Manevi Rehberlik ve Danışmanlık

Giriş
Binlerce yıldır insan psikolojisi üzerine konuşan pek çok düşünür ve felsefeci olmasına karşın, 19. Yüzyılın sonlarına doğru W. James ve W. Wundt’un çabaları ile modern psikolojinin temelleri atılmıştır. William James, modern psikolojiyi bilim olma yolunda bir ümit olarak değerlendirerek psikolojinin insanla uğraşması bakımından tam bir bilim olmasa da, belli şartlar sağlandığında bir bilim olma yolunda ilerleyeceğine vurgu yapmıştır. Fakat psikolojinin bir bilim olması mümkün olmadığından ötürü, zamanla psikolojiyi bilim yapma çabasındaki yolda çeşitli kırılmalar gerçekleşmiştir (Zangwill, 2009, s. 15). Avrupa’daki Rönesans, reform gibi gelişmelerle birlikte sekülerleşme yoluna giren ve dini inançları yok sayma eğiliminde olan psikoloji bireylerin ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamamaya başlamıştır. Modern psikolojinin, ruh sağlığını korumak ve iyileştirmek için başvuran danışanlara yalnızca biyolojik çözüm önerilerinde bulunması psikolojinin bireylerin ruh sağlığını olumlu yönde etkilemesi noktasında yetersiz kalmıştır. Dini ve manevi yönelimi olan bireyler için modern psikolojinin yetersiz kalması da bu bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda manevi danışmanlık ve rehberliğin doğuşu ve gelişimi için bir temel hazırlamıştır  (Koç, 2016, s. 39). Avrupa ülkelerinin birçoğunda modern psikolojiden önce de manevi danışmanlık hizmeti yürütülmekte ve bu görevi din adamları yapmaktaydı. Modern psikolojinin doğuşundan sonra 1950’li yıllarda din psikolojisinin tekrar gündeme gelmesiyle manevi danışmanlık hizmetleri de yürütülmeye başlanmıştır (Aydın, 2004, s. 51). Bu hizmetler din adamları tarafından yürütülmekle birlikte, çeşitli kurumlarda da sürdürülmektedir. Ülkemizdeki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik hizmetlerinin başlaması ise 2000’lerden sonra gerçekleşmiştir. Günümüzde bu hizmetler hastaneler, öğrenci yurtları, sevgi evleri, huzur evleri ve cezaevi vb. kurumlarda yürütülmektedir. Psikolojik danışmanlıkla birlikte maneviyat alanından da güç alan Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetinin yürütüldüğü bu kurumlarda bu hizmeti gerçekleştiren danışmanlar tarafından manevi danışmanlık kapsamında pek çok teknik kullanılmaktadır. Ülkemizde kullanılan bu teknikler de ülke nüfusunun büyük bir kısmının dini olan İslam dini temellidir. Bu teknikler, logoterapi, bibliyoterapi, kutsal kitap terapi, dua ve ibadet, affetme, tefekkür, sanat terapi, tevekkül, sabır ve şükür, rüya yorumlama ve tövbedir. Bu yazıda, manevi danışmanlık tekniklerinden tövbenin tanımı ve ne olduğu üzerine konuşulacak, hem dini açıdan hem de psikolojik ve manevi iyi oluş açısından tövbenin etkileri üzerinde durulacak, bu konuda yapılan çeşitli araştırmalara değinilecektir. Araştırmada yöntem olarak literatür taraması kullanılacaktır.

Özet
Bu çalışma, Manevi Danışmanlık ve Rehberliğe Giriş dersinde Bilişsel Davranışçı Terapi ve Maneviyat hakkında yapılan sunumun genişletilmiş bir raporudur. Bu raporda, önce BDT’nin ne olduğundan bahsedilmiş, ardından BDT’nin konu aldığı bilişsel çarpıtmalara ve bu bilişsel çarpıtmaların BDT’de hangi tekniklerle giderileceğine değinilmiştir. Ardından başka bir başlık altında Manevi Yönelimli Bilişsel Davranışçı Terapinin ne olduğundan bahsedilmiştir. Maneviyat ve BDT’nin hangi noktalarda benzeştiği, BDT’ye maneviyatın entegresinin hangi sebeplerle daha kolay olduğunun üzerinde durulmuştur. Daha sonra, nüfusun büyük çoğunluğunun Müslüman olduğu Türkiye’de, İslam dini ve BDT’nin hangi yönlerden bağdaştırılabileceğine dair Kur’an’dan ve siyerden örnekler verilmiştir. Sonrasında, Turgay Şirin’in “İhsan Modeli” üzerinde durulmuş ve Manevi Yönelimli Bilişsel Davranışçı Terapi’nin avantajlı ve sınırlı yanlarından kısaca bahsedilmiştir.

Abstract
This assignment is an extended report of the presentation on Cognitive Behavioral Therapy and Spirituality in the "Manevi Danışmanlık ve Rehberliğe Giriş" course. In this report, firstly, what CBT is was mentioned. Then, the cognitive distortions that the CBT is the subject of and the techniques by which these cognitive distortions can be eliminated in CBT are mentioned. Then, under another heading, what Spiritually Oriented Cognitive Behavioral Therapy is was mentioned. It has been emphasized at what points the spirituality and the CBT are similar, the reasons for why it is easier to integrate spirituality into the CBT. Then, the focus has been on how to apply spiritually oriented CBT in Turkey. Here, examples from the Qur'an and siyer are given. Afterwards, Turgay Şirin's "İhsan Model" was emphasized and the advantages and limited aspects of Spiritually Oriented Cognitive Behavioral Therapy were briefly mentioned.

Giriş Medya araçları içerisinde televizyonun, birey ve toplum yaşamını etkile-mede ve yönlendirmede (diğerlerine göre hemen hemen her evde bulundu-ğu ve ulaşıldığı için) daha avantajlı ve daha etkili olduğu kabul edilmektedir. Hatta son zamanlarda evlerin farklı bölümlerinde, kişilerin özel kullanımına tahsis edilmiş bundan dolayı birden çok sayıda televizyon sahibi olan hane sayısı da hızla artmaktadır. İnsanların en fazla zaman ayırdığı kitle iletişim araçlarından biri olan televizyon, bundan dolayı yaşamın hemen her alanını etkilemekte ve nihayetinde de bireylerin yaşam tarzlarının belirlenmesinde veya yönlenmesinde önemli bir rol üstlenmiş olmaktadır. Televizyondan sonra gelişen internet dünyasıyla birlikte görsel ve yazılı medyanın birleşimi olarak da kabul edebileceğimiz sosyal medya, bugün her ne kadar ilk akla gelen iletişim araçlarının başında gelse de; nüfus, eği-tim, yaş ve ulaşılabilirlik düşünüldüğünde televizyon hala kamuoyunu et-kileme, yönlendirme ve bilgilendirme gücüyle bu sıralamadaki üst sırasını korumaktadır. Televizyonun elbette çok farklı alanlarda bilgi, kültür, yete-nek ve eğlence amaçlı olarak kullanımı gerçekleşmektedir. Özellikle son beş yıldır tv kanalların çoğalmış ve dini programların izlenme oranları artmıştır. Bununla birlikte üslupları ve günün ihtiyaçlarına yaklaşımları ile dikkat çe-ken din adamlarının ön plana çıkmasına bağlı olarak tv kanallarındaki dinî içerikli programlarda artışın olduğu gözlemlenmektedir.

