TARIFNAME BIRIKINTI OLUSUMUNU ENGELLEMEK IÇIN YÖNTEM Mevcut bulus, ekli bagimsiz istemin girisine göre kagit, mukavva veya benzerine iliskin bir üretim isleminde isleni yüzeyleri üzerinde birikinti olusumunu engellemeye yönelik bir yöntem ile Birikinti olusumu, islem yüzeyleri üzerinde inorganik tortularin olusumunu ifade etmektedir ve siklikla su açisindan zengin kagit ve mukavva üretimi gibi endüstriyel islemlerde ciddi bir problemdir. Kagit ve mukavva üretiminde özellikle kapali islem su sirkülasyonuna yönelikr yeni trendr birikinti olusumu ile ilgili problemleri arttirmistir. Kagit ve mukavva üretiminde en yaygin birikinti olusturan bilesiklerin biri kalsiyum karbonattir. Kalsiyum karbonat yaygin olarak stokta dolgu maddesi ayni zamanda kaplama bilesimlerinde mineral pigment olarak yaygin sekilde kullanilmaktadir. Geri dönüsüme tabi tutulan fiberler ve birikintiler fiber ham malzemesi olarak kullanildigi zaman islem akisindaki kalsiyum karbonat seviyesi ayni zamanda islem yüzeyi üzerinde kalsiyum karbonat birikintisi olusumuna yönelik risk artmaktadir. Birikinti olusumu problemleri normalde farkli birikinti engelleyici ajanlar veya birikinti inhibitörlerinin islem suyu akisina eklenmesi vasitasiyla çözülmektedir. Tipik birikinti engelleyici ajanlar örnegin farkli fosfonatlar ve polikarboksilatlardir. Ancak kagit ve mukavva üretiminde birikinti olusumunu azaltmak için yeni, etkili yöntemlere ve bilesiklere yönelik sabit bir ihtiyaç vardir. büyümenin engellenmesine yönelik bir yöntem açiklamakta olup, burada alüminyum iyonlari en az bir perasitin eklenmesinden Önce veya bununla birlikte eklenmektedir. WO 01/09434 sayili patent belgesi, kagit hamuru bulamacinin levhalara islenmesinde kullanilan bir kagit fabrikasi keçesi üzerinde yapiskan malzeme tortusunu engellemeye yönelik bir yönteni açiklamakta olup, kagit fabrikasi keçesine en az bir katyonik polimerin ve yaklasik 11 ila 14 HLB'ye sahip olan en az bir iyonik olmayan sürfaktanin uygulanmasini içermektedir. WO 02/098803 sayili patent belgesi, etkili bir miktarda seçilen fosfonatlarin veya bunlarin karisimlarinin pisiriciden geri kazanilan siyah sivi ile karistirildigi kimyasal kagit hamuru yapma isleminde bulunan, kosullar altinda kalsiyum, tuzu birikintisi olusumunun inhibisyonunu gelistirmeye yönelik bir yöntem açiklamaktadir. WO 03/092919 sayili patent belgesi, bir endüstriyel su sistemini es zamanli olarak temizlemeye ve dezenfekte etmeye iliskin yöntemleri açiklamaktadir. Klorit, klorat ve bunlarin karisimlarinin alkali tuzlarindan seçilen bilesik ve bir asit, endüstriye su sistemine eklenmekte ve birkaç saat boyunca sirkule olmasina izin verilmektedir. Klorit ve kloratin alkali tuzlarinin ve asidin reaksiyonu in situ klorin dioksit üretmektedir. bir sizinti suyu toplama ve drenaj borusunda biriken kalsiyum birikintilerini periyodik olarak uzaklastirmaya yönelik bir yöntem açiklamaktadir. Bu bulusun amaci, önceki teknikte mevcut olan dezavantajlari en aza indirmek veya hatta tamamen ortadan kaldirmaktir. Mevcut bulusun baska bir amaci, kagit ve mukavva üretiminde islem yüzeyleri üzerinde birikinti olusumunu engellemeye yönelik etkili ve güvenli bir yöntem saglamaktir. Mevcut bulusun baska bir amaci, kagit ve mukavva üretiminde islem yüzeyleri üzerinde birikinti olusumunu engellemeye yönelik çevre dostu bir yöntem saglamaktir. Bu amaçlara, bagimsiz