Toplum

ÖZET
Değerler, sosyal hayatı düzenleyen bireyler arasındaki etkileşimi yapılandıran olgulardır. Bireyin gelişim sürecinin ilk aşamasında, sosyal düzene ayak uydurabilmesi amacıyla bazı değerleri öğrenmesi gerekir. Değer aktarımı konusunda ilk görev aileye düşse de bireylerin okudukları kitaplardan birçok değeri kavradığı bilinmektedir. Kitaplar, bireylerin içinde bulunduğu toplumun duyuşsal, ve düşünsel değerlerini aktarma açısından önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu araştırmada değer kavramının özellikleri ve tanımı yapılarak Kuşların Dili kitabı değer kavramı açısından analiz edilmiştir. 1. GİRİŞ Değer; sosyal bir varlık olan insanın, yaratılışından itibaren bu özelliğinin etkisiyle oluşturdu duyuşsal, düşünsel ve fiziksel tüm olguların bütününe denir. (Yeniçeri,2016) Değerler kişilerin hayat tarzlarını da oluşturabilecek sosyal güce sahiptirler. Örf, gelenek, görenek değerlerin toplumda yaşamsal alana geçişiyle mümkün olabilen değersel güç unsurlarıdır. Geleneksel bir yapı içerisinde aile hayatının, bireysel ilişkilerin, toplumsal yaşam şekillerinin tümü aslında değersel bir örüntüdür. Değer kavramı toplumdan topluma farklılık gösteren bir yapı içerisindendir. Örneğin Müslümanlar için cami kutsal bir değer iken Hristiyanlar için kilise; Müslümanlar için hilal kutsal bir simge iken, Hristiyanlar için haç kutsal bir simge olmaktadır.(Yeniçeri,2016) Değerler bir toplumun birleştirici ve bütünleştirici yapı taşlarıdır. Bireyin toplum içinde sağlıklı bir sosyal ilişki yaşamasını sağlayan önemli bir etkendir. Birey çocukluk döneminden itibaren sürekli bir değer aktarımına maruz kalır ve içinde bulunduğu toplumun duyuşsal ve düşünsel değerleriyle büyür, gelişir. Bu sayede birey, içinde bulunduğu toplumdan dışlanmamış aksine o toplumun her türlü özelliğine hâkim olmuş olur.(Yeniçeri,2016) Yeniçeri'ye göre değer sınıflandırması ise şöyledir: Değer kavramı somut ve soyut değerler olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Soyut değerler kendi içerisinde; duyuşsal ve düşünsel değerler olmak üzere ikiye ayrılırken bunlarda kendi içerisinde bireysel ve toplumsal değerler olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Somut değerler kendi içerisinde duyuşsal ve düşünsel olmak üzere iki gruba onlarda kendi içlerinde bireysel ve toplumsal olmak üzere iki gruba ayrılmıltır.

Bu çalışma için belirlemiş olduğumuz “Hotel Rwanda” filminde çok net bir şekilde etnik milliyetçilik kavramını göreceğiz. “Hotel Rwanda” da gösterilen sahneler, gerçek bir dramdır. Bu film 2004 yılında ortaya koyulmuştur. Filmin konusu olan Ruanda Soykırımı ise 1994’te yaşanmıştır. Bu yapıtın yönetmeni ise Terry George’dur. Kanadalı, İngiliz, İtalyan ve Güney Afrikalı firmaların ortak yapımı olan bir filmdir. Bu filmdeki sahneler kan dondurucu ve hayretlere düşürmektedir. Dünyanın nasıl bu soykırıma sessiz kaldığına insan şaşırıyor. “Hotel Rwanda”da soykırım beyaz perdeye öyle gerçekçi yansıtılmıştır ki izlediğinizde sanki oradaymışsınız katliamdan kaçıyormuşsunuz gibi his yaratıyor. Siz okuyucular için bu filmi etnik milliyetçilik kavramında sosyolojik olarak inceleme yapmaktayım.

Sosyologlar ve toplumsal konularla meşgul olanlar arasında kanımızca hiçbir konu değerler kadar tartışmalara yol açmamıştır. Konuya olumsuz yaklaşanlardan bir kısmı, toplumsal değerlerin aslında gerçeklikle ilişkisinin bulunmadığını, daha çok onların sosyal bilim çalışmasının dışında birer psikolojik ve etik olgu olarak irdelenebileceğini ileri sürmektedirler.
Buna karşın sosyolojik çözümleme, sosyal politika açısından önemli etkiler yaratma gizilgücüne sahip soruların yöneltildiği her noktada, sosyolojik çözümlemede değer yargıları konusu gündeme gelmiştir.

Öz Gündelik hayat içerisinde yaşanan pek çok olay medyanın ön plana çıkarması ve çerçevelemesi dâhilinde görünür kılınmaktadır. Toplumsal sorunları ve kamuoyunu ilgilendiren olayları gündeme getiren ve sonuçlandırılması için çaba gösteren medya, bireyleri bilgilendirmekte ve belli konularda duyarlılık oluşturmakta aynı zamanda da belli görüşlerin yaygınlaşmasına ya da bazı noktalarda ortak bir bilincin oluşmasına katkı sağlamaktadır. Medya ve toplum ilişkisini ortaya koymak amacıyla, çalışmanın örneklemi Müge Anlı ile Tatlı Sert Programı'nda ele alınan 'Irmak Kupal'a karşı gerçekleştirilen cinsel istismar' olarak belirlenmiştir. Olayın programa konu olduğu süre zarfı içerisinde medyanın pek çok işlevi gözler önüne serilmiştir. Medyaya ait metinlerdeki söylem, toplumdaki egemen veya mevcut söylemlerden bağımsız değildir, bir televizyon programı başta yaratıcısı olmak üzere söylemi açısından toplumsal bağlamdan ayrı düşünülemez bu noktadan hareketle çalışmada " Eleştirel Söylem Analizi " yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın temel kaygısı ise medya–toplum ilişkisine vurgu yapmak, toplumsal cinsiyet algısını ortaya koymak, cinsel istismar özellikle de çocuklara karşı gerçekleştirilen cinsel istismar noktasında kamuoyunun tepkisini çözümlemek ve medyanın bu tür olayları sunuş biçimini 'Irmak Kupal Örneği' üzerinden derinlemesine okumaktır.

İletişim çalışmalarının merkezinde insan vardır. İnsanın konu edindiği, insanı konu alan tüm disiplinler iletişim alanının kapsamı içinde yer almaktadır. Kitap analizimize konu olan “Hapishanenin Doğuşu” isimli eser kapsamında işaret ettiğimiz alanlar ise toplumsal, hukuk ve teknoloji kalemleri ağırlıklı olmak üzere insana dair, insanı etkileyen ve insanın etkilenen olarak yer aldığı dönemsel dönüşümleri anlatmaktadır.

