PL103077B1 - Sposob wytwarzania spoiwa do lakierow dajacych sie rozcienczac woda i utwardzanych kwasami - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania spoiwa do lakierów, dajacych sie rozcienczac woda i utwardzanych kwasami.

Lakiery utwardzane kwasami sa znane od dawna i szeroko stosowane do lakierowania drewna, np. w przemysle meblowym d do lakierowania podlóg.

Skladaja sie one zasadniczo z kombinacji utwar- dzalnej zywicy amiinoformaldehydowej z dzialajaca zmiekczajaco zywica aikidowa. Utwardza sie je przez dodanie mocnych kwasów w temperaturze po¬ kojowej lub nieco podwyzszonej. Wada tych zna¬ nych lakierów utwardzanych kwasami jest to, ze zawieraja one kosztowne i czesciowo toksyczne roz¬ puszczalniki, mianowicie, oprócz weglowodorów aromatycznych stosuje sie w nich zwlaszcza buta¬ nol, który przy przerabianiu lakierów jest przykry i czesto wywoluje reakcje alergiczne.

Liczne usilowania ulepszenia lakierów dajacych sie rozcienczac woda i utwardzac kwasami nie daly dotychczas zadowalajacych wyników przede wszy¬ stkim z tego powodu, ze nie znano zadnych zywdc alkidowych dajacych sie rozcienczac woda, odpo¬ wiednich jak skladniki zmiekczajace. Wszystkie bo¬ wiem znane wodne roztwory lub emulsje zywic al¬ kidowych sa stabilizowane alkalicznie i po dodaniu kwasu stanowiacego katalizator traca trwalosc.

W opisie patentowym RFN DOS nr 2011537 omó¬ wiono sposób wytwarzania lakierów dajacych sie rozcienczac woda i utwardzac kwasami, zgodnie z którym do zmiekczania stosuje sie zywice altódo— we rozpuszczajace sie w wodzie takze i bez dodatku zwiazków zasadowych. Zywicom tym nadaje sie rozpuszczalnosc w wodzie przez bardzo wysoka za¬ wartosc poliglikolu etylenowego, wynoszaca ponad 75%. W opisie tym podano równiez, ze jako skladnik utwardzajacy odpowiednie sa wszystkie typy zywic aminowych i ze lakiery te schna szybko i daja blony odporne na dzialanie wody. Jednakze z przykladów podanych w tym opisie patentowym wynika, ze jako skladniki utwardzajace stosuje sie wylacznie zywice melaminowe, a poza tym trzeba stosowac bardzo duze ilosci dodawanego katalizatora, np. 7% kwasu p-toluenosulfonowego lub 21% stezonego kwasu sol¬ nego, w stosunku wagowym do stalej zywicy. La- kiery te zawieraja takze znaczne ilosci rozpuszczal¬ ników, takich jak butanol i octan 2-butoksyetanolu.

Próby przeprowadzone sposobami podanymi w tych przykladach wykazuja, ze faktycznie tylko przy zastosowaniu zywic melaminowych uzyskuje sie wyniki w pewnej mierze zadowalajace, nato¬ miast przy uzyciu zywic mocznikowych lub benzo- guanaminowych nie otrzymuje sie dostatecznej blo¬ ny. Jednakze nawet i przy uzyciu zywic melamino¬ wych otrzymuje sie tylko lakiery schnace powoli, a otrzymane blony maja bardzo mierne wlasciwosci, zwlaszcza w zakresie odpornosci na dzialanie wody.

Poza tym, stosowanie duzych ilosci kwasów nastre¬ cza liczne problemy, mianowicie mala stabilnosc lakieru, trudnosci zwiazane ze stosowaniem odpo- wiednich pigmentów, korozje przy stykaniu sie 103 077¦ ¦'V 3 - " ' z czesciami metalowymi, zabarwienie wrazliwych rodzajów drewna i wreszcie kruszenie sie lub po¬ nowne mieknienie powlok przy starzeniu.

Niekorzystne wlasciwosci tych lakierów mozna przypisac skladowi zywic alkidowych. Chodzi tu bo¬ wiem albo o liniowe poliestry, otrzymane przez ze- styfikowanie bardzo duzych ilosci poliglikolu etyle¬ nowego (ponad 75%!) kwasem maleinowym, ewentu¬ alnie w mieszaninie z kwasem ftalowym lub inny¬ mi kwasami dwukarboksylowymi, albo o oleje schnace, modyfikowane poliglikolem etylenowym.