istemlerin karakterize edici kisimlarinda asagida sunulan özelliklere sahip olan bir bulus ile ulasilmaktadir. Bulusun tercih edilen çesitli yapilanmalari bagimsiz istemlerde tanimlanmaktadir. Mevcut bulusa göre kagit, mukavva veya benzerinin üretim isleminde islem yüzeyleri üzerinde birikinti olusumunu engellemeye yönelik tipik yöntem bir birikinti engelleyici ajan olarak performik asit kullanmaktadir. Simdi performik asidin eklenmesini kagit ve mukavva üretiminde islem yüzeyleri üzerinde birikinti olusumunu etkili bir sekilde engelledigi veya en azindan azalttigi bulunmustur. Ciddi birikinti olusumu problemlerinden mustarip olan kagit fabrikalarinda elde edilmis sonuçlar beklenmedik sekilde iyi olmustur. Çok az miktarda performik asidin bile birikinti olusumunu basarili bir sekilde düsürebilmesi ve engelleyebilmesi çok sasirticidir. Bunun ötesinde performik asit formik asit ve hidrojen peroksitin bir reaksiyon ürünüdür ve tamamen biyolojik olarak parçalanabilmektedir ve korozyona karsi dirençlidir. Dolayisiyla bunun birikinti engelleyici ajan olarak kullanimi çevreye ve islem ekipmanina zarar vermediginden dolayi avantajlidir. Performik asit, CHÃh, bulusta bir sulu solüsyon olarak kullanilmaktadir. Tipik olarak performik asit agirlik ila hacim olarak hesaplanan en az %lO'luk, tipik olarak agirlik ila hacim olarak hesaplanan yaklasik %13,5'lik. bir konsantrasyona sahiptir. Tercihen sulu performik› asit solüsyonu, performik asit, formik asit ve hidrojen peroksit içeren bir denge solüsyonu olarak kullanilmaktadir. Performik asit kagit veya mukavva üretim isleminin islem suyuna makine gövdesini, karistirma gövdesini, köpüklü su kanalini, tel deposunu, kisa sirkülasyon döngüsünü, köpüklü su depolama tankini, fiber geri kazanim sistemini ve/veya dus suyu sistemini içeren en az bir islem konumunda eklenmektedir. Ayrica performik asidi islem suyuna yukarida verilen konumlardan seçilen birkaç farkli konumda eklemek mümkündür. Mevcut bulusta kullanim için uygun olan performik aside yönelik bir hazirlama birimi Kemira Oyj, Finlandiya tarafindan tasarlanmistir. Dolayisiyla performik asit islem suyuna eklendigi islem konumunun hemen civarinda hazirlanabilmektedir. Bu, performik asidin yüksek kimyasal etkinligini garantilemektedir. Performik asit islem konumuna uygun baglantilar araciligiyla tasinmaktadir ve uygun besleme araçlari vasitasiyla istenen islem suyu akisina beslenmektedir. Tercihen performik asit sadece islem yüzeylerini temizlemeye yönelik temizleme amaçli kapatmalarda degil normal kagit veya mukavva islemi sirasinda da kullanmaktadir. Bu, performik asidin eklenmesinin kesintisiz oldugu anlamina gelmektedir, baska bir deyisle performik asit islem suyuna kagit veya mukavva üretim islemi sirasinda en az bir islem konumunda kesintisiz olarak eklenmektedir. Alternatif olarak performik asit islem suyuna önceden belirlenen zaman araliklarinda belirlenmis zaman periyodu altinda eklenebilmektedir. Performik asidin eklenmesi tamamen otomatik olabilmektedir. Islem suyundaki performik asit miktarini tespit eden en az bir sensör olmasi mümkündür ve performik asidin eklenmesi en az bir sensörden elde edilen bilgiye göre otomatik olarak ayarlanabilmektedir. Bir yapilanmaya göre islem suyundaki performik asidin konsantrasyonunu gerek kesintisiz olarak gerekse önceden belirlenen araliklarda tespit edilmektedir ve performik asidin