Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy i isposób wydarzania 2,-nifao-5-^podstawionych- -fenoksy/!berxzioesowyich esitrów kwasów hydroksyal- kanokarboksylowych i ich pochodnych, stanowia¬ cych substancje czynna tego srodka.Udzielono szereg paltemltów dotyazacych pochod¬ nych kwasu 2nn!1iro-6^podstawionego-fenoksy/ben- zoesowegio obejmujacych sole 'Oraz estry alkilowe i cykloalkilowe. W opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3052645, 3 784 635, 3 873 302, 3 983 168 i 3 907 866 przedstawliono pewne pochodne kwasu fenoksyibenzioesowego o wlasciwo¬ sciach chwastobójczych. Obecnie odkryto dalsze pochodne kwasu fenoksyibenzoesowego o dobrym dzialaniu chwastobójczym.Sa to zwiazki stattiiowiace 2^ni1ro-5-/podsitawione- -fenoksy/benzoesowe1 estry kwasów hydrioksyalkia- noklarboksylowych i ich pocfholdne, zawierajace do szesdiu atomów wegla w ugrujpowaniu kwasu al- kanokarboksylowiego. Korzystnymi przedistawiciiella- mi tego rodzaju zwiazków sa kwasy a-hydroksyal- kanokairbokisylowe i pochodne o ogólnym wzorze 1.Sriodek chwastobójczy wedlug wynalazku zawie¬ ra jako suibsitancje czynna co najimndej jeden zwia¬ zek o ogólnym wzorze 1, w którym Xj oznacza atom cMonowoa, X2 oznacza atom chlorowca lub wodoru, Z oznacza grupe zawierajaca chlorowiec, taka jak grUipa polioMorowcoalkilowa o 1—9 ato¬ mach 'chlorowca i 1—4 atomach wegla, korzystnie 10 15 20 25 30 CF3, CHF2, C4F9, fCF2iCH^CH3 lub CH2d, Ri ozna¬ cza grupe COOH, gruipe COOM, gdziie M oznacza toa/tion metalu alkalicznego', mietalu ziem alkalicz¬ nych, -amoniowy, alkiloamomiowy o 1—5 atomach wegla lub dwuaOkiilioaimoniowy o 1—5 atomach we¬ gla w kaizdym podstawniku alkilowym albo Ri o- znacza grupe OON7—R4/—R5, gdzie R4 i R5 nieza¬ leznie oznaczaja atom wodoru lub rodmiik alkilowy o 1—5 aJtomiach wegla, a R2 i R3 moga byc takie same lub rózne ii oznaczaja altom wodoru, rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla lub grupe COOR^ lub QCOORe, gdzie Q oznacza rodnik alkilowy o 1—3 aftomach wegla, a Re oznacza rodnik alkilowy o 1—'5 atomach wegla, atom chlorowca, kation me¬ talu alkalicznego, metalu ziem alkalicznych, amo¬ nowy, alkiloamoniowy o 1—6 atomach wegla lub dwualikiloamoniowy O' 1—5 atomiaich wegla w kaz¬ dym podstawniku alkilowym albo oznaczaja grupe CON/^-R4/—R5 lub QCON/—R4/-^R5, gdziie R4, R5 i Q maja wyzej podane znaczenie, a ponadto Ri moze oznaczac gruipe GOOR7, gdzie R7 oznacza rod¬ nik alkilowy o 1—6 atomach wegla, gdy oba pod¬ stawniki R2 i R3 oznaczaja rodniki alkilowe albo gdy co najmniej jeden z podstawników R2 i R3 oznacza grupe COORe, QCOORe, CON/-^R4/—R5 lub QCON/—R4/—R5, przy czym podstawniki Ri, R2 i R3 oznaczaja 00 najmniej dwie grupy karboksylo¬ we ewentualnie w positaci soli, estru, amidu. lOkr-eslenie „rodnik alkilowy" ^oznacza proste lub 128 893J a rozgalezione lancuchy weglowe, przy czyim dlugosc odpowiada podlanej liczbie afooimów wegla.Korzystnie sa zwiazki o ogólnym wzorze 2, w -którym %, -R^ r R3 maja wyzej podane znaczenie, ' a zwlaszcza zswiazflji o wzorze 1, w którym R2 i R3 ? oznaczaja irodnaki jailkilojwe o 1—2 atomach wegla. - iZwiazki o wzorzfe 1 mozna wytwarzac przez re- Iakcje odpowiedniego kwasu chloriowooaflfcaniokar- betesyilowegio Itato Jego pochodnej z sola ifcwaisiu. 