Kommunevåpen
Fridtjovstatuen på Vangsnes i Vik. Biletet er henta frå papirleksikonet Store norske leksikon, utgitt 2005–2007.
Vik. I utkanten av tettstaden Viksøyri ligg Hopperstad, med Hopperstad stavkyrkje frå 1100-talet. Biletet er henta frå papirleksikonet Store norske leksikon, utgitt 2005–2007.
Hopperstad stavkyrkje
Hove kyrkje
Vik er ein kommune i Vestland fylke. Kommunen ligg i Sogn og grensar i vest til Høyanger og Modalen, i sør til Voss og Vaksdal, i sør og søraust til Aurland, i aust til Lærdal og i nord til Sogndal.
I 1964 fekk kommunen overført Vangsnes sokn frå Balestrand og gav samstundes frå seg Kvamsøy sokn på nordsida av Sognefjorden. Dermed fekk kommunen nordgrense i Sognefjorden. I 1992 blei Feios og Fresvik overført til Vik frå Leikanger. Dette gav kommunen austgrense i Aurlandsfjorden.
Vik har høge fjell og djupe fjordar. Sognefjorden er 1200 meter djup ved Vik, og fjella ragar godt over 1000 meter over havet. Mot sør går to korte og tronge fjordar, Finnafjorden og Arnafjorden.
Berggrunnen består av gneis vest for Arnafjorden og austover langs Sognefjorden som tilhøyrer Gneisregionen. Aust for Arnafjorden er gneisen dekt av kambrosilurisk glimmerskifer, og lenger søraust ligg det over glimmerskiferen ulike overskyvde, harde bergartar. Desse skyvedekka er dei høgastliggjande i kommunen, med Fresvikbreen som høgaste punkt 1648 meter over havet.
Lengst vest i kommunen ligg delar av Stølsheimen landskapsvernområde. I søraust ligg delar av Nærøyfjorden landskapsvernområde, som i 2005 blei oppført på UNESCOs verdsarvliste.
Busetjinga er tettast rundt administrasjonssenteret Vikøyri. Elles er det spreidd busetjing der det ikkje er for bratt langs fjorden, og i dalane sørover frå Vikøyri.
Sidan 1970-åra har folketalet hatt tilbakegang, i tiårsperioden 1996–2006 med 7,3 prosent, mot 4,6 prosent i Sognsamla sett. Det er forventa nedgang i folketalet også framover mot 2050.
Det er éin tettstad i kommunen (ifylgje Statistisk sentralbyrås definisjon): Vikøyri med 1212 innbyggjarar (2023). 48 prosent av innbyggjarane i kommunen bur her. Tettstaden er 1,4 km².
Vik har ein variert industri der jern- og metallvareindustri er ein dominerande bransje, og med Vik Ørsta AS som hjørnesteinsbedrift. Andre viktige bransjar er produksjon av maskiner og utstyr med mellom anna Fresvik Produkt AS og møbel- og trevareindustri med mellom anna Linn Bad AS. Næringsmiddelindustrien er representert ved Tine Meieriet Vik, som er det einaste meieriet i landet som produserer gamalost.
Jordbruket er prega av storfe- og sauehald. Det meste av jordbruksareala finst nedst i dalføra som fører ned til Vikøyri, og dessutan på Vangsnes og stadvis elles langs fjordane. Gardane driv mjølkeproduksjon eller har sauer, nokre få gardar har geiter. Det blir dyrka mykje frukt på Vangsnes og i Fresvik. Heile kommunen har svært mykje bringebær.
Vik har middels stor vasskraftproduksjon. Dei fem vasskraftverka i kommunen produserer til saman 870 gigawattimer i året (gjennomsnitt 1993-2020). Det største kraftverket er Refsdal (i drift fra 1968), som står for om lag halvparten av vasskraftproduksjonen. Andre store kraftverk er Hove (1969) og Målset (1967). Statkraft Energi er hovudeigar av nesten all vasskraftproduksjonen i kommunen.
Det meste av den krafta som kan utnyttast, som først og fremst finst i Viksvassdraget, er utbygd.
Den indre stamvegen på Vestlandet, riksveg 13, går frå Voss over fjellet til Vik og Vangsnes. Herfrå er det ferjesamband til Hella og Dragsvik på nordsida av Sognefjorden. Fylkesveg 5602 går vidare frå Vangsnes austover til Fresvik via Feios. Vestover langs fjorden frå Vikøyri til Arnafjord går fylkesveg 5600. I fjellet er det bygd ein del anleggsvegar i samband med kraftutbygging. Om sommaren er det snøggbåtsamband til Bergen.
Det einaste fengselet i tidlegare Sogn og Fjordane ligg i Vik. Fengselet har nybygg frå 2008 og 2009, medan den eldste bygningen er frå 1865 og er freda.
Vik høyrer til Vest politidistrikt, Sogn og Fjordane tingrett og Gulating lagmannsrett.
Kommunen er med i regionrådet Sogn regionråd saman med Aurland, Høyanger, Luster, Lærdal, Sogndal og Årdal.
Vik kommune svarer til dei fem sokna Arnafjord, Feios, Fresvik, Vangsnes og Vik i Sogn prosti (Bjørgvin bispedømme) i Den norske kyrkja.
Mot slutten av 1800-talet høyrde Vik til Sogn fogderi i Nordre Bergenhus amt.
For statistiske føremål er Vik kommune (per 2016) delt inn i eitt delområde med til saman 15 grunnkrinsar: Vangsnes, Seim, Vikøyri, Strendene, Hove, Seljedalen, Ovrisdalen, Bødalen, Framfjord, Arnafjord, Finden, Feidje, Tjønn, Fresvik øvre og Fresvik nedre.
Vik er rikt på gravhaugar frå førkristen tid. I utkanten av tettstaden ligg kyrkjene Hove og Hopperstad. Hove er ei steinkyrkje i romansk stil frå 1150-talet, og Hopperstad er ei stavkyrkje frå 1130. Fridtjovstatuen på Vangsnes blei reist av keisar Vilhelm 2 i 1913 til minne om sagahelten Fridtjov Torsteinsson. Kristianhus båtmotormuseum ligg på Vikøyri. Vik har ein del turisttrafikk.
Kommunevåpenet blei godkjent i 1991 og har tre skråstilte gullfarga lauvknivar på grøn bakgrunn. Dette symboliserer ressursutnytting.
Namnet kjem av norrønt *vík, ‘vik eller fjordbukt', som også er brukt om innbuktningar i terrenget på land.
Kommentarar
Kommentarar til artikkelen blir synleg for alle. Ikkje skriv inn sensitive opplysningar, for eksempel helseopplysningar. Fagansvarleg eller redaktør svarar når dei kan. Det kan ta tid før du får svar.
Du må være logga inn for å kommentere.