[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Skald

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bersi Skáldtorfuson, Kral Óláfr Haraldsson (Heimskringla'dan Christian Krohg'un örneği, 1899 baskısı) tarafından yakalandıktan sonra zincirler halinde şiir besteliyor.

Skald veya skáld (Eski İskandinav : [ˈSkald], sonra [ˈSkɒːld] ; İzlandacada: "Şair" anlamına gelen, genellikle Viking Çağı, MS 793-1066'da İskandinav liderlerinin mahkemelerinde beste yapan ve Orta Çağ'a kadar (5. yüzyıl - 15. yüzyıl) devam eden şairler için kullanılan bir terimdir. Skaldik şiir, Eski İskandinav şiirinin iki ana grubundan birini oluşturur, diğeri ise anonim Eddic şiiridir .[1][2]

Skaldik şiirin en yaygın ölçüsü dróttkvætt'tir . Konu, skaldın kralı'nın eylemlerini detaylandıran, genellikle tarihsel ve heyecanlıdır . Skaldların müzik aletlerini kullandıklarına dair bir kanıt yoktur, ancak bazıları ayetlerine arp veya lir ile eşlik etmiş olabileceklerini tahmin etmektedir.[3][4]

Skaldic şiir külliyatı, 718 el yazmasında korunan 447 skald ile 5797 ayetten oluşur.[5] Şu anda Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages projesi tarafından düzenlenmektedir.[6]

Thor'un Dünya Yılanı ile mücadelesinin erken modern tasviri, Bragi Boddason ve Ulfr Uggason'un erken skaldik dizelerinin konusu

Etimoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Skald kelimesi belki de proto-Germen ile ilgilidir: *skalliz, lit. 'melodi, ses, bağırma' (Eski Yüksek Almanca: skal, lit. 'ses'). Eski Yüksek Almanca skalsang vardır, 'övgü şarkısı, mezmur' ve skellan, 'zil sesi, tınlama, yankı'. Eski Yüksek Alman varyantı kök skald-stem ile etimolojik özdeş olarak "azarlamak, suçlamak, suçlamak, hakaret etmek" anlamına gelir. Skald'ın Batı Cermen muadili scop'dur. Modern İngiliz alayıyla ilgili olan, Alman şiirindeki alaycı alayların merkezi konumunu yansıtan skald adı İngilizce azarlamayla devam ediyor.[7]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Skaldic şiir ile daha önce 9. yüzyıl kadar izlenebilir Bragi Boddason ve onun Ragnarsdrápa en eski İskandinav şiirlerin arasında kabul olur. Brage, ayeti günümüze ulaşan en eski skald'tır.[8][9]

Bununla birlikte, 10. yüzyılda hizmet ettikleri krallar için yazdıkları şiirlerle kendi kahramanlıklarından büyük ün kazanan Egill Skallagrímsson ve Torbjørn Hornklove (Þorbjörn Hornklofi) gibi pek çok skald onun peşinden geldi. O zamanlar İzlandalılar ve İskandinav halkı hala pagandı ve çalışmaları, Thor ve Odin gibi tanrılara ve görenlere ve runlara yapılan birçok atıfla bunu yansıtıyordu.[10] O zamandan kalma şiir, Vikingler için "kahramanca bir çağ" tasviriyle ve "kralları ve diğer önde gelen insanları anmak için tasarlanmış şiiri genellikle oldukça uzun şiirler şeklinde tasvir etmesiyle de dikkat çekebilir." [11][12]

Zaman geçtikçe, skalds, büyük ölçüde sözlü tarihi öğrenen ve paylaşan skaldlar olduğu için, İzlanda ve İskandinav tarihinin ve kültürünün ana kaynağı haline geldi.[13] Bu, skaldın rolünde bir değişime yol açarak daha belirgin konumlar kazanmalarına izin verdi. Her kral ve reis, başarılarını kaydetmek ve miraslarının yaşatılmasını sağlamak ve toplumlarının ana tarihçileri olmak için bir skald'a ihtiyaç duyuyordu. O zamana ait yazılı eserler, kâğıt üzerinde kayıt yapan ilk zaman ve mekan olduğu için, skaldlardan gelir. Bazı skaldlar, hükûmetin yasalarını ve olaylarını kaydeden, hatta bazıları Thing ve Althing'e seçildi, diğerleri kiliselerle birlikte Hristiyanlığın ideallerini aktarmanın yanı sıra Azizlerin yaşamlarını ve mucizelerini kaydetmek için çalıştı. Son nokta çok önemlidir, çünkü skaldlar, eski pagan inançları üzerinden Hristiyanlığı yüceltmeye ve aşılamaya başladıklarında, Viking kültürü de Hristiyanlığa kaymıştır.

