Ëmbëlsia

Ushqimet e ëmbla, të tilla si kjo kekus me luleshtrydhe, hahen shpesh për ëmbëlsirë .

Ëmbëlsia është një shije bazë që më së shpeshti perceptohet kur hahen ushqime të pasura me sheqerna. Shijet e ëmbla përgjithësisht konsiderohen si të këndshme. Përveç sheqernave si saharoza, shumë përbërje të tjera kimike janë të ëmbla, duke përfshirë aldehidet, ketonet dhe alkoolet e sheqerit . Disa janë të ëmbla në përqendrime shumë të ulëta, duke lejuar përdorimin e tyre si zëvendësues të sheqerit pa kalori. Të tillë ëmbëlsues pa sheqer përfshijnë sakarinën dhe aspartamin . Komponime të tjera, të tilla si mirakulina, mund të ndryshojnë perceptimin e vetë ëmbëlsisë.

Marda (intensiteti) i perceptuar i sheqernave dhe ëmbëlsuesve me fuqi të lartë, të tilla si aspartami dhe neohesperidin dihydrochalcone, janë të trashëgueshme, me efektet gjenetike që përbën afërsisht 30% të variacionit.

Baza kimikondijore për zbulimin e ëmbëlsisë, e cila ndryshon si midis individëve dhe specieve, ka filluar të kuptohet vetëm që nga fundi i shekullit të 20-të. Një model teorik i ëmbëlsisë është teoria e lidhjes me shumëpikësore, e cila përfshin vende të shumta lidhëse midis një ndijuesi të ëmbëlsisë dhe një substance të ëmbël.

Studimet janë treguese se përgjigjja ndaj sheqernave dhe embëlsisë ka fillesa evolutive të lashta. Të sapolindurit parapëlqejnë (preferojnë) për përqëndrime të larta të sheqerit dhe parapëlqejnë tretësira që janë më të ëmbla se laktoza. Ëmbëlsia duket se ka pragun më të lartë të shijes duke qënë e dallueshme në 1/200 pjesë sukrozë në një tretësirë. Për krahasim, thartësai duket se ka pragun më të ulët njohës me 1 në 2 milionë për kininë në tretësirë.