Papers by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches], 2021
Eyüp Sabri Paşa (ö. 1890) tarafından kaleme alınmış Tercemetü’ş-Şemâil adlı eserin tanıtım ve inc... more Eyüp Sabri Paşa (ö. 1890) tarafından kaleme alınmış Tercemetü’ş-Şemâil adlı eserin tanıtım ve inceleme yazısıdır. 1882 yılında İstanbul’da basılan tercümede, Hz. Peygamber’in şemâili hakkında haber veren hadîs-i şerîfler 56 bâb altında okuyucuya sunulmuştur.
Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi , 2020
Özet
Maktel; genel mânâda bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan eserleri ifade etmektedir. Türk... more Özet
Maktel; genel mânâda bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan eserleri ifade etmektedir. Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş önemli türlerden birisi olan maktel, edebiyatımızda özel bir hüviyete bürünerek Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmıştır. Maktel-i Hüseyin metinlerinde, Hz. Peygamber’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Yaşanan hâdisenin yüreklerde büyük acılar bırakmış olması, bu hâdiselerin coşkun duygular ile menkıbevi ve olağanüstü bir hale büründürülmesine sebebiyet vermiştir. Bu hal ise tarihi gerçeklik ile örtüşmeyen birçok rivâyetin, söz konusu eserlerde anonim şekilde yaygınlık kazanması ve âdeta gerçekmişçesine nesilden nesile aktarılması ile sonuçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmada; öncelikle maktel türü ve maktel-i Hüseyinler hakkında bilgi verilecek, menkıbenin ne olduğuna dâir kısa bir açıklama yapılacak ve ardından maktellerde yer alan fevkalâde (olağanüstü) hâdiselere Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Nr. 4724’de kayıtlı Maktel-i Âl-i Resûl1 adlı eser özelinde işaret edilecektir. Amacımız, aktarılan hâdiselerin doğru veya yanlış olduğunu tartışmak olmayıp, bu mirasın gelenek içerisinde sahip olduğu yere temas etmektir.
Abstract
In its general meaning, maktels are the pieces written on the death of someone. Maktel, which is one of the important genres created in the Turkish Islamic literature by nourishing from the Islamic tradition, has gained a prevalence under the name Maktel-i Hussein by taking on a special identity in our literature. In maktel-i Hussein texts, Prophet Mohammed's grandson Hussein's martyrdom in Karbala is explained in an emotional language. The fact that the incident has left great pain in the hearts has led to the depiction of these events with exuberant emotions and an extraordinary state. This has resulted in the fact that many events that do not coincide with historical reality have gained widespread anonymity in these works and are transferred from generation to generation as if they were real. In this context, firstly, information will be given about maktel type and maktel-i Hussain, a short explanation will be given about what is epic (menkıbe), and then the extraordinary events will be marked with the specific focus on the special work named as Maktel-i Âl-i Resûl which is placed in Suleymaniye Library Hacı Mahmud Efendi Number 4724. Our aim is not to discuss whether the events are true or false, but to touch the legacy of this heritage in tradition.
by Din Eğitimi Akademisi (DEA) Academy of Religious Education, Ârife Gümüş Sarı, Hafsa Nur Aslanoğlu, Sibel ÖZİL ERDAĞI, İrfan ERDOĞAN, Sumeyra Uzun, Rofiq Hamzah, Antum Panjwani, Rahile Kizilkaya Yilmaz, Guler Dogan Averbek, Syed Magfur Ahmad, Ali Öncü, Tülay Yücel, Saadia Ismail, Iaf Husain, Yıldız Hızal, Gülşen SAYIN, Muhammed Erkan Karabekmez, M. Zahit Güneri, hacer çetin, Muhamad Abdul Aziz, Irfan Bagus, Ian Pasaribu, Muhammed Shareef Tk, Aida Hayani, ahmet çakmak, Aykut KARAHAN, Nurdal Güngör, Ifeoluwa Siddiq Oyelami, Khosrow Bagheri Noaparast, and Sayfulla Bazarkulov
by Din Eğitimi Akademisi (DEA) Academy of Religious Education, Ârife Gümüş Sarı, Hafsa Nur Aslanoğlu, Sibel ÖZİL ERDAĞI, Elif Sena G., Dr. Syed M. Abdur Rehman Shah, Nurullah Bora, Havva Sinem Uğurlu, hacer çetin, Hasan Kayabaşı, RIZA AKKAYA, Veli Öztürk, Alisa Belenko, Yusra Hulaimi, Drs. Azad Qazaz, Nuraen Dindi, Hisan A.M., Mohammad Abdullah Fazi, Nur Jannah Hasan, and Ayşe Ak Uluslararası İslam Eğitimi Kongresi 2018 Bildiriler Kitabı/Congress on Islamic Education 2018 Proceedings Book, 2018
International Congress of Islamic Education organized by YEKDER DEA with the collaboration with M... more International Congress of Islamic Education organized by YEKDER DEA with the collaboration with Marmara University, Faculty of Theology, was held on 27th-28th of April 2018 in Istanbul, with the participation of different academicians, educators and experts from 15 different country. In the Congress, 84 papers were presented by 93 writers. There were 21 international scientists from 15 different countries. In the International Congress of Islamic Education, under the theme of “The Educational Concepts in the Tradition of Islamic Thought”, there were 26 Turkish and 5 English sessions during two days, with the general themes of The Institutions in Islamic Education: Historical Experience, Educational Thinkers, Education of Religion for Different Age Groups, Islamic Educators, Education of Religion in the Islamic Countries, Education of Religion in the Non-muslim Countries, Education of Religion in the Formal Education Institutions and Imam Hatip, Dirocterate of Religious Affairs and Non-Formal Education of Religion Services, Communities and NGOs.
