engellenmesi için bir kurallar sistemine, yani hukuka ihtiyaç vardır. Bu bağlamda birey, toplum, devlet ve hukuk kavramları arasında doğrudan bir ilişki ortaya çıkmaktadır. Bu kavramlar arasındaki ilişkiyi de herhalde en iyi “Ubi societas, ibi jus” (nerede toplum varsa orada hukuk da vardır) Latince özdeyişi ifade etmektedir .
Aşağıda değinilecek olan doğal hukuk ekolünün günümüz modern hukuk sisteminin oluşumundaki rolü yadsınamaz. Stoacı anlayış da bu doğal hukuk ekolünün bir kolunu oluşturmaktadır. Bu yüzden öncelikle doğal hukuk anlayışı hakkında genel bir bilgilendirme yapılacak daha sonra da Stoacılık (Stoisizm, Stoicisme) okulunun hukuka ve yaşama bakış açısı ele alınacaktır.
“..Hukuk kuralları, bütünsel olarak düşünüldüğünde bu kuralların oluşumunda bir çok faktörün rol oynadığı görülür. İnsan doğasının kuralların ihdası üzerindeki etkisi yadsınamasa da bu etki yalnız ve tek başına değildir. Dolayısıyla hem yasa koyucular, hem bir geleneğin devamı olarak örfi hukuk, hem de toplumların kendilerine özgü kültürel yapıları, keza doğru ile yanlışı ayırt etmede farklı tutumlar benimseyebilen insan iradesinin de hukuk kurallarının oluşumu üzerindeki etkisi hesaba katılmalıdır...”

Tarihselcilik, “Kur’an’ın söylediği her şey sadece nüzul dönemindeki muhataplar içindir, demek değil, tam tersine o gün müşriklere hitap eden ayetlerin muhatabı bugün pekâlâ müminler olabilir” demeyi de gerektiren bir okuma, anlama ve yorumlama biçimidir. Günümüz insanına hangi ayetin ne söylediği veya söylemediği meselesine kafa yormak ve bu konuda sonuç ortaya koymak hiç şüphesiz biz müminlerin işidir. İki yüz elli, hadi bilemediniz azami nispette üç-yüz elli ahkâm ayetinin lafzî mana sınırları dâhilinde, miladi 632 yılından kıyamet gününe kadar ortaya çıkacak tüm içtimaî, hukukî, iktisadî olaylar ve sorunların çözüleceğini savlamak, Allah’ın biz müminlere bahşettiği akıl nimetiyle alay etmek değildir de nedir?

Bu çalışmada sanatın anlamı ile sanatta yerellik ve evrenselliğin yeri sorunları ele alınmıştır. Altı çizilen sorunlar, bir araya geldikleri sanatın yapısı bağlamında irdelenmiştir. İnsanoğlunun evrensel ihtiyaçları doğrultusunda kültür ve unsurları, coğrafi, toplumsal ve tarihsel nedenlerle birlikte bulunan topluluklar tarafından çeşitli şekillerde üretilmiştir. Böylece evrensel kültür içinde yerel kültürel oluşumlar şekillenirken, insanın evrensel manevi ihtiyacı olan sanat da yerel sanatlar ve sanat anlayışlarınca karşılanmıştır. Bununla birlikte modern dönemden başlayarak geliştirilen, sanatın anlamına ve sanatta yerellik ve evrenselliğin rolüne dair görüşler sorunlar içermektedir. Sanat, sanat eserine indirgenerek açıklandığı için bütünlüğü parçalanmakta, toplumsal ve kültürel arka planı göz ardı edilmektedir. 18. yüzyılda gelişen modern sanatın ve sanat felsefesinin Batı sanatını evrensel diğer toplumların sanatını yerel görerek ötelemesi ve küresel çapta yayılması ise bir diğer sorundur. Bu sorunlar karşısında hem sanatın bütünlüğünü sağlamak hem de her sanatın yerellik ve evrensellikle kurulduğunu göstermek ve bütün sanat anlayışlarının değerli olduğunu temellendirmek için, sanatın yapısının tartışılması gerekmektedir. Söz konusu tartışma için problemin yeniden kurulması, yeni bir yaklaşım biçiminin kullanılması ve bir açıklama modelinin üretilmesi önem kazanmaktadır. Bu anlayışla sanatın yapısı antropolojik yaklaşım eşliğinde sırasıyla kökeni, yerelliği, evrenselliği ve geleceği bağlamında tartışılmıştır. İnceleme sonucunda sanatın yapısının, sanatçı-sanat eseri- alımlayıcı yapıtaşlarını içeren bütünsel bir eylem-olgu-değer olduğu ve yapı unsurlarını yerellik ile evrenselliğin oluşturduğu ortaya konmuş, yerellik yerine kültürellik, evrensellik yerine de insanşumûllük/insanlık kavramları önerilerek, sanatın kültürellik ve insanşumûllük temelinde meydana geldiğine ulaşılmıştır. Bu bağlamda bütün sanat anlayışlarının önemi vurgulanarak, sanat değerinin yaşaması için sanatın geleceğine dair öneriler sunulmuştur.

