Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do wykrywania zaklócen obrazu dla demodulatora sygnalów z modulacja -czestotliwosciowa, wlasciwe do zastosowania w urzadzeniu -odtwarzajacym plyty wizyjne, wykorzystujacym standard zapisu z nosna o modulowanej czestotliwosci. 5 Znane jest z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych nr 3842194 urzadzenie do zapisu/odtwarzania plyt wizyjnych, w którym zapisana informacja wystepuje w postaci zmian geometrycznych dna spiralnego rowka na powierzchni Iodloza plyty, pokrytego powloka przewodzaca, przy czym io powloke przewodzaca pokrywa warstwa dielektryczna.Igla odtwarzajaca, zawierajaca elektrode przewodzaca zamocowana do izolacyjnego elementu wsporczego, prze¬ suwa sie w rowku plyty. Elektroda igly wspólpracuje z po¬ wlokami plyty w celu utworzenia pojemnosci, która zmienia \5 rsie gdy plyta obraca sie, zgodnie ze zmianami geometrii -dna rowka lezacego ponizej elektrody igly. Wlasciwy uklad dolaczony do elektrody igly przetwarza zmiany pojemnosci w zmiany sygnalu elektrycznego, reprezentujacego zapisana informacje. 20 Przy zastosowaniu standardu zapisu z nosna o mudu- lowanej czestotliwosci, w urzadzeniu odtwarzajacym jest stosowany detektor z modulacja czestotliwosciowa w celu uzyskania sygnalów wizyjnych z odbieranego sygnalu o modulowanej czestotliwosci. 25 Znany jest z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych nr 4 038 686 detektor z modulacja czestotliwosciowa, sto- : sowany w urzadzeniu odtwarzajacym, który moze zawierac detektor przejsc przez zero i multiwibrator monostabilny -czuly na jego sygnaly w celu dostarczania impulsu wyjscio- 30 wego o standardowej szerokosci i amplitudzie w odpo¬ wiedzi na kazde przejscie przez zero sygnalu wejsciowego.Impulsy wyjsciowe sa dostarczane do filtru dolnoprzepu- stowego o pasmie przepustowym w zasadzie dopasowanym do szerokosci pasma zapisanego sygnalu wizyjnego w celu uzyskania wymaganych sygnalów wizyjnych.Jak wyjasniono w opisie patentowym Stanów Zjedno¬ czonych nr 4 001496, wiele przyczyn moze prowadzic do wytwarzania plam i smug zaklócajacych obraz. Niektóre z tych przyczyn moga byc zwiazane z zaklóceniami w sa¬ mym zapisie, które moga powstawac w róznych stopniach zwiazanych z wytwarzaniem plyty. Inne przyczyny moga byc zwiazane ze stanem spotykanym przy okreslonym od¬ twarzaniu danej plyty, np. w zwiazku z napotykaniem przez igle pylu, albo z niewlasciwym uzytkowaniem od¬ twarzanej plyty i powoduja one mechaniczne zmiany po¬ wierzchni plyty, np. rysy, pekniecia czy wyszczerbienia, wzglednie zmiany powierzchni plyty zwiazane na przyklad z odciskiem palców na plycie. W urzadzeniu przedstawio¬ nym w tym opisie patentowym zastosowano filtr w detek¬ torze z modulacja czestotliwosciowa zgodnie z ograniczona odpowiedzia czestotliwosciowa filtru, gdzie niepozadane przesuniecie (i nastepnie powrót) jest rozciagniete w czasie wzgledem rzeczywistego czasu trwania niepozadanego stanu wejsciowego sygnalu o modulowanej czestotliwosci.Ponadto zjawiska oscylacyjne zwiazane z elementami biernymi filtru moga utrzymywac zaklócenia wyjsciowego sygnalu wizyjnego przynajmniej przez krótki okres czasu, nastepujacy po zaklóceniu niepozadanego stanu sygnalu wejsciowego. 133 032133 032 3 Urzadzenie to zawiera uklad dolaczony do demodulatora ^ modulacja czestotliwosciowa, który uzyskuje impuls wyjsciowy, gdy czestotliwosc chwilowa odbieranego sygnalu przekracza wartosc pierwszej czestotliwosci progowej poza ' górnawartoscia graniczna przewidywanego zakresu dewiacji.Dodatkowy uklad dolaczony do demodulatora z modulacja czestotliwosciowa uzyskuje impuls wyjsciowy, gdy chwilowa czestotliwosc odbieranego sygnalu spada ponizej wartosci drugiej czestotliwosci progowej pod dolna wartoscia gra¬ niczna przewidywanego zakresu dewiacji.Poszczególne impulsy wyjsciowe sa sumowane w suma¬ torze w celu utworzenia sygnalu wskazujacego zaklócenia* zapewniajacego wskazanie okresów czasu, w których