İlgili analiz çalışmamızda kitap bölümleri hakkında bilgi verilirken kuramsal boyutta fikirler öne süren düşünür ve uzmanların görüşlerinden de yararlanılmıştır. Bu anlamda çalışmayı zengin kılan bu fikirlerin etkisinde yapmış olduğumuz yorumlar olmuştur. Teknolojinin belirleyici olduğu günümüz dünyasını anlamlandırmak için başvurabileceğimiz önemli bir kaynak olan bu eseri bir özet ve analiz şeklinde açıklamaya çalışmak, kitaba başvuracak araştırmacılara ön bilgi amacı taşımaktadır.

Analiz çalışmamızda ele aldığımız eser dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde “Azap” başlığında “Mahkûmların Bedeni” ve “Azap Çektirmenin Görkemi” isimli iki alt başlık bulunmaktadır. İkinci bölümün başlığı “Ceza”, “Genelleşmiş Ceza ”ve “Cezaların Yumuşaklığı” isimli iki alt başlıkla anlatılmıştır. Eserin üçüncü bölümü “Disiplin” ise “İtaatkâr Bedenler”, “İyi Terbiye Etmenin Araçları” ve “Görülmeden Gözetim Altında Tutan Hapishane Sistemi” isimli üç alt başlıktan oluşmaktadır. Çalışmanın son başlığı “Hapishane”, “Eksiksiz ve Katı Kurumlara Dair”, “Yasadışılıklar ve Suçluluk” ve “Hapishane” başlıkları ile verilmiştir.

Öz
Çalışmanın amacı, mekanın yaşamla biçimlenen ve insan ile olan sarmal ilişkisinin
temelini oluşturan hissedilen özelliklerini anlamaya yönelik bir kuramsal çerçeve ve
yaklaşımın geliştirilmesidir. Bunun için öncelikle mekanın yaşamla biçimlenişi referans alınarak, mekanın hissedilen özelliklerinin oluştuğu, mekan ile bir araya gelme ilişkilerinin gerçekleştiği ilintiler ve bağlamlar incelenmiştir. Mekanı anlamlandıran ilk ilinti; mekanla ilk karşılaşmanın gerçekleştiği beden ile mekan arasında kurulmaktadır. Bireyin mekanı bedeni ile yaşaması bellekte şiirsel düşünme ile tariflenmektedir. Mekan; yalnızca insanları değil, aynı zamanda şeyleri de barındırır ve onlarla da anlam kazanır. Diğer taraftan, insan topluma bağımlı bir varlık olarak toplumsal yapı içinde mekanı deneyimlemektedir. Mekanın yaşamsal süreçlerle oluşan hissedilen özellikleri beden, şiir, şey ve toplum ilintileri ile yaşanmakta ve böylelikle anlaşılmaktadır. Mekanın hissedilen özelliklerini anlamamızı sağlayan bu ilintiler mekanda bir ağ örüntüsü içinde var olurlar. Bu örüntü, mekanın hissedilen özelliklerini anlamamıza imkan veren bağlam zeminini tanımlamaktadır. Bağlam zemini, ilinti örüntülerini oluşturan birleşenler ve kavramlar sentezlenerek ortaya konmuştur. Böylelikle mekanın hissedilen özelliklerini anlamak için kuramsal çerçeveye ulaşılmıştır. Sonrasında, kuramsal çerçeveye dayanılarak mekanın hissedilen özelliklerini anlamaya yönelik süreç odaklı, rastlantısallıkların, doğrudan ve dolaylı ilişkilerin sürece dahil edilebildiği bir yaklaşım
geliştirilmiştir. Bu yaklaşım, mekanın hissedilen özelliklerinin tasarım sürecinde ve
mevcut yapılarda sorgulanabilmesine kapı aralamaktadır. Çalışma bütününde yalnızca
sonucun değil, sonuca giden yolun ve bu yolculuk deneyiminin neler söylediğinin de
önemsendiği düşünme şekli benimsenmiştir.

Çalışan kadınların çalışma ortamında yaşadıkları sorunlarla beraber ailede ve toplumda da birçok sorun yaşamaktadır. Çalışma hayatında kadınların kayıt dışı çalışması, kadına düşük nitelikli işlerin verilmesi, uzun çalışma saatleri ve düşük ücretler, işe alınmada eşitliğinin sağlanmaması gibi sorunların yanında çocuk bakımı, ev işleri, geleneksel toplumlarda bulunan akrabalık ilişkiler, yaşlı, hasta bakımı gibi aileden kaynaklanan sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Çalışma ortamında yaşanan zorluklar ve ev işleri ile çocuk bakımında sorumluluk sahibi görülen kadınlar daha çok zorlanmaktadırlar ve bu bağlamda dikiş atölyelerinde çalışan kadınların iş yaşamında, ailesinde ve toplumda karşılaştıkları sorunları incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma tekniği kullanılarak yarı yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. Bu kapsamda beş farklı atölyede çalışan on kadınla on iki soru içeren derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir ve elde edilen bulgular analiz edilmiştir.

Özet: Bu çalışma Machiavelli’den başlayıp Hobbes’a kadar uzanan süreçte insan doğası ve toplum anlayışının nasıl ele alındığına ve bu anlayışın düşünürlerin kendi sistemlerindeki yerine odaklanmaktadır. Fakat çalışmada Yunan düşünürler Platon ve Aristoteles›ten başlayıp, Doğu düşünürleri Farabi ve İbn-i Sina’ya kadar insan doğası ve toplum tartışmalarına da yer verilmiştir. Böylece ele alınan dönemle, öncesinin kısa bir karşılaştırması yapılırken bu dönemin ayırıcı özelliği de gösterilmeye çalışılmaktadır. İnsan doğası tartışması düşünürler için kendi sistemlerini oluşturmada kilit rol oynamaktadır. Bundan dolayı Machiavelli, insanın açgözlü, çıkarcı olduğunu düşündüğü için yöneticiye dikkatli olması gerektiğini söylediği gibi, Hobbes, insanın doğası gereği kendi çıkarını düşünmeye yöneldiğini ve insanın insanla süren sonsuz bir savaşım içinde olduğunu düşündüğü için bu savaş halini bir barış hali olarak tesis edecek bir egemenlik sistemi geliştirmektedir. Diğer taraftan, düşünürlerin insan doğası tartışmaları, insanın diğer varlıklardan hangi yönüyle farklılaştığına dikkat çekerken, toplumun oluşma nedeni de yine insanın doğası gereği duyduğu gereksinimler veya doğasındaki eksiklikler itibariyle var olabileceğine odaklanmıştır.

Anahtar kelimeler: İnsan Doğası, Siyaset Teorisi, Hobbes, Machiavelli, Toplum.
The Human Nature and the Notion of Society in Renaissance Political Theory: From Machiavelli to Hobbes

Abstract: This study focuses on how the human nature and the the notion of society were evaluated during the period starting from Machiavelli to Hobbes and the position of such an understanding within the system of these philosophers. However, the article also considers the discussions on human nature and society including the Greek philosophers from Plato and Aristoteles to Eastern philosophers, such as Farabi and Avicenna. Thus, a comparison of the previous era and the subject matter has ben established. The discussions around the human nature have a principal role for the philosophers in forming their own systems. Like Machiavelli advises the leader to be cautious due to the greedy and selfish human nature, Hobbes considers the human beings tend to focus on their own interests as a result of human nature and that they are in a constant battle with each other, therefore, he develops a system of domination which would turn this state of war into a state of peace. On the other hand, the philosophical discussions on the human nature drawing on how human beings differ from other beings argue that the formation of the society depends on the needs and lack of human nature.