2- -nitro-15-/podstawiionego-fenoksy/beinzoesowego, badz ¦tez [pr$ez .yealapje kwiasu hydnroksyaflk&nokarbdksy- fcswe^o \ ifralogeinkieim 2^mdl1rDCH5-/ podstaiwione@a-£e- noksy/benzoiilu.Sposób wytwarzania zwiazków o ogólnym wzo- rzie i polega wedlug wynallazku na tym, ze zwia¬ zek o ogólnym wzorze 3, w którym X oznacza gru¬ pe OM lub atotm ohloriowca^ a ML X^ X2 i Z maja wyzej podane znaczenie, podftlaje sie reakcji ze zwiazkiem o ogólnym wzorze YGR1R2R3, w któ¬ rym Y oznacza girupe hydroksylowa lub atom ohlo- nowtoa, a Ri, R2 1 R3 maja wyzej podane znacze¬ nie, przy czym gdy X oznacza aitom cMionowea, to wówczas Y oznajcza grupe hycjroksylowa.Zwiazki o wzorze 3 mozna wytwarzac znanymi sposobami. Jeden z nich jpolega na zastosowaniu syntezy eterów dmoga reakcji Ullmana, t.j. reakcji soli metalu alkalicznego (np. Na, K) odpowiednio podisitawdonego fenolu, np. kwasu m-hydrofcsyben- zoesowego lub m-lkrezoflu, z aktywnym chloroiwco- -podstawionym zwiazkiem aromatycznym, np. fiu-* arkiem 3,4- zek posredni mowa pojadac x#nofWciniii. Gdy jako izwlazek wyjsciowy stosuje sie m4oriezoi, otrzyima- ny produkt mozna poddac otlenianiu, a nastep¬ nie nirtxowan|iiu.Wynalazek; ilustruja; nastepuj ajea pszyfclaidy.Priziylclasd I. WyWa^raanje ^-j[2-ic^o)ro-4^/itirój- flU'arornetylo/£enol^^ (Z-^^o^y^- an^okarbjonylo^ q wzorze 4. (zwiazek X) Do stworo ZM g (0.M yotifol kwasu, 5-R-ch1 rjo-4Vfr6j:Pluorom W %$ ani metanolu diodianp 142 g (0,01 m-oia) III- rz-b^tanoilajrAU po/tacowego. Riogljwólr mijeszano w atejgu. 0,5. ^$mK$h Ptrzy C3OT* powite suibst^ncja siala. Roj^usi?cjzajln|k o^p^owano w wyparce obro¬ towe}., Qteymajny staly grodiukt rozpusjzczpno. w 2§ ml diwjumljetyloacetamidu a nastepnie dodano 1,36 g (0,01 mola) a-cMoroacetairnidu. Roztwór' imieszanp i ogjrzewano do, oloolo 80°C w ciagu 15 godzin, o- ch^od&onp i wylano do 75 ml wody. Wytracony (Dradiukt o zóltej barwie odsaczono, przemyta i wy¬ suszono otrzymujac, 4,17 g substancji o ternperatu- rze topnienia 100—h102°C.Widmo IR (nujol): C = 01733 i 1665 cm-1 Widmo NMR (CDCJs): dublet 1,18 ippm (J = 4, 0Hz, 61©, multriipOett 4,20 ppm (1H), singlet 4,80 ppm ($H), szeroM dubtlet 0,30 ppm (1H), zespolony mul¬ tiplet 7,1—&,0 ppm (lll, dutftet, &,20 ppm (J = 4, 1Hz, 1H) Przyklad II. Wytwarzanie 5-[2-ohlO(ro-4-/(trój(- fluotrometyló/fenoksy] -2nnii1iroibenzoesanu kairboiksy- metylowiego o wzorze 5 (zwiazek nr 2).Do roztworu 19,0 g (0,05 mola) chlorku 5-[2-Chlo- rx^-/tFÓj-flittetf©mertyl^ w 50 !8 8d3 4 ml eteru, mieszajac, dodano 5,05 g (0,06 mola) trój- etyloaminy a nasitejpnie wkroplono roztwór 3,8 g (0,05 mola) kwaisu glikolowego w 175 ml eiteru. Na- tyx^hnró(st wytracal sie ciezki osad a temperatura 5 wzrosla do 35°C. Calosc mieszano i utrzymywano w ^tani©' wrzenii^ poJd Cjhlodnica zwroitna w ciagu 22 godglin, ip«t©afn oiehlodlzono a wytracony osad ahloirowod'Orku trójetyloaminy odsaczono i wysu- ®aono atrzjmujac 7,3 g substancja o temperaiturze 10 topnienia 236-^2i420C.Roatwór eterowy przemyto nasyconym roztworem cMarku sodowego a nastepnie dwukrotnie ekstra¬ howano rozitworem weglanu