Takze zywice, ze wzgledu na ich nieznaczna zawar¬ tosc funkcyjnych grup hydroksylowych, moga byc tylko w bardzo ograniczonym stopniu sieciowane zywicami aminoformaldehydowymi. Nalezy przeto przyjac, ze wytwarzanie blony z lakierów opisanych w powolanym wyzej opisie patentowym DOS inr 2011537 nastepuje przede wszystkim na skutek sa- mokondensacji zywic melaminowyen, natomiast zy¬ wice alkidowe pozostaja zasadniczo nie zwiazane i zachowuja -swe wlasciwosci hydrrofilowe ii termo¬ plastyczne, warunkowane duza zawartoscia poli- glikolku etylenowego.

Nieoczekiwanie stwierdzono, ze dajace sie roz¬ cienczac woda i utwardzac kwasami lakiery two¬ rzace powloki o bardzo dobrych wlasciwosciach mozna wytwarzac przez kombinowanie nie zawiera¬ jacych oleju poliestrów o malej zawartosci poligli¬ kolu etylenowego i duzej zawartosci grup hydro¬ ksylowych, iz nadmiarem maloczasteczkowej, roz¬ puszczalnej w wodzie zywicy mocznikowoformalde- hydowej, zeteryfikowanej alkoholami jednowodoro¬ tlenowymi o 1—3 atomach wegla.

Przedmiotem wynalazku jest zgodnie z tym spo¬ sób wytwarzania spoiwa do lakierów dajacych, sie rozcienczac woda i utwardzanych kwasami, którego cecha jest to, ze 45—90% wagowych maloczastecz- kowego, czesciowo zeteryfikowanego, rozpuszczalne¬ go w wodzie produktu kondenoacji mocznikowofor- maldehydowego, w którym alkohole uzyte do zete- ryfikowanda skladaja sie w co najmniej 50% z al¬ koholi jednowodorotlenowych o ii—3 atomach wegla i w 0—50% z alkoholi jednowodorotlenowyeh o wie¬ cej niz 3 atomach wegla i/albo dioli i/albo eterów jednoalkilowych dioli oraz 10—55% wagowych nie zawierajacego oleju, nasyconego poliestru o liczbie wodorotlenowej 250—400 i o zawartosci 10—25% wa¬ gowych poliglikolu etylenowego o przecietnym cie¬ zarze czasteczkowym 300—1000, korzystnie 300—750, laczy sie przez zmieszanie lub przez czesciowa kon¬ densacje w temperaturze 30°C do temperatury wrzenia mieszaniny pod chlodnica zwrotna, pod cisnieniem normalnym.

W celu przedluzenia okresu przerabialnosci, to jest czasu, w ciagu którego juz katalizowana mie¬ szanina moze byc przerabiana, mozna do 10% wa¬ gowych produktu kondensacji mocznikowo-formal- dehydowego zastepowac przez czesciowo lub calko¬ wicie zateryfikowane, ewentualnie w obecnosci or¬ ganicznych rozpuszczalników pomocniczych roz¬ puszczalne w wodzie produkty kondensacji amino- triazyny z aldehydem mrówkowym, takie jak cze¬ sciowo lub calkowicie zeteryfikowane metanolem, etanolem, n-propanolem lub izopropanolem, albo 077 * - - ;¦ ¦*'." 4 mieszaninami tych alkoholi, produkty kondensacji melaminy z aldehydem mrówkowym.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem produkty kon¬ densacji mocznikowo-formaldehydowej (tak zwane zywice mocznikowe) wytwarza sie w roztworze al¬ koholowym, przy czym roztwór aldehydu mrówko¬ wego w metanolu, etanolu, n-lub izopropanolu, ewentualnie otrzymany przez depolimeryzacje para- formaldehydu w takim alkoholowym srodowisku, io kondensuje sie z mocznikiem przy wartosci pH 7,5—10 w temperaturze wrzenia pod chlodnica zwrotna. Eteryfikacja odbywa sie w temperaturze wrzenia pod chlodnica zwrotna i przy wartosci pH okolo 2,5—6, uzyskiwanej przez dodawanie kwasów mineralnych lub organicznych, korzystnie kwasu oc¬ towego. Otrzymany produkt mdzna stosowac zgodnie z wynalazkiem do wytwarzania spoiwa bezposrednio lub po oddestylowaniu czesci mieszaniny alkoholu z woda. Nizszy alkohol jednowodorotlenowy mozna zastapic czesciowo takze wyzszymi alkoholami, takimi jak butanole, pentanole, heksanole itp. i/albo diolami, takimi jak glikol etylenowy, glikol propylenowy i ich homologi i/albo ich mo- noetery z nizszymi alkoholami . jednowodoro- tlenowymi, Nalezy jednak wówczas dbac o to, aby co najmniej 50% zeteryfikowanych grup metylolo- wych mialo -grupy ¦ nizszych--alkoholi jednowodoro- tlenowych o 1—3 atomach wegla. W wiekszosci przypadków stosunkowo maly udzial wspomnia- nych wyzej innych zwiazków hydroksylowych wy¬ starcza do uzyskania specjalnych wlasciwosci tech¬ nicznych lakieru. • Zywice mocznikowe, stosowane zgodnie z wyna¬ lazkiem, zawieraja na 1 mol mocznika okolo 1,5—2,5 moli aldehydu mrówkowego i co najmniej 10% grup metylowych jest zeteryfikowanych.