Keywords: Human Nature, Political Theory, Hobbes, Machiavelli, Society.

ÖZET
-
Canlıların sahip olduğu gen dizilimlerinin değiştirilerek veya bu canlılara virüslerden, bakterilerden, bitkilerden veya hayvanlardan gen aktarımı ile kendi bünyesinde bulunmayan özelliklerin kazandırılması sayesinde ortaya çıkartılan yeni organizmalara Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) denilmektedir.Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların 90'lı yıllarda piyasaya sunulmasından bu yana dünya üzerinde üretim alanları günden güne artmaktadır. Bu durum gelecekte GDO'ların daha da yaygınlaşarak kullanılacağını göstermektedir. Dolayısı ile GDO'ların ve genetiği değiştirilmiş ürünlerin birçok alanda kullanımının yaygınlaşması dünyada ve ülkemizde en fazla üzerinde durulan, tartışılan konulardan biri haline getirmiştir. Tartışmalar sonucunda ise iki farklı bakış açısı ortaya çıkmıştır. Bir taraf insan GDO'ların üretiminin ve kullanımının gerekli olduğunu savunurken diğer taraf ise bunların zararlı sonuçlar doğuracağına inanmaktadır.Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ile ilgili olarak dünya üzerinde çok sayıda araştırma yapılmıştır. Söz konusu alanda farklı amaçlarla yapılan araştırmalar genel olarak insan sağlığı üzerine ve çevreye yönelik etkileri üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu çalışma ise dünya üzerindeki toplumların genetiği değiştirilmiş ürünlere yönelik bakış açısını genel hatlarıyla ortaya koymak, bu alandaki boşluğu doldurmak ve bu alandaki gereksinimleri karşılamak için yapılmıştır. Bu çalışmadaki başlıkların belirlenmesinde genel detayların ortaya konma amacı etkili olmuştur. Çalışmada GDO'ların tanımı, üretim amacı ve etkileri hakkında genel bilgilere yer verildikten sonra toplumların GDO'lar hakkında haberdar olma durumu, GDO'lara yönelik tutumları, GDO'lu ürünleri satın alma eğilimleri, GDO'lu ürünlere duydukları endişeler ve aldıkları önlemler gibi konulara yer verilmiştir.

MARX’I YENİDEN
DÜŞÜNMEK
İnsan Doğası, Toplum Ve Özgürlük
OLKAN SENEMOĞLU
19. Yüzyıl’ın modern toplumun süre gelen
sorunlarının temellerinin atıldığı veya
sağlamlaştırıldığı bir yüzyıl olduğu söylenebilir.
21. Yüzyıl’da da hala bu temel sorunlar devam
etmektedir. 19 Yüzyıl’dan 21. Yüzyıl’a miras kalan
sorunları o zamandan analiz eden Marx hala
güncelliğini korumaktadır. Bundan dolayı Marx’ı
yeniden düşünmemiz gerekmektedir.
Özgür bir toplumun ön koşulu ne olabilir?
Bir birey kendini gerçekleştirirken bu aynı
zamanda toplumun tüm bireylerinin kendini
gerçekleştirmesine nasıl olanak tanır? Daha
da önemlisi insanın kendisiyle tekrar insanca
karşılaşması nasıl mümkündür? Nasıl bir toplum,
insanın yeniden kendine dokunabilmesini olanaklı
kılar? Tüm bu soruların yanıtı bizi yeniden Marx’ı
düşünmeye götürmektedir. İşte bu kitap bunun
için bir girizgah olmayı amaçlamaktadır.

Öz: Bu çalışma John Locke ve Jean Jacques Rousseau'nun insan doğası ve toplum anlayışına odaklanmaktadır. Sadece " insan doğası " ve " toplum " anlayışı ele alındığı için iki düşünürün düşüncesinde yer alan başka konular çalışmanın dışında tutulmuştur. Bu iki düşünürün insan doğası ve toplum anlayışlarından hareketle nasıl bir yö-netim düşündüklerine ulaşmak bu makalenin temel hedefidir. Bu anlamda, bu iki filozofun insan doğası ve top-lum anlayışlarının karşılaştırılması, onların sistemlerinin de anlaşılmasına olanak sunacaktır. John Locke insan doğasının eğitimle biçimlenebileceğini kabul eder, ama insanın özünün eğitim yoluyla tümüyle değişebileceğini düşünmez. İnsanlar tek başlarına yaşamaktansa topluluk halinde yaşamak gibi bir eğilime Tanrı'nın onları öyle yaratmasından dolayı sahiptirler. Diğer taraftan toplum içinde yaşamak insanın, yaşamını ve mülkiyetini saldırı-lardan korumasını sağlamaktadır. Devlet insanın yaşamını, mülkiyetini ve özgürlüğünü korumak için ortaya çıkar. Rousseau ise insanın herhangi bir doğal veya tanrısal özle topluluk içinde yaşaması gerektiğini düşünmez. Aksine insanın toplum içinde yaşamak için öncelikle belirli ihtiyaçlara sahip olduğunu düşünür. Rousseau'ya göre insan toplum içinde yaşamak için uyumlulaştırılmıştır. Rousseau, Genel İrade'ye ulaştıktan sonra insanın özgünlüğünden ve farklılığından kaynaklanan hususları bir kenara bırakarak kamu otoritesiyle bütünleşmesini öngörür. Oysa John Locke, bireyin hiçbir şekilde doğal haklarından vazgeçmeyeceğini, gerekirse bireyi haklarından mahrum bırakan bir otoriteye karşı isyan edebileceğini savunur.

Abstract: This study focuses on human nature and society in the philosophy of John Locke and Jean Jacques Rousseau in a comparative perspective. Since it is limited with the debates on the concepts of “human nature” and “society” other elements in the philosophy of two thinkers have not been considered in this study. Each of these philosophers figures out how to achieve a government based on their understanding of human nature and society. The comparison of these two philosophers’ understanding of human nature and society will provide opportunities to understand their whole political system. According to Locke, education can reshape human nature, but he does not believe that human nature can be fundamentally changed through education. Man has been created on the basis of living together with others in a society. Society and its political organization protect man’s life, liberty and property. This is the reason d’etat of the state. Rousseau, on the other hand, does not think that man lives in a society because of his nature or a God-given character. Man, before living in society, has some specific needs. According to him, man has been harmonized to live in a human society in order to achieve his needs. Rousseau believes that man leaves behind whatever is particular to him and he goes to harmonize with the public authority once he reaches to the General Will. However, Locke believes that man’s natural rights are unavoidable and man has right to revolt any government if it abstains man from his rights.