The book of The International Congress of Islamic Education 2018 is a collected work in order to protect the accumulation of knowledge produced in Congress, and provide an opportunity to overcome the boundaries of the modern Western educational system and turn into our cultural and traditional roots. The book that you have is consisted of the sent full-papers that presented in the Congress.
We would love to thank to the members of YEKDER, Yusuf Alpaydın, Hafsa Nur Aslanoğlu, Arife Gümüş, Merve Akkuş Güvendi, the Dean of the Marmara University Faculty of Teology Ali Köse, and academicians Emine Keskiner, Banu Gürer, our members of the scientific committee, the listeners, educationers for their efforts and supports during the preperation process for the Congress and during the Congress. We hope this book would be beneficial to the people who are interested in Islamic Education.
Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2017
Öz
Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş birçok edebî tür bu... more Öz
Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş birçok edebî tür bulunmaktadır. Bu edebî türlerin en önemlilerinden birisi de makteldir. Genel manada bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan bu tür eserler İslam kültüründe özel bir hüviyet kazanarak Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmış ve bu metinlerde Hz. Peygamber'in torunu, Hz. Ali ve Hz. Fâtıma'nın evladı Hz. Hüseyin'in Kerbelâ'da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Makteller hakkında hazırlanan çalışmaları derlemeyi amaçlayan bu çalışmada imkan dâhilinde Türkçe kaynaklar incelenmiş ve bu kaynaklar ile bir bibliyografya denemesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmada ilk olarak makteller ile alakalı kısaca bilgi verilecek, ardından incelenen metinler ve çalışmalar sıralanarak kısaca tanıtılacaktır.
Abstract
There are many literary genres in Turkish Islamic Literature which have been formed by getting nourished from Islamic tradition. One of the most important examples of these genres is called 'maqtel'. In general terms, such works which are written on the death of a person gained a special identity in Islamic culture and became popular with the name of "maqtal-e hussain". The Prophet Muhammad's grandson, Ali and Fâtıma's son, Hussain's martyrdom in Karbala have been told in these texts with a sentimental discourse. In this study, which aimed to compile the studies prepared about the maqtals, Turkish sources are examined as much as possible and with these sources a bibliography trial is attempted. In the study, initially, a brief information about the maqtals will be given, then the texts and studies will be listed and some of those will be introduced.
