Sinema Eleştirisi

Cinema has become popular in the world and it is an art field in an important part of our lives. Cinema gives us enjoy and fun but it also gives us a lot of information about the themes of the movies and the periods they were shooted. The cinema's link to the Public Relations and Publicity department comes from here; many advertisements and messages reach large audiences through cinema. This situation affecting many sectors. With the Lumiere brothers discovery of the "Cinematograph" in the beginning of the century, the world began to discover this new invention. This market was divided into two section over time.

1950-1960 tarihleri arası Türk Sineması’ndaki gelişmelerin yansımasını bulduğu ‘Gelinin Muradı’ filmi, köy gerçekliği adına sinema dilinin iyi işlendiği, edebiyat alanını olumlu şekilde etkileyen, köy ve kent arasındaki çatışmanın nedenlerinin kültürel farklılıklar bağlamında ele alınarak sergilendiği ve sinematografik özellikleri bakımından başarılı bir film olmakla birlikte, kendinden sonraki sinema filmlerinde de etki bırakan yönüyle Atıf Yılmaz’ın Türk Sineması’na kazandırdığı önemli yapımlardan biridir.

Hepimiz liberalizm, milliyetçilik, sosyalizm, islamcılık vs. gibi büyük anlatıların ve iddiaların öyle veya böyle gölgesinde yaşıyor, insanlık tarihine bilinçli-bilinçsiz müdahil oluyoruz. Bu fikirsel büyük fay hatlarına göre şekillenerek bazen genleşen, bazen de sıkışan hayatlarımızın bir de küçük, önemsiz detaylarla bezenmiş, gündelik pratikler ve alışkanlıklarla süregiden bir tarafı var. İdeolojiler ve büyük toplumsal projelere sadece fikirsel ve algısal düzeyde bile dahiliyetimiz hepimize belirli iddialar, yargılar, fikirler aşılıyor ve gündelik hayatta topos içinde bir karşı karşıya geliş durumu oluşturuyor. Oysa gündelik hayatın kesitini aldığımızda pek çok insanın benzer sorunlar yaşadığını ve benzer eforlar göstermek durumunda kaldığını görüyoruz. Frances Ha böyle gündelik konuları işleyen bir küçük ama derin bir anlatı. Film, geç gençlikle erken yetişkinlik döneminin bir aktarımı... Frances Ha siyah beyaz renk seçimi, konulara, insanlara yaklaşımı, hümanizmi, bireylerin içinde bulunduğu koşulları anlamaya yönelik çabasıyla İtalyan Yeni Gerçekçiliği'ni andırıyor. Yukarda bazılarını andığımız ideolojilerin ve bunlara bağlı projelerin yarattığı hayal kırıklıklarının sonucu olarak günümüzde sıkça ortaya çıkan disütopik, karamsar, çıkışsız, karanlık eserlerin karşısına tıpkı İtalyan Yeni Gerçekçiliği gibi küçük insanların, umutlu ve mücadeleci küçük anlatısıyla çıkıyor.

Yaşadığımız çağda toplumsal evrimlerin ancak kendiliğinden yerel ortaya çıkışlarla (zuhur) olabileceğini iddia eden Kaotik Farkındalık Simülasyon Kuramı hakkında kısa açıklamalara yer veren bu denemede, edebiyat ve sinema dünyasındaki örneklerden hareketle kuramın odak aldığı gerçeklik bazında kaos, simülasyon ve karmaşıklık metaforları önerilerek postmodern estetik tanımı altında yapılan kaos metaforu eleştirilerine ve kurgulama yöntemlerine katkı sunulmuştur. Bu nedenle daha çok önceki yıllarda kaos temelli kullanımlar, postmodern eleştiriler ve kurgu teknikleri bakımından tartışmaları yapılmış olan Araba Sevdası, Kürk Mantolu Madonna gibi roman ve Mavi Kadife, Maç Sayısı gibi film örnekleri kuram ile sunulan tartışma bağlamında yeniden ele alınmıştır. Böylece önceki eleştiriler ve Kaotik Farkındalık Simülasyon Kuramı ile sunulan eleştirel perspektif arasındaki farklılık da anlatılmıştır. Ayrıca bu denemenin anlatmak istediklerine uygun olan Sessiz Ev, Sevgili Arsız Ölüm gibi roman ve yakın zamandaki Kıyıda, Çırak gibi film örnekleri de ele alınarak söz konusu eleştiri ve tartışmalara güncel katkılar yapılmıştır. Elinizdeki bu denemenin edebiyat ve sinema dünyasında yeni ufuklar açacağını umuyoruz. (Ed. Yağız Alp Tangün)

Bu yazıda Trinh T Minh-ha’nın Reassemblage (1982) ve Naked Spaces – Living is Round (1985) filmlerinde kadın bedeninin gösterilme, işaretlenme, haritalanma biçimlerini incelerken, Kaja Silverman’ın üretken bakış ve Hélène Cixous’nun dişil yazın (écriture féminine) kavramlarını açıklayıcı kavramlar olarak kullanıyorum.

