Wychuchol

Wychuchol
	Galemys
	Kaup, 1829
	; Przedstawiciel rodzaju – wychuchol pirenejski (Galemys pyrenaicus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	owadożery
Podrząd	Erinaceota
Rodzina	kretowate
Podrodzina	krety
Plemię	desmany
Rodzaj	wychuchol
	Typ nomenklatoryczny
	Mygale pyrenaica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1811
Synonimy
	Mygalina I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1835; Galomys: Agassiz, 1846;
	Mygalina I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1835; Galomys: Agassiz, 1846;
Gatunki
	4 gatunki (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wychuchol^[4] (Galemys) – rodzaj ssaków z podrodziny kretów (Talpinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący na Półwyspie Iberyjskim^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 108–145 mm, długość ogona 123–160 mm; masa ciała 44,3–80 g^[7]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1829 roku niemiecki paleontolog i przyrodnik Johann Jakob Kaup w publikacji swojego autorstwa o tytule Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt^[1]. Na gatunek typowy Kaup wyznaczył (oznaczenie monotypowe) wychuchola pirenejskiego (G. pyrenaicus).

Etymologia

Galemys (Galomys): gr. γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[9].
Mygalina: rodzaj Mygale G. Cuvier, 1800 (desman); łac, przyrostek zdrabniający -ina^[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mygale pyrenaica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1811.

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[11]^[8]^[5]^[4]:

Galemys pyrenaicus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1811) – wychuchol pirenejski

Opisano również kilka gatunków wymarłych^[12]:

Galemys kormosi (Schreuder, 1940)^[13] (Węgry; pliocen)
Galemys semseyi Kormos, 1913^[14] (Rumunia; plejstocen)
Galemys sulimskii Rümke, 1985^[15] (Polska; pliocen)

Uwagi

↑ Nieuzasadniona poprawka Galemys Kaup, 1829.

Przypisy

↑ ^a ^b J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 119. (niem.).
↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire: P. Gervais (red.): Résumé des leçons de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes: professées au muséum de Paris, pendant l’année 1835. Paris: Imprimerie de Decourchant, 1836, s. 45. (fr.).
↑ Index Universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 159. (łac.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 76. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 82. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Galemys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-05-13].
↑ B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 605–606. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 444. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 288.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 437.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Galemys Kaup, 1829, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-25] (ang.).
↑ A. Schreuder. A revision of the fossil water-moles (Desmaninae). „Archives Néerlandaises de Zoologie”. 4 (2), s. 314, 1940. DOI: 10.1163/036551640X00118. (ang.).
↑ T. Kormos. Három új fossilis pézsmacziczkány-faj Magyarország faunájában. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 11, s. 130, 1913. (węg.).
↑ C.G. Rümke. A review of fossil and Recent Desmaninae (Talpidae, Insectivora). „Utrecht Micropaleontological Bulletins, Special Publication”. 4, s. 92, 1985. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Nieuzasadniona poprawka Galemys Kaup, 1829.

[Kaup-1] J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 119. (niem.).

[Geoffroy-2] I. Geoffroy Saint-Hilaire: P. Gervais (red.): Résumé des leçons de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes: professées au muséum de Paris, pendant l’année 1835. Paris: Imprimerie de Decourchant, 1836, s. 45. (fr.).

[Agassiz-4] Index Universalis. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 159. (łac.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 76. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 82. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Galemys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-05-13].

[Kryštufek&Motokawa-8] B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 605–606. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 444. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655444_288]-10] Palmer 1904 ↓, s. 288.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655593_437]-11] Palmer 1904 ↓, s. 437.

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).

[Zijlstra-13] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Galemys Kaup, 1829, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-25] (ang.).

[sch-14] A. Schreuder. A revision of the fossil water-moles (Desmaninae). „Archives Néerlandaises de Zoologie”. 4 (2), s. 314, 1940. DOI: 10.1163/036551640X00118. (ang.).

[kor-15] T. Kormos. Három új fossilis pézsmacziczkány-faj Magyarország faunájában. „Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici”. 11, s. 130, 1913. (węg.).

[rum-16] C.G. Rümke. A review of fossil and Recent Desmaninae (Talpidae, Insectivora). „Utrecht Micropaleontological Bulletins, Special Publication”. 4, s. 92, 1985. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]