Ssaki wyższe
| Eutheria[1] | |
| Huxley, 1880[2] | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| (bez rangi) | ssaki wyższe |
Ssaki wyższe (Eutheria) – grupa ssaków żyworodnych obejmująca łożyskowce i formy spokrewnione z nimi bliżej niż z torbaczami lub stekowcami. Jest kladem siostrzanym dla ssaków niższych. Dawniej nazwę Eutheria używano zamiennie z Placentalia, jednak obecnie większość autorów stosuje je dla różnych taksonów[3].
Pierwotnie ssaki wyższe miały 7–8 zębów zakłowych: trzy trzonowce i cztery–pięć przedtrzonowców (w takim przypadku u łożyskowców doszłoby do zaniku trzeciego przedtrzonowca[3], podobnie jak u niektórych wcześniejszych ssaków wyższych[4]). Dokładny czas powstania Eutheria jest nieznany: niektóre analizy molekularne sugerują, że klad ten wyewoluował w jurze, około 176 mln lat temu[5], podczas gdy inne czas jego powstania szacują na około 127 mln lat[3]. Za najstarszego znanego przedstawiciela ssaków wyższych uważano Eomaia scansoria sprzed około 125 mln lat[6], dopóki w 2011 roku nie opisano gatunku Juramaia sinensis, który żył około 160 mln lat temu[7]. Obszerna analiza filogenetyczna przeprowadzona przez O’Leary i in. (2013) sugeruje jednak, że Eomaia nie jest ssakiem wyższym, lecz taksonem siostrzanym dla kladu ssaków żyworodnych; Juramaia nie została uwzględniona w analizie[3], podobnie jak Acristatherium, żyjące niemal w tym samym czasie co Eomaia[8], oraz nieco od nich młodszy Sasayamamylos[4]. Najstarszym ssakiem wyższym uwzględnionym w badaniu jest Maelestes sprzed około 91 mln lat[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Eutheria, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Niekiedy autorstwo nazwy jest błędnie przypisywane Gillowi (1872). Eutheria (placental mammal). The Paleobiology Database. [dostęp 2013-08-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e Maureen O’Leary i in. The placental mammal ancestor and the post-K-Pg radiation of placentals. „Science”. 339 (6120), s. 662–667, 2013. DOI: 10.1126/science.1229237. (ang.).
- ↑ a b Nao Kusuhashi, Yukiyasu Tsutsumi, Haruo Saegusa, Kenji Horie, Tadahiro Ikeda, Kazumi Yokoyama, Kazuyuki Shiraishi. A new Early Cretaceous eutherian mammal from the Sasayama Group, Hyogo, Japan. „Proceedings of the Royal Society B”. 280 (1759): 20130142, 2013. DOI: 10.1098/rspb.2013.0142. (ang.).
- ↑ Ole Madsen: Mammals (Mammalia). W: The Timetree of Life. S. Blair Hedges, Sudhir Kumar (red.). Oxford University Press, 2009, s. 459–461. ISBN 978-0-19-953503-3. (ang.).
- ↑ Ji Qiang, Zhe-Xi Luo, Yuan Chongxi, John R. Wible, Zhang Jianping, Justin A. Georgi. The earliest known eutherian mammal. „Nature”. 416, s. 816–822, 2002. DOI: 10.1038/416816a. (ang.).
- ↑ Zhe-Xi Luo, Yuan Chongxi, Meng Qingjin, Ji Qiang. A Jurassic eutherian mammal and divergence of marsupials and placentals. „Nature”. 476, s. 442–445, 2011. DOI: 10.1038/nature10291. (ang.).
- ↑ Hu Yaoming, Meng Jin, Li Chuankui, Wang Yuanqing. New basal eutherian mammal from the Early Cretaceous Jehol biota, Liaoning, China. „Proceedings of the Royal Society B”. 277 (1679), s. 229–236, 2010. DOI: 10.1098/rspb.2009.0203. (ang.).