Bu yazıda, bireyi tanımanın amacı ve öneminden bahsedildikten sonra, genel olarak kısaca bireyi tanıma tekniklerinden bahsedildi. Ardından raporun asıl konusu olan gözleme dayalı ve kendini anlatmaya dayalı bireyi tanıma tekniklerine değinildi. Gözleme dayalı bireyi tanıma teknikleri bağlamında, gözlem türleri ve çeşitli gözlem ölçekleri üzerinde duruldu. Ardından, kendini anlatmaya dayalı bireyi tanıma tekniklerinden, otobiyografi (içerisinde anı defterlerine de değinildi), arzu listesi, anket ve problem tarama listeleri ve zaman cetvelinden, örnekler de kullanılarak kısaca bahsedildi.

Diyanet İşleri Başkanlığı cami hizmetleri yanında cami dışı din hizmetlerine de önem vermesinin bir neticesi olarak çeşitli kurumlarla protokoller yaparak manevî rehberlik hizmetlerine başlamıştır. Bu kurumlardan biri de Ceza İnfaz Kurumları’dır. 1950’den beri Ceza İnfaz Kurumları’nda din hizmetleri çeşitli biçimlerde ifa edilmeye çalışılmaktadır. Adalet Bakanlığı ile Diyanet İşleri Başkanlığı arasında 2011 yılında yeni bir iş birliği protokolünün imzalanmasıyla birlikte verilen hizmetin kapsamı daha da genişletilmiş; tutuklu ve hükümlülere verilen din hizmetlerinin yanı sıra manevî rehberlik hizmetleri de sunulmaya başlanmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, Kayseri’deki Ceza İnfaz Kurumları’nda çalışan/çalışmış cezaevi vaizlerinin manevî rehberlik ve din hizmetleri uygulamalarına ilişkin görüş ve deneyimlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Nitel veriler, yarı yapılandırılmış
görüşme protokolü çerçevesinde toplanmıştır. Bu çerçevede Kayseri’deki Ceza İnfaz Kurumları’nda görev yapan/yapmış beş cezaevi vaiziyle yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler neticesinde elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Bulgular literatür ışığında değerlendirilmiştir, sonuç kısmında da muhtelif önerilere yer verilmiştir.

Bu çalışmada, Türkiye’deki üniversitelerde din psikolojisi bilim dalı özelinde
son iki yıl içerisinde gerçekleştirilen, manevi danışmanlık ve rehberlik kapsamında hazırlanan yüksek lisans ve doktora tezlerinde ele alınan konular üzerine genel bir değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Araştırmada, betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede yök-tez veri tabanı taranmış ve 2018-2019 yılları içerisinde ilgili konuları içerdiği tespit edilen 19 yüksek lisans ve 4 doktora olmak üzere toplam 23 tez çalışmasına ulaşılmıştır. Bu çalışmaların 4’ü İstanbul Üniversitesi, 3’ü Uludağ Üniversitesi, 2’şer tanesi ise İzmir Kâtip Çelebi, Necmettin Erbakan ve Süleyman Demirel Üniversitelerinin ilgili bilim dalındaki öğretim üyelerinin danışmanlığında hazırlanmıştır. Geri kalan 10 çalışma ise Erciyes, Marmara, Hitit, Karadeniz Teknik, Cumhuriyet, Atatürk, İnönü, Sakarya, Dokuz Eylül ve Çukurova Üniversitelerindeki ilgili bilim dalında görev yapan öğretim üyelerinin danışmanlıklarında tamamlanmıştır. 2018 yılında yapılan toplam 7 çalışmadan; 3’ünde nitel, 1’inde nicel, 1’inde karma ve 2’sinde de deneysel yöntem kullanılmıştır. 2019’da hazırlanan toplam 16 çalışmadan 6’sında nitel, 3’ünde karma, 1’inde nicel ve 6’sında da dokümantasyon yöntemine başvurulmuştur. Bu kapsamda araştırmada ele alınan tezlerin konularına değinecek olursak yüksek lisans tezleri özelinde, Almanya’da kurumsal olarak polis teşkilatında uygulanan manevi danışmanlık hizmetlerinin Türkiye’de uygulanabilirliği, ülkemizdeki hastanelerde uygulanan manevi danışmanlık hizmetlerine sağlıkçılar gözünden bakış, dini içerikli metinlerin manevi danışmanlığa yardımcı yöntemlerde kullanımına etkisi ele alınmıştır. Ayrıca manevi danışmanlık hizmetlerinin, bireylerin çeşitli rahatsızlıkları üzerindeki etkileri ile cezaevindeki hükümlüler ve gebelik sürecindeki kadınlar üzerinde bu tarz destek ve yönelimlerin etkileri de ele alınan konular arasındadır. Ülkemizdeki çalışmalarda son dönemde artış görülmesi nedeniyle, bir bakış açısı sunulabilmesi adına bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan çalışmalar
da incelenmiştir. Doktora tezleri özelinde ise dini içerikli müziklerin, bireyler
üzerindeki kaygı ve stresi gidermeye yönelik uygulanan manevi danışmanlık
yöntemlerinde kullanılması, bireylerin danışma süreçlerinde din faktörü ve bu
boyutun etkileri, Türkiye’deki sağlık hizmetlerinde uygulanan manevi danışmanlık yöntemlerinin hastalar ve manevi danışmanlar üzerindeki etkileri ve manevi danışmanlık alanına konu olan aile içi sorunların neler olduğuna dair konular incelenmiştir. Türkiye’de din psikolojisi özelinde manevi danışmanlık ve rehberlik alanında yapılan çalışmalar, ülkemizde yeni gelişiyor olmasına rağmen, bu hizmeti alanlar üzerinde olumlu etkileri görülmüştür. Kullanılan yöntemlerin, bireylerde var olan çeşitli sıkıntı ve ruhsal bunalımları azalttığını ortaya koyan sonuçlara ulaşılmıştır. Bu araştırmaların alanın gelişimine katkısı yanında bireyler üzerinde olumlu etkiler ortaya koyduğu görülmektedir. Dolayısıyla, ilgili araştırmaların çalışmanın sonunda dile getirilen öneriler çerçevesinde artırılarak devam ettirilmesi önem arz etmektedir.