sodowego. Po zakwa¬ szeniu roztworu kwiaisem sculnym otrzyinano 20,5 g lepkiego oleju, który rozpuszczono we wrzacej mie- szaindnie heptanu i benzenu 60: 46. Poczatkowo wy¬ tracony osald stanowil biala substancje stala beda¬ ca kwasem odpowiadajacym substancji wyjsciowej.Druga frakcja stanowila gesty olej o brazowiej bar¬ wie, który wolnio zestalil sie, dlajac 16,0 g twarde¬ go ciala stalego.Produkt ten pokrusasono i roztarto z mieszanina heksanu i eteru, Puszyista substancje stala o .bar- «5 wie zblizonej do bialej odsaczono i wysuszono otrzymujac 6,0 g substancji o temperaituirze topnie¬ nia 177—179°C.IR {zawiesina w nujodu): C = 0 (szerokie) 1610 i 1685 cm-1, szeroki singlet 3g 6,15 ppm (2H), zesipolony multiplet 7,0—8,2 ppm (7H).Przyklad III. Wytwaiiiaainlie soli sodowej 5-[2- -chl)orio-4-/trójfluoirc)anetylO(/tienokBy]jnit^ 35 nu taarboksymetylowego o wzorze 6 (zwiazek nr 3).Roztwór 2,1 g (0,005 rn iorQime:tyllo^enptoyl-2-niria^^ ka^balcsyrne- tyliowego d 0,27 g (0,005 mola) metanoJla^u sodo¬ wego w aibso.^tnyna mejtapoHu ogrzewano w ciagu 40 3 minut w tenipeiriaiturze 5Q°C. RozpuszczaJ/nik u- sunieto w wypamce obrotowiej a stala pozostalosc suszono w piecu prózniowym w temperaturze 90— 100°C w ciagu 2 gcudizin otrzymujac substancje sta¬ la o iteimperatuinze topnienia 180—190^. 45 IR (nu4ol): C = 0 bandlzio iszerokle 1600—1650 cm-1 Inne kwasy a-hyo^oksyalkanokarboksylowe i ich pochodne o ogólnym wzorze 7, stanowiace substan¬ cje czynna srodka wedlug wynalazku, zesiawiono w tablicy 1. m Kwasy alkanokairboksyOjowe i pochodne o wzorze 1 obejmuja równiez inne zwiazki poza tymi typu a-lhydroksylowyclh opisanydh powyzej. Takie zwiaz¬ ki olbejmowalylby niienasycone kwasy alkanokanbo- ksylowe i pochodne, mp. takie gdzie Q oznacza rod- w nik allkenylowy o 2—6 atomach wegla.Inne kwasy alkanokaadboksylawe i pochodne 0- bejmuja zwiazki o wzorze 1, w którym Rj oznacza girupe karboksyallkilowa (lub jiej pochodna, taka, gdzie Ri oznaioza gm!t|pe QCOOR6 a Q stanowi rod- io mik alkilowy o 1^-3 arbomach wegla.Ziwóaaki stanowiace suibsltanieje czyvma srcxika wediug wynalazku mozna stosiowad w rodnych po- stadaclh w celu osiagniecia pozadanego efektu chwaisitobójczieigo. I tak, moga one byc stosowane 09 jajko takie w postaci 4iala stalego lub w postaci1M8S3 5 6 Tablica 1 Ri i COOC2H5 COOH OONHCHs i CON/C2Hs/2 OOOC4H9 COONH2/CH3/2 COOH CON/C3H7/2 1 COOH CON»C2tt5 COOCHs COOCHs OÓONa COOC2H5 CoNH2 COOH COOH Ra H CH^CÓOH H H CH3 CHS CH3 H H CH3 C4H9 H H CzH* H H COOH R* OOOC2H5 CH2COOH 1 H 1 H CH3 CH3 CH3 1 C^ 1 C8H7 CH3 1 C4H9 i /CH2/3COOCH3 1 CHjCÓONa CH3 CONHz COOH CH3 | par, ale najkorzyisJtniiej stosuje sie je jako toksycz¬ ny skladnik srodków ochrony roslin zawierajacych rdwini^z-ttdsrtfik.Srodki te stosuje fcle korzystnie 'beaposreidnio na glefoe a czesto wprowadza sie je do gleby. Mozna je stosowac jako girantlilaty lufo pyly; jako ciecze do ^yakaiwania lufo jatoo mgly moizj^ylaine ga®em.Moga one zawierac poza nasnflkjieim dodatki tdfldie jak ^ittltillgiartory, srodki wiazace, gazy Spretotne do stanu cieklego, sufbstancje z 1 tyim piOdobtoe. Mozna stasowac najróznonodniejsize oirftle i Stale nosniki. Pttftykladaftni, rttie