eklenmesi konsantrasyon hakkinda elde edilen bilgiye göre otomatik olarak ayarlanmaktadir. Bu tür bir sistem eklenen miktarin kontrolünü gelistirmekte ve performik asidin islem suyundaki dogru, etkili konsantrasyonunu garantilemektedir. Performik asit filtrelenmemis islem suyuna ve/veya isleme giren taze suya eklenebilmektedir. Ayrica performik asidi filtrelenmis islem suyuna eklemek mümkündür. Pozitif bir birikinti engelleyici etki elde etmek için gereken performik asit miktari düsüktür, bu da tüm islem ekonomisi için avantajlidir. Performik asidin eklenmesi 0,1 - 150 mg/l, tercihen 0,3 - lOO mg/l, daha tercihen 0,5 - 50 mg/l ve hatta tercihen 0,7 - 20 mg/l olabilmektedir. Bu degerler performik asidin islem akisindaki nihai konsantrasyonu olarak verilmistir. Bu eger performik asit islem suyuna birkaç farkli konumda eklenirse nihai ekleme miktari yukarida tanimlanan araliklar içinde oldugu müddetçe bir konumdaki eklemenin yukarida tanimlanandan daha düsük olabilecegi anlamina gelmektedir. Tipik olarak performik asidin islem suyu akisina eklenmesinden önce islem suyunun pH'i 7, tercihen 7,3, daha tercihen 7,5 - 8,5 araligindadir. Performik asit eklenmesinin islem suyunun pH'ini büyük oranda degistirmedigi gözlemlenmistir, baska bir deyisle islem suyunun pH'i performik asidin islem suyuna eklenmesinden sonra ayni seviyede kalmaktadir. Bu ayrica mevcut bulus ile elde edilen birikinti engelleyicinin bir pH düsmesinin sonucu olmadigi ancak. baska bir açidan tamamen anlasilmamis oldugu anlamina gelmektedir. Bulusun tercih edilen bir yapilanmasina göre islem suyunun pH degeri performik asit eklemesinden sonra l'den az, tercihen 0,5'ten az, daha tercihen 0,3'ten az pH birimi degismektedir. Bu performik asidin eklenmesinden önceki ve sonraki islem suyu pH degerleri arasindaki farkin l'den az, tercihen 0,5'ten az, daha tercihen 0,3'ten az pH birimi oldugu anlamina gelmektedir. Bulusun tercih edilen bir yapilanmasina göre performik asit özellikle kalsiyum karbonat birikintisi olusumunu engellemek için kullanilmaktadir. Kalsiyuni birikintisi kagit. ve mukavva üretiminde, özellikle kaplanmis kagit siniflarinin üretiminde ayni zamanda geri dönüsüme tabi tutulan fiberlerin ve/Veya döküntülerin ham madde olarak kullanildigi mukavva üretiminde yaygin bir problemdir. Mevcut bulus kagit veya mukavva üretimi islemleri için avantajli olup burada sirküle olan islem - 800 mg/l, daha tercihen 400 - 600 mg/l araligindadir. Bir yapilanmaya göre bulus, kuru fiber agirligina bagli olarak hesaplanan agirlikça en az %50, tercihen agirlikça en az %75 geri dönüsüme tabi tutulmus fiber malzeme içeren bir fiber stogu kullanan üretim islemi için uygundur. Örnegin fiber malzeme kuru fiber agirligina bagli olarak hesaplanan agirlikça %50 - lOO, tercihen agirlikça %65 - lOO, daha tercihen agirlikça %75 - lOO geri dönüsüme tabi tutulmus fiber malzeme içerebilmektedir. Baska bir yapilanmaya göre bulus, agirlikça %100 geri dönüsüme tabi tutulmus fiber malzeme içeren bir fiber stogu kullanan üretim islemi için uygundur. Baska bir yapilanmaya göre bulus, agirlikça %lOO orijinal fiber malzeme içeren bir fiber stogu kullanan üretim islemi için uygundur. Açiklandigi üzere performik asit birikinti olusumunu etkili bir sekilde engellemekte veya azaltmaktadir. Üretim isleminin asit yikama adimlarindan muaf olmasi mümkündür. Geleneksel olarak islem yüzeyleri