Bu analiz bir sosyal hizmet olarak manevi danışmanlığın Müslüman toplumlarındaki formlarını, Batı dünyasındaki sürecini, Türkiye’deki güncel durumunu, uygulamanın kurumsal, içeriksel, teknik problemlerini ele almakta ve bu problemler ışığında bazı öneriler içermektedir.

*Bu belgede yalnızca satışa sunulmuş ‘Türkçe kitaplar’ bulunmaktadır.
*Bu belge, güncel literatüre dair bilgi sunmayı da amaçlamaktadır. Eserleri okuma aşamasına geçmeden önce kendi seviyenize göre bir yol belirlemek isterseniz bilirkişilere danışabilirsiniz. Bu nedenlerle, ‘kitap okuma listesi’ değil, ‘kitap listesi’ ifadesi kullanılmıştır.
*Bu belge, temel bir kılavuz görevi görmeye çalışmaktadır. Eserlerin, belirlenen başlıklara dahil edilmesinin birincil nedeni budur. Bazı eserleri yalnızca bir konu başlığı altında değerlendirmek yahut en uygun başlık altında sınıflandırmak her koşulda mümkün olmamaktadır. Örneğin, ‘Ölüm Kaygısı ve Dindarlık’ ve ‘Din Erdem ve Sağlık’ başlıklı eserler, ruh sağlığı başlığında da değerlendirilebilecek iken birincisi ölüm, ikincisi pozitif psikoloji ile ilgili eserler başlığında değerlendirilmiştir. Listenin kabarmaması için aynı eser birden fazla başlıkta ele alınmamıştır. Ayrıca, bazı kitapların dahil edileceği özel başlıklar henüz oluşturulmadığından, bu kitaplar benzer konu başlıklarına dahil edilmiştir. Bu nedenlerle, özellikle aradığınız bir kitap veya odaklandığınız bir konu başlığı olsa dahi tüm listeyi kontrol etmeniz tavsiye edilmektedir.
*Bu belgede, eserlere yer verilirken, ulaşılabilir olma (baskısının bulunması) ilkesi ‘olabildiğince’ gözetilmiştir. Matbu halde pek çok kitap bulunabilir (ikinci el, yerel kitapevleri). Eserler, listeye internet satışı olup olmadığı kontrol edildikten sonra (sadece Bölüm 1 için geçerli) dahil edilmiştir. İlk elden satış olarak bulunması zor kitaplar için ‘satış yok’, ‘baskı yok’ gibi ifadeler kullanılmıştır. Bunlara ek olarak, kitaplar önem, harf, baskı yılı vb. kriterler gözetilerek sıralanmamıştır.
*Bu listede yer alan yayıncılıkların özellikle tavsiye edildiği düşünülmemelidir. Bazı eserler birden fazla yayınevinden çıkabilmektedir. Pek çok kitap sadece bir yayınevinden çıksa da birden fazla yayınevinden çıkan kitaplar için ayrı bir araştırma yapmanız gerekebilir.
*Liste iki bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde; yöntem ve sosyal bilimler, temel psikoloji, psikoloji ve felsefe, psikoloji ve edebiyat, psikoloji ve sosyoloji eserlerinin yer aldığı; psikolojik bakış açısını besleyici filmleri içeren başlıklar bulunmaktadır.
*Bu listenin devamlı surette yenilenmesi, alanyazında yer alsa da listede henüz bulunmayan eserlerin listeye dahil edilmesi hedeflenmektedir. Görüş, öneri ve eleştirilerinizi acgunes@istanbul.edu.tr* adresine yazabilirsiniz.

*Arş. Gör. Ahmet Celalettin Güneş
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Psikolojisi Anabilim Dalı
İskenderpaşa Mahallesi Kavalalı Sokak Numara 1 Fatih İSTANBUL

Diyanet İşleri Başkanlığı cami hizmetleri yanında cami dışı din hizmetlerine de önem vermesinin bir neticesi olarak çeşitli kurumlarla protokoller yaparak manevî danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine başlamıştır. Bu kurumlardan biri de hastanelerdir. Hastanelerde profesyonel manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri çeşitli ülkelerde uzun zamandır sunulmasına karşın ülkemizde profesyonel manada uygulanması henüz yenidir. 2015 yılında hastanelerde pilot uygulama şeklinde altı ilin devlet hastanesinde manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamaları başlamıştır, 2016 yılında bu il sayısı 14'e çıkmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, hastanede manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarının altı pilot ilinden biri olan Kayseri'deki Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde gerçekleştirilen manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinde yer alan görevlilerin manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarına ilişkin görüş ve deneyimlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Nitel veriler, yarı yapılandırılmış görüşme protokolü çerçevesinde toplanmıştır. Bu çerçevede Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan manevi danışmanların tümüyle yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Bulgular literatür ışığında değerlendirilmiştir, sonuç kısmında da muhtelif önerilere yer verilmiştir. Katılımcıların hastanede yürüttüğü manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine genel olarak bakıldığı zaman uygulamanın klasik vaaz ve irşat mantığıyla değil de bu hizmetin danışmanlık boyutu da göz önünde bulundurularak profesyonel bir şekilde yapılmaya çalışıldığı söylenebilir.

Anahtar Sözcükler: Din Eğitimi, Manevi Danışmanlık, Sağlık, Hastane, Diyanet İşleri Başkanlığı.