Yeni medya teknolojilerinin ve anlayışlarının insan hayatına girmesiyle birlikte bireylerin eylemlerinde ve davranışlarında değişimler oldu. Siber kültürün günümüz dünyasında geniş bir alana yayılmasıyla birlikte elbette yaşayış biçimleri, internetin kendine has yaşam alanına uyum sağlamaya başladı. İnsanların gizlilik anlayışı, alışveriş alışkanlıkları, arkadaşlık ve sosyalleşme davranışları gibi durumlar ister istemez değişime uğradı. Bireylerin temel ihtiyaçlarının dışında sayılabilecek kişisel ihtiyaçlarının her geçen gün değişiklik gösterdiğini veya bu ihtiyaçlara bir yenisinin eklendiğini söyleyebiliriz. İnsanların günümüzde internet teknolojilerinin en önemlileri haline gelen sosyal medya platformlarının sağladığı sayısız imkanlarla birlikte arzularını gerçekleştirme ve ihtiyaçlarını giderme adına her türlü olanağı kullandıklarını görebiliyoruz. Sosyal medyanın bir siyasi ve sosyal değişim aracı olarak kullanılması son yıllarda geniş çapta tartışılmaktadır. Sosyal medya, genellikle bilginin çok kolay ve hızlı şekilde yayılmasına ve vatandaş hareketliliğine izin verdiği için övülürken bu dijital etkileşim biçimlerinin gerçek anlamı ve sonuçları hakkında da endişeler ortaya çıkıyor. Fikirlerin dile getirilmesi, yorumların yapılması, bağlantıların paylaşılması ve belirli bir amaca hizmet eden içeriklerin "beğenilmesi" olarak ortaya çıkan çevrimiçi aktivizm, kullanıcıları önemli siyasi konulara değinmekten çok kendileri hakkında iyi hissettiren anlamsız bir egzersiz olarak eleştirilmektedir (Shulman, 2005, s. 134). Vatandaş katılımının bu yeni çeşidi, sayılan nedenlerden dolayı sıklıkla slaktivizm olarak anılmaktadır (Marichal, 2013). Slaktivizm, asgari çabayla kolayca gerçekleştirilen ve katılımcıların belirli siyasi hedeflere ulaşmada, olduğundan daha iyi hissettirmede etkili olan etkinlikleri ifade etmektedir (Morozov, 2009a). Bu faaliyetler bireyleri, daha anlamlı ve önemli katkılarda bulunmak yerine tembelliğe ittiğinden, sivil ve siyasi yaşamın kalitesine zarar verdiği düşünülebilir. İnternet teknolojilerinin beraberinde getirdiği kolaylıklar, insanların hassas saydıkları konularda bile asgari bir çaba göstererek sadece bir dokunuş veya bir tuş ile katkı sağlayabildikleri bir ortam oluşturmaktadır.

kısa sosyolojik tarihsel durum:
(Gordon Marshall, SOSYOLOJİ SÖZLÜĞÜ, (çev. Osman Akınhay & Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları,  Ankara- 1999,  “Sosyoloji” maddesi s.680-682.)
                                kısa sosyolojik tarihsel durum:
Tarihsel açıdan bakıldığında, toplumun doğasına duyulan ilgi Batı düşüncesinin tüm tarihinde gözlenen bir eğilim olmakla birlikte, sosyoloji sözcüğünü ilk kullanan Auguste Comte' idi.  Yalnız on dokuzuncu yüzyıla, sanayi devriminin sonuçlarının ortaya çıkmasına ve buna bağlı olarak siyasal çalkantılar yaşanmasına kadar, toplum üzerinde bu şekilde, toplumu doğrudan bir inceleme nesnesi sayarak inceleme yapmanın yaygınlaşmadığını görürüz.  Sosyoloji, Comte ‘un çalışmalarında,  doğa yasaları hakkındaki bilgilerimizle eşdeğerde bir toplumsal dünya yasaları bilgisi üreterek, bilimin en üstün başarısı haline gelecekti. Bu sayede ne tür toplumsal değişimler gerçekleştirilebileceğini, Fransız Devrimi'ni izleyen siyasal kaosun nasıl hafifletilebileceğini bilebilecek bir duruma geleceğiz.  Yalnız bu yaklaşımın, Aydınlanma ‘nın liberal iyimserliğine karşı köklü bir muhafazakâr tepki olduğu iddia edilmiştir;  sosyoloji, bireysel özgürlük ve sınırsız toplumsal ilerleme nosyonları karşısında, cemaatin önemine ve toplumsal değişime uygun olan görece sınırlı olanaklara işaret etmektedir. Robert Nisbet de “The Sociological Tradition'da  (1967)”, klasik sosyolojinin büyük kısmının o dönemin endüstriyel ve siyasal devrimlerine genelleşmiş bir düşmanlığı yansıttığı kanısındadır. Öte yandan Marksistler, disiplinin on dokuzuncu yüzyıldaki gelişmesi sürecinde,  açıkça bir burjuva sosyal bilimi (tarihsel materyalizmin siyasal ve entelektüel etkisinin giderek artmasına karşı bir yanıt ve alternatif) olduğunu iddia etmişlerdir. Fakat aynı zamanda,  sosyolojinin toplumsal reformcuların inisiyatifine geçtiği de görülür; Comte ‘un pozitivizmi bile on dokuzuncu yüzyıl sonundaki reform hareketlerinin gelişmesiyle önem kazanmıştır. Sosyoloji tarihinin bu yorumuna alternatif bir yaklaşım, en açık biçimiyle herhalde Talcott Parsons’ın çalışmalarında rastlanan (özellikle bkz. “The Structure of Social Action”, 1937), sosyolojinin on dokuzuncu yüzyılın sonları ile yirminci yüzyılın başlarında, daha önceki ideolojik prangalarından kurtulup, kendini  -bilhassa Max Weber ile Emile Durkheim’ın çalışmalarında- tam bir bilim olarak kabul ettirdiği tezidir. Sosyoloji ders kitaplarının çoğunda hâlâ Marx, Weber ve Durkheim'ın (ve ABD’de George Herbert Mead'in), modern disiplinin kuramsal temellerini atmaktaki başarılarına işaret edilmekle birlikte,  Anthony Giddens'ın son çalışmalarının gösterdiği gibi, bu tarihsel özetlerin ikisi de yetersizdir.  Bugünkü biçimiyle sosyoloji, gerek bir sosyal bilimin içeriğinin nelerden oluşması gerektiği, gerekse özel olarak sosyolojinin asıl konusunun ne olabileceğine ilişkin farklı bir görüşler yelpazesini kapsamaktadır. Bu disipline anlam katmanın en iyi yolu herhalde sosyolojinin içeriğini irdelemektir. 
Sosyolojinin ilgilendiği nesne konusunda  (birbirlerini dışlamayan) üç genel anlayış vardır ve bu anlayışların üçünde de toplumun incelenmesinin öngörüldüğü söylenebilir, yalnız toplumla neyin kastedildiği konusunda üç anlayış da oldukça farklı bir bakışa sahiptir. 
Birinci perspektif, sosyolojinin asıl nesnesinin, belirli bir anda o yapılardaki konumları işgal eden birey ya da grupların üstünde, bağımsız bir varoluşa sahip ilişki örüntüleri anlamında toplumsal yapı olduğunu ifade edecektir:  Örneğin çekirdek ailedeki konumlar  (anne, baba, çocuklar), bu konumlarda olan veya olmayan kişilerden bağımsız biçimde, kuşaktan kuşağa ve çeşitli yerlerde değişmeden kalabilmektedir.  Bu yaklaşımın iki ana versiyonu vardır:
a) Üretim tarzlarının yapılarını kavramsallaştıran Marksizm ile b) sistemleri, alt sistemleri ve rol yapılarını saptayan Parsonscı yapısal-işlevselcilik. 
İkinci perspektif, sosyolojinin asıl nesnesi olarak, Durkheim ‘la birlikte kolektif temsiller (içlerinde toplumsallaşan bireylerden ayrı olarak sürekli bir varoluşa sahip olan, dünyayı bilişsel olarak örgütlemenin anlamları ve yollarını ifade eder) şeklinde adlandırabileceğimiz bir şeyi gösterir. Burada paradigma birimi dilin kendisidir:  Dil, biz doğmadan önce varolduğu gibi,  biz öldükten sonra da varolmaya devam edecektir ve bireyler olarak dili ya hiç değiştiremeyiz, ya da çok az değiştirebiliriz.  Modern yapısalcı ve postmodernist çalışmaların büyük kısmı  (özel olarak söylem analizi) bu geleneğin bir parçası olarak görülebilir.  Sonuncusu (; üçüncü perspektif), sosyolojik ilginin asıl nesnesinin, Max Weber'in tasarladığı çerçevede, anlamlı toplumsal eylem olduğunu düşünenler vardır. Bu yaklaşımın arkasındaki örtük ya da açık varsayıma göre, toplum diye bir şey yoktur;  sadece birbirleriyle sosyal ilişkiler kuran bireyler ve gruplardan söz edilebilir.  Bireyler ile gruplar arasındaki bu etkileşimi incelemenin farklı yolları arasında,  Weber'in akılcı eylem ve inançlar ile eylemler arasındaki ilişkilere yönelik çalışmalarını; sembolik etkileşimcilerin yüz yüze etkileşimde anlamların üretilmesi, korunması ve dönüştürülmesi üzerinde durmalarını;  etnometodologların toplumsal gerçekliğin dilsel pratikler aracılığıyla kurulmasını incelemelerini sayabiliriz. 
Konu üzerinde bir an düşünmek bile, diğerleri arasından sosyolojik incelemenin temeli olmaya aday bu üç yaklaşımın, toplumsal ilişkilerde gözlenebilecek süreçleri yansıttığını söylemeyi sağlayacaktır. Dolayısıyla, sosyolojinin bazen (en azından sosyologların gözünde) sosyal bilimlerin kraliçesi sayılması; komşu (kavramsal bakımdan daha kısıtlı) disiplinlerdeki tüm bilgi ve kavrayışları genişleterek bir araya getirdiğinin düşünülmesi şaşırtıcı değildir. Bu iddiadaki gerçeklik payı, şimdi, sosyolojinin hızla genişlemekte olduğu döneme göre herhalde daha azdır; fakat uygulayıcıları içinde kaçınılmaz bir uzmanlaşma gözlenmekle birlikte, sosyolojinin (Anthony Giddens ya da Jeffrey Alexander'in çalışmalarının dikkatle değerlendirilmesinin göstereceği gibi) hâlâ güçlü bir totalleştirici eğiliminin olduğu da açıktır.  Gerçekten Giddens, sosyolojinin, geleneksel toplumlar ile modern toplumlar arasındaki derin toplumsal dönüşümleri anlamaya yönelik çabalardan doğduğunu; değişimler devam edip hız kazandıkça, anlama girişimlerinin de daha büyük önem kazandığını ileri sürmektedir.  Dolayısıyla sosyoloji, hem cazip ve içsel olarak bölünmüş bir disiplin,  hem de, bilhassa toplumsal değişime -  hangi sebeple olursa olsun- en çok direnen kesimlerden bir hayli eleştiri alan bir disiplindir ve muhtemelen böyle kalacaktır.
  kaynakça / bkz.
Gordon Marshall, SOSYOLOJİ SÖZLÜĞÜ, (çev. Osman Akınhay & Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, vııı + 917 sayfa,  Ankara- 1999,  “Sosyoloji” maddesi s.680-682.