Thesis Chapters by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Bu çalışmanın ana konusunu, Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu'nda kayıtlı olan Dâstân-ı... more Bu çalışmanın ana konusunu, Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu'nda kayıtlı olan Dâstân-ı Ebâ Müslim adlı anonim eser oluşturmaktadır. Anadolu ve İran topraklarında rağbet görmüş hatta bazı araştırmacılar tarafından Doğu destan geleneğinin şaheseri olarak tavsif ve taltif edilmiş bu destan; Abbâsî ihtilaline öncülük ederek Emevîlerin yıkımına zemin hazırlayan, bu suretle Kerbelâ topraklarında Ehl-i Beyt'e yaşatılan zulmün intikamını da alan Ebû Müslim Horasânî'nin menkıbevî hayatını tahkiye etmektedir. Savaş anlatıları içerisinde konumlandırılan bu metin, her ne kadar destan olarak isimlendirilmiş olsa da bir destanın taşıdığı özelliklerin yanı sıra olağanüstü unsurlar barındırması bakımından efsane, hisse çıkarılacak ibretlik öğeler içermesi bakımından kıssa, anlatım özellikleri bakımından hikaye unsurlarını muhtevâsında barındırmaktadır. Anlatı geleneği bakımından zenginlik ve çeşitlilik arz eden destanın yazma eser kütüphanelerinde bulunan çok sayıda nüshası, Anadolu coğrafyasında sahip olduğu önemi gözler önüne sermekle birlikte günümüzde, belirli zümreler dışında Ebû Müslim Horasânî'den ve hassaten onun menkıbevî hayatını ihtivâ eden edebî eserlerden haberdar pek az kimse bulunmaktadır. Bu çalışma, giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Ebû Müslim Horasânî konulu edebî eserlere hasredilmiş; yurt içi ve yurt dışı kütüphanelerinde bulunan yazma eserler bu başlık altında sunulmuştur. Ayrıca yakın dönemde kaleme alınmış Ebû Müslim Horasânî konulu romanlar da bu bölüm içerisinde yer almaktadır. İkinci bölüm, Dâstân-ı Ebâ Müslim'in şekil ve muhtevâ incelemesine ayrılmış; eserin nüshaları, dil ve üslup husûsiyetleri ve tertîbi bu başlık altında irdelenmiştir. İncelenen eser özelinde Ebû Müslim Horasânî'nin menkıbevî şahsiyetine dair bazı mülahazalar da bu başlığın konusudur. Bölüm destanın özeti, kişi ve mekan unsurlarının kısa değerlendirmesi ile son bulmaktadır. Araştırmanın üçüncü ve son bölümünü ise Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu'nda yer alan 06 Mil Yz A 8504/1-4 demirbaş numaralı dört nüshanın transkripsiyonlu metni oluşturmaktadır.
Books by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Kadızadê Mehmed İlmî’nin Siyasi & Nasihatnamesi Mesmû’atü’n-nekayih mecmû’atû’n-nesayih, 2024
On yedinci yüzyılda, devrini ve sonrasını derinden etkileyen bir harekete öncülük eden önemli sim... more On yedinci yüzyılda, devrini ve sonrasını derinden etkileyen bir harekete öncülük eden önemli simalarından Balıkesirli Kadızâde Mehmed İlmî tarafından yazılan Mesmû‘âtü’n-nekâyih adlı siyasetnâme, 1040/1630 tarihinde IV. Murad’a ithafen kaleme alınmış ve Aziz Mahmud Hüdâyî aracılığıyla sultana takdim edilmiştir.
Elinizdeki çalışma, Kadızâde Mehmed İlmî’nin hayatı ve eserlerini ihtiva eden ve Mesmû‘âtü’n-nekâyih’i hem şekil hem de muhteva açısından inceleyen bir giriş ile söz konusu eserin Latin harflerine aktarılarak notlandırılmış halinden oluşmaktadır. Osmanlı siyaset düşüncesi çalışmalarına mütevazı bir halka olma iddiasındaki bu çalışmayla Kadızâde Mehmed İlmî Efendi hakkında yaşanan kimlik ve eser karmaşası açıklığa kavuşturularak Mesmû‘âtü’n-nekâyih’in müellife aidiyetiyle ilgili problemlere ışık tutmak hedeflenmektedi
Büyüyenay Yayınları, 2022
Hz. Hüseyin ve yakınlarının, 10 Muharrem 61 (10 Ekim 680) yılında Kerbelâ’da yaşadıkları olay, İs... more Hz. Hüseyin ve yakınlarının, 10 Muharrem 61 (10 Ekim 680) yılında Kerbelâ’da yaşadıkları olay, İslâm tarihinin en üzücü hadiselerinden birisi olarak tarihe geçmiştir. Ehl-i beytin ve beraberindekilerin susuz bırakılarak türlü eziyetlere maruz kaldığı ve nihâyetinde şehit olduğu bu vak‘a, günümüze dek teessürle anlatılagelmiştir. Hz. Ali’nin vefatından sonra çocukları ve ailesine yapılan kötülükler millet vicdanında derin izler bıraktığından, şairler müellifler tarafından bu konu edebiyat sahasına taşınmış; Kerbelâ’da yaşanan acı olaylar şiir, ağıt, mersiye, menkıbe ve efsanelerde işlenerek gerek sözlü gerek yazılı kültür aracılığı ile nesilden nesile aktarılmış ve nihayetinde bir edebî tür olarak “maktel” doğmuştur.