Özet Çağdaş Türk Resim Sanatı ve Eğitimi incelendiğinde, neredeyse bütün sürecin Batı etkisinde geliştiği görülebilir. Türk eğitim kurumlarının sanat eğitimi alanında sanat akımları ve etkinliklerinde öncü olduğu için Batı Sanatı "evrensel sanat" olarak ele alınmaktadır. Bu doğrultuda, çağdaş tabir edilen serüveni boyunca Türk sanatı ve sanat eğitimi gerçek anlamda evrenselleşmiş midir? 21. Yüzyılda, yine genellikle Batı'da gerçekleşen büyük sanat olayları (bienaller, trienaller, fuarlar…) incelendiğinde ise kültür kavramının önemsendiği, yerel ve evrenselin, geleneksel ve modernin bir sentez oluşturmasının değerli olduğu anlaşılmaktadır. Aynı şekilde, Türkiye içinden de, Türk kültür ve yaşayışını konu alan sanat çalışmalarının dünyadaki sanat etkinliklerinde daha fazla yer aldığı dikkat çekmektedir. Fakat Çağdaş Türk sanatında geleneksel Türk kültüründen uzaklaşılarak (bazı çabalar ve istisnalar elbette ki bulunmaktadır), Batı etkisinde kalındığı kabul edilirse, ortada ironik bir durumun varlığından söz edilebilir. Bu çalışmada, geleneksel ve yerel kültürden beslenen değerlerin, evrensel ve çağdaş olanla etkileşimi için Türkiye'deki sanat eğitimi içindeki durumun vurgulanması ve öneriler getirilmesi amaçlanmaktadır. Yöntem olarak 2017 yılında Venedik Bienalinde yer alan ve dünya sanatında gelenekten beslenerek ortaya çıkan çağdaş sanat çalışmaları incelenmiştir. Bu bağlamda özellikle Uzak Doğu ülkelerinin çalışmaları üzerinde durulmuştur. Sonuç ve Tartışma'da ise, Türkiye'deki sanat yapma ve sanat eğitimi süreçlerinde geleneksel ve çağdaşın sentezlenebilmesi için bazı fikir önerileri sunulmuştur. Abstract When Contemporary Turkish Art and Art Education are examined, it can be seen that almost the entire process has developed under Western influence. Western art is regarded as "universal art" because West has always been pioneer in artistic trends and activities in the field of Turkish art education. In this direction, during the contemporary adventure, can it be accepted that Turkish art and art education truly universalized? When the big art events (biennials, triennals, fairs ...) that take place in the 21st century, it is understood that it is valuable to form a synthesis of local and universal, traditional and modern, which is important to the concept of culture. Also West use these traditional concepts in art and art places. In the same way, it is noteworthy that art works in the concept of Turkish culture and life take place more in the art activities in the world. So, it can be said that there is an ironic situation in the contemporary Turkish art by moving away from the traditional Turkish culture to be universal. In this study, it is aimed to emphasize the situation in art and art education in Turkey and to make recommendations for interaction with the universal and contemporary. As a methodology, contemporary artworks which emerged from the tradition in world art in the Venice Biennial 2017 were examined. In this context, especially the works of the Far East countries have been emphasized. In the Conclusion and Discussion, some ideas were proposed to create the synthesis of traditional and contemporary in art and art education processes in Turkey.