wy¬ stepuja zaklócenia sygnalu wejsciowego, powodujace za¬ klócenia obrazu. Sygnal wskazujacy zaklócenia jest stoso¬ wany do przelaczania sterowania urzadzenia odtwarzaja¬ cego z normalnego stanu pracy na stan kompensacji za¬ klócen.W tym ostatnim stanie jest stosowany opózniony sygnal .tworzacy informacje na podstawie poprzedniej linii obrazu w zastepstwie pradowego, wyjsciowego sygnalu wizyjnego detektora z modulacja czestotliwosciowa. Informacja podstawienia poprzedniej linii sluzy do usuwania pojawiaja¬ cych sie zaklócen, czyniacje w zasadzie niezauwazalnymi dla obserwujacego obraz.Wzrost poziomu napiecia na wyjsciu wejsciowego filtru detektora zaklócen do poziomu wyzszego od wysokiego poziomu progowego, komparatora powoduje rozpoczecie impulsu wskazujacego zaklócenia na wyjsciu komparatora, w przykladowym standardzie z modulacja czestotliwosciowa, w którym przesuniecia sygnalu wizyjnego w kierunku bieli powoduja wzrost czestotliwosci nosnej sygnalu wyjsciowego tego komparatora.Wskazuje to poczatek zaklócenia bieli w odtwarzanym obrazie. Podobny odbiór impulsu wskazujacego zaklócenia czerni jest zapewniony przez komparator niskiego poetomu w odpowiedzi na przesuniecia do wyjsciowego poziomu filtru detektora zaklócen ponizej niskiego poziomu progowe¬ go komparatora. Szerokopasmowa odpowiedz wejsciowego filtru detektora zaklócen pomaga w zapewnieniu wczesnego wskazania poczatku zaklócenia przez komparatory po¬ ziomu.W znanych detektorach zaklócen nacisk polozono na analize przejsc przez zero w detektorze z modulacja cze¬ stotliwosciowa jako podstawado okreslania, czy i kiedy wy¬ stapilo prawdopodobienstwo powstania zaklócen. Te detektory zaklócen zawieraja albo dyskryminatory impul¬ sowe z dwoma torami, jednym torem do okreslania wy¬ stapienia zbyt dlugiego okresu czasu pomiedzy impulsami odpowiadajacymi zaklóceniom czerni, i drugim torem do okreslania wystapienia zbyt krótkiego okresu czasu pomiedzy impulsami, odpowiadajacymi zaklóceniom bieli, albo licznik pojedynczych impulsów z oddzielnym filtrem usredniaja¬ cym^i dwoma komparatorami napiecia progowego.Pomimo, ze sa one calkiem uzyteczne, detektory zaklócen maja zlozona strukture, poniewaz muszabyc skonstruowane dwa tory synchronizacji lub dodatkowy filtr i komparatory progowe. Ponadto wytworzenie tych detektorów w postaci ukladu scalonego jest trudne z dokladnoscia wymagana przy takich zastosowaniach.W urzadzeniu wedlug wynalazku ogranicznik jest do¬ laczony do zródla sygnalów nosnych, zawierajacego uklad odtwarzania plyty wizyjnej i filtr szerokopasmowy. Detek¬ tor fazy jest dolaczony do ogranicznika i do wyjscia genera¬ tora sterowanego napieciowo. Detektor zaklócen jest 4 dolaczony do ogranicznika i do wyjscia generatora. Filtr dolnoprzepustowy ma wejscie dolaczone do wyjscia detektora fazy i wyjscie dolaczone do toru prowadzacego do odbior¬ nika. 5 Generator sterujacy przelaczaniem jest dolaczony do detektora zaklócen dla dolaczenia do toru prowadzacego do odbiornika. Detektor zaklócen zawiera pierwszy uklad blokujacy i drugi uklad blokujacy, z których kazdy jest dolaczony do wyjscia ogranicznika i do wyjscia generatora 10 sterowanego napieciowo. Do pierwszego i drugiego ukladu blokujacego jest dolaczony element logiczny.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia sche¬ mat blokowy czesci ukladu polaczen urzadzenia odtwarzaja- 15 cego plyty wizyjne, wspólpracujacego z urzadzeniem do wykrywania zaklócen obrazu wedlug wynalazku, fig. 2 — schemat blokowy petli synchronizacji fazowej i detektora zaklócen, przedstawionych z punktu widzenia fig. 1, fig. 3a do 3h — przebiegi i ustrujace dzialanie detektora za- 20 klócen z fig. 2, gdy czestotliwosc wejsciowa spada ponizej danego zakresu i fig. 4a do 4h — przebiegi ilustrujace dzialanie detektora zaklócen z fig. 2, gdy czestotliwosc wejsciowa wzrasta powyzej danego zakresu.W urzadzeniu odtwarzajacym plyty wizyjne z fig. 1 za- 25 pisany sygnal jest uzyskiwany podczas