Islamic Law, Logic

Ibn Taymiyya is one of the previous scholars who denied
Aristotelian Logic in Islamic World. He criticized thic logic from
different points in his book that is named “al-Radd ale’l-mantiqiyyîn
[The objection against to the logicians]”. He refused the opinion that
the analogical reasoning which is used in the Aristotelian logic is
better than the one used by Islamic Jurists. He tried to prove his idea
by examples. We tried to show the differences between the analogical
reasining in both Aristotelian logic and Islamic Jurisprudence. And
also we tried to systematize the thoughts of Ibn Taymiyya about this
subject.

در كتابهاي منطق قديم در تعريف انواع استنتاجهاي بي‌واسطه (همچون تناقض، تضاد، دخول تحت تضاد و تداخل) و نحوه صدق و كذب آنها خلطهايي رخ داده و مطالبي بدون اثبات گفته شده است. اين مقاله بر آن است كه ضمن نشان دادن اين بي‌نظمي منطقي در بعضي از متون مذكور، پس از ارائه تعريف دقيقي از هر يك از اين عناوين، قضايايي را كه براي اثبات ادعاهاي صدق و كذب بايد اثبات شوند نشان دهد و سپس آنچه را كه در اين كتابها بدون اثبات ادعا شده است مستدّل كند

From the introduction:
"The project at hand is a textual-analytical micro-study of ra’ā formulae in our subject-text (which contains nearly sixty occurrences of a-ra’ayta and a-lā tarā), aimed at acquiring a more particular grasp of their functions in proto-system juridical dialectic.  As they are invariably associated with various subtypes of reductio argument, a second objective is to examine in greater detail the character of reductios thus conveyed. I have here attempted to devise a precise set of analytical categories and descriptors, with the goal of presenting a working typology—a first set of groups and subgroups based on function and form. Though bound to the samples of our subject-text, this is a requisite first step; larger and more complex patterns are expected to emerge once similar analyses are performed elsewhere. For the time being, it is hoped the current study’s analytical categories may prove useful to those who encounter ra’ā formulae—or their non-Arabic analogues—in other research domains; at the very least, they might serve as rough paradigms for alteration and refinement."

Readers are reminded that this work is protected by copyright. While they are free to use the ideas expressed in it, they may not copy, distribute or publish the work or part of it, in any form, printed, electronic or otherwise, except for reasonable quoting, clearly indicating the source. Readers are permitted to make copies, electronically or printed, for personal and classroom use.

Kelam, Hadis ve Tasavvuf gibi dini ilimlerde önemli eserler vermiş olan 15. yüzyılın büyük âlimi Muhammed b. Yusuf es-Senûsî, aynı zamanda mantık ilminde de etkili ve yaygınlık kazanmış eserler kaleme almıştır. Özellikle onun Muhtasaru’l-Mantık isimli risalesi, Ebherî’nin Îsâgûcî’si, Kâtibî’nin Şemsiyye’si ve Taftazânî’nin Tehzîb’i gibi mantık tarihinde şerh ve haşiyelerle kendine has bir gelenek oluşturan eserler arasına girmiştir. Bu çalışmada Senûsî’nin Muhtasar’ı ve bu eserine bizzat kendisi tarafından yazılmış olan Şerhu’l-Muhtasar fî İlmi’l-Mantık isimli geniş şerhi merkezinde karşılaştırmalı bir şekilde onun kavram ve tanım anlayışı incelenmekte; bu sayede de temsil kabiliyeti yüksek bir metin üzerinden genel olarak Osmanlı mantıkçılardan biraz daha farklı bir seyir takip eden Mısır-Mağrib bölgesi mantıkçılarının yaklaşımı tanıtılarak değerlendirilmektedir.
A substantial intellectual of 15th century, Yūsuf as-Sanūsī wrote remarkable works in the fields of Kalām (Islamic Theology), Hadith and Taṣawwuf. Also, He wrote books in the field of logic which were effective and gained wide currency. Especially his work Mukhtaṣar al-Manṭiq is acknowledged among Abharī`s Īsāghūjī, Kātibī`s Shamsiyya and Taftāzānī`s Tahdhīb all of which established an idiosyncratic tradition with their commentaries and annotations. In this article, Sanūsī`s perception of taṣawwur-conceptualization and definition are comparatively examined in the light of his Mukhtaṣar and its extensive commentary titled Sharḥ al-Mukhtaṣar fī ilm al-al-Manṭiq also written by himself, thereby introducing and evaluating the approach of the Egypt-Maghreb region logicians, which followed slightly different path from Ottoman logicians, through the text having high capacity of representation

İslam Mantık Tarihi adıyla yayına hazırlanan derleme, Cambridge Üniversitesi öğretim üyesi Tony Street’in İslam mantık teorilerine dair yazılarından oluşturulmuştur. Derlemenin ilk yazısı, 750-1350 tarihleri arasında Meşşâî gelenek içerisinde kaleme alınan Arapça mantık eserlerine dayanarak bir İslam mantık tarihi sunmaktadır. Ayrıca bu yazı İbn Sînâ sonrası mantıkçıların görüşleri üzerinde özellikle durmaktadır. Çünkü müellifin yaklaşımına göre, İbn Sînâ sonrası mantıkçıların yaşadığı yüzyıllar mantıkla ilgili en ilgi çekici görüşlerin ortaya atıldığı dönemlerdir. Bu bağlamda İbn Sînâ’nın iki şârihi olan Râzî ile Tûsî arasındaki ilişkiye değinen Street, konuyla ilgili yaygın kanaatleri değiştirecek görüşler ortaya koymaktadır. Mantık tarihini medreselerde okutulmak üzere kaleme alınmış mantık metinlerine kadar getiren yazar, söz konusu metinlerin İbn Sînâcı gelenekle ilişkisini de tartışmaktadır. Mantığın İslam dünyasındaki tarihini sunan bu yazıyı, sırasıyla İbn Sînâ, Fahreddin Râzî ve Nasîruddin et-Tûsî hakkındaki yazılar izlemektedir. İbn Sînâ hakkındaki çalışma filozofun yüklemli modal kıyasları hakkında bir taslak sunmakta ve sonraki mantıkçıların İbn Sînâ’nın sistemine yönelik cevaplarını ele almaktadır. Fahreddin Râzî yazısı ise “Fahreddin Râzî’nin İbn Sînâ mantığına yönelik yapıcı eleştirilerini” ele almaktadır. Derlemenin son yazısı İbn Sînâ ile Nasîruddin et-Tûsî’nin mutlak önermeler hakkındaki görüşlerini anlatmaktadır. Bu yazı, İbn Sînâ’nın Aristoteles’ten farklı olan mutlak önermeyi ele alış biçimini ve Tûsî’nin buna yönelik tutumunu işlemektedir. Böylece elinizdeki kitap, genel olarak İslam mantık tarihini ele alan bir yazı ile farklı mantıkçılara odaklanmış üç yazıdan oluşmaktadır. Kitabın, öncelikle mantık alanında çalışanlar olmak üzere İslam felsefesi ve bu felsefe içinde üretilen mantık teorilerine ilgili duyan herkese faydalı olmasını diliyoruz.