Snorri Sturlusonn, illüstrasyon Christian Krohg (1899)

Zaman geçtikçe, skald mesleği, Snorri Sturluson, sanatlarının takdir edici bir anlayışını korumak için bir el kitabı olarak Düzyazı Edda'yı derleyene kadar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. 12. yüzyılda İzlanda'da doğan Snorri, Skaldik şiir tarihinde çok önemli bir rol oynadı. Büyük bir şair olmasının yanı sıra, hayatının bir bölümünde Althing'in lideriydi ve İzlanda hükûmetini yönetti. Onun Nesir Edda'sı, Skald'lerin geleneklerini ve yöntemlerini korudu ve aktardı, mesleğe çok ihtiyaç duyulan bir uyarıcı ekledi ve şu anda skaldlar'ın nasıl çalıştıkları hakkında bilinen bilgilerin çoğunu sağladı. Örneğin, Nesir Edda, skaldik şiirde kullanılan kennings'i parçaladı ve açıkladı, bugün çoğunun anlaşılmasına izin verdi. Snorri, Nesir Edda'yı yazmanın ötesinde, eski İskandinav efsanelerini yeniden anlatmaktan kralların istismarlarının öykülerine kadar, ona çok fazla ün kazandıran ve itibarını ölümünün ötesinde yaşatmasını sağlayan başka önemli eserler yazdı.[14][15]

Skaldik şiir

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eddic şiir, içerik, üslup ve ölçü açısından genellikle basitti ve büyük ölçüde mitolojik ya da kahramanlık içeriği ile ilgileniyordu. Tersine, Skaldik şiir karmaşıktı ve genellikle belirli bir jarl veya krala bir haraç veya saygı olarak oluşturuldu. Skaldik şiirin icrası üzerine tartışmalar var, ancak söylenmekten çok konuşulduğu konusunda genel bir bilimsel fikir birliği var.[16]

Zamanın diğer pek çok edebi biçiminin aksine, çoğu skaldik şiir bir yazara (skald olarak adlandırılır) atfedilebilir ve bu atıflara makul bir güven derecesi ile güvenilebilir. Pek çok skald nüfuz ve güç sahibi insanlardı ve bu yüzden biyografik olarak not edildi. Yazılar süslüdür, genellikle dróttkvætt veya bunun bir çeşididir. Sözdizimi cümleler yaygın olan, iç içe geçmiş olan, karmaşık kennings ve heiti sık ve gereksiz şekilde kullanılıyor.

Skaldik şiir, Eski İskandinavya'nın varyantları ve lehçelerinde yazılmıştır. Teknik olarak, ayet genellikle bir formu olan aliterasyonlu ayet ve hemen hemen her zaman dróttkvætt kullanılan dörtlük (ayrıca Court veya Rabsal Meter olarak bilinir). Dróttkvætt etkili bir şekilde sekiz satırlık bir formdur ve her satır çifti, geleneksel olarak iki satır olarak yazılan orijinal bir tek uzun satırdır.

Formlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bunlar skaldik şiir biçimleridir:

  • Drápa, aralıklarla bir nakarat (stef) ile uzun bir dizi kıta (genellikle dróttkvætt).
  • Flokkr, vísur veya dræplingr, bu tür kıtalardan kaçınmaksızın daha kısa bir dizi.
  • Dróttkvætt'in tek bir kıtası olan Lausavísa, işaretlediği vesile için doğaçlama yapıldığını söyledi.

Skaldlar ayrıca hakaret (níðvísur) ve çok nadiren erotik şiir (mansöngr) yazdı .