Stosowane zgodnie z wynalazkiem poliestry nie zawierajace oleju wytwarza sie przez estryfikowanie kwasami dwukarboksylowymi polioli i - poliglikolu 40 etylenowego. Jako kwasy dwukarboksylowe mozna stosowac dowolne produkty, zwykle stosowane w tej dziedzinie techniki, a korzystnie stosuje sie kwas adypinowy i bezwodnik kwasu ftalowego, Poliole lub ich mieszaniny nalezy dobierac tak, aby uzyskac 45 zgodna liczbe wodorotlenowa, wynoszaca 250—400 mg KOH/jg. Trzeba przeto stosowac dostateczna ilosc alkoholi ó 3, 4 lub wiekszej liczbie grup hydroksy¬ lowych.' Odpowiednie do tego celu sa np. gliceryna, trójmetylolopropan, pentaerytryt, sorbit, ewentual- 50 nie w mieszaninie z diolami, takimi jak glikol ety¬ lenowy, glikol dwuetylenowy, glikol propylenowy i glikol neopentylowy.

Jako poliglikol etylenowy bierze sie pod uwage produkty o ciezarze czasteczkowym 300—1000, ko- 55 rzystnde 300—750. W mniejszym stosunku mozna tez razem stosowac poliglikole monometoksyetylenowe.

W przeciwienstwie do znanych, zasadowo stabilizo¬ wanych emulsji zywic alkidowych, w przypadku w których ze wzgledu na lepsze dzialanie emulgu- 60 jace stosuje sie korzystnie poliglikole etylenowe o ciezarze molowym 1000—3000, zywice alkidowe niezawierajace oleju, stosowane do wytwarzania spoiwa zgodnie z wynalazkiem, ze wzgledu na duza zawartosc grup hydroksylowych nie wymagaja 65 zadnych dlugolancuchowych poliglikoli etylenowych.103 077 6 Dzieki stosowaniu poliglikoli etylenowych o krótkim lancuchu, przez równomierny rozdzial girup funkcyj¬ nych zdolnych do sieciowania otrzymuje sie blony o lepszej wytrzymalosci. Liczby kwasowe tych po¬ liestrów wynosza 10—45, korzystnie 30—45 mg KOH/g. Graniczny wskaznik lepkosci, mierzony w dwumetyloformamidzie w temperaturze 20°C wy¬ nosi 5—9 ml/g.

Stosowany przy estryfikacji czynnik azeotropowy (ksylen lub toluen) usuwa sie korzystnie droga de¬ stylacji pod zmniejszonym cisnieniem tak, ze w ostatecznym produkcie nie ma zadnych rozpusz¬ czalników aromatycznych. Zywice te laczy sie z zy¬ wica mocznikowa zwykle bez rozcienczania i tylko w przypadku zbyt duzej lepkosci wlasnej rozciencza sie je etanolem tak, aby zawartosc substancji sta¬ lych wynosila 80 lub 90% wagowych.

