Múzeum

A múzeumok és hasonló kulturális intézmények régóta a megismerés, az önképzés és a művelődés helyszínei, ám a társadalmi, politikai, ideológiai indoktrináció eszközeiként is működnek.
A huszadik század végén kibontakozó new museology kritika alá vette azon társadalomformáló
és ismeretelméleti szerepeket, amelyeket a múzeum a mindenkori kortárs kultúrában játszik, és
felfokozta az önreflexivitás kívánalmát a kiállítási praxisban. Ez ugyanakkor nem jár feltétlenül
együtt a tapasztalati intenzitás felfokozásával, holott utóbbi kulcsmozzanat korunkban, melyben a kultúra régi fogalmát elhalványította a designkultúra fogalmilag aluldefiniált, de kétségbevonhatatlan jelensége. Azon kortárs múzeumelméleti és kurátori megközelítések, amelyek a test
filozófiában és társadalomtudományokban végbement felértékelődésére rezonálnak, a kulturális
színrevitel tereinek szenzoriális összefüggéseit, és ezen összefüggések kihatásait hangsúlyozzák.
A múzeumi gyakorlatot meghatározó társadalmi képzetek, politikai status quók és ismeretelméleti előfeltevések a mozgósított szenzoriális modalitások révén közvetlenül a testbe kódolódnak.
A múzeumi kultúra újabb kritikájának ezért ama reláció felülvizsgálatából kell kiindulnia, amely
a kiállítások szenzoriális spektruma és a kiiktathatatlanul multimodális testi érzékelés közt fennáll. A tanulmány ennek kereteit egy esettanulmányból kiindulva igyekszik felrajzolni.
A múzeum valaha templom volt, később iskola, még később színpad. Ma, a test filozófiai rehabilitációjával szinkronban kibontakozó designkultúra korában a kulturális javak bemutatásának
helyszínei a testi fakultásokat is aktiváló interszubjektivitás és az ember – környezet-illeszkedés
modellezésének színtereivé válhatnak: társadalmi és ökológiai agorákká. Szó sincs róla, hogy
a múzeum korábbi mentalisztikus és pedagógiai feladatai a múlté lettek; ugyanakkor a szomatikus dimenziót érintő taktikái révén megújíthatja az emberi egzisztenciához fűződő viszonyát.

Artykuł poświęcony jest problemowi percepcji wystawy przez zwiedzających. Jest to jedno z najważniejszych zagadnień wpływających współcześnie na kształtowanie ekspozycji. Dorobek badawczy różnych dyscyplin nauki pozwala na wielostronne zarysowanie problemu percepcji. W artykule zostały wykorzystane wybrane aspekty psychologii, socjologii, architektury, urbanistyki i geografii humanistycznej dotyczące zależności człowiek – przestrzeń w kontekście wystaw muzealnych. Autor wychodzi z założenia, że percepcja wystawy nie ogranicza się do jednego czy kilku zmysłów, ale należy ją także postrzegać w kontekście potrzeb psychicznych i społecznych muzealnego gościa, określonych schematów postrzegania i porządkowania otoczenia. W artykule przeanalizowano przykłady współczesnych ekspozycji muzealnych, których zadaniem jest integralne oddziaływanie na zwiedzającego za pomocą powiązania treści z właściwościami przestrzennymi wystawy.

The article is devoted to the way museum exhibitions are perceived by visitors, an issue which is one of the most important factors influencing how exhibitions are created. Research from diverse scientific fields allows for a multilateral outline of the question of perception. The article presents selected aspects of psychology, sociology, architecture, urbanism and human geography regarding human/space relationship in the context of museum exhibitions. The author assumes that the perception of an exhibitions is not limited to one or a few senses, but should be regarded through the lens of the psychological and social needs of the museum visitor , and of prescribed schemes of perception and ordering the surroundings. The article provides an analysis of selected contemporary museum exhibitions which aim to integrally influence visitors by means of content-based links with the exhibition's spatial features. Muzealnik opracowujący koncepcję ekspozycji potencjal-nie rozporządza dorobkiem badaczy różnych dziedzin nauki wspomagających jego pracę. Zbudowany na tej podstawie warsztat zawodowy pozwala w sposób świadomy i odpo-wiedzialny planować wystawy nie tylko jako wypowiedzi naukowe, popularnonaukowe, czy kreacje artystyczne, ale także dzieła, które uwzględniają podejście do zwiedzające-go, jako osoby o określonych potrzebach psychicznych i fi-zycznych, indywidualnych i społecznych oraz określonych mechanizmach percepcji. Niestety, brak jest w programach muzealniczych studiów podyplomowych zajęć łączących wybrane aspekty dorobku psychologii, socjologii, architek-tury, urbanistyki i geografii humanistycznej 1 , które powin-ny być brane pod uwagę w procesie tworzenia ekspozycji muzealnej, jako przestrzeni aktywnie oddziałującej na zwie-dzającego. Poniższy artykuł ma za zadanie wstępne zaryso