Adnan Oktar (Harun Yahya)


Giriş
Yirminci yüzyılın insanlık tarihinin en karanlık, en tehlikeli, en çok kan dökülen, insanların en fazla korku ve şiddete maruz kaldığı yüzyıllardan biri olduğu herkesçe bilinmekte ve kabul edilmektedir. Hitler, Stalin, Pol Pot gibi diktatörlerin zalimliğini, milyonlarca insanı nasıl soykırıma uğrattıklarını, Hitler'in kendi halkından dahi kendince "işe yaramaz" gördüğü insanları nasıl gaz odalarında öldürttüğünü; İngiltere'den Almanya'ya, ABD'den İsveç'e kadar birçok Batı ülkesinde yüz binlerce insanın sadece hasta, sakat veya yaşlı olduğu için nasıl zorla kısırlaştırıldığını veya ölüme terk edildiğini; acımasız rekabet nedeniyle dünyanın her yanında insanların ezildiklerini ve sömürüldüklerini; ırkçılığın kimi devletlerin ideolojisi haline geldiğini ve bazı ırkların insan bile sayılmadığını; Doğu ile Batı, komünist ile kapitalist, sağ ile sol arasında çatışmalar, sıcak ve soğuk savaşlar yaşandığını; bu nedenle aynı ülke halklarının, hatta kardeşlerin bile birbirlerine düşman hale geldiğini herkes bilmektedir.


Ancak çoğu zaman fark edilmeyen asıl nokta; 20. yüzyılı böylesine çalkantıların, karmaşa, savaş ve çatışmaların içine iten, insanlar arasında kin ve düşmanlığa sebep olan ideolojik temeldir. Bu ideolojik zeminin temelleri 19. yüzyılda İngiliz ekonomist Thomas Malthus ile atılmıştır. Din ahlakından uzak yaşayan bazı insanlar tarafından kabul gören bu çarpık fikri temel, yine bir İngiliz olan sosyolog Herbert Spencer ile güçlendirilmiş ve bir üçüncü İngiliz olan Charles Darwin'in evrim teorisi ile yaygınlaştırılmıştır.

Bu üç isim, önderliğini yaptıkları ideolojinin bir gereği olarak, din ahlakının özelliklerinden olan dayanışma, fedakarlık, yoksulların ve zayıfların korunması, tüm insanların eşit sayılması gibi erdemleri tamamen göz ardı ettiler. Bunun yerine hayatın bir mücadele alanı olduğu; zayıf olanların, yoksul olanların, kendilerince "aşağı ırktan" olanların ezilmelerinin ve hatta yok edilmelerinin meşru olduğu; kıyasıya mücadele sonucunda "en uygun" olanların hayatta kalarak diğerlerinin yok olacağı, insanlığın böylece "ilerleyeceği" yalanını ortaya attılar.