Nie zawierajace oleju zywice aikidowe, stosowane zgodnie z wynalazkiem do wytwarzania spoiwa, mieszaja sie z woda tylko w ograniczonym stopniu, ale przez polaczenie ich z zywica mocznikowa, przy czym ewentualnie zachodzi równiez nieznaczna kon¬ densacja obu skladników, otrzymuje sie spoiwo dajace sie dobrze rozcienczac woda. Laczenie z zy¬ wica mocznikowa odbywa sie albo droga zwyklego mieszania w temperaturze 30—40°C, albo droga nie¬ znacznej kondensacji, prowadzonej w temperaturze nie wyzszej od temperatury wrzenia pod chlodnica zwrotna, pod normalnym cisnieniem, przy czym wzrost ciezaru czasteczkowego kontroluje sie mie¬ rzac graniczna lepkosc w dwumetyloformamidzie.

Lepkosc ta korzystnie wynosi 5—10 ml/g i z jej wzrostem w niektórych przypadkach zdolnosc mie*- szania sie produktu z woda poczatkowo wzrasta, a nastepnie znów maleje.

Spoiwa wytwarzane sposobem wedlug wynalazku mozna stosowac bez pigmentów albo z pigmentami, jako produkty polyskujace lub matowe. Jako pig¬ menty mozna stosowac wszystkie produkty, które zwykle stosuje sie w znanych lakierach rozpuszczo¬ nych w rozpuszczalnikach organicznych i utwardza¬ nych kwasami.

W celu unikniecia korozji opakowan i urzadzen mozna stosowac dodatek inhibitorów korozji. W ce¬ lu uregulowania lepkosci mozna poza tym dodawac jako "zageszczacza najwyzej do 5% polialkoholu wi¬ nylowego, metylocelulozy lub acetylopropionianu celulozy. Katalizowanie odbywa sie za pomoca nie¬ organicznych lub organicznych kwasów, takich jak rozcienczony kwas solny, kwas ortoforforowy lub korzystnie kwas p-toluenosulfonowy, ewentualnie w postaci roztworów w etanolu.

Dzieki swej budowie, spoiwa wytwarzane sposo¬ bem wedlug wynalazku wymagaja stosowania wzglednie niewielkich ilosci katalizatora, np. okolo 1% kwasu p-toluenosulfonowego lub ortofosforowe¬ go. Mozna je stosowac do wszystkich sposobów la¬ kierowania drewna, w których dotychczas stosowa¬ no wylacznie produkty rozpuszczone w rozpuszczal¬ nikach, np. do lakierowania podlóg lub do wytwa¬ rzania na meblach powlok o porach otwartych albo zamknietych. Powloki te sa bardzo odporne na za¬ drapania, scieranie i dzialanie rozpuszczalników.

Ich trwalosc na dzialanie /niskiej temperatury jest bardzo znaczna, maja wysoki polysk, dobra .pelnie 36 40 45 50 i odpornosc na zólkniecie. Szczególna ich zaleta jest szybkie podsychanie i wysychanie na wskros, co w praktyce umozliwia szybkie magazynowanie. La¬ kieruje sie przez malowanie, polewanie, walcowa¬ nie lub natryskiwanie, a utwardzanie moze odby¬ wac sie w temperaturze pokojowej lub w sposób przyspieszony w temperaturze podwyzszonej.

Nizej podane przyklady ilustruja wynalazek.

A. Wytwarzanie produktów kondensacji moczni- kowo-formaldehydowych, to jest zywic moczniko¬ wych.

W reaktorze wyposazonym w mieszadlo, termo¬ metr i chlodnice zwrotna w pierwszym stadium pro¬ cesu depolimeryzuje sie paraformaldehyd w alkoho¬ lu lub w mieszaninie alkoholi, przy wartosci pH 7,5—10, uzyskanej przez dodawanie trójetyloaminy, w temperaturze 90°C. Po calkowitym rozpuszczaniu sie dodaje sie mocznik, zakwasza kwasem octowym do wartosci pH 2,5—6 i eteryfikuje w temperaturze wrzenia mieszaniny pod chlodnica zwrotna w ciagu 2—10 godzin. Ilosci skladników w czesciach wago¬ wych w poszczególnych próbach A1-A5 oraz chara¬ kterystyke produktów podano w tablicy 1.