*Bu belgede yalnızca satışa sunulmuş ‘Türkçe kitaplar’ bulunmaktadır.
*Bu belge, güncel literatüre dair bilgi sunmayı da amaçlamaktadır. Eserleri okuma aşamasına geçmeden önce kendi seviyenize göre bir yol belirlemek isterseniz bilirkişilere danışabilirsiniz. Bu nedenlerle, ‘kitap okuma listesi’ değil, ‘kitap listesi’ ifadesi kullanılmıştır.
*Bu belge, temel bir kılavuz görevi görmeye çalışmaktadır. Eserlerin, belirlenen başlıklara dahil edilmesinin birincil nedeni budur. Bazı eserleri yalnızca bir konu başlığı altında değerlendirmek yahut en uygun başlık altında sınıflandırmak her koşulda mümkün olmamaktadır. Örneğin, ‘Ölüm Kaygısı ve Dindarlık’ ve ‘Din Erdem ve Sağlık’ başlıklı eserler, ruh sağlığı başlığında da değerlendirilebilecek iken birincisi ölüm, ikincisi pozitif psikoloji ile ilgili eserler başlığında değerlendirilmiştir. Listenin kabarmaması için aynı eser birden fazla başlıkta ele alınmamıştır. Ayrıca, bazı kitapların dahil edileceği özel başlıklar henüz oluşturulmadığından, bu kitaplar benzer konu başlıklarına dahil edilmiştir. Bu nedenlerle, özellikle aradığınız bir kitap veya odaklandığınız bir konu başlığı olsa dahi tüm listeyi kontrol etmeniz tavsiye edilmektedir.
*Bu belgede, eserlere yer verilirken, ulaşılabilir olma (baskısının bulunması) ilkesi ‘olabildiğince’ gözetilmiştir. Matbu halde pek çok kitap bulunabilir (ikinci el, yerel kitapevleri). Eserler, listeye internet satışı olup olmadığı kontrol edildikten sonra (sadece Bölüm 1 için geçerli) dahil edilmiştir. İlk elden satış olarak bulunması zor kitaplar için ‘satış yok’, ‘baskı yok’ gibi ifadeler kullanılmıştır. Bunlara ek olarak, kitaplar önem, harf, baskı yılı vb. kriterler gözetilerek sıralanmamıştır.
*Bu listede yer alan yayıncılıkların özellikle tavsiye edildiği düşünülmemelidir. Bazı eserler birden fazla yayınevinden çıkabilmektedir. Pek çok kitap sadece bir yayınevinden çıksa da birden fazla yayınevinden çıkan kitaplar için ayrı bir araştırma yapmanız gerekebilir.
*Liste iki bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde; yöntem ve sosyal bilimler, temel psikoloji, psikoloji ve felsefe, psikoloji ve edebiyat, psikoloji ve sosyoloji eserlerinin yer aldığı; psikolojik bakış açısını besleyici filmleri içeren başlıklar bulunmaktadır.
*Bu listenin devamlı surette yenilenmesi, alanyazında yer alsa da listede henüz bulunmayan eserlerin listeye dahil edilmesi hedeflenmektedir. Görüş, öneri ve eleştirilerinizi acgunes@istanbul.edu.tr* adresine yazabilirsiniz.
*Arş. Gör. Ahmet Celalettin Güneş
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Psikolojisi Anabilim Dalı İskenderpaşa Mahallesi Kavalalı Sokak Numara 1 Fatih İSTANBUL

The phenomenon of spirituality,
which is the subject of this study, has
been kept away from science for a long
time and has been tried to be excluded
from all kinds of studies related to human.
However, many historical founds
show that spirituality was essential
throughout human history. Spirituality
can seen by many people and thus
fall into the area of interest of science
that makes human beings subject of
their research. In this study, the phenomenon
of spirituality is discussed
within the relationship between spiritual
neuroscience, neurotheology, and
spiritual neuropsychology. It is known
that various religious / mystical experiences
have been investigated in the
field of neuropsychology in Western
studies, but such studies are very rare
in Turkey. However, Turkey has a rich
accumulation of spiritual experiences
and offers a wide range of research to
do scientific research on Islamic mysticism.
In the study, the following questions
were asked in terms of spiritual
neuropsychology; For example, what
kind of formation does the spiritual states
experienced by Muslim mystics cause
the brain and circulatory systems?
In addition, how different or similar
are the neurological stimuli that occur
in prayer with Far Eastern meditation?
Answers to these questions have not
yet been found in Turkey. The purpose
of this work is to emphasize this gap. In
order to eliminate this gap and to provide
solution, it is important that fields
such as medicine, neuropsychology
and Sufism work together in an interdisciplinary
manner in laboratories of
Turkey. Also the possible benefits of
methods such as PET, MRI and MEG
in Western studies will be presented
to the attention of turkisch researchers.
In addition, with this work, it will be
pointed out that areas such as spiritual
counseling and guidance that provide
services to people should benefit from
neuroscientific findings.

---------------ÖZET---------------------------
Çalışmanın amacı suç işlemiş bireylere sağlanan manevî ve dinî hizmetler ile ilgili Türkiye’de yapılmış araştırmaları incelemektir. Araştırmada verilere ulaşmak için isam.org.tr’deki ilahiyat makaleleri, tez.yok.gov.tr lisansüstü tezler arşivi, scholar.google.com, kütüphaneler ve ulakbim.gov.tr’den faydalanılmıştır. Din hizmetleri, manevî bakım, dinî danışmanlık ve rehberlik, cezaevi, ceza infaz kurumu, hükümlü, mahkûm, tutuklu, suçlu ve ıslahevi anahtar kelimeleri; yayınların başlığında, özetinde, anahtar kelimelerinde ve içeriğinde taranmıştır. Ulaşılan yayınlardan sadece suç işlemiş bireylere yönelik yapılan manevî ve dinî hizmetler ile ilişkili olan araştırmalar dikkate alınmıştır. Elde edilen yayınların öncelikle yıllara dağılımı, yayın türleri ve yöntemleri incelenmiştir. Ardından bu yayınlardan uygulamalı olan araştırmalar metodoloji, veri toplama tekniği, örneklem yaş grubu, örneklem sayısı ve çalışmanın yapıldığı yer bakımından değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre çalışmaların yıllara göre dağılımında dalgalanmalar mevcuttur. Araştırmalar 2008-2016 yılları arasında yoğunlaşmışken en çok sayıda araştırma 2015 yılında yayınlanmıştır. Yayınların çoğunluğu telif makaledir ve çalışmalarda izlenen yöntem bakımından büyük çoğunluğu uygulamalı araştırma kapsamında yer alır. Bu uygulamalı araştırmalardan karma metodolojiyi benimseyen araştırmalar yaklaşık üçte bir oranındadır ve nicel araştırmalar nitel araştırmaların yaklaşık olarak üç katıdır. Uygulamalı araştırmaların yarıdan fazlası sadece anket tekniği kullanılarak yapılmışken en çok araştırma hem yetişkinleri hem de yaşlıları kapsayan yaş grubu ile yapılmış ve en çok 550 kişilik bir örneklem ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Bunun yanında, uygulamalı araştırmalar İç Anadolu, Orta Karadeniz, Güney Anadolu, Kıyı Ege’de yoğunlaşırken Kuzey Doğu Anadolu civarında gerçekleştirilmiş herhangi bir araştırmaya ise rastlanmamıştır. İlgili araştırmaların sonuçları analiz edilerek elde şunlara ulaşılmıştır: Suçlulara yönelik manevî ve dinî hizmetlerin Türkiye’deki tarihi 1950’lere dayanmaktadır ve hukuki zemin olarak henüz eksiklikleri mevcuttur. Manevî ve dinî hizmet uygulamaları; suç işlemiş bireylerin tutumlarını olumlu yönde etkilemekte, pişman olmalarını sağlamakta ve dini yönelimlerini artırmaktadır. Ayrıca suç işlemiş bireyler manevî ve dinî desteğe gereksinim duymakta ve bu destek onların ıslahında önemli bir rol oynamaktadır. Araştırmaların sonuçlarına göre manevî ve dinî hizmetlerin sunumunu olumsuz etkileyen faktörler ise şunlardır: cezaevlerinin fizikî açıdan yetersizliği, din hizmetleri görevlilerinin sayı olarak eksikliği ve nitelik açısından yetersizliği, müfredatın hedef kitlenin hem yaş grubuna hem de psikolojik ve bilişsel seviyesine uyumsuzluğu, din hizmetlerinin sunumu için materyal eksikliğidir.
---------------ABTRACT-------------------------
The aim of this study is to investigate studies in Turkey related to spiritual and religious services provided for criminals. To acquire the data, theological studies on isam.org.tr, the thesis archive on tez.yok.gov.tr, scholar.google.com, libraries and ulakbim.gov.tr were benefitted from. In titles, abstracts, keywords and contents of publications; keywords that religious services, spiritual care, religious counselling and guidance, prison, jail, sentenced, prisoner, arrestee, criminal, correction house were searched. From the gathered publications, solely researches relating to spiritual and religious services for criminals had been taken into consideration. First, those obtained publications were reviewed in terms of yearly distribution, publication types and technique. The applied researches, then, were analyzed in terms of the methodology, the technique for data gathering, age groups of the sample, sample quantity, and location where the studies took place. According to the results, there were fluctuations in distribution by years. Researches were mostly between 2018 and 2016, and most of them were published in 2015. Most of those are research papers, and with regards to technique, are applied researches. Mixed methodology studies are one-third, and quantitative studies are about three times more than qualitative studies. More than half of the applied researches included only the questionnaire technique, while researches with the age groups including both adults and elderlies are of the most, and the maximum number of people in a research carried out is 550. In addition, it was concluded that the applied researches were concentrated in the regions of Central Anatolia, Central Black Sea, South Anatolia, Coastal Aegean, while there was not any research in the North-Eastern Anatolia. The results, deduced from analyzes of the results of the studies are as follows: history of spiritual and religious services for criminals in Turkey traces its sources back to 1950s, and there have not been clear legal grounds for the services yet. Spiritual and religious service practices have positively affected attitudes of prisoners, contributed to their perception of regret, and increased their tendency towards religion. Also, criminals have needed spiritual and religious support, and the support has played a very important role in their rehabilitation. Factors reducing the quality of spiritual and religious services are as follows: poor physical conditions of prisons, low-numbered and ill-equipped staffs in religious services, and curriculum incompatibility in terms of prisoners’ age groups, as well as psychological and cognitive levels, lack of equipment in the provision of the spiritual and religious services.