olusan birikintilerden ve tortulardan zaman zaman gerçeklestirilen asit yikamasi kullanilarak temizlenmektedir. Mevcut bulus kullanildigi zaman ayri asit yikamalarina ihtiyaç yoktur ve islem tamamen asit yikamalarindan muaf olabilmektedir. Bu zaman kazandirmaktadir ve daha etkili üretim islemi saglamaktadir. Ayrica performik asidin islem yüzeyinden eski karbonat birikintilerini uzaklastirabildigi gözlemlenmistir. Bu Önemli bir birikinti kontrolü saglamakta ve temizligi arttirmakta olup, etki sirküle olan islem suyunun pH'ini düsürmeye dayanmadigindan dolayi sasirticidir. Performik asit baski kagidi, yazi kagidi, paketleme kagidi veya ince kagit, özellikle ince kagit üretiminde bir birikinti engelleyici ajan olarak kullanilabilmektedir. Tipik olarak ince kagit lO - 40 g/mz, tercihen 15 - 35 g/m2 araliginda bir gramaja sahip olabilmektedir. Ayrica bir yapilanmaya göre performik asit kaplanmis veya kaplanmamis kagit veya mukavva siniflarinin üretiminde, tercihen kaplanmamis kagit veya mukavva siniflarinin üretiminde bir birikinti engelleyici ajan olarak kullanilabilmektedir. Mevcut bulusun bir uygulamasina göre performik asit kagit makinesi yüzeyleri, rulo yüzeyleri, islem kumaslari, teller Ve/veya keçelerden seçilen islem yüzeyleri üzerinde birikinti olusumunu engellemek için bir birikinti engelleyici ajan olarak kullanilmaktadir. Islemin tellerinin ve/veya keçelerinin geçirgenligi, performik asit birikinti engelleyici ajan olarak kullanildigi zaman ayrica gelistirilmektedir. DENEYSEL Bulusun bazi uygulamalari asagidaki kisitlayici olmayan Örneklerde açiklanmaktadir. Örnek 1: Bir ince kagit makinesinde tam-birikinti testi Bati Avrupa'da bir ince kagit makinesi, %100 mürekkebi giderilmis kagit hamurundan ince kagit siniflari yapmaktadir. Makine islem yüzeyleri üzerinde Çok fazla karbonat birikintisi olusumundan dolayi nihai ince kagit ürününde ciddi kir sorunlari deneyimlemistir. Sert birikintiye iliskin bir örnek, makine yüzeyinden kazinmis ve %96,8 kalsiyum karbonat içerdigi analiz edilmistir. Performik asit köpüklü su kanalina, makine gövdesine ve makinenin bir fiber geri dönüsüm sistemine, baska bir deyisle sadece islem suyu devrelerine verilmistir. Keçe akisi veya diger depolama sistemlerine performik asit eklemesi yapilmamistir. Deney sirasinda periyodik görsel incelemeler birikinti olusumunun düstügünü ve makinenin daha önceki düzenli asit yikamalarinin disarida birakilabilecegini göstermistir. Deneyden önce islem suyundan alinan pH verileri, performik asit isleminden önce gelen bes ay boyunca üç farkli günde toplanmistir. Performik asit islemi sirasindaki veriler, islemin ilk dokuz ayi boyunca yaklasik 40 ayri günde toplanmistir. Tablo 1, kagit yapim sisteminin ortalama pH'inin performik asit islemi basladiktan sonra artmis oldugunu göstermektedir. Bu, performik asitten dolayi sasirtici sekilde azalan karbonat birikintisi olusumu etkisinin sistemin azalan pH'indan kaynaklanmadigini göstermektedir. Tablo 1, performik asit isleminden önce ve islem sirasindaki pH. Ortalama pH Islemden Islem önce sirasinda Nihai stok gövdesi 7,1 7,5 Makine gövdesi 7,0 7,4 Akis Kutusu 7,4 7,9 Köpüklü su 7,5 8,1 Ortalama pH Islemden Islem önce sirasinda Fiber geri kazanim sistemi 1, Fiber geri kazanim sistemi 1, Temiz filtrat 7,2 7,6 Fiber geri kazanim sistemi 2, Fiber geri kazanim sistemi 2, Temiz filtrat 7,2 8,0 Ortalama 7,3 8,0 TR