Skladniki Mocznik Paraformal¬ dehyd 91% Etanol tech¬ niczny 96% Glikol ety¬ lenowy 2-etoksy- etanol Zawartosc substancji stalych % Grupy me- tylolowe w tymj Zeteryfiko- walne grupy Tablica 1 Produkt Al, 60 66 76,5 18,5 — 52 1,8 0,45 A2 60 59,5 62 — 62 1,6 0,4 A3 60 76 96 —. — 57 2,3 0,5 A4 60 76 76,5 ^ 27 54 2,3 0,46 A5 60 1 76 83 9 — 57 2,2 0,4 B. Wytwarzanie poliestrów, to jest zywic alkido- 55 wych. Sklad i charakterysteke zywic alkidowych podano w tablicy 2. Proces estryfikowania skladni¬ ków prowadzi sie w temperaturze 170—180°C, przy czym w celu przyspieszenia reakcji stosuje sie toluen jako czynnik dajacy azeotrop. Po uzyskaniu liczby eo kwasowej 45—50 toluen oddestylowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem, po czym mieszanine utrzymuje sie w temperaturze 170°C az do uzyskania zadanych wlasciwosci produktu. Wykonane zywice chlodzi sie do temperatury okolo 50°C i poddaje dal- 65 szej przeróbce bez rozcienczenia.103 077 Tablica 2 Skladniki Produkt BI Kwas adypino¬ wy Bezwodnik kwasu ftalo¬ wego Trójmetylo- lopropan Gliceryna Pentaerytryt Glikol etyle¬ nowy Glikol dwu- etylenowy Poliglikol etylenowy 300 Poliglikol etylenowy 600 Poliglikol etylenowy 1000 90 100 B2 112 80 B3 100 45 B4 100 B5 90 67 33 111 40 100 Zawartosc sub¬ stancji sta¬ lych % Liczba kwa¬ sowa mgKOH/g Liczba gra¬ niczna lepkosci w dwutmety- loformamidzie w temyeratu- rze 20°C ml/g Liczba wodo¬ rotlenowa mgKOH/g 99,8 38,5 ,5 365 99,7 37 ,2 277 99,2 32 ,8 391 99,6 34 ,5 368 99,0 27 6,5 354 45 Przyklad I-XI.

Mooznikowo-formaldehydowe produkty konden¬ sacji (zywice mocznikowe) miesza sie z zywicami poliestrowymi lub poddaje kondensacji w ciagu 3 godzin w temperaturze wrzenia pod chlodnica zwrotna (tylko w przykladach IV i X), po czym traktuje sie zywicami melaminowymi dajacymi sie rozcienczac woda i/albo srodkiem zageszczajacym, a nastepnie katalizuje sie roztworem'kwasu p-tolu- enosulfonówego lub kwasu ortofosforowego w eta¬ nolu i rozciencza woda lub mieszanina wodna z niz¬ szymi alkoholami lub innymi rozpuszczalnikami mieszajacymi sie z woda, az do uzyskania lepkosci odpowiedniej do przeróbki, wynoszacej 18—20 se¬ kund wedlug normy DIN 53 211. Sklad spoiw poda¬ no w tablicy 3, a sklad lakierów w tablicy 4.

W tablicach tych czesci i procenty oznaczaja czesci i procenty wagowe. Poza tym, w tablicach tych za¬ stosowano skróty, których znaczenie jest nastepu¬ jace.

Produkty kondensacji melamino-formaldehydo- wej (zywica melaminowa): (1) oznacza szesciometoksymetylomelamine, (2) oznacza czesciowo zeteryfikowana metano¬ lem produkt kondensacji melamimo-formal- dehydowej, zawierajacy srednio na 1 mol melamin 5,2 grup -CH2OH, z czego 4,3 w postaci -CH2OCH3, w postaci 50% roz¬ tworu w eterze dwuetylowym glikolu dwu- etylowego, AET oznacza etanol IPA oznacza izopropanol DMF oznacza dwumetyloformamid pTSS' oznacza kwas p-toluenosolfonowy PPS' oznacza kwas fosforowy.

Przyklad XII (przyklad porównawczy) W siposób opisany w przykladzie 1 opisu patento¬ wego RFN DOS nr 2011537 wytworzono lakier i pod¬ dawano go badaniom w sposób taki sam, jak lakiery wytworzone zgodnie iz wynalazkiem, opisane w przy¬ kladach I-XI. Wyniki prób podano w tablicach 5 i 6.