odtwarzania plyty wizyjnej przez uklad odtwarzania 10 plyty wizyjnej. Przy¬ kladowo urzadzenie odtwarzajace plyty wizyjne jest typu pojemnosciowego opisanego poprzednio. Standard zapisu odtwarzanej plyty jest taki, ze uzyskiwana informacja 30 sygnalowa zawiera nosna obrazu o modulowanej czestotli¬ wosci, przy czym chwilowa czestotliwosc nosna zmienia sie w ustalonych granicach zakresu dewiacji (rys. 3.9—6,9 MHz) zgodnie z amplituda zlozonego sygnalu wizyjnego zajmujacego pasmo czestotliwosci (np. 0—3 MHz) ponizej 35 zakresu dewiacji i reprezentujacego kolejne odtwarzane obrazy kolorowe.Filtr szerokopasmowy 12, majacy pasmo przepustowe obejmujace zakres dewiacji nosnej obrazu i jego wlasciwe wstegi boczne, przepuszcza selektywnie sygnal nosny obrazu 40 o modulowanej czestotliwosci do ogranicznika 14 (sluzacego do zwyklego celu usuwania lub zmniejszania niepozadanej modulacji amplitudowej wejsciowego sygnalu o modulo¬ wanej czestotliwosci). Sygnal wyjsciowy ogranicznika jest doprowadzony do petli synchronizacji fazowej 16 zawiera- 45 jacej detektor fazy 18, filtr dolnoprzepustowy 20 i generator 22 o sterowanym napieciu.Detektor fazy 18 porównuje faze sygnalu dostarczanego przez ogranicznik 14 z faza sygnalu dostarczanego przez generator 22 dla dostarczenia sygnalu wyjsciowego do 50 filtru 20. Sygnal wyjsciowy detektora fazy jest dostarczany do generatora 22 o sterowanym napieciu przez filtr 20 i jest stosowany do zmiany czestotliwosci generatora w kierunku utrzymania róznicy faz sygnalów dostarczanych do detektora fazy 18 w pewnym zakresie wartosci, to jest w stabilnym 55 stanie pracy.Jak bedzie objasnione tutaj bardziej szczególowo, sygnal wyjsciowy z generatora 22 jest poczatkowo regularny tak, by mial faze przesunieta o 90° wzgledem sygnalu z ogranicz¬ nika 14. Uklad polaczen petli synchronizacji fazowej 16 60 jest taki,ze petla bedzie stabilna, to znaczy synchronizowana, gdy róznica faz pomiedzy sygnalami dostarczanymi do de¬ tektora fazy lezy w zakresie plus lub minus 90 ° poczatkowej regulacji dla calego stabilnego zakresu od 0 do 180°, gdy poczatkowa róznica faz jest ustalona przy 90°. 65 Wówczas gdy róznica faz spada do zakresu wartosci od133 032 5 180 do 360°, petla nie jest synchronizowana i sygnal dostar¬ czany do generatora powoduje zmiane czestotliwosci gene¬ ratora az do czasu, gdy powróci on do zakresu wartosci pomiedzy 0 i 180° róznicy faz.Sygnaly z filtru 20 sa dostarczane filtru dolnoprzepusto- wego 24. Pasmo przepustowe filtru 24 jest w zasadzie do¬ pasowane do pasma (np. 0—3 MHz) zajmowanego przez zapisana informacje sygnalu wizyjnego.Uklad zawierajacy ogranicznik 14, petle synchronizacji fazowej 16 i filtr dolnoprzepustowy 24 tworza demodulator czy detektor z modulacja czestotliwosciowa, dostarczajacy sygnal na zacisku wyjsciowym filtru 24 w postaci zlozonego sygnalu wizyjnego odpowiadajacego modulacji wejsciowego sygnalu o modulowanej czestotliwosci. Przykladowo in¬ formacja sygnalu wizyjnego, uzyskiwana z plyty moze za¬ wierac zlozony sygnal wizyjny obrazu kolorowego zako¬ dowany w standardzie ,,tlumionej podnosnej".Sygnal dostarczony przez filtr 24 jest doprowadzany do wejsciowego zacisku N ,,normalnego sygnalu" elektronicz¬ nego przelacznika 26 zaklócen. Przelacznik 26 sluzy na przemian w celu: (1) doprowadzenia sygnalu wystepujacego na wejsciowym zacisku N sygnalu do wyjsciowego zacisku 0 przelacznika 26, lub (2) doprowadzania sygnalu wystepu¬ jacego na zacisku S ,,podstawienia" do wyjsciowego za¬ cisku 0 przelacznika.Przelaczanie pomiedzy poszczególnymi stanami „normal¬ nym" i „podstawienia" jest uzyskiwane przez sygnaly sterujace dostarczone do wejsciowego zacisku C sygnalu sterujacego z urzadzenia, które bedzie dalej opisane.W normalnych stanach pracy, przelacznik 26 doprowadza sygnaly wizyjne wystepujace na zacisku N do wyjsciowego zacisku 0 dla dostarczenia ich do ukladu przetwarzania 28 sygnalów, gdzie sygnaly wizyjne sa przetwarzane do postaci wlasciwej do