SitailóMa- cymi 'ógranltóaeMia, sitalycn n<*s!nlików sa fcftlk, ben¬ tonit, zietmiia okrzemkowa, piirofilit, ziemaia fularsikja, g^ps, macaltoa pochodzaca z nasion fowwskiy i lupn ottnoehaw draz róAne rtattiiretine i syirrtetyiczfie glin¬ ki 10 pH nie prafekarazaijacyni okolo 9,5, Pirzyklaidalrni, ndie ^tfiloiWliacyiniii cgr^tez#iiia no¬ sników cieklych Ba woda, roaptiszc^lniki organicz¬ ne, takie jak alkohole, ketony, oleje lekkie i oleje snetinde orfez oleje ro&dlnne, takie jak olej z zl&hten 'bawelny.W praktyce, dawks srodka chwastobójczego okre- sk sie W kffflfOgalatfttacfh suibataincji dhwaatdfbójeiej Aa hektar. Zwftazki stanowiace Substancje czynna srodka Wedlug wymeblazku Sa skuteczne ptty sto- sowatlki w ilosci daiaJajacej 0hwadtobój<5zo, tzn. w dawkach od okolo 0,2 .do 10 kg ria ftfcktaf.Srodki ochtfdny irdSlin izawktfttjace fclfostericje cKywffi^ orM fiosttdki nioga byc wyttw&irtfane jako (preparaty gotlowe do stosowania, b^di jako kctocen- tnalty. Koncentraty zawieirajli Wfiekiszg Hosc na ogól substancji czynnej w porównaniu z preparatami go- towyimi do stosowania i .iw zwiazku 2 tyni wyma¬ gaja orne rozbeczenia przed uzycienl. Zairówno prepainatoy gotowe do stosowania jak i ksiflcentraty moga (byc w postaci cieklej lub stalej, tj. zawieirac substancja caymna amigcmana ae stalym lub cie¬ klym nosnoltrigim-, Ilosc substancji czynnej w srodku chwastobój¬ czym bedzfie zaiezala pnzelde wttzysitoini «ód tego czy srodek ten stanowi koncentrat czy jareparat goto^ wy .do stosiofwainiia.Konoenitriaty ziaróienraja na -ogól od 5 do 95*/& wa- ' gowyiob, koiwyajteie od 10 do 8(f/» wagowych sufo^ staaicji czynnej. Stesetide suibsitaincji czynnej w pre^ paratach gotowych do stooowairm zmieniia slie w za¬ leznosci od sposobu atosowafliia korikreitne^o prepa- Tiariw i od pozadanej diawkii. Na ogól preip^aty gCK towe do sitoiscjwianiia zawieraja od 0,001 do i, ko- rzystaKiie 0,01 do 0,1Ve wagowegto substaimeii czytinej.Tak wiiec, sriodki ^cfhwaistobójGae moga zawierac od 0,001 do 95^/t wagowych feulbeftancjii czynnej, przy czym rseczywisita zawairtosc uzalezniona jest od charakteru srodka i od spoaabu jego zastosowa¬ nia* Konoeltitralty moga miiec zarówno postac ciekla jak i stala. Zaawyeaaj razciienoza sla je woda two¬ rzac emulsje czy zawiesimy o mndejiSEej zawartosci substancji czynnej. Alternatywnie^ eiekte lub stale kionraentralty moga byc rozciencziane afeklymi lub stalymi noisnakamii aby otnzymac koncowy produkt gotowy do stosowania. Ciekle koncentraty konzyst- nie zawieraja substancje czynna oraz srodek emul¬ gujacy, rozpulsacizorDe w cieklym rozpuszczalniku, ng. [raz;piuisaczailniiku organlicznyn;rtypu podanego wyzej.Emulgatolrem jest Oidpowfiedna'0 srodek anionowy, kationowy lub niejonowy, taki jak nip. dodecyfl,o- benzienosulfonian siadiowy lub pochodna tlenku ety¬ lenu i* aiMlofenolu, merkaiptan, amina lufo kwas ka^boksjriliowy. :konceiitraity ciekle kórzyBithae zan wiieraja od 1<) do 3C^/o wagowych, hip.J 25Vo wago- wyidh substancji czynnej tj.' 1 ^ ^.bstanfcji czyn¬ nej na 4 kg koncentratu. tmna, korzyistna postacia koncentratu sa zwilzal- ne proszki. Zawliieiraja one odpowiednia substancje czynna, drobno