Araobische Revolutie
De revoluties in de Araobische wereld (Araobisch الثورات العربية ath-Thawraat al-'arabiyyah 'de Arabische opstand'), ok we Araobische Lente 'enoemd, wazze een holf van revoluties, opstan'n en protesten in de Araobische wereld die-a behunnen op 18 december 2010 in Tunesië. Nie vee laeter wast ok onrustig in Ehypte, Libië en Jemen en vee aore lan'n.
As eerste mos de president van Tunesie 't veld ruume, nie vee laeter 'evolgt deu Mubarak van Ehypte in feberwari 2012. De protes'n opt Tahrirplein in Cairo wiere over de eêle weareld aedemloôs 'evolgt. Nie vee daernae kwam 't in Libië tot geweld. De oôsteleke stad Benghazi kwam in han'n van opstandelingen. Gadaffi greep arde in. Ie trok op nae Benghaozi, mae 't lukkende um nie de stad in te nemen. Deer mos overiges nog we de Naovo bie an de pas komme. Alverwege 't jaer trokke de opstandeliengen op nae Tripoli, mae Gadaffi bleek onvinbaer. Pas 't ende van 't jaer wier Gadaffi op'epakt en kwam ant geweld in Libië een ende. In de eerste en twidde helt van 2012 kwam Syrië in beeld. De burheroôrlog in dat land wier als mar bloediher. Assad weihert alleêne tot noe toe om te vertrekken. De opstandeliengen ao we groôte deêlen van 't land in han'n. In de aore lan'n kwam alles meer toe ruste.
In vee lan'n wiere in verkieziengen 'ehouwen, die vee 'ewonnen wiere deu de Moslimbroederschap, zoas in Ehypte, Lybië en Tunesië. Echt vee democraotischer wiere de lan'n nie. Vaek wiere ze vijandiger richting 't Wes'n en Israël, en de Araobische Lente wor deerom ok we de Araobische winter 'enoemd deu critici. Ehype bevobbeêld ao vrede 'esloten mee Israël, mae de Moslimbroederschap wast deer nie mie eêns. Ok de meerdereid van de bevolkieng nie, dus in die zin ister we spraoke van democraotie.
Ongerstaende tabel geeft de ontwikkelieng van de maote van vrieheid an tussen 2010 en 2012. Dizze tabelle wor ielk jaer 'eplubiceerd deu Freedom House een Amerikaons ongerzoeksinstituut. Lan'n worren 'eclassificeerd as 'free, partly free of not free' (vrie, gedeêltelek vrie of nie vrie).[1]
Land |
Politieke rech'n 2010 |
Burger rech'n 2010 |
Staotus 2010 |
Politieke rech'n 2011 |
Burger rech'n 2011 |
Staotus 2011 |
Politieke rech'n 2012 |
Burger rech'n 2012 |
Staotus 2012 |
| Alherije | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie |
| Bahrein | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 6 | Nie vrie |
| Ehypte | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie |
| Gaozastrook | 6 | 6 | Nie vrie | 6 | 6 | Nie vrie | 6 | 6 | Nie vrie |
| Iran | 6 | 6 | Nie vrie | 6 | 6 | Nie vrie | 6 | 6 | Nie vrie |
| Irak | 5 | 6 | Nie vrie | 5 | 6 | Nie vrie | 5 | 6 | Nie vrie |
| Israël | 1 | 2 | Vrie | 1 | 2 | Vrie | 1 | 2 | Vrie |
| Jordanië | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie |
| Koeweit | 4 | 4 | Gedeêltelek Vrie | 4 | 5 | Gedeêltelek Vrie | 4 | 5 | Gedeêltelek Vrie |
| Libanon | 5 | 3 | Gedeêltelek Vrie | 5 | 3 | Gedeêltelek Vrie | 5 | 4 | Gedeêltelek Vrie |
| Libië | 7 | 7 | Nie vrie | 7 | 7 | Nie vrie | 7 | 6 | Nie vrie |
| Marokko | 5 | 4 | Gedeêltelek Vrie | 5 | 4 | Gedeêltelek Vrie | 5 | 4 | Gedeêltelek Vrie |
| Oman | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie |
| Qatar | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie |
| Saoedi-Arabië | 7 | 6 | Nie vrie | 7 | 6 | Nie vrie | 7 | 7 | Nie vrie |
| Syrië | 7 | 6 | Nie vrie | 7 | 6 | Nie vrie | 7 | 7 | Nie vrie |
| Turkije | 3 | 3 | Gedeêltelek Vrie | 3 | 3 | Gedeêltelek Vrie | 3 | 3 | Gedeêltelek Vrie |
| Tunesië | 7 | 5 | Nie vrie | 7 | 5 | Nie vrie | 3 | 4 | Gedeêltelek Vrie |
| Verenigde Araobische Emiraten | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 6 | Nie vrie |
| Jemen | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 6 | Nie vrie |
| Westelijke Jordaonoever | 6 | 6 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie | 6 | 5 | Nie vrie |
| Westelijke Sahara | 7 | 6 | Nie vrie | 7 | 6 | Nie vrie | 7 | 7 | Nie vrie |
Rifferensies
[bewerk | brontekst bewerken]Externe verwieziengen
[bewerk | brontekst bewerken]- Onrust in de Arabische wereld, NOS Nieuws, 26 jannewari 2011
- Interview met prof. Sami Zemni over de protesten in de Arabische wereld, Vrede.be, 28 jannewari 2011
- Dossier Nu.nl
- Al Jazeera
- BBC News
 |
Dit artikel is nog vees te kort.
Je oor uutgenoôd 't mee joe kennisse uut te breien. |