Skladnik 1 Zywdca mocznikowa Al Zywica mocznikowa A2 Zywica mocznikowa A3 Zywica mocznikowa A4 Zywica mocznikowa A5 Zywica alkidowa BI Zywica alkidowa B2 Zywica alkidowa B3 Tiabli c a 3 Sklad spoiwa wedlug przykladu I 2 76,5 19,1 II 3 54 36 III 4 88 IV 70,2 V 6 32 13 VI 7 70,2 17 VII 8 69 18 VIII 9 28,8 7,2 IX 34 16 X 11 70,2 XI 12 66,9 ,7103 077 1 l Zywica alkidowa B4 Zywica alkidowa B5 Produkt kondensacji (1) Produkt kondensacji (2) Razem Zawartosc stalego skladnika A% Zawartosc stalego skladnika B% % produktu kondensacji w sto¬ sunku A Graniczna liczba lepkosci po 1 wstepnej reakcji w DMF ml/g 2 95,6 69,5 ,5 1 3 90 46,1 53,9 4 8 4 100 80,7 19,3 7,4 17 87,2 70,2 29,8 6,1 6 45 58,5 41,5 7 87,2 70,2 29,8 8 87 66,6 33,4 9 36 68,5 31,5 50 57 43 11 17 2 89,2 69 31 2,5 6,8 12 4,1 86,7 65,8 34,2 9,8 ~~ 1 Skladnik Spoiwo o skladzie wg tablicy 3 Acetylopropionian celulozy 20% roztwór w H20-IPH=1:1 Polialkohol winylowy 12% (roz¬ twór wodny Metyoceluloza 10% roztwór wodny Woda 1 Etanol IPA Alkohol dwuacetonowy pTSS 10% w AET pTSS 25% w AET PPS 10% w AET I ¦ 95,6 4,4 3,3 Tablica IV Sklad lakierów w n ' 90- — 3,3 III 100 — 8,3 IV1 87,2 12,8 8,3 1 V 54 — 17,— - 28,— 1,8 poszczególnych przykladach VI 87,2 - 2,8 8 — VII 87- 6,6 6,4 1 8,S 1 VIII 36 — - 29 2 IX 50 — 18 — 12- 2,2 1 1 X 88,2 — 1,8 8,3 Xii 86,7 12,3 8,3 Znaczenie skrótów w tablicach 5 i 6 1. Okres przerabialnosci — czas w godzinach, w ciagu którego lakier nadaje sie do przerabiania, liczony od dodania katalizatora do zzelowania lakie¬ ru; okresla sie go w temperaturze pokojowej, w otwartym naczyniu. 2. Schniecie — poprzez wilgotna blone okreslonej grubosci przeciaga sie, metalowy pret i dokonuje oceny za pomoca aparatu BK-Drying Recorder na¬ stawionego na wilgotne blony o grubosci 152, mili- mikronów; pomiar prowadzi sie na pasmie szkla¬ nym, w temperaturze 23°C i przy wilgotnosci wzglednej powietrza 55%; czas obsychania, powsta¬ wania blony i schniecia na wskros podano w minu¬ tach. 3. Twardosc metoda wahadlowa — wedlug Kóni- ga, zgodnie z norma DIN 53157, po uplywie róznych okresów czasu, przy grubosci wilgotnej blony 300/120 milimikronów; plyty pomdarowe przechowu¬ je sie w klimatyzowanym pomieszczeniu o tempera¬ turze 23°C i wzglednej wilgotnosci powietrza 55%. 4. Test na goraco — na blcine lakierowa utrzy¬ mywana w ciagu 5 tygodni w temperaturze pokojo¬ wej kladzie sie wilgotne sukno i stawia na nim gar¬ nek wypelniony wrzaca woda, po czym po ostygnie¬ ciu wody obserwuje sie ewentualna obecnosc bia¬ lych nalotów, odcisku garnka lub sukna i zmieknie- nie lakieru.