zmdieiiony nosnik or jeden srodek powlieraohniiowo czynny w celu po- le|piazenia av^lzalnosci iulb zdolnosci do dyspergo¬ wania.Stalymi nosnakami dogodnymi do otozymania zjwadzallnyfcfli prosGsków moga byc zairówno eutotan- cje organktene jak i nieorganiczne. Oodlwtiedniimd nosnikami organiicanymi sa macaka sojowa, mact- ka z lu^pki orzieiaha wloskiego lufo maczka drzewna albo pyl tytondowy; Odpowiednimi nosnJkamft.wie- organiaznymii sa glinki typu bentonliltu, kaolinu, zAe* mi fulerskiej i podobnych; Icrzemionki, takie jak ztemiia okrizemkowaj krzemiany, takie jak talk, pi^ roMUit lufo krzemaany metali ziem alkalicanyich; we¬ glany wapnia i magnezu. Nosnik moze byc poje¬ dyncza sufbstancja lulb mieszanina, drobno zameSk-N nych stalych sklaidtnlików; drodfci powieraGhilJowio czynne lufo ich mie?s8a- miny stanowia na ogól l^lWt wagior^ych preapamUu w postaci zwUzakiiego iprosateu. Odjpowaedttimi siroct-* kami dyspergujacymi sa formdlde^ytlDoacEtaa^n«»ul= f^anifan sodowy lufo Kgirosii^fcinian BOdoMryi.ZwSAsfl^ nfi sriodki obejmuja równiez wyzstee sulfona«ny &* iklBLotóryliGfwe fc^wyzsay adfltUL" odmaicaci glrtifpe sdk&o* wa o co nftjanniej a a^maach wegla), takie jak do= decyloben^enosulf tóarossairiy a^ko^ holij a^feiWen^sye^fkBy^etokeyetyloflul^ bodo* we, dwuoktylosu(IfQllUff®artyn^^ 10 20 25 M 40 46 N Si M \7 12*893 6 kondensacji tlenku etylenu z alkoholami tluszcizio- wymi, kwasami tluszczowymi kito wyzszymi affcalo- fenolami, takimi jak ciktylofenoksypoiMetoksyetaniai.Srodki zwiekszajace przylepnosc kifb sroeM roz¬ praszajace obejmuja takie .suJbstaincje jak laurynalan mawndltowo glicerynowy lufo kondensat poligiliicery- ny i kwasu oleinowego zmodyfikowany bezwodni¬ kiem ftalowym. Zawartosc sulbstanicji czynnej w zwilzalnym proszku moze byc rzedu 20—80?/o wa¬ gowych, korzystnie 50—800/a.Pyly moga byc wytwarzane przez polaczenie sulb- stanicjii czynniej ze stalym nosnikiem, takim jak drobno sproszkowane glinki, taflk, krzemionka i syntetyczne krzemliany, weglany metali zieim alka¬ licznych, oraz z rozcienoziailnifcaimd pochodzenia na¬ turalnego, takfflmd jak pyl tytoniowy czy maczka z lmptfm orzechów. Granulaty mozna sporzadzac z ta¬ kich samych rodzajów stalycih nosnlików o wie¬ kszych rozmiarach czastek rzedu 15—60 mesh. Do tego rodzaju stalych preparatów mozna dodawac iraewielkie ilosdi srodka dyspergusjacegio.Stezenie sulbsltaocji czynnej w pylach i granula¬ tach jest rzedu 1—20tyo wagowych. Stale nosniki stosowane w tych preparatach imusza byc zasad¬ niczo obojetne lulb moga byc w czesci badz w ca¬ losci nawozami sztucznymi, takimi jak siarczan a- momowy' lulb inne sole aimoniowe, mocznlik, fosfo¬ rany- wapnia, Chlorek potasowy czy wysuszona krew.Jedna ze szczególnie korzystnych meitod przygo¬ towania stalych przeparatów jesft traktowanie sta¬ lego nosnika substancjami teynnymi rozpuszczony- mi w rozpusziczalniku, a nastepnie odparowanie rozpiiszozaJnika. Powoduje to, ze nosnik, bedacy zazwyczaj w postaci drobno zmielonych czastek, zo¬ staje zaimpregnowany snilbstancja azyrma. Innym sposobem jest uzycie mieszaminy substancji czyn¬ nych w stanie stopionym lub w postaci rozpylo¬ nej.Stezenie sulbsltaocji czynnej