Gard
Gardi
Gard (Ocitanisht) Gard (Frëngjisht) | |
|---|---|
    Nga lart poshtë, majtas-djathtas: Pont du Gard, Ndërtesa e prefekturës në Nîmes, Cévennes dhe Arena e Nîmes | |
 Flamuri  Stema | |
 Vendndodhja e Gardës në Francë | |
| Shteti | Franca |
| Rajoni | Ocitania |
| Prefektura | Nîmes |
| Nënprefekturat | Alès Le Vigan |
| Sipërfaqja | |
| • Gjithsej | 5.853 km2 (2,260 sq mi) |
| Popullsia (Janar 2020) | |
| • Gjithsej | 751.457 |
| • Dendësia | 130/km2 (330/sq mi) |
| Zona kohore | UTC+1 (CET) |
| • Verës (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Numri i departamentit | 30 |
| Qarqet | 3 |
| Kantonet | 23 |
| Komunat | 351 |
Gard ( shqiptimi frëngjisht: [ɡaʁ] (
dëgjoni); Ocitanisht: Gard ; Shqip: Gard) është një departament në Francën Jugore, i vendosur në rajonin e Ocitanisë . Ajo kishte një popullsi prej 748,437 që nga viti 2019; [1] prefektura e tij është Nîmes .
Departamenti është emërtuar sipas lumit Gardon . Në këto dekada të shekullit të 21-të, administrata vendore dhe folësit francezë i janë kthyer emrit origjinal oksitan të lumit, Gard (shqiptimi oksitan: [gaɾ] ). Është pjesë e një ringjalljeje të kulturës oksitane.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në kohët klasike zona e Gardit u popullua nga romakët dhe aleatët e tyre. Ata ndërtuan Rrugën Domitia nëpër të gjithë rajonin në vitin 118 para Krishtit. Shekuj më vonë, më 4 mars 1790, Gard ishte një nga 83 departamentet origjinale të krijuara gjatë Revolucionit Francez . Ai përfshiu provincën e lashtë Languedoc .
Fillimisht ky departament do të përfshinte kantonin e Gangesit, por Ganges u transferua në departamentin fqinj të Heraultit . Në këmbim, Gardit iu caktua porti i peshkimit Aigues Mortes, i cili i dha departamentit daljen e tij në Gjirin e Luanit në Detin Mesdhe.
Gjatë mesit të shekullit të nëntëmbëdhjetë, prefektura, tradicionalisht një qendër tregtare me një sektor prodhimi të fokusuar në tekstile, përfitoi prej zhvillimit të hekurudhave, duke u bërë një nyje e rëndësishme hekurudhore. U ndërtuan disa hotele luksoze dhe përmirësimi i qasjes në treg i mundësuar nga hekurudhat gjithashtu inkurajoi, fillimisht, një rritje të shpejtë të vreshtarisë. Por shumë vreshtarë mbetën pa gjë kur vreshtat u infektuan me filokserë në 1872.
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gardi është pjesë e rajonit të Ocitanisë, duke qënë dhe departamenti më lindor i tij, dhe është e rrethuar nga departamentet: Herault, Lozerrë, Avejron, Gryka-e-Ronës, Vaukluzë dhe Ardeshë . Ajo ka një vijë të shkurtër bregdetare në jug në Detin Mesdhe . Pika më e lartë në departament është Mont Aigoual .
Në çerekun e parë të shekullit të 21-të, departamenti ka parë përmbytje të rënda. Rajoni ka qenë gjithashtu subjekt i disa prej temperaturave më të larta të regjistruara në historinë e Francës pasi ndryshimet klimatike ndryshojnë nxehtësinë e verës. [2]
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Zhvillimi i popullsisë që nga viti 1791:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Banorët e Gardit quhen "Gardois" . Komuna më e populluar është Nimes, prefektura. Që nga viti 2019, janë tetë komuna që kanë më shumë se 10,000 banorë secila: [1]
Turizmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gardi përmban një pjesë të Parkut Kombëtar Cévennes . Ka mbetje të rëndësishme arkitekturore romake në Nîmes, si dhe ujësjellësi i famshëm romak, Pont du Gard .
Gard është gjithashtu shtëpia e burimit të Perrier, një ujë mineral i gazuar i shitur si në Francë ashtu edhe ndërkombëtarisht në një shkallë të gjerë. Burimi dhe uzina e përpunimit ndodhen në jug-lindje të komunës Vergèze .
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Populations légales 2019: 30 Gard, INSEE
- ^ "France endures its hottest day ever as Europe swelters in heat wave". CNN. 28 qershor 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)