In globalization era everything such as emotions, thoughts, intelligence, beliefs and so on are in the process of voyage and motion. Due to globalized communication technologies a person can live and feel a point culturally, cognitively and emotionally at any time and place.  One of the effect of globalization which has to avoid build up barrier is appears in transnational cinema samples. This effect seems to be captured in motion arts but also film critics as well. Due to evaporating of the borders in our era, human can interact in the wide range of point related to idea, value and belief at multinational level and can produce an identity, can share and also reproduce the knowledge. When overpassing the idea of nation, person is forced to meet with multiculturalism. So the criticism of nation means as fixed reality of gender mainstreaming, power, sovereignty, domination, language, religion and identity is the main subject of transnationalism. In other saying that globalization with its multi-characteristics force the notion of unique nationalism to be formalized or evolved to multi-nationalized society. This research aims to analyze the conflicts between nationalism and transnationalism on film critics comparatively. The related critics are printed in the cinema journals of Positif from France and Altyazı from Turkey. Both of journals are focusing on the same transnational films and criticize them by their own approaches of similarity, discrepancy and individuality. The importance of the study is to determine the globalization effect on the thought of two countries like as France and Turkey which are living in similar cultural conditions.
These two journals which have critical publishing policy are analyzed according to conceptual map of critical discourse analyze. Because, the concept of critical discourse analyze and transnationalism overleaps in the discourse of domination, equality, justice, power etc. Key Words: Transnationalism, Film Criticism, Positif, Altyazı, Journalism, Cinema.
****************************************************************************************
Bariyerleri olmayan bir dünyanın inşası anlamına gelen küreselleşme olgusunun bir etkisi de ulusal anlatı kalıplarının dışına çıkmak anlamına gelen ulusötesi sinema anlatılarında kendini göstermektedir. Bu etki sinemanın diline yansıyabildiği gibi filmlerin eleştirisine de yansıyabilmektedir. Sınırların kaybolmaya başladığı bir dünyada insanlar özgürce fikir, inanç ve değer yargıları arasında bağlantı ve özdeşlikler kurarak seyahat etmekte; paylaşarak bilgiyi yeniden üretmektedir. Bu tez çalışması ulusu var eden temel değerler olarak dil, kültür, kimlik, aidiyet, inanç ve birlik gibi konuların varlığına film eleştirileri üzerinden bakmayı amaçlamaktadır. Araştırmaya konu olan Fransa'dan Positif ile Türkiye'den Altyazı dergilerinde eleştirisi yapılan aynı filmlere getirilen eleştirilerin bir karşılaştırması yapılmıştır. Diğer bir değişle her iki dergide de aynı şekilde yer almış uluötesi temalı filmlere getirilen yaklaşımların benzer, farklı ve özgün yönleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu karşılaştırmanın önemi Fransa ve Türkiye gibi küreselleşme sürecinin etkilerini benzer düzeylerde yaşayan iki ülke yazarlarının ulusötesilik fikrini algılama, yorumlama ve sorunlara çözüm üretme biçimlerini ortaya koymak noktasında belirginleşmektedir. Eleştirel bir yayınclık politikası güttüklerini belirten her iki dergide yer alan film eleştirileri, eleştirel söylem analizi yönteminin araç kiti kullanılarak çözümlenmiştir. Eleştirel söylem analizinin kavram haritasını oluşturan hak, adalet, eşitlik, egemenlik ve iktidar gibi kavramlar, ulus fikrini benzer kavramlarla eleştiri konusu haline getiren uluötesilik tartışması içinde de bulunduğundan bu anlamda analizlerde önemli kolaylıklar sağlamıştır.
Anahtar kavramlar: Ulusötesi, Film Eleştirisi, Positif, Altyazı, Dergicilik, Sinema

Betimleme, betimleme, betimleme… Paolo Sorrentino'nun son filmi Muhteşem Güzellik'in izleyiciye sunduklarını bu şekilde özetleyebiliriz. Film görüntü yönetmenliği, kurgu, atmosfer, ışık gibi alanlarda içinde (bence) Fellini, Kieslowski, Tarkovsky, Angelopoulos gibi yönetmenlerin bulunduğu "birinci lige" oynuyor gibi gözükse de; maalesef daha öncesinde sık sık yapılmış olan dekadan bir burjuvazi, aristokrasi, bohemlik eleştirisinin ötesine geçemiyor. Eleştirel yaklaştığı duruma karşı sunduğu tek çözüm ise dinci sofuluk ve püristlik üzerine kurulu bir spiritüalizm… Evet belki çok izlediğimizden, çok içselleştirdiğimizdendir; artık burjuvazinin çökmüşlüğü, çürümüşlüğü, kokuşmuşluğu vs. gibi konuları başlı başına önümüze sunduklarında hani bunun ordörv tabağı, ara sıcağı, tatlısı, yanar dönerli meyvesi diyoruz. Aynısını geçen sene Holy Motors'ta da demiştik.

1973 İngiliz yapımı Hasır Adam (Wicker Man) filmini geç de olsa izledim. Filmin adını daha önce duymuş olmama rağmen odağıma ancak Midsommar filmini izledikten sonra girdi.
Hasır Adam’ı izleyince Midsommar ve Heredity gibi paganlık ve bununla bağlantılı şekilde cadılık konularını ele alan güncel filmlerin aslında nereye bağlandıklarını da keşfediyorsunuz.

Mehmet Ali Erbil'in başrolü oynadığı iki film, "Hababam Sınıfı Üçbuçuk" ve "Keloğlan Karaprens'e Karşı" vizyona girdi. 7'den 70'e herkese hitap ettiği söylenen iki film de yürütülen kapsamlı reklam kampanyasının da etkisiyle gerek sinema, gerekse de magazin gündemine "bomba" gibi düşmeyi başardı. Bombanın verdiği rahatsızlık, "Türk sineması" diye betimlemekten ısrarla kaçınmayı tercih ettiğimiz "Türkiye sineması" ile ilgili çeşitli noktaları yeniden düşünmemizi sağladı.