Charles Darwin, evrim teorisi ile, temeli bencillik olan bu felsefeyi doğa bilimlerine uygulamaya çalıştı. Allah'ın doğada var ettiği dayanışma ve yardımlaşma örneklerini göz ardı ederek, sözde tüm canlıların acımasız bir yaşam mücadelesi sürdürdüklerini öne sürdü. Hatta hiçbir bilimsel delile dayanmadan, aynı acımasızlığın insan toplumları için de geçerli olduğunu iddia etti. Darwin'in evrim teorisi, toplumlara uygulandığında ortaya sosyal Darwinizm çıktı.

Her ne kadar kimileri sosyal Darwinizm'in 19. yüzyılın ikinci yarısında doğmuş, 20. yüzyılın ilk yarısında da etkisini yitirmiş bir sosyal teori olduğunu ileri sürse de, gerçekte bu teorinin toplumların ve bireylerin kültürü üzerindeki olumsuz etkisi çok daha kalıcı ve zarar verici oldu. Hayatın sözde bir "mücadele alanı" olduğu, insanın bu mücadeleyi kazanmak ya da en azından bu vahşi ortamda "ayakta kalmak" için yaşaması gerektiği sapkınlığı, din ahlakına tümüyle aykırı, çarpık bir "dünya görüşü" olarak yaygınlaştı. İnsanlığa felaket getiren yeni yaşam biçimleri ortaya çıkardı. Bu yeni yaşam biçimleri; komünizm veya faşizm gibi totaliter ve kanlı ideolojilerin, sosyal adaleti göz ardı eden vahşi kapitalizmin, ırkçılığın, etnik çatışmaların, ahlaki dejenerasyonun ve daha pek çok "bela"nın kaynağı oldu.


Sosyal Darwinizm birçok acımasızlığa, özellikle de zavallı insanların hayatlarını önemsiz gören uygulamalara sözde bilimsel bir meşruiyet kazandırmıştır.

Sosyal Darwinizm, mevcut kötülüklere, acımasız politika ve uygulamalara bir anda sözde bilimsel bir geçerlilik kazandırdı. Hiçbir bilimsel dayanağı bulunmayan bu akımla birlikte, acımasızlık, vahşet ve zulüm din ahlakını yaşamayan pek çok kimse tarafından olağan karşılanmaya başlandı. İnsanlar ve toplumlar arası ilişkilerde merhamet, şefkat, anlayış, özveri, yardımlaşma ve dayanışma gibi din ahlakının gereği olan erdemler göz ardı edildi. Zulmün uygulayıcıları -kendilerince- zalimliklerinin bilimsel bir temele sahip olduğunu iddia ediyor, yaptıkları vahşetin bu şekilde makul karşılanabileceğini zannediyorlardı. Elbette bu iddiaları ve zanları, çok büyük bir yalan ve yanılgıdan ibaretti. Bu kitapta özellikle iki konuyu açıklığa kavuşturacak ve inceleyeceğiz:

İlk olarak, Darwinizm'in toplumların ve bireylerin yaşamı için neden ciddi bir tehlike olduğunu anlamayan veya anlamazlıktan gelenlere, bu teorinin geniş çapta kabul görmesinin ve özellikle genç nesillerin bu teoriyle eğitilmesinin tehlikelerini göstereceğiz.

İkinci olarak da, Darwin'in ve her evrimcinin sosyal Darwinistler ile aynı görüşte olmadığını savunanlara bir cevap verecek; her evrimcinin, evrim teorisini kabul etmekle aslında sosyal Darwinizm'i de kabul ettiğini açıklayacağız.

Kitap boyunca da sık sık yer vereceğimiz şu gerçeğin unutulmaması gerekir: İnsanları bir tür hayvan gibi görme yanılgısına kapılmış olan evrim teorisinin ortaya koyduğu yaşam modeli acımasızlık, sevgisizlik, bencillik, çıkarcılık üzerine kuruludur. Darwinizm, insanların hayvanlar gibi yaşadığı ve davrandığı bir dünya kurma özlemindedir. Sosyal Darwinizm'in öğretileri ve uygulamaları da bu gerçeği gözler önüne sermektedir. Sosyal Darwinizm'in sapkın görüşlerine göre, yaşlı ve yardıma muhtaç konumdaki bir insanın bir akşam evinde otururken hiçbir gerekçe olmadan sürüklenerek evinden çıkarılıp katledilmeye götürülmesi olağandır. Özürlü insanların, toplama kamplarında biraraya getirilip ölüme terk edilmeleri normal karşılanır. İnsanların kafataslarının ölçülüp, bu ölçümlere göre sınıflandırılmaları gerekir. Bu çarpık düşünceye göre sözde alt sınıflarda olanlar acımasızca ezilir, sömürülür ve ortadan kaldırılır. İnsanların ve toplumların ancak bu vahşeti uyguladıkları takdirde ilerleyeceğine inanan bu kişiler için, bu yolda yapılan katliamlar, soykırımlar, zulümler, acımasızlıklar bir tür başarı olarak kabul edilir. Bu başarıyı elde edemeyen insanlar, toplumlar, kültürler ve milletler ise yok olmalıdırlar.

Şüphesiz bu çok sapkın ve tehlikeli bir düşünce yapısıdır. Bu tehlikenin farkında olmak, söz konusu teori ve bu teoriye dayalı ideolojilere karşı gerekli fikri önlemlerin alınması açısından son derece önemlidir. Unutmamak gerekir ki, Darwinizm ve Darwinizm'i temel alan tüm toplum modelleri insanlığı büyük felaketlere sürükleyecek modellerdir. Allah'ın insanlara emrettiği ve Kuran'da bildirilen ahlak ise, toplumları her zaman için refaha, huzura ve barışa götürecek bir ahlaktır.

Bu literatür taramasında, Amerika Birleşik Devletleri’nde kadın mahkumların cezaevinden çıktıktan sonra yüzleşmek zorunda kaldıkları zorlukları ve hayata katılım programlarının bu zorluklara nasıl eğilmesi gerektiği konusu İncelen­ mektedir. Profilleme yoluyla mahkûm kadınların temel özellikleri ve suç kariyeri edinmelerinde rol oynayan hayat koşulları ortaya koyulmaktadır. Bu çalışmada hayata katılım konusundaki başlıca zorluklar ve mahkûm kadınların ıslah merkezlerinden çıktıktan sonra ihtiyaç duydukları hususlar, cinsiyet temelli bir yaklaşımla analiz edilmiştir. Son olarak, hayata katılım programlarının kadın suçlulara daha iyi ve etkin bir hizmet sunabilmesi için hangi özel­ liklerinin olması gerektiği üzerinde durulmuştur. Çalışmanın son bölümünde, cezaevinden çıkan kadın nüfusu ile birlikte çalışabilme kapasitesinin arttırılması için toplumsal kaynaklara yatırım yapılması, kadınların şartlı tahliye koşullarını ihlal etmesi riskini azaltabilmek için şartlı tahliye gözetiminde esneklik sağlanması gerekliliği ve ceza­ evinden çıkan kadın suçlulara kapsamlı hizmetler sunulması gibi bazı uygulama ve politikaların etkilerine yer ver­ ilmiştir. Farklı girişimlerin değerlendirilmesi ve etkinliklerinin tespit edilebilmesi için bu alanda daha fazla araştırma yapılması önerilmektedir.