ÖZET
Araştırmanın amacı huzurevi yaşlılarının ne tür sevgi gereksinimlerinin olduğunu ikili görüşmeler yoluyla araştırmak, onların sevgi gereksinimlerini analiz ederek sınıflandırma yapmak ve bu gereksinimlerin karşılanması için manevi bakım içerikleri geliştirmektir. Araştırmanın örneklemi Sinop, Konya ve Kastamonu il merkezlerinde yer alan üç huzurevi ve yaşlı bakım merkezindeki 24 yaşlıdan oluşmaktadır. Araştırmada fenomenolojik yöntem takip edilmiş, ikili görüşmeler gerçekleştirilmiş ve gözlemler yapılmıştır. Huzurevlerinde yapılan görüşmeler ve gözlemler, sevgi konusuyla ilişkili alanyazındaki araştırmalar ve alan uzmanlarının görüşleri eşliğinde yaşlıların sevgi gereksinimleri sınıflandırılmıştır. Çocukları, torunları, komşuları ve akrabalarından sevgi beklemelerinden yola çıkarak yaşlıların yakın ve uzak çevre ile ilişkili sevgi gereksinimleri olduğuna ulaşılmıştır. Sevgiyi yansıtan davranışlar sergilemelerini diğer insanların sevgi yansıtıcı davranışlar sergilemeleri şartına bağlamalarından yola çıkarak yaşlılarda karşılıklı bir sevgi anlayışının olduğu tespit edilmiştir. Çocukları tarafından huzurevine terk edildiklerini düşünmeleri, huzurevi çalışanları tarafından önemsenmediklerini hissetmeleri gibi durumlardan yola çıkarak yaşlılarda değersizlik düşüncelerine dayalı sevgi yoksunluğu olduğuna ulaşılmıştır. Huzurevi yaşlılarına toplum tarafından olumsuz yaklaşıldığını ve yaşlılara gereken sevgi ve saygının gösterilmediğini düşünmelerinden yola çıkarak yaşlıların toplumdan sevgi beklediği tespit edilmiştir. Eşinin vefat etmesi ya da mutlu bir evliliğinin olmamasından yola çıkarak katılımcılarda eşini sevme ve eşi tarafından sevilme eksikliği olduğuna ulaşılmıştır. Maruz kalınan hastalıklara ve yaşanan yalnızlığa sabretmek yerine ölümü temenni etmelerinden yola çıkarak yaşlılarda yaşam sevgisi yetersizliği tespit edilmiştir. Çocukları ve torunlarından ayrıldıkları için ailelerindeki sevgi ortamlarından uzak kaldıklarını belirtmelerinden yola çıkarak yaşlılarda aileden uzaklaşmanın neden olduğu sevgi yoksunluğuna ulaşılmıştır. Yaşlıları huzurevine bırakan kendi çocuklarına ve nefret ettikleri eşlerine sık sık beddua etmelerinden yola çıkarak yaşlılarda sevgi odaklı Allah algısı yerine ceza odaklı Allah algısının olduğu tespit edilmiştir. Sevgi konusundaki bu gereksinimleri manevi bakım kapsamında karşılamak için şu içerikler sunulabilir: İnsanın sevmeye eğilimli olarak yaratıldığı, empati yapmanın sevgiyi destekleyen bir duygu olduğu, paylaşmanın sevgi ortamını desteklerken cimriliğin sevgiyi engellediği, affetmenin sevgi alanını genişlettiği, insanlarda kusur araştırmak yerine bu kusurları örtmenin sevgi ortamına katkı sunacağı, takva ile korku arasındaki farkın bilincinde olmanın seven odaklı Allah algısını güçlendireceği açıklanabilir.
A n a h t a r  K e l i m e l e r: Manevi danışmanlık ve rehberlik • Huzurevi • Yaşlılık • Sevgi • Manevi başa çıkma • Manevi gereksinimler • Tanrı algısı 

