Daf
Daf (ozarbayjoncha: dəf, forscha: دف armancha: դափ, arabcha: دف, shuningdek daff, duff, deff[1]). Ozarbayjoncha gaval[2] bilan bir xil (ozarbayjoncha: Qaval), oʻzbek-tojik doirasi (tojikcha: дойра) — Ozarbayjon, Armaniston, Iroq, Eron, Tojikiston, Makedoniya, Suriya, Turkiya, Oʻzbekiston va Yaqin Sharq mamlakatlarida mashhur va klassik musiqada qoʻllaniladigan zarbli cholgʻu asbobi doira turi. Hozirgacha oʻzining asl shaklini saqlab qolgan noyob cholgʻu asboblaridan biri.
Tuzilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Daf — yogʻochdan yasalgan halqa boʻlib, uning ustiga bakrabaliq terisi tortilgan boʻladi. Zamonaviy sharoitda namlikning oldini olish uchun sozning membranasi ham plastikdan tayyorlanadi. Baʼzan daf chetiga 60-70 ta mis yoki metall halqalar biriktiriladi, chalganda ular jaranglaydi.
Chalish usuli
[tahrir | manbasini tahrirlash]Daf ijrochisi uni ikki qoʻli bilan ushlab, barmoqda chaladi, baʼzan shapaloqlab uradi. Gaval tesnif va maqom kabi anʼanaviy ozarbayjon musiqa janri ijrochilari uchun zaruriy cholgʻu asbobi hisoblanadi. Ozarbayjonda maqomni, odatda, sozandalar uchligi ijro etadi, ular torchi, kamonchi va dafchilardir. Xonanda (qoʻshiqchi), koʻpincha, bir vaqtning oʻzida dafchi ham boʻladi.
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ozarbayjon va Armanistonda bu cholgʻuni bayramlarda chalishadi[3]. Ozarbayjon musiqasida anʼanaviy ansambl shu nogʻora chalayotgan xonanda va ikkita cholgʻuchidan iborat: biri tor, ikkinchisi kamancha chaladi[3] (qarang. Maqom).
-
-
Dafda maqom ijrochisi. Boku, 2010-yil -
Ozarbayjon pochta markasida
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ BRE
- ↑ Spector, J. Diaff. Grove Music Online. Retrieved 28 Feb. 2022, from https://www-oxfordmusiconline-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-4002285593.
- ↑ 3,0 3,1 in Ghaval by Dzhabbar Kariagdiev
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Daff / M. V. Yesipova // Grigorev — Dinamika. — M. : Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya, 2007. — S. 352. — (Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya : [v 35 t.] / gl. red. Yu. S. Osipov ; 2004—2017, t. 8). — ISBN 978-5-85270-338-5.
- „Даф, дэф, дапп, хава́л армянский (с. 91). Дойра́, деф таджикская (с. 129). Дап, дойра́ уйгурская (с. 134). Дяф, дэф, гава́л азербайджанский (с. 86)“, Атлас музыкальных инструментов народов СССР. М.: МузГИз, 1963.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Gaval Ozarbayjon musiqa madaniyati muzeyi saytida (Wayback Machine saytida 2022-04-19 sanasida arxivlangan)