zastosowania w odbiorniku telewizyj¬ nym 30.Odbiornik telewizyjny 30 sluzy do odtwarzania kolejnych obrazów przedstawiajacych zapisana informacje sygnalowa.Jednakze, jak uprzednio omawiano, w wystepujacych przy¬ padkowo okresach czasu podczas odtwarzania zapisu plyty, w wejsciowym sygnale o modulowanej czestotliwosci moga wystepowac zaklócenia, które beda oddzialywac na sygnal wizyjny wystepujacy na zacisku N przelacznika w sposób, który bedzie powodowal wyzej wzmiankowane zaklócenia typu czarnych/bialych smug i plam na odtwarzanym obrazie odbiornika 30, jezeli odbiornik 30 pozostaje czuly na sygnaly na zacisku N.W celu zapobiegania takiemu odtwarzaniu zaklócen obrazu, urzadzenie odtwarzajacego z fig. 1 wspólpracuje z urzadzeniem do wykrywania zaklócen wedlug wynalazku i urzadzeniem do kompensacji zaklócen. Kompensacja polega na zastosowaniu: 1) opóznionej wersji sygnalów na zacisku 0, przez element opózniajacy 32, dla doprowa¬ dzenia do zacisku S przelacznika 26; 2) detektora 34 za¬ klócen, który bedzie dalej opisany bardziej szczególowo, sluzacego do uzyskania sygnalu wskazujacego zaklócenia, gdy dany zakres dewiacji odbieranych sygnalów nosnych zostanie przekroczony i 3) generatora sterujacego 36 prze¬ laczaniem, czulego na sygnal wskazujacy zaklócenia dla uzyskania sygnalu sterujacego przelaczaniem i dostarczania go do zacisku C przelacznika 26 dla sterowania stanem przelaczania przelacznika 26.Zwykle element opózniajacy 32 moze zawierac linie opózniajaca typu CCD lub szklana linie opózniajaca za¬ pewniajaca opóznienie sygnalu odpowiadajace okresowi 6 przy czestotliwosci wybierania linii urzadzenia odtwarza¬ jacego sygnaly wizyjne.Zastapiony sygnal opózniony jest doprowadzany do zacisku 0 przelacznika 26 na czas trwania zaklócenia, jak 5 wskazano przez sygnal doprowadzany do zacisku C prze¬ lacznika 26. Wówczas gdy zostnie zakonczone zaklócenie, sygnal na zacisku C powoduje polaczenie elektryczne wyj¬ sciowego zacisku 0 z zaciskiem N przelacznika 26, skutkiem czego powraca stan normalny. 10 Detektor 34 zaklócen jest czuly na sygnaly z ogranicznika 14 i na sygnaly z generatora 22 o sterowanym napieciu.Detektor 34 analizuje zwiazek fazowy pomiedzy doprowa¬ dzanymi do niego sygnalami.Poczatkowo róznica faz pomiedzy dostarczonymi sy- 15 gnalami wejsciowymi jest ustalona na 90°. Detektor 34 jest taki, ze sygnal o ustalonym poziomie odniesienia jest do¬ prowadzany do generatora 36, gdy róznica faz pomiedzy dostarczonymi sygnalami jest w zakresie plus lub minus 90° poczatkowego zwiazku fazowego. 20 Oznacza to, ze istnieje zakres od 0 do 180 róznicy faz pomiedzy sygnalami dostarczanymi do detektora 34, w którym detektor 34 bedzie dostarczal sygnal o poziomie odniesienia (rys. 5V).Wówczas, gdy róznica faz sygnalów dostarczanych do 25 detektora 34 ma wartosc lezaca na zewnatrz stabilnego zakresu, to znaczy, gdy róznica faz ma wartosc lezaca w zakresie od 180° do 360°, detektor 34 dostarcza sygnal wskazujacy zaklócenia w postaci impulsu, który wystepuje w okresie czasu pokrywajacym sie z czasem, od którego 30 wykrywana róznica faz najpierw przekracza stabilny zakres do czasu, gdy wykrywana róznica faz powraca do stabilnego zakresu.Jest widoczne, ze impuls wskazujacy zaklócenia pojawia sie przy okreslonych zwiazkach fazowych pomiedzy sy- 35 gnalem zwiazanym z uzyskiwanymi sygnalami nosnymi i sygnalem generatora o sterowanym napieciu. Sygnal z ogranicznika 14 powoduje, ze róznica faz wychodzi poza stabilny zakres, gdy ma miejsce znaczne, gwaltowne od¬ dalenie sie od danego zakresu dewiacji nosnej o modulo- 40 wanej czestotliwosci.Filtr dolnoprzepustowy 20 petli jest taki, ze powoduje w pewnym stopniu bezwladnosc odpowiedzi petli. Tak wiec chociaz generator jest zwykle stosowany w celu sledzenia sygnalu ogranicznika, sledzenie to bedzie zachodzilo wol¬ niej niz zmiany wystepujace w wyjsciowym sygnale ogra¬ nicznika, zwiazane z zaklóceniami.Szerokosc pasma filtru dolnoprzepustowego 24 jest jest