Universities that shape the future and lifestyle society are micro-geographies where change and transformation are experienced both individually and socially. The role of universities in this change and transformation follow a parallel process alongside the social and cultural environment they create. The framework of this research is to determine the locality of the universities according to the provinces and the region the students come from. In this context, the provinces where students enrolled in each university from the YÖK database are used. The data was classified as NUTS 2, 3 and classified with respect to the provincial border neighbours of the universities. A location quotient (LQ) analysis was applied to the data and as a result of the analysis, the LQ of the universities were obtained. The average of the LQ of universities constituted the LQ of the provinces. In the second stage, the relationship between the LQ and per capita income status of the province was examined. Results indicate that significantly higher localization exists than the reference value (1.25) for each university in Turkey but with regional differentiation. In addition, the relationship between the LQ of the provinces and the income status is at a moderately negative level. Öz Toplumun geleceğini ve yaşam biçimini şekillendiren üniversiteler, hem bireysel hem de toplumsal olarak değişim ve dönüşümün yaşandığı mikro-coğrafyalardır. Üniversitelerin bu değişim ve dönüşümdeki rolü, yarattıkları sosyal ve kültürel ortamın zenginliğiyle paralel bir seyir izlemektedir. Üniversitenin evrenselliğe işaret eden çok kültürlü yapısı veya homojenliğe işaret eden yerelleşmiş yapısı, bu değişim sürecinde belirleyici olabilmektedir. Buradan hareketle bu araştırma, üniversitelerin yerelliğini bünyesindeki öğrencilerin geldikleri illere göre tespit eden bir çerçeveye sahiptir. Üniversiteye kayıt yaptıran öğrencilerin hangi ilden geldiğine yönelik rakamlar, YÖK Atlas veri tabanından alınmıştır. Söz konusu veri; NUTS düzey 3, NUTS düzey 2 ve üniversitenin bulunduğu ilin sınır komşuları gibi üç farklı veri seti haline dönüştürülmüştür. Dönüştürülen veri setine, bir olay ya da olgunun bir bölgede yoğunlaşma gösterip göstermediğini analiz etmek için kullanılan tekniklerden biri olarak kabul edilen lokasyon/yerel(leşme)lik katsayısı (LK) analizi uygulanmıştır. Analiz neticesinde üniversitelerin LK'ları elde edilmiştir. Üniversitelerin yerelleşme katsayısından ise illerin yerelleşme katsayıları elde edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında ise illerin yerelleşme katsayılarıyla gelir durumu arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Bulgular, yerelliğin bölgesel olarak farklılaştığını ve bütün üniversitelerin LK'sının da 1,25 olarak kabul edilen yoğunlaşma değerinden oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. İl LK'larının gelir durumuyla negatif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişkide olması, yerelleşmeyi yaratan dinamiklerden birinin ekonomi olduğuna dair ipucu vermektedir.

Pergamon Krallığı’nın başkenti Bergama’da attığınız her adımda tarihin değişik dönemlerine ait izler bulacaksınız. Gelenek ve göreneklerin hala yaşatıldığı Bergama’da aradığınız her türlü tatil seçeneğini bulabilirsiniz.
Ege Bölgesi’nin en önemli ve en büyük kenti olan İzmir’in kuzeyinde, Batı Anadolu turistik yol güzergahları üzerinde yer alan Bergama, sahip olduğu kültür mirası ile dikkat çekici bir güce sahiptir. Ayrıca Bergama’nın yüzey şekilleri, iklimi, termal kaynakları, bitki örtüsü başka bir anlatımla doğal çevre koşulları turizmi desteklemektedir.