ABSTRACT
The aim of the research is to investigate, through bilateral interviews, the kinds of love elders in nursing homes need, to classify their love needs by analyzing, and to develop spiritual care contents to meet these needs. The sample of the study consists of 24 elders in three nursing home and elderly care centers in the centers of Sinop, Konya and Kastamonu provinces. In the study, the phenomenological method was followed and bilateral meetings were held and observations were made. The love needs of the elders were classified in light of interviews and observations made in the nursing homes, researches related to the subject of love in the literature, and the opinions of field experts. Based on their expectation of love from their children, grandchildren, neighbors and relatives, it was concluded the elders have love needs related both to their immediate and distant surroundings. It has been determined that there is a mutual understanding of love among the elderly, based on the condition that other people should behave in love. Based on the situations such as thinking that they are abandoned by their children to the nursing home and feeling that they are ignored by the nursing home staff, it has been made out that the elders suffer from a lack of love basing on the worthlessness thought. Based on the belief that the elderly in nursing homes are negatively approached by the society and that the elderly people are not shown the necessary love and respect, it has been determined that elderly people expect love from the society. Based on the death of a spouse or the absence of a happy marriage, it was found that the participants had a lack of love and being loved by their spouse. The lack of love for life has been identified in the elderly, based on their wish for death instead of being patient with the illnesses and loneliness they suffered. Based on the fact that they stated that they were away from the love environment where their families were, because they were separated from their children and grandchildren, the lack of love in the elderly caused by being away from their families was reached.  Based on the frequent wishing their hated spouses and their own children ill who left them in nursing homes, it was determined that the elders have a punishment-oriented God perception rather than a love-oriented God perception. In order to meet these needs for love within the scope of spiritual care, the following contents could be presented: Human beings are created to be prone to love, empathy is a feeling that supports love, sharing things supports the love environment while stinginess prevents love, forgiveness expands the love field, contributing to the love environment of covering people’s defects instead of investigating theirs flaws, being aware of the difference between taqwa and fear strengthens the love-oriented God perception could be explained.
K e y w o r d s: Spiritual counseling and care • Nursing home • Old age • Love  • Spiritual coping • Spiritual needs • God perception

II. Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi

Sağlık Hizmetlerinde ve Cezaevlerinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik

Tarih: 22-24 Kasım 2018
Yer: İstanbul, Türkiye

Kongre Çerçevesi

Din; psikososyal, kültürel ve ekonomik alanlarda, dayanışma, yardımlaşma ve insani yardımlar gibi
pek çok konuda bireyleri, toplulukları ve kurumları örgütlemede ilham ve motivasyon kaynağı
olmuştur. Dini, manevi ve ahlaki değerlerin bireysel ve toplumsal hayatı dönüştüren çok boyutlu
yönleri vardır.
Manevi danışmanlık ve rehberlik başlıklı bu uluslararası kongre dini, manevi ve ahlaki değerleri öne
çıkarmayı; bireysel ve toplumsal yaşama yaptıkları katkıları takdir etmeyi ve insan yaşamına dokunan
bir din algısı konusunda bir farkındalık oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda özellikle din ve
maneviyatın cezaevlerinde tutukluların rehabilitasyonunda ve sağlık hizmetlerinde hastalara umut ve
moral kaynağı olmasındaki yeri, rolü, fonksiyonu ve katkısının incelenmesi hedeflenmektedir.
Türkiye’deki manevi danışmanlık ve rehberlik çalışmaları kapsamında seri kongreler şeklinde
planlanan bu kongrenin ilki 2016 yılında düzenlenmiştir. “I. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik
Kongresi” adıyla yapılan söz konusu kongrenin ana teması “Manevi Danışmanlık ve Rehberliğin
İnsan Yaşamındaki Yeri ve Fonksiyonu” başlığıyla alanın tüm konularını kapsayacak şekilde
gerçekleştirilmiştir. II. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi’nden itibaren kongre temaları
daha özel konuları işleyecek şekilde belirlenmektedir. Kurumsal hizmet birimi merkezli temalandırma
bağlamında 22-24 Kasım 2018 tarihlerinde yapılması planlanan II. Manevi Danışmanlık ve
Rehberlik Kongresi’nin ana teması ise “Sağlık Hizmetlerinde ve Cezaevlerinde Manevi
Danışmanlık ve Rehberlik” olarak belirlenmiştir.
Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi, alanlarında uzman bilim insanları tarafından
disiplinlerarası bir yaklaşımla konu ve alana yönelik teorik ve pratik düzeyde model üretme ve
deneyimleri paylaşma, karşılıklı bilgi alışverişi ve iş birliği yapma ortamı sağlayacaktır. Aynı
zamanda, söz konusu bu alanlardaki hizmetleri ve programları sunarken karşılaşılan problemlere ve
uygulanan politikalara ilişkin analizlere de yer verilecektir. Sonuç olarak akademik yoğunluğu olan bu
iş birliği ve deneyimler, alanda hizmet veren kurumlarda birey ve topluma yönelik hizmet ve eğitim
programlarının iyileştirilip geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

İletişim:
Süleymaniye Cad. Elmaruf Sokak
No: 3 Süleymaniye Fatih / İstanbul
Web Sitesi: www.mdrk.org
Telefon: 0 (212) 512 19 90
Fax: 0 (212) 512 19 91
Eposta: mdrk@dem.org.tr

