Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti

Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti

Ishga tushgan sanasi	1985
Joylashuvi	Tehron, Eron
Vebsayti	www.eco.int
Til(lar)i	ingliz tili
ECO Map.png va Economic Cooperation Organization.png

Iqtisodiy Hamkorlik Tashkiloti (IHT) (inglizcha: Economic Cooperation Organization) — aʼzo mamlakatlarning iqtisodiy, madaniy, fan va texnikaviy hamkorligi boʻyicha tashkil etilgan xalqaro mintaqaviy tashkilot. ITH Islom konferensiyasi tashkiloti va BMTda kuzatuvchi statusiga ega.

Tarixi

Iqtisodiy Hamkorlik Tashkilotining 10-Sammitiga bagʻishlangan Ozarbayjon markasi

IHT 1964-yilda Eron, Pokiston va Turkiya tomonidan "Mintaqaviy Hamkorlikni Rivojlantirish" nomi bilan tuzilgan. Keyin 70-yillarda ichki mintaqaviy savdo susayib ketgani uchun oʻz faoliyatini toʻxtatgan. 1985-yilda "Iqtisodiy Hamkorlik Tashkiloti" nomi bilan qaytadan oʻz faoliyatini boshladi. 1992-yilning 28-noyabrida Pokiston poytaxti Islomobod shahrida aʼzo davlatlar Tashqi Ishlar Vazirlari kengashining favqulodda yigʻlishida Afgʻoniston, Ozarbayjon, Tojikiston, Turkmaniston, Oʻzbekiston, Qirgʻiziston va Qozogʻiston davlatlari IHTga aʼzo boʻldilar. Tashkilotning asosiy maqsadlari: tashkilotga aʼzo boʻlgan davlatlar oʻrtasida iqtisodiy aloqalarni, shu jumladan, savdo-sotiqni kengaytirish, har bir aʼzo davlatda iqtisodiy oʻsish va aholining turmush darajasini koʻtarish uchun shart-sharoitlar yaratish, aʼzo davlatlarning maʼnaviy va madaniy aloqalarini kuchaytirish va boshqa maqsadlarni koʻzda tutadi.

2023-yil 9-noyabr kuni Toshkent shahrida “Hamkorlikda iqtisodiy barqarorlik va taraqqiyot sari” shiori ostida Iqtisodiy hamkorlik tashkilotining 16-sammiti bo‘lib o‘tdi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev raisligida o‘tgan tadbirda Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti Ilhom Aliyev, Eron Islom Respublikasi Prezidenti Ibrohim Raisiy, Qirg‘iz Respublikasi Prezidenti Sadir Japarov, Tojikiston Respublikasi Prezidenti Emomali Rahmon, Turkiya Respublikasi Prezidenti Rejep Tayyip Erdog‘an, Turkmaniston Prezidenti Serdar Berdimuhamedov, Pokiston Islom Respublikasi Bosh vaziri Anvar ul-Haq Kakar, Qozog‘iston Respublikasi Bosh vaziri Alixan Smailov va IHT bosh kotibi Xusrav Noziriy ishtirok etdi.

Tashkilot organlari

Tashkilotning asosiy organlari: Tashqi Ishlar Vazirlarining Kengashi, Doimiy vakillar va mintaqaviy rejalashtirish kengashlari hamda kotibiyatdan iborat. IHT kotibiyatini Bosh Kotib boshqaradi. Kotibiyat 6 ta maxsus direktorat (savdo, transport va kommunikatsiyalar, energetika, mineral resurslar va atrof muhitni himoya qilish, sanoat va qoʻshma korxonalar, iqtisodiy tadqiqotlar va statistika, loyihaviy tadqiqotlar)dan iborat. IHTning mintaqaviy muassasalari: kemachilik kompaniyasi, "EKOEYR" aviakompaniyasi, savdo va rivojlanish banki, qayta sugʻurtalash kompaniyasi, madaniyat instituti, fan fondi va taʼlim institutidan iborat.

Aʼzo davlatlar boshliqlari, Hukumat raislari, Delegatsiyalarining eng muhim iqtisodiy va boshqa masalalar boʻyicha yigʻilish va uchrashuvlari muntazam oʻtkazib turiladi. Tashkilotga aʼzo davlatlar rahbarlarining 6-uchrashuvi Tehronda oʻtdi (2000-yil, 9—10-iyul). Tashkilot idorasi Eron poytaxti Tehronda joylashgan.

Aʼzo davlatlar

• Afgʻoniston
• Eron
• Ozarbayjon
• Pokiston
• Qirgʻiziston
• Qozogʻiston
• Tojikiston
• Turkiya
• Turkmaniston
• Oʻzbekiston

Sammitlar va Bosh kotiblari

Sammitlari

Sammitlar va mezbon davlatlar
Sammit	Sana	Davlat	Shahar
1-chi	Fevral 16-17, 1992	Eron	Tehron
2-chi	6-7-may 1993-yil	Turkiya	Istanbul
3-chi	14-15-may 1995-yil	Pokiston	Islomobod
4-chi	14-may 1996-yil	Turkmaniston	Ashxobod
Favqulodda	14-may 1997-yil	Turkmaniston	Ashxobod
5-chi	11-may 1998-yil	Qozogʻiston	Olmota
6-chi	10 Iyun 2000	Eron	Tehron
7-chi	14 Oktabr 2002	Turkiya	Istanbul
8-chi	14 Sentabr 2004	Tojikiston	Dushanbe
9-chi	5-may 2006-yil	Ozarbayjon	Baku
10-chi	11 Mart 2009	Eron	Tehron
11-chi	23 Dekabr 2010	Turkiya	Istanbul
12-chi	16 Oktabr 2012	Ozarbayjon	Baku
13-chi	1 Mart 2017	Pokiston	Islomobod
14-chi	4-mart 2021	Turkiya	Virtual
15-chi	28-noyabr 2021-yil	Turkmaniston	Ashxobod
16-chi	8-9 noyabr 2023-yil	Oʻzbekiston	Toshkent

Bosh kotiblari

#	Ismi	Millati	Davri
1	Alirizo Saloriy		1988 - 1992
2	Shamshod Ahmad		1992 - 1996
3	Önder Özar		1996 - 2000
4	Abdulrahim Kavahiy		2000 - 2002
5	Sayad Mujtaba Arastu		2002 - 2003
6	Bekjassar Norboyev		2003 - 2004
7	Asxat Orazbay		2004 - 2006
8	Xurshid Anvar		2006 - 2009
9	Yahyo Marufi		2009 - 2012
10	Shomil Alaskerov		2012 - 2015
11	Halil İbrahim Akça		Avgust 2015 - Avgust 2018
12	Hadi Suleymanpur		Avgust 2018 - Avgust 2021
13	Khusrav Noziri	Tojikiston	Avgust 2021 - Hozirgacha
manba		1. Koyibiyat (Wayback Machine saytida 2018-12-24 sanasida arxivlangan) 2. IHT sayti ma'lumotlari

Havolalar

• ECO's Website
• ECO's Cultural Institute
• ECO's Trade and Development Bank
• ECO's Trade promotion Unit
• ECO's Post (Wayback Machine saytida 14 February 2015 sanasida arxivlangan)