Japon eğitim sisteminde "zorbalık" (ijime) olgusu, uzun yıllar varlığını sürdüren köklü bir sorun olarak karşımıza çıkar. 21 Haziran 2013 tarihinde yürürlüğe giren "Zorbalık Önleme Tedbirleri Teşvik Yasası" ile zorbalık; "Bir öğrenciye yönelik olarak; söz konusu öğrenci ile aynı okula kayıtlı olma gibi belirli bir insan ilişkisi dâhilinde diğer bir öğrencinin gerçekleştirdiği psikolojik ya da fiziksel etki yaratan eylemler sonucu (internet aracılığı ile olanları da kapsar), hedef konumundaki öğrencinin ruhsal ve fiziksel acı hissetmesi" olarak tanımlanır. Bu çalışmada; Japonya'da görülen "zorbalık" olgusuna ilişkin resmî yaklaşım ve alan çalışmaları ışığında bir çerçeve çizmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Birinci Bölümde resmî bakış açısını ortaya koymak amacıyla Japonya Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı'nın (MEXT) zorbalık tanımlaması ele alınmıştır. Ardından İkinci Bölümde literatür taraması yolu ile zorbalık sorununun sahadaki yansımaları irdelenmiş; "mağdur"-"fail" deneyimine sahip öğrencilerin genel profili ve öğrenci görüşleri ele alınmıştır. Üçüncü Bölümde ise resmî güncel veriler tanıtılmıştır.

The phenomenon of 'bullying' (ijime) in the Japanese education system emerges as a deep-rooted problem that has persisted for many years. In the “Act for the Promotion of Measures to Prevent Bullying” entered into force on June 21, 2013, bullying (including cyber bullying) is defined as an act inflicted on a child by another child having a certain degree of relationship with the bullied victim (for example, both attending the same school), which causes the target students either physical or psychological pain. In this study, it is aimed to form a frame in the light of the official approach and field surveys regarding the phenomenon of 'bullying' seen in Japan. In this context, in order to reveal the official perspective, the definition of ‘bullying’ by the Japanese Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology (MEXT) is discussed in the first section. Then, in the second section, the reflections of the problem of bullying in the field are examined by means of literature review; the general profiles of students with the experience of ‘victim’ - ‘perpetrator’- and their views are examined. In third section, official current data are introduced.

Dünden bugüne insanın doğa ile olan ilişkisinden ve onu tahakküm altına alma eğiliminden doğan teknik ve teknolojik gelişmeler zamanla insanı bu ilişkide etken olmaktan çıkarıp edilgen bir pozisyona itmiştir. Bu durum bireyin oluşturduğu topluma aynı şekilde kendi oluşturduğu teknikler aracılığıyla nüfuz etmiştir. Süreç, toplumun faydalandığı bir teknik olgusu varlığından çıkıp toplumsal etkilerinin tartışıldığı bir hal almıştır. Toplumsal değişimin teknolojik gelişmeler bağlamında ele alındığı bu çalışmada “Fordizm”, “Yabancılaşma”, “Kültür Endüstrisi” kavramları aracılığıyla bu ilişkinin farklı veçheleri ile ortaya konulması hedeflenmiştir. Çalışmada birincil kaynak olarak Ellul, Teknoloji Toplumu ve Habermas’ ın, İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim, adlı kitaplarından, ikincil kaynaklar olarak ise derleme makalelerden faydalanılmıştır.

Öz
Bilim ve üniversite birbirini tamamlayan kurumlardır. İnsanlığın gelişiminde üretilen bilginin önemi
büyüktür. Bilgi üretme yollarından birisi felsefe, birisi bilimdir. Dünyanın modernleşmesi ile birlikte
bilim üretmenin mekânı üniversiteler olmuştur. Türkiye Batıdan örnek alarak geleneksel yüksek eğitim
kurumlarını dönüştürmeye çalışmıştır. Darülfünun’dan üniversiteye giden süreçte sıkıntılar yaşanmıştır. Üniversite Batılı anlamda akademik araştırmalar yapılan ve bilgi üreten bir kurum olması
gerekirken, beklenen başarıyı gösterememiştir. Bunun için defalarca reform teşebbüsleri yapılmış ama
olması gereken seviyeye hâlâ çıkamamıştır. Türkiye’de üniversite kurumunun bilim zihniyeti problemli
gelişmiştir. Bunun sebepleri üzerine yapılacak analizler çözüm yollarını da gösterecektir. Bu makale
bir toplumun yapısı içinde eğitim kurumu ve dolayısıyla üniversite kurumunun yapısal problemlerini
analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Science and the university are complementary institutions. In the progress of humankind, the importance of produced knowledge is great. One of the ways of producing knowledge is philosophy and the other one is science. Together with the modernization of the world, the universities have become the places that are produced knowledge. Turkey has tried to transform traditional higher education institutions like the examples in the West. Some problems occurred in the process of transition from Darülfünun to the university. Even though the university is the place that makes academic surveys and produces knowledge , it doesn't show the expected success. Because of this, reform attempts have been done several times but still it hasn't gone up to the intended level. Science mentality of university institution in Turkey has improved problematically. The analyses that are going to be done for these reasons will also show solutions. This article aims to analyze the structural problems of educational institution and accordingly the university institution of society.

Yeni Koronavirüs, yani Covid-19 versiyonu Corona virüsü ile, dünya yaklaşık altı aydır, önceki salgınlardan birçok yönden farklı bir süreç içinde yaşıyor. 2019’un Aralık ayının son günlerinde Çin’in Vuhan eyaletinde görülen hastaların taşıdıkları virüsün Corona adıyla bilinen virüsün yeni bir tipi olduğu ortaya çıktı. Sonrasında, yayılma gücü, öldürücü etkisi, tedavisinin teyit edilmemiş olmaması, ilacının ve aşısının bulunmaması gibi etkenlerle birleşince, virüs, küresel ölçekte bir salgına hızla dönüştü. Virüsün ne kadar doğal, ne kadar laboratuvarlarda değiştirildiği, biyolojik silah olarak üretilip-üretilmediği, Çin’in virüsü ve etkilerini gizleyip dünyayı yanıltıp-yanıltmadığı, virüsün Covid-19’dan daha ileri yeni versiyonlarının olup-olmadığı gibi ve çok daha detaylı sorular hızla tüm toplumların ve ülkelerin gündemine girdi. Dünya, bir anda Koronavirüsün açtığı bir karadelik içine düştü. Süreci herkes yaşadığı için tüm detaylara girmeden bazı olgulara işaret edecek, asıl olarak ise sürecin sosyo-psikolojik etkilerine farklı boyutlardan yaklaşıp 10 Mart 2020 ile 10 Haziran 2020 tarihleri arasında yaşananları ana hatları ile ele alacak ve geleceğe ilişkin bazı genel değerlendirmeleri ortaya koyacağız.
Yayın Bilgisi: Milat Gazetesi, 17-20 Haziran 2020

Toplumun bir arada kalmasını sağlayan dil, toplumun dağılmasına da yol açabilir. Ulusal dillerin belirlenmesi ve dil planlama politikaları doğru şekillendirilmediği durumlarda isyanlara bile yol açabilmektedir. Her toplumun dilinde farklılıklar söz konusu olduğu gibi toplumdaki gruplarda ve gruplar içindeki bireylerin dil kullanımlarında da farklılıklar söz konusudur, bazen bu farklılıklar dilin değişim geçirmesine neden olabilmektedir. Toplumların dil aracılığıyla dünyayı algılamaları ve kültürün dil kullanımını şekillendirmesi boyutunda bilişin rolü önemlidir. Tüm bu konular üzerinde çalışmalar yapan toplumsal dilbilim disiplininin getirdiği açıklamalar ve farklı yaklaşımlar Janet Holmes’un ‘An Introduction to Sociolinguistics’ adlı kitabı aracılığıyla değerlendirilmiştir.