taka, ze ten filtr wprowadza opóznienie do sygna¬ lu przechodzacego przez filtr 24. Zwykle filtr 24 bedzie 50 powodowal opóznienie 200 do 400 nanosekund. To opóznienie jest wystarczajace do wykrywania zaklócenia w detektorze 34, wytwarzania sygnalu sterujacego przela¬ czeniem w generatorze sterujacym 36 przelaczaniem i przelaczenia ze stanu normalnego w stan podstawienia w 55 przelaczniku 26, wszystkiego przed tym, jak zaklócony sy¬ gnal osiagnie zacisk N przelacznika 26.W zwiazku z tym urzadzenie pokazane na fig. 1 tworzy detektor z modulacja czestotliwosciowa, z wykrywaniem zaklócenia sygnalu i pokazuje stan kompensacji po wykryciu (o wystapienia zaklócenia sygnalu.Urzadzeniejest takie, ze zaklócony impuls jest wytwarza¬ ny, gdy co najmniej jeden cykl jest dodawany lub usuwany, patrzac na zwiazek fazowy sygnalów dostarczanych do de¬ tektora 34. W uprzednio wzmiankowanych detektorach 65 z modulacja czestotliwosciowa typu przejsc przez zera133 032 7 zaklócenk byloby wskazywane, gdyby pojedynczy impuls, skrzyzowania byl przesuniety.Wedlug wynalazku generator 22 pozostanie w synchroni¬ zacji tak 4tog«rM r^zmca faz |Kmiedzy sygnalem wyjscio¬ wym ogranicznika 14 i sygnalem wyjsciowym generatora wynosi pju* lufc minus 90° poczatkowej wartosci 90°. Jezeli detekio* fazy 1# wyczuwa róznice faz poza plus 90° od po¬ czatków**r6^jy90% gwiarator bedzie wchodzil w nowy stabilny stan prawdopodobnie przez dodanie co najmniej jedgego cyklu. JezeU wyczuwana róznica faz osiaga wartosc ponizej minus 90° od poczatkowej róznicy 90° generator prawdopodobnie przechodzi co najmniej jeden caly cykl w celu powrotu do atabilnego zakresu wartosci róznic fazowych, To wzmocnienie lub utrata cyklu jest rozwazana jako zaklócenie i detektor 34 zaklócenia okresla, kiedy cykl zo¬ stal dodany lub odjety oraz zapewnia impuls wskazujacy zaklócenia w przypadku takiego wystapienia.Na fig. 2 elementy omawiane uprzednio maja te same oznaczenia numerowe w opisie, który nastapi. W okreslo¬ nym wykonaniu zflg. 2, ogranicznik 14jest przystosowany do ograniczenia zmian amplitudy sygnalu o modulowanej czestotliwosci, dostarczanego na jego wejscie w takim stop¬ niu, ze sa wytwarzane sygnaly wyjsciowe, któresa w zasadzie ciagiem sygnalów impulsowych o szerokosciach impulsów zwiazanych z czestotliwoscia sygnalu wejsciowego.Wówczas gdy czestotliwosc wejsciowego sygnalu o modulo¬ wanej Czestotliwosci maleje, szerokosc impulsu sygnalu wyjsciowego ogranicznika wzrasta. Wówczas gdy czesto¬ tliwosc sygnalu o modulowanej czestotliwosci wzrasta, szerokosc impulsu sygnalu wyjsciowego ogranicznika maleje.Tak wiec wymagany zakres dewiacji sygnalu o modulowanej czestotliwosci moze byc przetwarzany w zakres o szerokos¬ ciach impulsów na wyjsciu ogranicznika.W wykonaniu pokazanym na fig. 2* ogranicznik 14 jest przystosowany do dostarczania dwóch dopelniajacych sie wyjsciowych sygnalów impulsów w odpowiedzi na dostar¬ czany sygnal o modulowanej czestotliwosci.Postacsygnaluna wyjsciu 2 ogranicznika 14jest identyczna wzgledem sygnalu na wyjsciu 1 ogranicznika 14 oprócz tego, ze faza sygnalu na wyjsciu 2 jest przesunieta o 180° wzgledem sygnalu na wyjsciu 1. Tacecha jest przedstawiona na fig. 3l i fig, 3e i ponadto na fig. 4b i 4e.Podobnie, generator 32 o sterowanym napieciu jest przystosowany do dostarczania pierwszego i drugiego wyjfciwyc£ syflaalów impulsowych, pity czym te dwa sygnaly sa identyczne poza tym, ze maja róznice faz 18QV Do ae^eratora 21 o, sterowanym napieciu jest dolaczony kondensato* 4Jho zrnfcgmej pojemnosci, który jest stoso¬ wany do regulacji poczatkowej czestotliwosci roboczej dla generatora, gfcutfócm caego poczatkowa róznica faz jest ustalona na 98? lipowi nrae&egi sygnalów wyjsciowych generatora sa pokazane na lig* 3a13d i ponownie na fig. 4a i 4d. ¦¦¦:-.