Teniodonty

Teniodonty
	Taeniodonta
	Cope, 1876
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
(bez rangi)	ssaki wyższe
Rząd	Cimolesta
Podrząd	teniodonty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Teniodonty (Taeniodonta) – klad wymarłych ssaków wyższych. Żyły w Ameryce Północnej od późnej kredy do środkowego eocenu^[1]. Teniodonty były pierwszymi ssakami, które po wymieraniu kredowym osiągnęły duże rozmiary, a także pierwszymi, u których powstało uzębienie hipsodontyczne. Cechowały się dużą różnorodnością pod względem biologii w porównaniu do innych współczesnych im grup ssaków^[2], grupa ta obejmowała m.in. niewielkich owadożerców i dużych, kopiących roślinożerców^[1].

Taksonomia i ewolucja

Pochodzenie i pokrewieństwo teniodontów było przedmiotem sporów. Dawniej łączono je np. z gryzoniami i szczerbakami. Nowsze badania sugerują jednak, że teniodonty to ssaki wyższe nienależące do łożyskowców^[1]. Ich najbliższymi krewnymi są prawdopodobnie Procerberus, Cimolestes i Alveugena^[1]^[2].

Pokrewieństwo wewnątrz Taeniodonta również nie jest dokładnie ustalone. Nowsze analizy kladystyczne wskazują, że najbardziej bazalnym teniodontem jest Schowalteria, a pozostałe rodzaje należą do rodzin (klasyfikowanych niekiedy w randze podrodzin) Conoryctidae i Stylinodontidae^[1]^[3]. Według Williamsona i Brusattego (2013) grupa Conoryctidae może jednak nie być monofiletyczna^[2].

Klasyfikacja na podstawie Rook i Huntera (2014)^[1]:

Taeniodonta
- Schowalteria
- Rodzina Conoryctidae
  - Conoryctella
  - Huerfanodon
  - Conoryctes
- Rodzina Stylinodontidae
  - Onychodectes
  - Wortmania
  - Robertschochia (?= Wortmania)^[2]
  - Psittacotherium
  - Ectoganus
  - Stylinodon

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Deborah L. Rook, John P. Hunter. Rooting around the eutherian family tree: the origin and relations of the Taeniodonta. „Journal of Mammalian Evolution”, 2014. DOI: 10.1007/s10914-013-9230-9. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Thomas E. Williamson, Stephen L. Brusatte. New specimens of the rare taeniodont Wortmania (Mammalia: Eutheria) from the San Juan Basin of New Mexico and comments on the phylogeny and functional morphology of "archaic" mammals. „PLOS ONE”. 8 (9): e75886, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0075886. (ang.).
↑ Deborah L. Rook, John P. Hunter. Phylogeny of the Taeniodonta: evidence from dental characters and stratigraphy. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (2), s. 422–427, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.550364. (ang.).

[rh14-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Deborah L. Rook, John P. Hunter. Rooting around the eutherian family tree: the origin and relations of the Taeniodonta. „Journal of Mammalian Evolution”, 2014. DOI: 10.1007/s10914-013-9230-9. (ang.).

[plos13-2] Thomas E. Williamson, Stephen L. Brusatte. New specimens of the rare taeniodont Wortmania (Mammalia: Eutheria) from the San Juan Basin of New Mexico and comments on the phylogeny and functional morphology of "archaic" mammals. „PLOS ONE”. 8 (9): e75886, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0075886. (ang.).

[jvp11-3] Deborah L. Rook, John P. Hunter. Phylogeny of the Taeniodonta: evidence from dental characters and stratigraphy. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (2), s. 422–427, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.550364. (ang.).

[1]

[2]

[3]