Science and the university are complementary institutions. In the progress of humankind, the importance of produced knowledge is great. One of the ways of producing knowledge is philosophy and the other one is science. Together with the modernization of the world, the universities have become the places that are produced knowledge. Turkey has tried to transform traditional higher education institutions like the examples in the West. Some problems occurred in the process of transition from Darülfünun to the university. Even though the university is the place that makes academic surveys and produces knowledge , it doesn't show the expected success. Because of this, reform attempts have been done several times but still it hasn't gone up to the intended level. Science mentality of university institution in Turkey has improved problematically. The analyses that are going to be done for these reasons will also show solutions. This article aims to analyze the structural problems of educational institution and accordingly the university institution of society.

Bolu’da Vilayet Matbaası 1913 yılında açıldıktan sonra Vilayet Gazetesi, salname, haber bültenleri,
resmi bildiriler, duyurular ile sanat ve edebiyat içerikli dergi ve gazeteler çıkarılmaya başlanmıştır. II.
Meşrutiyet Döneminde Ferda, Kardeş, Millî Mücadele Döneminde Dertli, Türkoğlu, Kürsü-i Millet,
Gamlı, Duygu Yurdu, Yeni Yol, Milli Gaye gibi dergi ve gazeteler yayımlanmıştır. Cumhuriyet’in ilk
yıllarında Ankara’da kurulan Muallimler Birliğinin bir şubesi de Muallimler Birliği olarak Bolu’da
kurulmuştur.
Bolu Muallimler Birliği yürüttüğü yaygın eğitim faaliyetlerinin yanı sıra düzenli olarak eğitim odaklı
dergiler çıkartmaya başlamıştır. Birliğin ilk yayın organı Altın Yaprak dergisidir. Dergi 1 Mart 1925 - 31
Ağustos 1925 tarihleri arasında on beş günde bir olmak üzere on üç sayı çıkartılmıştır. Altın Yaprak
Mecmuası, genel olarak Türkiye’nin özel olarak da Bolu ilinin eğitim sorunlarını ve bunların çözüm
yollarını ele almıştır.
Bolu Muallimler Birliğinin ikinci yayın organı Yeşil Yaprak dergisidir. Dergi 1925-1927 yılları arsında
toplam 18 sayı çıkartılmıştır. Bolu’nun ormanlarından ve yeşilliğinden esinlenilerek Yeşil Yaprak adı
verilen dergi bir eğitim dergisi olmasının yanı sıra, kültür, sanat, edebiyat ve eğitim uygulamalarına
ait haberlere yer verildiği bir kültür sanat dergisidir.
Bolu Muallimler Birliğinin üçüncü yayın organı Çığır Dergisi de 1930-31 yılları arsında yayımlanmıştır.
Dergi ayda bir olmak üzere toplam 7 sayı çıkartılmıştır. Dönemin eğitim anlayışına ve siyasi
atmosferine ait izlerinin görüldüğü dergide aynı zamanda şehrin ve ülkenin eğitim uygulamalarına
ilişkin haber ve yorumlara da rastlanılmaktadır.
Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme tekniği kullanılacaktır. İncelemede
alan yazınının dışında, arşiv kaynakları, süreli yayınlar, tetkik eserler ve anılara başvurulacaktır.
Elde edilen bulgular ışığında Cumhuriyet Dönemi eğitim tarihi açısından genel bir değerlendirilme
yapılacaktır. Dergide yer alan eğitim içerikli yazıların Bolu’nun eğitim öğretim hayatına etkileri
değerlendirilecektir.

ÖZET 17. yüzyılda yaşamış olan Lâmekânî Hüseyin, Osmanlı Devletinin bu yüzyıldaki keskin değişimlerine şahit olmuştur. Bayramî Melamî olan Lâmekânî tasavvufî konularda eserler kaleme almış, incelenen gazelinde; toplumdaki değişimleri, aile bireyleri arasındaki ilişkilerde meydana gelen yozlaşmaları ve bilim adamlarına verilen değerin azalması gibi toplumsal konular üzerinde durmuştur. ANAHTAR SÖZCÜKLER Lâmekânî Hüseyin, 17. Yüzyıl Osmanlı toplumu, gazel, aile, toplum, değişim ABSTRACT Lâmekânî Hüseyin, a mystic poet who had lived in Ottoman Empire in 17 th century and witnessed within Empire acute social changes in this century. Written out his works on sufi matters, his lyrics that we examined, Lâmekânî focuses largely on the degeneration that occurs in society especially due to the relationship between the family members and decrease of respect and authority to the scientists. KEY WORDS Lâmekânî Hüseyin, Ottoman society in 17 th Century, Gazel, Ottoman Sufi poets.

Perspektifin hipotezi, David Hume'un bilgi felsefesinde nedensellik olgusu hakkındaki düşünceleri temel alınarak oluşturulmuştur. Teorinin açıklanmasından önce Hume'un bu önermesine değineceğiz. Hume, bir nesnenin başka bir nesne yaratma gücünün iki nesnenin idealarından keşfedilemeyeceğini ve dolayısıyla neden ile sonucu akıl yürütme ile ya da refleksiyonlu değil yalnızca deneyimle bilebileceğimizi belirtir. "Başlayan şeyin bir nedeni olmalı" önermesi, diyor Hume, mantık önermeleri gibi sezgisel kesinliği olan bir önerme değildir. Kendi ifadesiyle: "Nesneleri kendi başlarına ele alırsak ve onlardan oluşturduğumuz ideaların ötesine bakmazsak, başka bir nesnenin varoluşunu içeren bir nesne yoktur." Bundan yola çıkarak, neden ve sonuç bilgisi veren şeyin deneyim olması ve bunun, yalnızca birbiriyle nedensel bir ilişki içinde olan iki A ve B olayının deneyimi olamayacağını öne sürer. Deneyim olmalıdır; çünkü bağlantı mantıksal değildir, yalnızca tikel A ve B olaylarının deneyimi olamaz, çünkü A'da kendi başına B'yi üretmeye yol açacak hiçbir şey keşfedemeyiz. Gerekli olan deneyim ise, A türü olayların B türü olaylarla sürekli biraradalığının deneyimidir.