. Wytrzymalosc i odpornosc — na blone lakiero¬ wa utrzymywana w ciagu 5 tygodni w pokojowej temperaturze kladzie sie tampon z waty nasycony ml badanej cieczy i przykrywa szklana miseczka o srednicy 40 mm, glebokosci 25 mm, majaca szli¬ fowane t>rzegi i po uplywie okreslonego czasu ocenia wplyw cieczy (alkohol, aceton, woda) na blone la¬ kierowa, np. zmiane barwy, zmieknienie lub unie¬ sienie sie blony. Liczby oznaczajace wyniki w ta¬ blicy 6 maja nastepujace znaczenie:103 077 11 112 kowego, czesciowo zeteryfikowanego, rozpuszczalne¬ go w wodzie produktu kondensacji mocznikowo- formaldehydowego w którym alkohole uzyte do eteryfikacji skladaja sie w co najmniej 50% z jedno- wodorotlenowych alkoholi o 1—3 atomach wegla i w 0—50% z alkoholi jednowodorotlenowych o wiecej niz 3 atomach wegla, dioli, jednoalkilo- wych eterów dioli uzytych pojedynczo lub w mie¬ szaninie oraz 10—55% wagowych nie zawierajacego oleju, nasyconego poliestru o liczbie wodorotlenowej 250—400 i o zawartosci 10—25% wagowych poli- glikolu etylenowego o przecietnym ciezarze cza¬ steczkowym 300—1000, korzystnie 300—750, laczy sie przez zmieszanie lub przez czesciowa kondensacje w temperaturze od 30°C do temperatury wrzenia mieszaniny pod chlodnica zwrotna, pod normalnym cisnieniem. 2. Sposób wedlug zastnz. 1, znamienny tym, ze do % wagowych mocznikowo-formaldehydowego pro¬ duktu kondensacji zastepuje sie czesciowo lub cal¬ kowicie zeteryfikowanym, ewentualnie w obecnosci organicznych rozpuszczalników pomocniczych roz¬ puszczalnym w wodzie produktem kondensacji ami- notriazyny z aldehydem mrówkowym. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze czesciowa kondensacje obu skladników prowadzi sie az do uzyskania grandcznej liczby lepkosci 5—10 ml/g, mierzonej w dwumetyloformamidzie w tempe¬ raturze 20°C.

Tablica 5 Numer przy¬ kladu I II III IV V VI vn vtni IX X XI XII Okres przera- bdalno- sci (go¬ dziny) 7 21 22 21 21 26 21 17 26 22 Schniecie (minuty) 7/10/15 /15/30 /18/30 6/8/10 /15/27 7/10/17 /26/37 /10/12 6/10/17 6/9/14 12/14/16 23/28/40 Twardoscmetoda wahadlowa po uplywie 1 godzin /27 22/30 17/38 37/70 26/46 33/43 27/37 80/129 39/60 34/44 21/33 16/23 6 godzin, /58 33/40 28/68 65/101 39/50 46/58 /41 97/142 59/72 61/95 34/36 28/37 24 godizin 70/117 45/72 70/136 130/170 43/58 88/106 36/44 112/153 134/153 127/167 69/120 50/55 48 godzin 101/147 56/83 123/176 151/193 47/60 90/109 57/78 127/172 156/174 145/183 94/142 53/53 72 godzin 138/171 68/91 141/183 166/203 71/81 90/94 115/144 151/187 168/179 153/185 137/184 53/64 1 tygodnia 140/174 80/107 166/193 169/204 75/86 93/108 115A42 167/201 178/191 165/186 145/183 64/50 Stoso- warny symbol licz¬ bowy 1 2 3 4 Dzialanie rozpusz¬ czalnika brak dzia¬ lania lekkie unie¬ sienie blony zmieknie- ntie blony blona daje sie zdra¬ pac Test na goraco brak dzia¬ lania lekkie od¬ bicie brze- gu bialy nalot blona daje sie zdrapac Odpornosc na dzialanie wody brak dzialania lekkie uniesie¬ nie blony zmieknienie blony blona daje sie zdrapac (*) oznacza zwiekszone zaatakowanie w odpo¬ wiedniej próbie

Claims (1)

Zastrzezenia patentowe 25

1. Sposób wytwarzania spoiwa do lakierów daja¬ cych sie rozcienczac woda i utwardzanych kwasami; znamienny tym, ze 45—90% wagowych maloczastecz-13 103077 Tablica 6 11 Numer przykladu I U III IV V VI VII VIII IX X XI XII Odpornosc na aceton po uplywie 30 minut 1—2 1—2 1—2 60 minut 1—2 1—2 2 Odpornosc na etanol po uplywie 60 minut 1—2 1—2 1—2 4 24 godzin 2(+) 2 2(+) 2(+) 3—4 3—4 3 2(+) 2( + ) 2(+) 2 «+) 1 Odpornosc na wode po uplywie 60 minut 3 24 godzin 2 1 2 2(+) 1 3 2(+) 2 2 2 1 4 1 1 Test na goraco 2 2 3 3 2 2 2 3 2 3 2(+) 4 I