Giovanni Agnelli (1866-1945)

Giovanni Agnelli (1866-1945)
	; Irudi gehiago
Italiako Erresumako senataria
; Fiateko co-founder (en)
Bizitza
Jaiotza	Villar Perosa, 1866ko abuztuaren 13a
Herrialdea	Italiako Erresuma
Heriotza	Turin, 1945eko abenduaren 16a (79 urte)
Hobiratze lekua	Villar Perosa
Familia
Aita	Edoardo Agnelli
Ama	Aniceta Frisetti
Ezkontidea(k)	Clara Boselli (en) (1889 -
Seme-alabak	ikusi Edoardo Agnelli; Caterina Agnelli (en) ;
Familia	ikusi Virginia Bourbon del Monte (errain); Maria Sole Agnelli (en) (biloba);
Hezkuntza
Hizkuntzak	italiera
Jarduerak
Jarduerak	ekintzailea, ingeniaria, industrialaria, automobil-pilotua eta politikaria
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Alderdi Nazional Faxista

Giovanni Agnelli senior (Villar Perosa, 1866ko abuztuaren 13a - Turin, 1945eko abenduaren 16a) Fiat negozio etxeko enpresaburu sortzailea eta Italiako politikaria izan zen.

Familia eta lehen urteak

Edoardo Agnelliren (1831ko uztailaren 18a - 1871ko azaroaren 7a) eta Aniceta Friscettiren (1840 – 1920) seme bakarra izan zen. Bere aita zetazko zizareen hazlea zen, familiari aurrera eginaraziko zion negozio bat, 1853an Piccone della Perosatio kondearen oinordekoei XVIII. mendeko etxetzarra erosi zietenean frogatzen duen bezala.

San Giuseppe ikastetxean hasi zituen ikasketak eta handik Modenako akademia militarrean eta Pineroloko Eskola Militarrean sartu zen, handik zalditeria teniente atera zen 1889an , Clara Bosellirekin ere ezkondu zen urtean (1869 – 1946), teniente komandante baten arreba. Akademian lizentziatu berria, Veronara bidali zuten eta Clarak berarekin alde egin zuen. Han jaioko da bere lehen alaba, Caterina Aniceta Agnelli (1889 - 1928).

Villar Perosarako itzulera

Hala ere, Veronako bizimodu erosoak eta bere teniente mailak ez dute Giovanniren interesa piztuko, mekanika zalea zelako. 1884an Turingo Erakusketa Unibertsala bisitatu zuen, non Galileo Ferraris ezagutu zuen eta garaiko aurrerapen onenak ikusi ahal izan zituen.

Ahaleginetan tematuta, bere laborategia sortzea erabaki zuen bizi zen Veronako jauregiaren azpiko sotoan. Hor lan egin eta eztanda-motorra ikertu zuen, leherketetako batean laborategi bera lehertu zen arte. Han, gainera, Enrico Bernardi irakasle eta ingeniari italiarrarekin harremana sendotu zuen.

Bere lankideekin, Gropello tenientearekin eta Scotto soldaduarekin batera, metrailadore bat eta jausgailu bat fabrikatu zituzten. Egun batean, Scottok Daimler motor zahar bat ekarri zuen, karburadorerik gabe. Laster konpondu eta lanean jarri zuten, enbragea txiki-txiki egin eta Scotto ia hil zuen arte.

1892an, bere bigarren semea jaio zen urtean, Edoardok (1892-1935) bere galoiak zintzilikatu zituen soldaduska amaitu ondoren, eta etxera itzuli zen, Villar Perosan, nekazaritzan eta bere familian aritzeko erabakia hartuta, bere nekazaritzako materiala modernizatuz, jada zituen jabetza nabarmenak ustiatzeko. 1895ean, hiru urte geroago, Villar Perosako alkate izendatu zuten, eta bere agintaldian, hil zen egunera arte etengabea izan zena, herritarren zergen kargu egin zen, bere biloba Giannik 1980 arte egin zuen bezala.

Turinera iristea

1896an Turinen lurreratu zen, non Luigi Storeroren kapital bazkide bezala lanean hasi zen, Storero bulegoan, bizikleta konpainia bat. Horrela hasi zen, adibidez, Prunelle trizikloen inportazioa De Dion-Buton motorrekin, edo hauen gaineko lasterketetan ere parte hartu zuen, garaipenen bat lortuz. Hala ere, Giovanni ez dago ados Storerorekin eta Dion-Buton frantziar bazkidearekin. Agnelli Italiako industria propioa sortzearen aldekoa da, atzerriko enpresa baten menpe egon beharrik gabe.

Baina 1889ko Parisko Erakusketa Unibertsalaren ondorioz erabaki zen jauzi handia ematea. Giovanni, Turinera iritsi zenetik tokiko aristokraziarekin kodeatzen zena, egun batean jakin zuen Emanuele Carlo Cacherano di Bricherasio kondea bazkide bila ari zela automobilgintza enpresa bat sortzeko. Horrela, enpresariak negozio bat eskaini zion Caffé Burelloen, bere inperio hegemonikoa sortuko zuena.

FIAT eta RIVen jaiotza

1899ko uztailaren 1ean Automobilen Eraikuntza eta Merkaturatzeko Italiako Elkartea sortu zen Turinen. 10 egun geroago, uztailaren 11n, Fabbrica Italiana Automobili Torino (Fiat Turingo Automobilen Fabrika italiarra) sortzeko akta sinatu zen. Giovanni Zuzendarien Kontseiluko idazkari gisa agertzen da bertan, presidentea Ludovico Scarfiotti abokatua den bitartean (izen bereko pilotuaren aita).

Enpresa FIAT siglekin bataiatzeko ideia Aristide Faccioli enpresa sortu berriko ingeniari eta zuzendari teknikoaren ardura izan zen. Agnelli administrazio kontseiluko idazkariaren eta zuzendari teknikoaren arteko desadostasunek bigarrenaren dimisioa eragin zuten 1901eko apirilak 18an, bere administratzaile delegatu Giovanni Enrico Marchesik ordezkatuz.

Bost urte geroago, 1906an, Roberto Incerti bizikletako ingeniariarekin batera, RIV (Roberto Incerti & C. Villar Perosa) sortu zuen boladun errodamenduen industria eraikitzeko.

Garai faxistan , Mussoliniren erregimenarekiko gertutasuna aprobetxatu zuen La Stampa egunkaria eskuratzeko. Agnellik egunkariaren zuzendaritzan jarriko zituen pertsonaia faxista nabarmenak, Curzio Malaparte edo Augusto Turati, esaterako.

Kargu Politikoak eta Profesionalak

Villar Perosako alkatea (1905 - 1945)
Italiar Kredituaren aholkularia (1918 - 1945)
FIATeko presidentea (1920ko abenduaren 23a - 1945eko maiatzaren 4a)
Italiako Erresumako senataria (1923ko ekainaren 7a - 1945eko abenduaren 16a)
Piemonte SIP Elkarte Hidroelektrikoko zuzendaria (1924ko maiatzaren 14a - 1943ko ekainaren 25a)
Vetrococke-ko presidentea (1924 - 1945)
STIPEL Piamonteko eta Lombardiako Eskualde arteko Telefono Konpainiako zuzendaria (1925eko uztailaren 1a - 1940ko otsaila)
IFI Industria Finantza Institutuko presidentea (1927ko uztailaren 27a - 1945eko maiatzaren 4a)
Cantieri riuniti dell'Adriatico ontziolako zuzendaria