Tenfiz

Yabancı devlet mahkemesi tarafından verilen mahkeme kararları tanıma ve tenfiz sürecinden geçirilmek suretiyle bir başka ülkede kesin hüküm ve kesin delil etkisine sahip olur. Ancak yabancı mahkemede verilen kararın tanıma ve tenfiz sürecinde nitelendirilmesi önemlidir. Zira tanıma ve tenfize ilişkin talebin istemi sürecinde yapılan yargılama faaliyetinde yargılamanın usulü, talebin çekişmeli yoksa çekişmesiz olarak mı ileri sürüleceği, tarafların mahkemeye katılımı, tanıma ve tenfiz isteminin kimler tarafından isteneceği, ispat ve delillerin ne şekilde mahkemede ileri sürüleceği ve nihayet verilen kararın kanun yolu bakımından değerlendirilmesi tanıma ve tenfiz taleplerinin niteliği ile doğrudan ilişkilidir. Bu çalışma esas olarak tanıma ve tenfiz talepleri bakımından belirtilen değerlendirmelerin yapılması amacıyla kaleme alınmıştır.

Milletlerarası tahkimi devlet yargısına göre daha avantajlı kılan önemli bir unsur tenfiz kolaylığıdır. Hakem kararlarının tenfizine ilişkin milletlerarası antlaşmalar, bu kararların verildiği ülke dışında tenfiz edilebilmesini mümkün kılmaktadır. Verildiği ülkede iptal edilen veya iptali için başvurulan hakem kararlarının durumu bu açıdan önem arz etmektedir. Bu çalışmada, hakem kararlarının iptalinin Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin 1958 New York Konvansiyonu bakımından sonuçları ele alınmış olup, iptalin tenfize etkisi üzerinde durularak, verildiği ülke hukuku veya tahkim usulünün tabi olduğu hukuk bakımından yetkili bir merci tarafından iptal edilen bir hakem kararının New York Konvansiyonu uyarınca başka bir devlette tenfiz edilebilecek midir sorusuna cevap aranmıştır. Bu bağlamda, iptal edilen hakem kararlarının tenfizinin mümkün olup olmadığı konusu milletlerarası antlaşmalar, ilgili mevzuat ve karşılaştırmalı hukukta verilen mahkeme kararları ışığında incelenmiştir.

Bu makalede, Türk doktrininde ve yargısında velayet ve vesayet kararlarının tanınması ve tenfizinden doğan problemler ele alınmıştır. Türk hukuk sistemi, büyük ölçüde benzerlik gösteren, Avrupa hukuk sistemi ile karşılaştırılmıştır. Aile hukukunun en hassas konularından olan velayet ve vesayet hakkındaki görüşlerimiz bu çalışmada yer almaktadır.

Tahkimde tarafların sahip olduğu en önemli avantajlardan biri hakemleri seçebilme özgürlüğüdür. Fakat bu durum hakem kurulunun oluşmasının belli bir zaman alması gibi bazı zorlukları da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle kişiler uzun bir dönem hakem kurulu oluşana kadar geçici hukuki koruma talepleri için sadece mahkemeye başvurma imkânına sahipti. Esas iradeleri tahkime gitmek yönünde olan tarafların daha başlangıçta mahkemeye başvurmasının ortak amaçlarına aykırı olacağını düşünen tahkim kurumları ise, bu soruna bir çözüm getirmek amacıyla acil durum hakemliğini içeren kurallar çı-karmaya başladılar. Bu kurallarda esasa ilişkin uyuşmazlığa bakacak hakem kurulunun oluşmasından önce genellikle tek bir acil durum hakemi tarafından geçici hukuki koruma tedbiri taleplerine bakılması öngörülmektedir. Yetkileri ise hakemlerin geçici hukuki ko-ruma yetkisi konusunda sahip olduğu yetkilerle genellikle paralellik göstermektedir. Acil durum hakemlerine ilişkin en büyük tartışma ise verdikleri kararların icra edilebilir nite-likte olup olmadığıdır. Bu sorunun yanıtı özellikle acil durum hakemlerinin hakem sayılıp sayılmamasına göre değişecektir. Yanıtın olumlu olması halinde, verdikleri kararın niteliği veya ulusal hukuklardaki düzenlemelere göre verilen kararın tenfiz edilebilir nitelikte olup olmadığı sorusu yanıtlanabilir. Bununla birlikte uygulamada tarafların zaten sözleşmesel bağlayıcılığı olan bu kararlara genelde uydukları da bilinmektedir. Abstract One of the biggest advantages of arbitration is the freedom to choose the arbitrators. However, it also has several downsides such as the lengthy period of time required for the constitution of the arbitral tribunal. Before, parties could only seek interim measures from local courts until the constitution of the arbitral tribunal. Arbitral institutions opined that the option to apply to a court for interim measures at the commencement of arbitration would be contrary to the parties' common intention for arbitration. Therefore, they created new rules to address this issue, including emergency arbitrators. According to these rules,