Diyanet İşleri Başkanlığı cami hizmetleri yanında cami dışı din hizmetlerine de önem vermesinin bir neticesi olarak çeşitli kurumlarla protokoller yaparak manevî danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine başlamıştır. Bu kurumlardan biri de hastanelerdir. Hastanelerde profesyonel manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri çeşitli ülkelerde uzun zamandır sunulmasına karşın ülkemizde profesyonel manada uygulanması henüz yenidir. 2015 yılında hastanelerde pilot uygulama şeklinde altı ilin devlet hastanesinde manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamaları başlamıştır, 2016 yılında bu il sayısı 14’e çıkmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, hastanede manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarının altı pilot ilinden biri olan Kayseri’deki Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde gerçekleştirilen manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinde yer alan görevlilerin manevi danışmanlık ve rehberlik uygulamalarına ilişkin görüş ve deneyimlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Nitel veriler, yarı yapılandırılmış görüşme protokolü çerçevesinde toplanmıştır. Bu çerçevede Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan manevi danışmanların tümüyle yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Bulgular literatür ışığında değerlendirilmiştir, sonuç kısmında da muhtelif önerilere yer verilmiştir. Katılımcıların hastanede yürüttüğü manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine genel olarak bakıldığı zaman uygulamanın klasik vaaz ve irşat mantığıyla değil de bu hizmetin danışmanlık boyutu da göz önünde bulundurularak profesyonel bir şekilde yapılmaya çalışıldığı söylenebilir.
Anahtar Sözcükler: Din Eğitimi, Manevi Danışmanlık, Sağlık, Hastane, Diyanet İşleri Başkanlığı.
Presidency of Religious Affairs, besides mosque services, started to provide spiritual counseling and guidance services in various institutions as a result of giving importance to religious services outside the mosque. One of these institutions is hospitals. Although the professional spiritual counseling and guidance services offered in hospitals have been carried out in various countries for a long time, it is more new in our country. In 2015, in the form of pilot implementation in hospitals, the implementation of spiritual counseling and guidance was initiated in state hospitals in six cities. In 2016, the number of these cities increased to 14. The main aim of this research is to reveal the opinions and experiences of spiritual counselors involved in the spiritual counseling and guidance practices in the training and research hospital in Kayseri which is one of the six pilot cities of the spiritual counseling and guidance practices. Qualitative research model was used in the study. Qualitative data were collected within the framework of the semi-structured interview protocol. In this framework, in-depth interviews were conducted with all spiritual counselors working in Kayseri Training and Research Hospital. Descriptive analysis technique was used in the analysis of the obtained data. The findings were evaluated in the light of the literature, and various suggestions were given in the conclusion part. When we look at the spiritual counseling and guidance services provided by spiritual counselors in the hospital in general, it can be said that the practice is tried to be done in a professional manner by taking into consideration the consulting dimension of this service and not by the classical preaching and guidance logic.
Keywords: Religious Education, Spiritual Counseling, Health, Hospital, The Directorate of Religious Affairs.

ÖZET
Bu çalışmamızda; Covid-19 pandemik durumu, manevi danışmanlık ve rehberlik, sosyal medya üzerinden masal anlatıcılığı arasındaki ilişki bağlamsal olarak ele alınarak: ”Masallar ve masal anlatıcıları nasıl bir manevi danışmanlık ve rehberlik görevi üstlenir? Masalların iyileştirici etkisi var mıdır?  Toplumları etkileyen olağanüstü durumların zararlı ve yıkıcı etkilerinin aşılmasında masallardan nasıl yararlanılabilir? Masalların değerler eğitiminde ve değer aktarımındaki işlevi ve rolü nedir? Sosyal medya üzerinde masal anlatıcısı hangi projelerde karşımıza çıkmaktadır? Bu konuda yapılmış ve yapılagelen uygulamalar nelerdir?” sorularına cevaplar aranacaktır.
İlk olarak 2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde görülen Covid-19 günümüzde tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Sevdiklerimizle bir araya gelmek, kültür ve sanat etkinliklerine katılmak, eğitim hayatındaki sınıflarımız yerine daha çok evde vakit geçirdiğimiz; sosyal, ekonomik ve psikolojik krize dönüşen bu olağanüstü salgın sürecinde sosyal medya, bir araya gelmede veya bağlantı kurmada önemli bir araç haline gelmiştir. Çeşitli araştırmalar, Covid-19 boyunca sosyal medya kullanım süresinin salgın öncesi döneme göre dikkat çekici bir şekilde arttığını göstermektedir.
Bu tip olağanüstü durumlarda ihtiyaç gruplarına yönelik olarak manevi danışma ve rehberlik uygulamaları olağan durumlara nazaran daha da önem kazanmaktadır. Manevi bakım ve uygulamalar, sosyal hizmet uygulamalarının inanç ve din temelli bir yönü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu uygulamalar; dini kurumlar, sivil toplum örgütleri, belediyeler vb. kamu kuruluşlarınca gerçekleştirilmektedir. Konu itibariyle Milli Eğitim Bakanlığı ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu iş birliğinde, milletin ortak değerlerinin ülkeye ait motiflerle nesilden nesile aktarılması ve çocukların hayal güçlerinin geliştirilmesi amacıyla Anadolu Masalları Projesi de bu zorlu süreçte bir çeşit manevi danışmanlık ve rehberlik görevi üstlenmiştir. Salgın sürecinde projenin kesintiye uğramaması için masal öğretmenlerince masalların anlatımına yer verilen “Anadolu Masalları” adıyla Youtube kanalı kurulmuş böylece masal ortamı ve masal anlatıcılığı yeni bir boyut kazanmıştır.
Masalların manevi rehberliğinde; geleceğimizin teminatı çocuklarımızın ruhlarına, değer dünyalarına, hayal güçlerine ve umutlarına dokunularak süreci mümkün olduğunca hasarsız atlatmalarına katkıda bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Covid-19, Masal, Masal Anlatıcılığı, Manevi Danışmanlık, Sosyal Medya.

NARRATING TALES VIA SOCİAL MEDIA IN THE CONTEXT OF SPİRİTUAL ADVİSORY AND CONSELİNG DURİNG COVID-19 EPİDEMİC PERİOD

ABSTRACT
In this study, answers to following questions will be sought considering the ralationship between Covid-19 epidemic situation, sipiritual advisory and counseling, telling tales via social media contextually: How do tales and narrators take on the task of spiritual advisory and counselling?Do tales have a healing effect? How can we benefit from tales to overcome the harmful and destructive effects of extraordinary situations affecting society?What is the role and function of tales in terms of values education and value transfer? What are the implementations carried out in that field?
First seen in Wuhan, China in December, 2019, Covid-19 has affected the whole World nowadays. İn times of this extraordinary epidemic process, transformed in to social, economic and psychologicalcrisis, we are now spending much more time at home instead of meeting with our loved ones, joining cultural and art activities, taking classes at school. İn this case social media becomes on important means to get together duration of usage of social media has increased remorkably during Covid-19 compared to the pre-epidemic period.
In times of that kind of extraordinary situations spirutual advisory and counselling for need groups gain importance with regard to ordinary situations.
Spiritual care and practices appear as casework studies based on faith and religion. These studies are carried out by religious institutions, non-governmental organizations, municipalities and public institutions.
For the purpose of passing down the common values of the nation from generation to generation with national patterns and for developing the imagination of children, Anatolian Tales Project takes the role of spiritual advisory and counselling in this difficult period in cooperation with the Ministry of Education, UNESCO and Turkish National Commission. For the project not to be interrupted during the pandemic process a Youtube channel including telling of tales has been established in the name of "Anatolia Tales", by the teachers of tales.
In the spiritual guidance of tales, it has been contributed to the souls of children, their imagination and hopes to get over the process without any damage.
Key Words: Covid19, Tale, Storytelling, Spiritual Advisory, Social Media

