[go: up one dir, main page]

Here naverokê

dan

Ji Wîkîferhengê

Bilêvkirin

[biguhêre]

Lêker 1

[biguhêre]
dan (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha: -d-
RP.
Niha
ez didim
tu didî
ew dide
em, hûn, ew didin
Fermanî Yekjimar bide
Pirjimar bidin
Rehê dema borî: -da-
RP.
Boriya
sade
min da
te da
wê/wî da
me, we, wan da
Formên din: Tewandin:dan
Kesek gulekê dide yekî.

dan lêkera xwerû, gerguhêz

  1. Diyarî kirin, raber kirin, pêşkêş kirin, araste kirin.
    Min gulek da wê.
  2. ː anîn dinyayê, ruh danê.
    Xwedê tu kengî dayî?
  3. çêbûn, lê peyda bûn.
    Rengê xwe dan. (reng lê peyda bûn, rengîn bûn)
    Berhem dan. (berhem pê ve şên bûn)
  4. danîn
    • Deqyanûs bi şîrek hilanî da bin lîbasê xwe. — (Mela Mûsayê HekarîAmadekar: Hêmin OmerDurrû’l Mecalîs2022 ["1857"], r. 90)

Ji wêjeya klasîk

[biguhêre]
  • Ji lebê le'leşeker bêj û ji şekker meke behs
    Bi ser enguştê 'eqîqê bide fincana rehîq
    Abê heywan te çi yin nav-i ji kewser meke behs
     — (Melayê CizîrîDîwana Melayê Cizirî~1640)

Herwiha

[biguhêre]

Bi alfabeyên din

[biguhêre]

Tewîn

[biguhêre]

Etîmolojî

[biguhêre]

Ji proto-îranî *de¹- (dan) ji proto-hindûewropî *deh₃- (dan). Hevreha soranî [skrîpt hewce ye] (dan-, dan), avestayî [skrîpt hewce ye] (da-, dan), farisiya kevn da- (dan), partî dh- (dan), farisiya navîn dy- (dan), farisî [skrîpt hewce ye] (daden-, dan), belûçî [skrîpt hewce ye] (dā-, dan), hewramî [skrîpt hewce ye] (dā-, dan), zazakî dayen- (dan), sanskrîtî [skrîpt hewce ye] (dā-, dan), yûnanî didonai- (didonai-, dan), latînî dare- (dan), fransî donner- (dan), hîtîtî [skrîpt hewce ye] (dā-, dan), semnanî dāī- ("dan")

Çavkanî: Cheung p.44, Watkins p.21, Etymonline

Werger

[biguhêre]
[biguhêre]
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî dan dan
Îzafe dana danên
Çemandî danê danan
Nîşandera çemandî danê wan danan
Bangkirin danê danino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş Yekjimar Pirjimar
Navkî danek danin
Îzafe daneke danine
Çemandî danekê daninan

dan

  1. hediye, bexşîn, diyarî

Werger

[biguhêre]
[biguhêre]
Kîsek danî.

dan nêr

  1. Dexl, dexlûdan, genim, ceh, tov.

Bi alfabeyên din

[biguhêre]

Herwiha

[biguhêre]

Etîmolojî

[biguhêre]

Ji proto-hindûewropî *dʰoHnéh₂ (dan, dexl), hevreha avestayî dāna, sanskrîtî धानाdhānā́, farisî دانه‎ • dāne, pehlewî dān(ag). tane ya tirkî ji zimanekî îranî ye.

Werger

[biguhêre]
[biguhêre]

dan nêr

  1. dem, çax, beşek ji rojê.
    danê sibê
    danê êvarê
  2. cem, xwarin, wecibe

Herwiha

[biguhêre]

Werger

[biguhêre]

Bilêvkirin

[biguhêre]

Hoker

[biguhêre]

dan

  1. Hingê, demê.
[biguhêre]

dan

  1. Roj, ne şev.
  2. Roj, 24 seet.

Bi alfabeya kirîlî

[biguhêre]

Bilêvkirin

[biguhêre]

Lêker

[biguhêre]

dan

  1. Ji dar.