Kennings (Teoriler)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Skalds dizeleri, o zamanın çoğu Kuzey Avrupa şiirinde bulunan sabit metaforlar olan büyük bir kennings bolluğu içerir. Kennings, dróttkvætt'in gereksinimlerine uyacak şekilde değişen bir yarı çizgi oluşturmak için standart bir görüntü sağlamaya hazır cihazlardır, ancak skaldik dizenin önemli ölçüde daha büyük teknik talepleri, cihazların beceri ve kelime oyunu taleplerini karşılamak için çoğaltılmasını ve birleştirilmesini gerektiriyordu. Bu nedenle imgeler, en azından çoğunun kökeninde bulunan imaları kavrayamayanlar için bir şekilde hermetik hale gelebilir.[17]

Skaldik şiirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu skaldik şiir, saray şairleri tarafından tek tek krallara yazılmış şiirlerdir. Tipik olarak, kralın kariyeriyle ilgili savaşlar ve diğer eylemlerle ilgili tarihsel içeriklere sahiptirler.

Şu ana kadar gelen birkaç skaldik şiir mitolojik içeriğe sahiptir.

  • Þórsdrápa - tanrı Thor'a devasa saldırılarından birinin hikâyesini anlatan bir drápa .
  • Haustlöng - şaire verilen bir kalkan üzerine boyanmış olarak mitolojiden iki masal anlatır.
  • Ragnarsdrápa - şaire verilen bir kalkan üzerine boyanmış olarak mitolojiden dört masal anlatıyor.
  • Húsdrápa - mitolojik sahneleri mutfak panellerine oyulmuş olarak tanımlar.
  • Ynglingatal - Norveç krallarının kökenini ve Ynglinglerin tarihini anlatır . Heimskringla'da korunmaktadır.

Buna bir kralın ölümü ve Valhalla'daki kabulüyle ilgili iki şiir eklenebilir.

Egill Skallagrímsson'ınkiler gibi diğerleri de durum parçaları olarak bestelenmiştir.

Önemli skalds

[değiştir | kaynağı değiştir]

MS 800 ile 1200 arasındaki dönemden 300'den fazla skald bilinmektedir. Birçoğu Skáldatal'da listelenmiştir, bunların tümü mevcut kaynaklardan bilinmemektedir. Önemli isimler şunları içerir:

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "skald". Store norske leksikon. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  2. ^ "skaldediktning". Store norske leksikon. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  3. ^ The Cambridge History of Scandinavia. Cambridge University Press. 4 Eylül 2003. ss. 551-. ISBN 978-0-521-47299-9. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2012. 
  4. ^ "Dróttkvætt". Skaldic Project Academic Body. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  5. ^ Wills (17 Ağustos 2018). "Skaldic Project: Statistics". Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages. 5 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Wills (27 Temmuz 2017). "Skaldic Project - Cross-Platform Interface". Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages. 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "scold". etymonline.com. 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  8. ^ "Brage Boddason Den Gamle". Norsk biografisk leksikon. 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  9. ^ "Ragnarsdrápa". heimskringla.no. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  10. ^ "Egil Skallagrimsson and the Viking Ideal". fathom.lib.uchicago.edu. 18 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Egil Skallagrimsson and the Viking Ideal". University of Chicago. 18 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  12. ^ "Torbjørn Hornklove". Norsk biografisk leksikon. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  13. ^ The Skalds: A Selection of Their Poems, with Introduction and Notes by Lee M. Hollander Review by H. M. Smyser, “Speculum," Vol. 21, No. 2 (Apr. 1946), Medieval Academy of America
  14. ^ "Snorri Sturluson - Icelandic writer". Encyclopedia Britannica. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Snorre Sturlason". Norsk biografisk leksikon. 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  16. ^ The Structure of Old Norse Dróttkvætt Poetry. Cornell University Press. 1995. s. 25. ISBN 0801430232. 
  17. ^ "kenning". Store norske leksikon. 19 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • KE Gade (ed.) Kralların Destanlarından Şiir 2, c. 1035 ila c. 1300 (Brepols, 2009)978-2-503-51897-8
  • Margaret Clunies Ross (2007) Eddic, Skaldic, and Beyond: Poetic Variety in Medieval Iceland and Norway (Fordham University Press, 2014)9780823257836

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Skald&oldid=32638814" sayfasından alınmıştır