Api
Api
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Sosrègne | Tracheobionta |
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Magnoliopsida |
| Sosclassa | Rosidae |
| Òrdre | Apiales |
| Familha | Apiaceae |
| Genre | Apium |
|-----
| Òrdre | Apiales |
|---|---|
| Familha | Apiaceae |
LC : Preocupacion menora
L'api (Apium graveolens L.), es una planta erbacèa bisannala de la familha de las Apiacèas, cultivadaée coma planta d'òrt per sas fuèlhas e sa raíç tuberizada consomadas coma legums.
A l'estat fer, buta al bòrd dels rius e dins de zonas umidas.
Nomenclatura
[modificar | Modificar lo còdi]I a quatre grandas varietats dins aquesta espècia, que tres son mai sovent cultivadas:
- Apium graveolens var. graveolens: api paludenc
- Apium graveolens var. dulce: api en ram
- Apium graveolens var. rapaceum, api raba;
- Apium graveolens var. secalinum : api de copar o chinés.
Varietats cultivadas
[modificar | Modificar lo còdi]Ara près de 120 varietats d'api de rams e de 59 varietats d'api raba son inscrichas a catalòg europèu de las espècias e varietats.
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]
Caracteristicas
[modificar | Modificar lo còdi]- Organs reproductors
- Color dominanta de las flors: blanc
- Periòde de florason: agost-octobre
- Inflorescéncia: ombèla d'ombelluls
- Sexualitat: ermafrodita
- Pollinizacion : entomogama, autogama
- Grana
- Fruch: akèn
- Espandiment: idrocòr
- Abitat e espandiment
- Abitat tipe: pradas europèas, igrofilas longament aigadas
- Airal d'espandiment: cosmopolita
donadas segon: Julve, Ph., 1998 ff. - Baseflor. Index botanique, écologique et chorologique de la flore de France. Version : 23 avril 2004.
Utilizacion
[modificar | Modificar lo còdi]Alimentària
[modificar | Modificar lo còdi]L'api (raba e fuèlha) es utilizada en cosina a l'encòp coma condiment e coma legum. Es allergèn per cèrtas personas.
L'api es fòrça pauc caloric (entre 12 e 20 quilocalorias per 100 gramas, es a dire 50 a 100 quilojoules). Selon unes autors, sa digestion consoma mai de calorias que l'aliment non ne pòrta[1].
Sas fuèlhas jovas, finament ciseladas, pòdon servir a perfumar diferentas preparacions, coma las sopas e salsas. Lor gost, mai fòrt qu'aquesta del jolverd, remembra l'api salvatge.
Los rams de l'api de ram (similar als rams de bledas) se consoman cuèchs, mai sovent en salsa o gratinats. Tanben se pòdon consomar crudas, copadas finament, dins d'ensaladas.
La raïç de l'api raba, de gost un pauc picant, se consoma cruda, raspada en remolada, o cuècha, per exemple gratinada, en sopa, en purèa o sautada.
Las granas son utilizadas per perfumar lo peisson e lo caulet-flòri, e pòdon, infusadas dins d'aigardent, donar una liquor.
Los ram e pelalha son de vegadas apondut al bouquet garni.
La sal mesclada amb l'extrach dels fruchs o de granas d'api, secadas e trissadas, es un condiment que pòt èsser utilizat coma sal a taula, parfumar los legums frèscs, las sopas e subretot lo chuc de tomata de coctèls.
Medicinala
[modificar | Modificar lo còdi]Las proprietats alimentàrias de l'api son plan conegudas, mas ten tanben de vertuts medicinalas: las fuèlhas e las raices son depurativas, diureticas, carminativas, estomacalas, tonificantas. La planta es tanben censada èsser afrodisiaca.
Un aspècte rarament evocat es sa proprietat fotosensibilizanta subretot pels rais UV. Las fuèlhas d'api contenont de furanocoumarinas fototoxicas (psoralèn e sas formas metoxiladas xantotoxina e bergaptèna). Un contacte long amb la planta seguit d'una exposicion al solelh pòt provocar d'accidents cutanèus. Las dermatitas agudas son subretot observadas pels agricultors o los emplegats de las industrias de transformacion. Los riscs de fototoxicitat après ingestion son mai limitats. Es pasmens a vegada dangierós de s'expausar al solelh après aver manjat d'api. Lo risc es de gravas brutladuras. La dangierositat es foncion de la dòsi consomada e de l'indici UV del moment[2].
L'api es ric en nitrats que se transforman en nitrits mercé a de bacterias de la boca. Segon un estudi en 2010, aquestes nitrits son implicats dins la vasodilatacion e la fluidificacion de la sang, çò que melhora lo flus de sang dins de zonas du cervèl que, amb le temps, son mens perfusadas. Una dòsi quotidiana d'api pòt possiblament prevenir la deméncia e la bassa cognitiva e melhorant aqueste flus sanguin cerebral[3]. Los efièch sus la santat dels nitrats e nitrits pòdon tanben èsser negatius.
Simbolica e aspèctes culturals
[modificar | Modificar lo còdi]- L'androstenòna (5α-androst-16-en-3-òna) foguèt la premièra feromòna de mammifèr a èsser identificada mas aqueste esteroïde es tanben present dins lo citoplasma de l'api.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Robert Matthews: Q & A
- ↑ Modèl:Bruneton
- ↑ Presley et coll., « Acute effect of a high nitrate diet on brain perfusion in older adults », Nitric Oxide, (DOI 10.1016/j.niox.2010.10.002)
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Referéncia Belles fleurs de France 2 : Apium graveolens (fr)Modèl:Belles fleurs de France2
- Referéncia Flora of China : Apium graveolens (en)Referéncia Modèl:EFloras/labèl : Apium graveolens (en)
- Referéncia Flora of Pakistan : Apium graveolens (en)Referéncia Modèl:EFloras/labèl : Apium graveolens (en)
- Referéncia Flora of Missouri : Apium graveolens (en)Referéncia Modèl:EFloras/labèl : Apium graveolens (en)
- Referéncia Catalogue of Life : Apium graveolens (en)Referéncia Catalogue of Life : Apium graveolens (en)
- Referéncia UICN : espèce Apium graveolens L., 1753 (en) (consulté le )Referéncia UICN : espècia Apium graveolens L., 1753 (en)
- Referéncia Tela Botanica (France métro) : Apium graveolens L., 1753 (fr)Referéncia Tela Botanica (França metropolitana) : Apium graveolens L., 1753 (fr)
- Referéncia Tela Botanica (Antilles) : Apium graveolens L. (fr)Referéncia Tela Botanica (Antilhas) : Apium graveolens L. (fr)
- Referéncia BioLib : Apium graveolens L. (en)Referéncia BioLib : Apium graveolens L. (en)
- Referéncia NCBI : Apium graveolens (en)Referéncia NCBI : Apium graveolens (en)
- Referéncia GRIN : espèce Apium graveolens L. (en)Referéncia GRIN : espècia Apium graveolens L. (en)
- Referéncia INPN : Apium graveolens L., 1753 (+ statut + description) (fr)Referéncia INPN : Apium graveolens L., 1753 (+ estatut + descripcion) (fr)