Żyjemy w czasach bezprecedensowej muzealizacji świata. Jest to
jedno z najbardziej globalnych, a zarazem indywidulanych zjawisk
początku XXI w. Muzea powstają na wszystkich kontynentach, obejmują
swoimi działaniami wszystko, co powstało we wszechświecie,
co stworzyła ziemska natura i wymyślił człowiek. Pojęcie „muzeum”,
do końca XX w. mające konotacje historyczne, w ciągu ostatniej
dekady ulega przekształceniu, coraz częściej oznacza miejsce
całożyciowego kształcenia i społeczno-światopoglądowej refleksji.
Można niekiedy odnieść wrażenie, że ta trzecia już z kolei fala muzealizacji jest reakcją na zmiany form komunikacji między ludźmi
obserwowane w ciągu dwóch ostatnich dekad. Tak powszechne
i szybkie procesy nigdy nie przebiegają bez strat i szkód. Stąd tytuł
tej książki – Muzeum: fenomeny i problemy.
Mamy do czynienia z pojęciem używanym w kulturze tworzonej
w basenie Morza Śródziemnego od prawie dwóch i pół tysiąca lat.
Warto sięgnąć do tych początków, często zapomnianych, żeby
spojrzeć na nasze XXI-wieczne odkrycia z dystansu, uświadamiając
sobie istotę długiego trwania zjawiska muzeum, tkwiącą w nieprzemijającej potrzebie reifikacji pamięci.

Húsz éve, 1996-ban nyitotta meg kapuit a pécsi Janus Pannonius Múzeum Baranya népművészete című állandó kiállítása, amelyet még ugyanebben az évben a kitüntető millecentenáriumi ezüstéremmel díjaztak. Hogy húsz év egy állandó kiállítás életében hosszú időnek számít-e, erre a válasz minden bizonnyal: igen. Egy múzeum életében is nagy idő, s ennyi idő alatt számos társadalmi, gazdasági, technológiai, hatalmi-politikai változást érhettünk meg. A szerző e megváltozott viszonyok tükrében mutatja be a kiállítás koncepcióját, megvalósult tárgyi világát, s a benne rejlő értelmezési és újra-értelmezési lehetőségeket.

Permanent Exhibition “Folk Art of Baranya” is 20 years old

The permanent exhibition of the Janus Pannonius Museum, Folk Art of Baranya was opened twenty years ago, in 1996, and in the same year it was rewarded with Millecentenary silver medal. Twenty years in the life of a permanent exhibition is probably considered a long period. It is a considerable time even in the life of a museum, and during that time many social, economic, technological, power-political changes take place. The author presents the concept of the exhibition in the context of these  hanged circumstances, including its material world displayed, and the possibilities of interpretation and re-interpretation involved.

An article in the encyclopedia about the Center for Archaeology and Numismatics, which is a department of the Archaeological-Historical Museum in Głogów. The article discusses the history of the department, its structure and completed tasks.