w preparacie goto¬ wym do stosowamia bedzie zalezalo nie tylko od pozadanej dawki (zazwyczaj rzedu 0,2/—»10 kg/lha) ale równiez od stosowalnego sposobu 'rozprowadza¬ nia. Zwilzailne proszki i ciekle koncentraty stasuje sie na ogól w postaci wiodnydh roztworów do o- prysknwania w ilosdi od 10 do 1500 litrów na hek¬ tar.Przy stosowaniu naziemnnym, ilosc roztworu be¬ dzie na ogól rzedu 100 do 500 l/ha, podczas gdy pnzy roz|py2an.iu z powietrza stosuje sie go w ilo¬ sci od 15 tfo 80 1/ha.Efektywnosc chwastobójcza.Sposób przygotowania badanych roslin.Rozne gatunki roslin uprawnych i Chwastów posiano w plasknteh pojemnikach z tworzywa o wymiarach 10,16 X 25,4 cm zawierajacych ziemie doniczkowa. W kazdym pojemniku posiano wszy¬ stkie gatunki rosliin w rzedach, w odleglosci 10,16 cm jeden od drugiego. Badanymi gatunkami ujprawnyimd byly: kukuirydza (CN), paluszniik krwa¬ wy (CG), bawelna (CT), soja (SB)* Badanymi ga¬ tunkami chwasjów byly: wyczyniec (FM), wlosni¬ ca zielona (GF, zaslaiz czyca polna (WM) i saar&rt (PW); Rozsady bawelny, kukurydzy, sioji i rzepienia mialy od 4 do 5 nasion w rzedzie, w zaleznosci od gaitumku. Gatunki o mniiejszycli ziarnach (za- slaz, gorczyca dzika, 'szarlat, wyczyniec i wlosnica zielona) posadzono nie liczac nasion ale w ilosci dostatecznej by uzyskac gesty szereg sadzonek.Rosliny dla przeprowadzenia prób w stadium przed wzejsciem i po wzejsciu roslin zasiano w sposób analogiczny. Poczajtikowe podlewanie do cza¬ su wzejscia roslin prowadzono z góry. Rosliny w fazie p)o wzejsciu przygotowano uprzednio tak, alby uzyskac rosliny w odpowiednim stadium roz¬ woju w momencie traktowania badanym srod- kiLem. Roslny, dla badan w fazie przed wzejsciem zaisilairao nie wczesniej niiz jeden dzien przed trak¬ towaniem.Pozadany etap rozwoju rosliin dla traktowania badanym srodkiem, w stadium po wzejsciu roslin z gatunku szerofoolisitnych (CT, SB, CB, VL, WM, PW), jesit etaipem rozwoju jednego liscia lub eta¬ pem rozwoju pierwszego' liscia trójlistkowego. Od¬ powiednia faza rozwoju zbóz jest osiagnieciie przez nie wysokosci 75—80 mm, podczas gdy w przy¬ padku traw, odpowiednia wysokoscia jest 50 mim.Sposób traktowania nosJliin.Natryskiwanie przeprowadzono przy uzyciu pi¬ stoletu opryskujacego (typu ssacego), jednoczesnie jednego pojemnika z roslinami w stadium przed wzejsciem i jednego z roslinami w stadium po wzejsciu roslin. Ilosc stosowanego srodka 11,2 kg/ha odpowiadala standardowej ilosci 116 miligramów badanego' zwiazku, .przypadajaca na polaczona po¬ wierzchnie dwóch pojemników (0,103 m2). Zwiazek istosowanio w mieszaninie z rozpuszczalnikiem, skla¬ dajacej sie z 40 ml acetonu i 40 ml wody, przy zawartosci srodka powiierzbhniowo czynnego rów¬ nej 0,1%.Po zakonczeniu opryskiwania, pojemniki umiesz¬ czono ponownie w cieplarni, gdzie dostarczanie wody roslinom w. fazie po wzejsciu prowadzono przez nawadnianie jpodpowlierzchniowe. W fazie przed wzejsciem roslin, nawadnianie prowadzono z góry (przez zraszanie, az do momentu wzejscia badanych roslin. Od tego czasu nawadnianie pro¬ wadzono podpowierzdhniowo.Dwa tygodnie po potraktowaniu oceniano stan uszkodzenia i stopien zwalczemia roslin w fazie przed wzejsciem i po wzejsciu wedlug skali ocen 0—100tyo uszkodzenia. W tym czasie okreslono rów¬ niez intensywnosc powstalych dodatkowo szczegól¬ nych efektów fiizjoHogicznych.Badania dzialania., chwastobójczego zwiazków 1^81 prowadzono pnzy stosowaniu dawki zwiazku w ilosci od 11,2 do 0,28 kg/ha. Ponizej podano stosowane dawki zwiazków: 11,2 kg/ha 1,12 kg/ha 4,48 kg/ha . ¦ t . 