• -•: - <./yy- . .: Pierwszy i drugi sygnal wyisciawy ogranicznika 14 oraz pierwszy i drugi sygnaly wyjs^km* generatora oa dopro- wadlon* do detektora fazy II, Detektor fe«y 18 pracuje podem* doatttcjiania do mogo sygnetów w wwól* taki jak w ukladzie logicznym NIE-ALBO. OmtsmJ&, i&4sAekto* fazy 1*porównuje na przyklad aygnali wyjscia 1 adoratora 22 o stepowanym nadeciu s sysnalfm z wyjscia 1 ograaicz- nika 14 i dostarcz* sygnal wyjsciowy na wysokim poziomie, gdy dostarczane sygnaly sa takie same, to znaczy oba maja wysoki lub niski poziom, oraz dostarcza sygnal wyjsciowy 8 na niskim poziomie, gdy dostarczane sygnaly sa rózne^ to znaczyjeden ma wysoki, a drugi niski poziom.Dostarczany jest równiez drugi sygnal detektora fazy o fazie przesunietej o 180° wzgledem pierwszego sygnalu*- $ Sygnal wyjsciowy detektora fazy, uzyskany w wyniku porównania sygnalu na wyjsciu 1 generatora o sterowanym napieciu z sygnalem na wyjsciu 1 ogranicznikajest pokazany na fig. 3c i fig. 4c. Sygnal wyjsciowy z detektora fazy 1&- jest doprowadzony do filtru dolnoprzepustowego 20 (filtra 10 petli synchronizacji fazowej).Filtr 20 ma stosunkowo szerokie pasmo przepustowe,,, np. 0—6 MHz, w porównaniu z pasem przepustowym filtru ukladu detektora, np. 0—3 MHz. Sygnaly wyjsciowe filtru 20 sa doprowadzone do generatora 22 o sterowanym 15 napieciu i do filtru 24. Sygnaly wyjsciowe z filtru 24, któro reprezentuja teraz wykrywany sygnal o modulowanej czestotliwosci, zawierajacy informacje uprzednio zapisana na plycie wizyjnej, sa dostarczane do przelacznika 26 za¬ klócen w celu dalszego przetwarzania. 20 Generator 22 o sterowanym napieciu reaguje na sygnaly dostarczane z filtru 20 w sposób, który powoduje, ze cze¬ stotliwosc wyjsciowa sygnalów generatora sledzi zmiany czestotliwosci sygnalów wejsciowych. W wyniku oddzia¬ lywania filtru 20 sledzenie zachodzi stosunkowo wolno- 25 w porównaniu z czestosliwoscia sygnalów wyjsciowych^ ogranicznika. W tym celu, zeby nie komplikowac wykresów,. sygnaly generatora o sterowanym napieciu sa przedstawione na fig. 3 i 4 jako sygnal zasadniczo o stalej czestotliwosci.Poczatkowo pierwszy i drugi sygnaly wyjsciowe generatora- 30 o sterowanym napieciu sa regulowane tak, aby mialy prze¬ suniete fazy o 90° wzgledem pierwszego i drugiego sygnalów wyjsciowych ogranicznika. Pokazano to na fig. 3a, 3b^ 4a i 4b.Sypial na wyjsciu 1 generatora 22 o sterowanym napiecia 35 i sygnal na wyjsciu 1 ogranicznika 14 sa doprowadzone do- pierwszego ukladu blokujacego 42 w detektorze 34zaklócen.Podobnie sygnal na wyjsciu 2 generatora 22 o sterowanym napieciu i sygnal na wyjsciu 2 ogranicznika 14 sa dopro¬ wadzone do drugiego, ukladu blokujacego 44. 40 Uklady blokujace 42 i 44 zawieraja przyrzady, które beda próbkowac poziom dostarczanego sygnalu ogranicznika przy dodatnich przejsciach sygnalu generatora o sterowanym napieciu i nastepnie utrzymuja ten poziom do czasu nastep¬ nego próbkowania przy nastepnych, dodatnich przejsciach 45 sygnalu generatora o sterowanym napieciu. Uklady blo¬ kujace 42 i 44 moga zwykle zawierac przerzutniki typu D„- które sa zwykle omawiane jako przerzutniki blokujace^ Sygnal wyjsciowy dostarczony przez uklad blokujacy 42 jest pokazany na fig. 3f i fig. 4f, a sygnal wyjsciowy ukladu 50 blokujacego 44 jest pokazany na fig. 3g i fig. 4g.Sygnaly wyjsciowe z ukladów blokujacych 42 i 44 sa laczone w elemencie LUB 46, Element LUB 46 dziala tak, ze gdy dostarczane sygnaly wejsciowe maja wysoki poziom, dostarczany jest sygnal wyjsciowy na wysokim 55 poziomie.Wówczas gdy oba sygnaly wejsciowe sa na niskim po¬ ziomie, sygnal wyjsciowy jest na niskim poziomie.Typowe przebiegi sygnalów wyjsciowych elementu LUB 46 sa pokazane na fig. 3h i fig. 4h. Sygnal wyjsciowy ele- qq rnentu LUB 46 jest nastepnie doprowadzany da ukladu przetwarzajacego 48 poziom, gdzie poziom impulsu na¬ pieciowego jest regulowany dla zgodnosci * generatorem 36 steru^ym przelaczaniem.Qm*wiajac teraz. fig. 3, widacu ze pokazany jest stan* ^ w którym czestotliwosc sygnalu na wyjsciu 1 ogranicznika-133 032 a 14 spada do wartosci, która lesy p^jza wymaganym za¬ kresem dewiacji czestotliwoscitsygnal