Human activities are the basis of the ecological crisis in our age. As scientifically proven by the studies conducted by the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), activities carried out by people, especially in urban areas, cause damage to natural resources and create pollution beyond the carrying capacity of the nature. Therefore, it is of great importance to focus on urban areas where human activities are concentrated in order to achieve the success of the efforts by the international community in the fight against environmental problems, especially for climate change. Sustainable urban criteria have been put forward by different countries, international associations and international organizations to ensure sustainable urban development. Despite they contain some common goals, the criteria for different sustainable urban evaluation systems are shaped according to the countries or organizations' priorities. In this study, evaluation of usability and contribution of the sustainable urban criteria while solving environmental problems in the urban areas was aimed. Within the scope of the study, 17 sustainable urban evaluation criteria sets were examined. In the evaluation made within the scope of the criteria sets; ensuring the integrated management of natural resources in the urban areas, using local energy resources, implementing the zero-waste approach, protecting local cultural values, creating smart transportation and infrastructure facilities and determining the policies and strategies for all these by taking local characteristics into consideration were defined as the common points. From the evaluation made in this study, it was obtained that the stated sustainable urban criteria sets, with taking into consideration of Turkey's environmental, economic social and cultural conditions, will provide important contribution to creating the national sustainable urban criteria set for Turkey.

ÖZ:
Çağımızda yaşanan ekolojik krizin temelinde insan faaliyetleri yatmaktadır. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (Intergovermental Panel on Climate Change-IPCC) tarafından yapılan çalışmalarla bilimsel olarak kanıtlandığı üzere insanların özellikle kentsel alanlarda gerçekleştirdiği faaliyetler, doğal kaynakların zarar görmesine ve doğanın taşıma kapasitesinin çok üzerinde kirletilmesine sebep olmaktadır. Dolaysıyla iklim değişikliği başta olmak üzere çevresel problemlerle mücadelede uluslararası toplum tarafından gerçekleştirilen çalışmaların ve çabaların başarıya ulaşabilmesi için insan faaliyetlerinin yoğunlaştığı kentlere odaklanılması büyük önem taşımaktadır. Sürdürülebilir nitelikte kentsel gelişmeyi sağlamak doğrultusunda farklı ülkeler, uluslararası birlikler ve uluslararası örgütler tarafından sürdürülebilir kent ölçütleri ortaya konulmuştur. Ortak hedefler etrafında birleşseler de farklı sürdürülebilir kent ölçüt setleri, bu değerlendirme sistemlerinin tasarlandığı ülkelere ya da kuruluşların önceliklerine göre şekil almaktadır. Bu çalışma kapsamında, sürdürülebilirliği amaçlayan söz konusu yaklaşımların, Türkiye kentlerinde çevresel ve kentsel sorunların çözümünde kullanılabilirlikleri ve katkılarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 17 sürdürülebilir kent değerlendirme ölçüt seti incelenmiştir. Ölçüt setleri kapsamında yapılan değerlendirmede sürdürülebilir kentlere ulaşmada; kentlerde katılımcı bir yaklaşımla doğal kaynakların bütünleşik yönetiminin sağlanmasının, yerel enerji kaynaklarının kullanılmasının, sıfır atık yaklaşımının hayata geçirilmesinin, yerel kültürel değerlerin korunmasının, akıllı ulaşım ve altyapı imkânlarının oluşturulmasının ve tüm bunlara yönelik politika ve stratejilerin yerel özellikler de dikkate alınarak tespit edilmesinin ortak unsurlar olarak ön plana çıktığı görülmüştür. Çalışma kapsamında yapılan değerlendirmede, söz konusu uluslararası sürdürülebilir kent ölçütlerinin, Türkiye’nin çevresel, ekonomik, sosyal ve kültürel koşullarının göz önünde bulundurulması ile Türkiye için ulusal bir sürdürülebilir kent ölçüt setinin kurgulanmasına önemli katkı sağlayacakları sonucu elde edilmiştir.
ANAHTAR KELİMELER: Sürdürülebilirlik, Kent Değerlendirme Ölçütleri, Çevre, Yerellik