Modernleşme, iş gücüne katılım ve göç ile birlikte bireylerin maneviyata ve dinî gelişime ayırdıkları zaman aralıkları da değişmiştir. İş gücü alanı, özel alan, kamusal alan gibi birçok mekânsal bölünmenin deneyimlenmesi, gündelik yaşam pratiklerinin dönüşmesi ve zaman planlamasının büyük çoğunluğunu örgün eğitim ya da iş gücünün oluşturması, bireylerin manevi ve dinî olarak destek almasını bir ihtiyaç haline getirmiştir. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından sunulan manevi danışmanlık uygulaması, Türkiye'deki bireylerin bu ihtiyaçlarını farklı alanlarda ve mekânlarda karşılamaktadır. Bu uygulama, hükümlülerin ve manevi danışmanların taşıyıcılığını yaptığı sosyal sermayelerinin ilgili mekândaki karşılaşmasını kapsamaktadır. Çalışmamızda, hükümlülerin manevi danışmanlık deneyimlerini kültürel ve sosyal sermayeleri bağlamında incelemekteyiz. Bu incelemeyi gerçekleştirebilmek için uygun analitik kurgu fenomenolojik desene göre inşa edilmiştir. Elde edilen veriler, MAXQDA programında kategorik içerik analizine tabi tutulmuştur. Bahsi geçen veriler, Bursa H ve E Tipi Ceza İnfaz Kurumları'nda bulunan hükümlülerle bire bir görüşmelerden oluşmaktadır. Çalışmamızın birinci bölümü olan giriş bölümü, araştırmanın soruları, deseni ve analizi kapsayan yöntemden oluşmaktadır. İkinci bölümünde suçun toplumsal bağlamını irdeleyen teorileri, sosyal ve kültürel sermaye açısından değerlendirdik. Gerilim, sosyal bağ, etiketleme ve Şikago okullarının sorunsallarında yatan sosyal sermaye ile kültürel sermaye arasındaki çatışmaya dikkat çektik. Üçüncü bölümde, hükümlülerin cezaevi öncesi sosyal ve kültürel sermaye deneyimlerini ele aldık. Dördüncü bölümde, bu sermayelerin cezaevine taşınması ve sürdürülmesini inceledik. Beşinci bölümde, manevi danışmanlık deneyimlerinin bu bağlamda nasıl deneyimlendiğini ortaya koyduk. Çalışmamız neticesinde hükümlülerin manevi danışmanlığı; kültürel ve sosyal sermayenin çatışması, köprü ve bağ kuran sosyal sermayenin eksikliği, sosyal sermayenin kültürel sermayeyi ötekileştirmesi ve hayatlarının her alanında taşıyıcılığını yaptıkları habitus bağlamında deneyimlediklerini tespit ettik.

Özet Bu çalışmanın konusu saha çalışmasından elde edilen verilerden hareketle günümüz toplumunda büyü ve tabiatüstü güçlere başvurma nedenleridir. İnsanoğlu var olduğu günden itibaren bilinmeyene karşı merak içerisinde olmuştur. Nitekim bu merakın bir neticesi olarak; edebi ve kutsal metinler, arkeolojik kalıntılar, mağaraların duvarlarına yapılmış olan resimler, heykeller vb. incelendiğinde hemen her toplumda sihir büyü ve tabiatüstü güçlere başvurulduğu görülmektedir. Bu noktada günümüz modern toplumunda yaşayan bireylerin sihir, büyü ve tabiatüstü güçlerle alakalı tutumlarının belirlenmesi, bu inançların sürekliliğini anlamak açısından önem kazanmaktadır. Bu bağlamda çalışmamız insanların büyü ve tabiatüstü güçlere başvurma güdülerini fenomonolojik bir yaklaşımla ele alıp hem büyü yaptıran, hem de büyü yapan kişilerden elde edilen bilgiler temelinde büyüye başvurma nedenlerine odaklanmaktadır. Öncelikle beş ilde (Kahramanmaraş/n: 8, İstanbul/n: 3, Mersin/n: 2, Denizli/n: 1, Osmaniye/n: 1) büyüye başvuran kişilerle (n: 15) başvurma nedenleriyle ilgili görüşmeler yapılmıştır. Bunların 13'ü kadın, 2'si erkektir. Daha sonra üç ilde (Kahramanmaraş/n:4, Mersin/n:1, Şanlıurfa/n:1) büyü, muska vb. işlemler yapan 3 kadın, 3 erkek olmak üzere toplam 6 kişiyle büyüye başvuranlar aracılığıyla görüşme sağlanmıştır. Böylece büyü yapanlar (n:6) ve büyüye başvuranlardan (n:15) oluşan görüşme grubumuz (n: 21) oluşturulmuş ve büyüsel etkinliğin iki tarafından da (büyücü ve büyücüye başvuran) kartopu örnekleme yöntemiyle veriler toplanmıştır. Büyüye başvuran grupla araştırma/görüşme amacımız paylaşılmış ancak büyü yapan grupla yapılan görüşmeler başvuranların refakatiyle gözlemci/misafir sıfatıyla olmuştur. Katılımcıların seçiminde gönüllülük ve mümkün olan en fazla kişiye ulaşma prensibiyle hareket edilmiştir. Çalışmada büyüsel inançların bir yükleme/atıf biçimi olduğu iddia edilmektedir. Yükleme faaliyetlerinin, kısmen de olsa insanın tanık olduğu olayları birtakım inançlara dayalı geniş çerçeveli anlam sistemleri içerisinde anlama, yorumlama ve açıklama gayretlerinden oluştuğu ileri sürülmektedir. Yükleme kuramının temel mantığı, 'çevremizde yaşanan olayları anlamlandırırken veya başa çıkamadığımız süreçleri açıklarken kendimiz dışında, kontrol edemediğimiz bir merkeze atıf yaparak sorumluluktan kurtulmaya ve psikolojik olarak rahatlamaya çalıştığımız' şeklindeki ilkeye dayanmaktadır. Bu anlamda büyüsel etkinlikler ve inançlar tabiatüstü güçlere atıf yapma seçeneği sunmaktadır ve bu şekilde kişi, başa çıkamadığı olayların ağırlığından kurtulmak için yüklemeye başvurur ve kaygısını gidermeye çalışır. Böyle bir kuramsal yaklaşımdan hareket eden çalışmamızın sonucuna göre, kişiyi büyüye başvurmaya götüren sebeplerin başında; belirsizliği giderme ve geleceği bilme arzusu, özel yaşam başarısızlığına neden bulma ihtiyacı, tıbbi/biyolojik rahatsızlığının kaynağını büyüye bağlama, bireysel merakın tatmini, büyü bozmak için ve cin musallat olduğu' inancıyla büyüye başvurma gibi nedenler bulunmaktadır. Nedenler çeşitli olsa da tüm arayışlar özünde umudu barındırmaktadır.