nawyjsciu 1 ogranicz¬ nika 14 zawiera mniej impulsów n# oczekiwane w zakresie dewiacji, .Ponadto sygnaly na wyjsciach X i Z generatora 22 o ste¬ rowanym napieciu sa pokazane jako sygnaly o stalej czes¬ totliwosci nawet podczas stanu bez synchronizacji, tzn. gdy detektor fazy 18 dluzej juz nie dostarcza sygnalu o 50 procentowym cyklu pracy do generatora 22 o sterowanym napieciu. Zaleznie od parametrów ukladu, generator 22 0 sterowanym napieciu staje sie niestabilny w pewnych punktach czasu po rozpoczeciu sie stanu bez synchronizacji.Sygnal na wyjsciu 1 uklada blokujacego 42 z fig. 3 jest uzyskiwany przez próbkowanie sygnalu na wyjsciu 1 ogra¬ nicznika 14 przy dodatnich przejsciach sygnalu na wyjsciu 1 generatora 22 o sterowanym napieciu i nastepnie utrzy¬ manie próbkowanego poziomu do czasu nastepnego, dodatniego przejscia sygnalu generatora o sterowanym napieciu.Ze wzgledu na to, ze próbkowanie w ukladzie blokuja¬ cym 42 ma miejsce jeden raz na cykl generatora o stero¬ wanym napieciu, stan bez synchronizacji niejestnatychmiast wyczuwany przez uklad blokujacy 42rW pgbtzanym przy¬ kladzie, pierwsze dodatnie przejscie fcygnalu ni wyjsciu 1 generatora 22 o st&gwa^ni napieau zachodni 270* po rozpoczeciu istanu bez synchronizacji! * ~**" L. ¦ Uklad blokujacy; 44 jest stosowany do próbkowania sygnalu na wyjsc$i 2 ogranicznika przy dodatnich przejsciach sygnalu na Mryjstiu 2 generatora o sterowanym napieciu.W przykladzie pokazanym na fig. 3, pierwsza odpowiedz w postaci sygnalu na wyjsciu 2 Ukladu blokujacego nastepuje przy okolo 90° po rozpoczeciu stanu bez synchronizacji.Jezeli fazy dwóch sygnalów generatora o sterowanym napieciu sa przeiuniete o 180° wzgledem siebie i jezeli sygnaly na wyjsciach 1 i 2 generatora 22 o stosowanym napieciu maja poczatkowo odpowiednio przesuniete fazy wzgledem sygnalów na wyjsciach 1 i 2 ogranicznika 14 o 90°, wystepuje pewien zakres wzglednych wartosci faz pomiedzy sygnalem generatora o sterowanym napieciu i sygnalem ogranicznika plus i minus 90 od poczatkowej wartosci 90° lub zakres 180°, w którym uklady blokujace nie beda dostarczac sygnalu wyjsciowego.Oznacza to, ze wzgledem odchylen poza dolny kraniec wymaganego zakresu dewiacji czestotliwosci wystepuje zakres wzglednych wartosci faz pomiedzy sygnalem gene¬ ratora o sterowanym napieciu i sygnalem ogranicznika, który jest w stabilnym stanie i nie wystepuja zadne zapo¬ czatkowania impulsów zaklócen.Po przejsciu stanu bez synchronizacji, to znaczy gdy sygnal wejsciowy o modulowanej czestotliwosci jest w wyma¬ ganym zakresie dewiacji, próbkowanie dodatniego przejscia w ukladzie blokujacym 42 powoduje, ze sygnal na wyjsciu 1 ukladu blokujacego 42 przechodzi na niski poziom (patrz fig. 3a, 3b i 3f), natomiast dodatnie próbkowanie w ukla¬ dzie blokujacym 44 nastepuje 180° pózniej, po powrocie sygnalu na wyjsciu 2 ukladu blokujacego 44 do niskiego poziomu (patrz fig. 3d, 3e i 3g).Sygnal zaklócenia, pokazany na fig. 3h, wystepuje w okresie czasu od pierwszego sygnalu blokujacego na wy¬ sokim poziomie do przejscia ostatniego sygnalu blokujacego na poziom niski. Tak wiec sygnal zaklócenia nie jest ko¬ niecznie zgodny ze stanem bez synchronizacji.Impuls zaklócenia musi byc dalej sterowany przez gene¬ rator sterujacy przelaczaniem, przy zastosowaniu techniki rozciagania impulsów tak, ze podstawienie opóznionego 10 sygnalu moze byc zapoczatkowane przed czasem, gdy zaklócenie pojawi sie na zacisku wejsciowym przelacznika 26 zaklócen i rozszerzone w celu zakonczenia sie w czasie, gdy wszystkie wplywy zaklócenia zakoncza sia. 5 Fig. 4 przedstawia wykresy sygnalów dla demodulatora z modulacja czestotliwosciowa i detektora zaklócen, gdy uzyskiwany sygnal ma czestotliwosci, które wzrastaja powyzej wymaganego zakresu dewiacji. W tych warunkach sygnal na wyjsciu 1 ogranicznika 14 ma wiecej impulsów 10 niz byloby oczekiwane, przy pracy w wymaganym zakresie dewiacji.Ponadto sygnaly generatora o sterowanym napieciu nie sa