0,56 kg/ha 2,24 kgyha 0,28 kg/ha Wyniki badan przedstawiono w tablicy 2 (przed wzejsciem roslin) i w talblicy 3 (po wzejsciu ro¬ slin). 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 I128893 Tablica 2 10 Zwiazek nr 1 2 '3 Dawka kg/ha 2,24 0,56 0,28 11,2 4,48 2,24 1,12 0,56 0,28 11,2 . 4,48 2,24 1,12 0,56 0,28 CG _ — — — — — — — — — • — — — — FM • 90 90 60 100 100 100 90 90 0 100 100 100 100 90 70 GF 90 90 30 100 100 90 90 90 10 100 10# ©o '90 |90 60 VL 20 10 10 100 90 90 80 50 . 20 100 100 90 60 20 70 CB 60 30 0 50 20 20 0 0 0 100 90 90 30 0 10 WM 100 (90 po 100 100 100 100 100 80 100 100 100 100 100 100 PW 100 100 60 ,100 100 1O0 90 90 0 100 100 100 100 90 20 CT 10 20 0 70 30 40 0 0 10 90 40 20 10 10 0 CN 0 10 0 80 40 10 0 0 10 90 70 60 40 0 10 SB 0 0. 10 0 10 0 0 10 0 1 10 0 10 10 Tablica 3 Zwiazek rar 1 2 * 3 Dawka kg/ha 2,24 0,56 0,28 11,2 4,48 2,24 1,12 0,56 0,28 11,2 CG — — — — — — — — — 4,48 i — 2,24 1,12 0,56 0,28 — — .— — FM 90 90 90 100 100 100 100 90 50 100 1O0 1.00 100 90 70 GF 90 90 90 100 100 100 100 90 80 100 100 100 100 90 80 VL 100 100 90 100 100* 100 100 90 70 100 100 100 100 100 70 CB 100 90 00 100 100 100 100 90 100 100 100 100 100 90 90 WM 100 100 90 100 100 100 100 1O0 100 100 100 liOO 1O0 100 100 PW 100 100 90 100 100 IlOO 100 100 100 100 100 100 100 100 100 CT 90 100 90 100 100 100 90 90 80 HM) 1O0 1O0 90 90 80 CN 90 40 40 100 100 90 90 70 30 100 100 100 80 70 i 20 SB 70 ¦ 40 50 70 50 40 40 30 50 60 40 50 30 30 10 | Zastrzezenia ipatentowe 1. Sirodek chwastobójczy zawierajacy substancje w czynna,- nosnik i ewen/tualnile substancje pomocni¬ cze, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera oo najmniej jeden zwiazek o ogólnymi wzorze 1, w którymi Xj oznacza atom chlo¬ rowca, X2 oznacza altom chlorowca lub wo- M doru, Z oznacza gruipe zawierajaca chloro¬ wiec, taka jak giruipa ploliicMorowcoailfcilowa o 1—9 atomach chlorowca i 1—4 atomach, wegla, korzystnie CF3, CHF2, C4F9, CF2CH2CH3 lub CH2CI, Ri oznacza grupe COOH, (ginujpe OOOM, gdzie M W oznacza kation meitailiu alkalicznego, metallu ziem altoaiicznyclh, anionowy* alWiloamoniiowy o 1—5 ato¬ mach wegla lulb dwualkttoamioiniLawy o 1—5 ato¬ mach wegla w kazdym podstawniku alkilowym albo Ri oznacza grujpe CON/-R4/-R5, gdzie R4 i R5 « niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub rodnik aWlowy o 1—5 agamach wegla, a R2 i R3 moga byc takie samie lub róznie i oznaczaja atom wo¬ doru, rodnik alkiflowy o 1—6 aJtomach wegla, gru¬ pe COORe luib )QCOOR6, gdizie Q oznacza vrodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, a Re oznacza rodnik alMUowy O 1—5 altomacJh wegla, atom wo¬ doru, kaltion metalu alkalicznego, metalu ziem allkaiilcanyich, amonowy, alkiOoacmoniowy to 1—5 ato¬ niach wegla dwualkliiloamioniilowy o 1—5 artomadh wegOia w