Bazele actualului Muzeu de Istorie Naţională a Transilvaniei - ca şi a celorlalte mari instituţii muzeale ale oraşului - au fost puse de Societatea Muzeului Ardelean, întemeiată la 23 noiembrie 1859. Ca sediu al colecţiilor Muzeului Naţional al Transilvaniei au fost desemnate grădina şi vila, situate la marginea de vest a oraşului, ale contelui Imre Mikó, donate, în 1856, tocmai cu această destinaţie. Noua funcţie a clădirii necesita unele transformări, drept pentru care, provizoriu, colecţiile au fost depozitate în alte imobile. Primele donaţii, preluate de arhivarul Sándor Mike, au fost adăpostite în încăperi ale locului de muncă al acestuia, guberniul, situat la începutul străzii Lupilor (pe locul actualei clădiri centrale a Universităţii Babeş-Bolyai). În decembrie 1859, societatea a acceptat oferta contelui Sándor Bethlen, şi colecţiile au fost mutate, temporar, în casa acestuia din aceeaşi stradă (astăzi nr. 8). În mai 1860, sarcina gestiunii monedelor şi antichităţilor a revenit bibliotecarului ales al societăţii, Károly Szabó, şi curând piesele cu caracter istoric au fost aşezate într-o dependinţă ferită de incendii, destinată păstrării manuscriselor. Odată cu terminarea lucrărilor de transformare, în iulie 1863, colecţia de numismatică şi antichităţi, împreună cu colecţia de ştiinţe ale naturii, a fost mutată în sediul desemnat: fosta vilă Mikó. Majoritatea pieselor muzeale au fost depuse într-o sală, iar monumentele de piatră au fost plasate în hol, respectiv în grădină. Organizarea expoziţiei a fost meritul lui Henrik Finály, secretar al societăţii, din noiembrie 1862, concomitent, şi custode al colecţiei de numismatică şi antichităţi. În iarna anului 1867-1868, din motive de securitate, piesele mai valoroase au fost mutate temporar într-o încăpere, devenită liberă, a guberniului recent desfiinţat. În urma îmbogăţirii colecţiei, anii următori sau obţinut noi încăperi, iar în 1871 colecţia s-a mutat definitiv în clădirea de pe strada Lupilor. Trei camere serveau depozitării şi expunerii antichităţilor, iar una pentru cea a monedelor.

A Janus Pannonius Múzeum Néprajzi Osztályának egyik fő feladata, hogy a múzeumi közegben bemutatott népi kultúrát minél szélesebb körben ismertté tegye, színes, érdekes programokat kínálva új látogatókat tudjon vonzani a múzeumba, a régi múzeumlátogatókat pedig időről időre visszatérésre késztesse. A néprajzi kínálat gerincét az év jeles napjaihoz kapcsolódó foglalkozások jelentik, amelyeket a művészeti és irodalmi
tanulmányokhoz kapcsolódó sokrétű program egészít ki. A szervezett oktatási intézményi kereteken túl, felnőtteknek szóló, változatos tematikájú ismeretterjesztő előadásokkal, túrákkal is rendszeresen megjelenik a Néprajzi Osztály Pécs kulturális kínálatában. 2015-ben a megye multietnikus és sokvallású örökségét ápolva egy rendhagyó,
hathetes adventi programsorozat is indult, amelyet 2016-ban ismét megrendezett a pécsi Néprajzi Múzeum. A tanulmány az említett programok részletes bemutatásával körképet ad a néprajzi szakterületen zajló múzeumpedagógiai, múzeumandragógiai tevékenységről.
Nem titkolt célunk, hogy a felnőtteknek és családoknak szóló programokon túl a közintézményekkel együttműködve a jövő múzeumlátogató közönségének „kinevelésén”, felnevelésén dolgozzunk, a hozzánk érkező gyerekek, fiatalok érdeklődését a kultúra, a kulturális örökség felé fordítsuk.

Museum educational activity and events of the Ethnographic
Department of the Janus Pannonius Museum in 2015–2016.

One of the main tasks of the Ethnographic Department of the Janus Pannonius Museum is to popularize the folk culture presented in the museum as widely as possible, offering colourful and interesting programs to attract new visitors to the museum and to make the old museum visitors return from time to time. The ethnographic supply is largely provided by the workshops related to the highlighted days of the year: from the kindergarten age, interactive presentations are offered on various ethnographic topics from the Twelfth Night through the carnival to Easter, Pentecost, Autumn and Christmas celebrations. In addition
to the topics above, the programs intended for schoolchildren are mostly
related to art and literary topics, and a wide range of museum educational
events. In addition to the organized educational institutional frameworks, the Ethnographic Department also regularly features lectures and tours for adults on varied topics in the cultural offer of Pécs. In 2015, in the context of preserving the multiethnic and multi-religious legacy of the county, an unusual series of events was launched during Advent: in the spirit of Christmas, combining the traditions of Eastern and Western Christian churches, every Sunday for six weeks, candles were lit with
the participation of church officials and civilians. From schoolchildren to
retirement age, many were involved at these occasions as actors or visitors, which not only shows the success of the series of events, but also the social role and community-building work of the museum.