pokazane jako zmieniajace sie podczas stanu bez synchronizacji w celu jasnego przedstawienia. Jednakze 15 nalezy zrozumiec, ze w pewnym momencie czasu generator o sterowanym napieciu bedzie zwykle zmienial jego cze¬ stotliwosc przy zadaniu sygnalu detektora fazy, az zostanie przywrócony pierwotny zwiazek fazowy 90° pomiedzy sygnalem wyjsciowym generatora o regulowanym napieciu 20 a odpowiednim sygnalem wyjsciowym ogranicznika.Uklady blokujace 42 i 44 dzialaja jak uprzednio opisane w celu wytwarzania sygnalów pokazanych na fig. 4f i fig. 4g. Tesygnaly sa laczone w elemencie LUB 46 w celu dos¬ tarczenia impulsu wskazujacego zaklócenie, pokazanego 25 na fig. 4b.Calkowity efekt dzialania opisanego powyzej ukladu jest taki, ze gdy czestotliwosc sygnalu wejsciowego jest albo za duza albo za mala, to znaczy poza wymaganym zakresem dewiacji, tak ze petla synchronizacji fazowej 16 wychodzi 30 z synchronizacji, zwiazek fazowy pomiedzy sygnalem wyjsciowym generatra o sterowanym napieciu (np. sygnalem na wyjsciu 1) i sygnalem wejsciowym (np. sygnalem na wyjsciu 1 ogranicznika) ma wartosc poza zakresem 0 do 180°. Wówczas, gdy' róznica faz pomiedzy tymi dwoma 35 sygnalami wynosi od 180° do 360% funkcja próbkowania ukladów blokujacych (np. ukladu 42) zapewnia sygnal wskazujacy, ze sygnal wejsciowy zawiera zaklócenie i po¬ winna byc dokonana kompensacja przez podstawienie.Opisany tutaj uklad moze byc korzystnie skonstruowany 40 w postaci ukladu scalonego i jest szczególnie wlasciwy do scalenia w postaci przyrzadu logicznego z dolaczonym emiterem.W rzeczywistosci ogranicznik 14, detektor fazy 18, ge¬ nerator 22 o sterowanym napieciu i detektor 34 zaklócen 45 moga byc wszystkie scalone na tej samej plytce w celu za¬ pewnienia skutecznego i ekonomicznego demodulatora z modulacja czestotliwosciowa z wykrywaniem zaklócen.Zastrzezenie patentowe 50 Urzadzenie do wykrywania zaklócen obrazu w ukladzie przetwarzania sygnalów, zawierajace zródlo sygnalów nosnych, ogranicznik, detektor i uklad sterowania zawiera¬ jacy linie opózniajaca i przelacznik do selektywnego dos¬ tarczania sygnalów do odbiornika, petle synchronizacji 55 fazowej, zawierajaca detektor fazy i generator sterowany napieciowo, przy czym detektor fazy jest dolaczony do zródla sygnalów nosnych i do wyjscia generatora, natomiast wejscie generatora jest dolaczone do wyjscia detektora fazy, a detektor zaklócen jest dolaczony do zródla sygnalów ^0 nosnych i do wyjscia generatora, znamienne tym, ze ogra¬ nicznik (14) jest dolaczony do zródla sygnalów nosnych, zawierajacego uklad odtwarzania (10) plyty wizyjnej i filtr szerokopasmowy (12), natomiast detektor fazy (18) jest dolaczony do ogranicznika (14) i do wyjscia generatora 65 (22) sterowanego napieciowo, a detektor (34) zaklócen jest133 032 11 dolaczony do ogranicznika (14) i do wyjscia generatora (22), natomiast filtr dolnoprzepustowy (20) ma wejscie dolaczone do wyjscia detektora fazy (18) i wyjscie dolaczone do toru prowadzacego do odbiornika (30), a generator ste¬ rujacy (36) przelaczaniem jest dolaczony do detektora (34) zaklócen dla dolaczenia do toru prowadzacego do odbior- 12 nika, a detektor (34) zaklócen zawiera pierwszy uklad blokujacy (42) i drugi uklad blokujacy (44), z których kazdy jest dolaczony do wyjscia ogranicznika (14) i do wyjscia generatora (22) sterowanego napieciowo, a ponadto do pierwszego ukladu blokujacego (42) i do drugiego ukladu blokujacego (44) jest dolaczony element logiczny (46). 3i i r * [-28 r-30 Figi.133 032 12 1 H 1 Jri- i| r y-r—|- 14 r~ 1 1 1 Ll i L2 1 i 7 |44 ~H r*T" 18 | _L J-42 46 t^ ^rv *r »^ « 1 34 20 ) 1 ' —1 l 1 1 =d J P^40 —7~~^ 22 n i i i i i 48 i ( : 5 ! -1 J ? Fig. 2 XUTLJ L M | | |_J | \3a. _n_TLJift juui^nruirmjuiRjc. _jn__r~Ln_n_rLr~L_rLj^ i_mj" ~~i_n_rj« 3f. 1 1 1 1 3a 3h. 24 Fig.3.133 032 j~^iT^nmr^^r^ ji^n^^mmm^j^A j~~i_rLrLrL_n_rLrL ^^TLN¥¥^^JT^ Fig. 4. 4b. 4c 4d. 4e. 4f. 4g 4h 1 LDD Z-d 2, z. 731/1400/85/17, n. 85+20 egz.Cena 100 zl PL PL PL