kaizdymi rx)dlstawniku alUkilowym, albo oz¬ naczaja gruipe CON/-R4/-R5 lub QCON/-R4/-R5, gdEie R4, R5 i Q maja wyzej (podane zanaczlenie, a ponadto Ri moze oznaczac grupe COOR7, gdzie R7 oznacza rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, gdy oba podstawniki R2 i R3 oznaczaja rodniki alkilowe albo gdy 00 najmmiej jedien z podstaw¬ ników R2 i R3 oznacza gruipe COOR$, QCOOR|, /11 128 893 12 CON/-R4/-Rs lub QOON/-R4/-R5, przy czym poid- stawndkii Rj, R2 i R3 oznaczaja co najmniej dwie grupy karboksylowe ewentualnie w positaci soli, estru, amidu. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera zwiazek o ogól¬ nym wzorze 2, w którym Ri, R2 i R3 maja zna- czienlie podane w ziastrz. 1. 3. Srodek wedlug ziaistnz. 2, znamienny tym, ze zawiera zwiazek o wzorze 2, w którym R2 i R3 oznaczaja rodniki alkilowe o 1—2 atamadh wegla, a Ri ma znaczenie pokJame w zastnz. 1. 4. Sposób wyi/wiatrzaniiia 2Hnii/tri(5-4o -fenoksy^benzoasowyeh estrów kwasów hydroksy- alkanofaarboksyliowych i ich pochodnych o ogólnym wzioinze 1, w którym Xj oznacza atom chlorowca, X2 oznacza atom chlorc/wca luJb wodoru, Z ozna¬ cza grupe zawierajaca chlorowiec, taka jak grupa poliohlorowcoalkilowa o 1—9 atomach chlorowca i 1—4 altoimlaoh wegla, korzystnie CF3, CHF2, C4F9, CF2CH2CH3 lub CH2GI, Ri oznacza grupe COOH, grutpe COOM, gdlzJie M oznacza kaition metalu al¬ kalicznego, metalu ziem alkalicznych, amonowy, alWoaiminowy o 1—'5 atomach wegla lub dwu- alkilotaimoniiowy o 1—5 aftomaich wegla w kazdym podstawniku alkilowym albo Ri ozinacza grupe CONZ-R^-R^, * gdzie R4 i R5 niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub rodnik aikilioiwy ó 1—5 atomach wegla, Rg i Rj moga byc takie same lub rózne i oznaczaja a/tom wodoru, rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, gru(pe COORe lub grupe QCOORe, gdizie Q oznacza rodinik alkilowy o 1—3 atomach wegla, Re ozriaicza rodnik alkilowy o 1—5 aitomach wegla, atom wodoru, kation metalu alkalicznego, meitalu ziem alkalicznych, amonowy, alkaloamondJo- wy o 1-^5 atomach wegla lub dwualkilo- aimoniowy o 1—5 atomach wegla w kaz¬ dym podstawniku alkilowym aUbo ozna¬ czaja grupe CON/-R4/-R5 lub QCON/-R4/-R^. gdz% R4, R5 i Q maja wyzej podane znaczenie, a ponadlto Ri moze oznaczac grupe COOR7, gdizdie R7 oznaczia rodnik alkilowy o 1—5 atomach wegla, gdy oba pddlstawndki R2 i R3 oznacziaja rodniki alkilowe albo gdy 00 najmniej jeden z podsrt&lw- mików R2 i R3 oznacza grupe COOR6, QOÓOR6, CfcN/-R4/-R5 luJb QCON/-R4/-R5, przy czym pod- sitawniki Rj, R2 i R3 oznaczaja 00 najmniej dwcie grupy karboksylowe ewentualnie w posflaci soli, esftru, amidu, znamienny tym, ze zwiazek o ogól¬ nym wzorze 3, w którym X oznaczia grupe OM lub atom chlorowca, a M, Xj, X2 li Z maja wyzej podlanie znaczenie, poddaje sie reakcji ze zwiaz¬ kiem o ogólnymi wzorzle YCRiR2R3, w którym Y oznacza grupe hydroksylowa lub aitom chlorow¬ ca, a Ri, R2 i R3 maja wyzej podane znaczenie, przy czym gdy X oznaczia aflam chlorowca, to wówczas Y oznaczia grupe hydroksylowa. 10 15 20128 893 9 A X XOC—R, 2 ^g^-O CW2Rj F3C ^— O ^^0CaXRl Wzór 2 O u O)—o xz Wzór 3 o o COCHpNHCH(CHj)2 Wc O C-0CHpX)H F3C AQ) O (O-N0 O F3C^ O Wzór 6 PL