Yaşananlara Ehl-i Beyt taraftarı şairlerin bizzat şahit olmaları ve daha savaş meydanındayken mersiyeler söylemeye başlamaları, ilk önce Kerbelâ merkezli eserlerin yazılmasına zemin hazırlamıştır. Zaman içerisinde aslında kısaca anlatılabilecek olan hadise, öncesinde ve sonrasında yaşananları da içine alarak genişletilmiş olağanüstü ve efsanevi hadiseler eşliğinde Maktel-i Hüseyin adı altında toplanmıştır. Özellikle edebî eserlerde uzun ve detaylı bir şekilde anlatılan bu efsanevi ve fevkalâde durumlar, hadisenin Müslüman toplumlar üzerinde bıraktığı güçlü tesirden kaynaklanmaktadır.
Bu münasebetle, Türklerin İslâmiyeti kabulüyle beraber, Kerbelâ’da yaşananların anlatıldığı örneklere Türk edebiyatında da tesadüf edilmeye başlanmıştır. Hadiseye zaman zaman telmih yoluyla değinilmiş; zaman zaman da konunun tamamı hakkında müstakil eserler tertip edilmiştir. Özellikle müstakil eserlerin yazılmasındaki amaç, hadiselerin hakikatini tartışmak değil, olayın hüznünü zihinlerde ve yüreklerde canlı tutmaya çalışmaktır. Okurlarımızla buluşan Maktel-i Âl-i Resûl de Türkçe olarak kaleme alınmış müellifi bilinmeyen bir eserdir.
DBY Yayınları, 2021
Kırşehir doğumlu olan Âşık Paşa’nın kasd-ı mahsûsa ile Türkçeyi tercih ederek 10.613 beyit gibi g... more Kırşehir doğumlu olan Âşık Paşa’nın kasd-ı mahsûsa ile Türkçeyi tercih ederek 10.613 beyit gibi geniş bir hacimde telif ettiği Garib-nâme, çok çeşitli konuları ihtiva etmesi münasebetiyle, bir nevî İslamiyetin “Türkçe yaşam kılavuzu”nu oluşturmuştur. Böylece Anadolu coğrafyasında yaşayan Türklerin günlük dilde İslamiyeti ifade etmeleri ve sohbet konusu haline getirebilmeleri mümkün hale gelmiştir. Dolayısıyla eser, bu coğrafyada inşa edilmekte olan yeni kimliğin temellerine, İslamiyetin nüfuz etmesine imkan sağlamasındaki payı bakımından oldukça müstesna bir yere sahiptir.
Türk İslam edebiyatçısı ve İslam tarihçisi araştırmacıların ortak çalışmasıyla oluşturulan bu kitap, Garib-nâme’nin muhteva çeşitliliğini, edebî ve tarihî açıdan, tasnif ve tahlil edebilme denemesidir.
About International Congress on Islamic Education (ICIE)
Considering the historical roots of mod... more About International Congress on Islamic Education (ICIE)
Considering the historical roots of modern education, it
seems that it has a structure that has developed immediately after the industrial revolution and the nationalization movements, and which stands for ideological and pragmatic motives aiming mass transformation. When the importance of education is considered as a mechanism of raising people to build the society, mass education and other systems brought with it have conveyed different problems. These problems have led to a radical rethinking of the education process, and fundamental quests for their output.
Prevailing educational theories and practices around the
world have a characteristic aiming to solve the educational
problems of western societies, where positivist and behavioral approaches produced within the western social
science paradigm maintains its domination. In the Islamic
world, conceptual and theoretical studies are needed to reconstruct the organization and to provide suitable training consonant with the culture and civilization codes.
International Congress on Islamic Education (ICIE) aims to
discuss the possibility and roadmap of an educational system that is compatible with Islamic culture, civilization human concept of Islam.
Conference Presentations by Sibel ÖZİL ERDAĞI
11. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi (TLÇK) Bildiriler Kitabı, 2023
Destanlar, milletler üzerinde derin izler bırakmış olayların, halkın duygu ve düşünceleri ile har... more Destanlar, milletler üzerinde derin izler bırakmış olayların, halkın duygu ve düşünceleri ile harmanlanarak aktarıldığı, yaşanan hadiselerin olağanüstü unsurlarla süslenerek sunulduğu coşkun ve etkileyici metinlerdir. Bu metinler aracılığı ile milli hafıza diri tutulmakta, toplumun manevi ruhu daima canlılığını korumaktadır. Savaşlar, doğal afetler, sürgünler, sevdalar gibi insanı yakından ilgilendiren hemen her olay bir destanın konusu olabilir. Doğu destan geleneğinin şaheseri olarak nitelendirilen Ebû Müslim Horasânî destanı da Anadolu topraklarında çokça rağbet görmüş ve fakat günümüzde unutulmaya yüz tutmuş bir savaş anlatısıdır. Yazma eser kütüphanelerinde bulunan yüzlerce nüsha ve bu nüshaların derkenarlarında yer alan kıraat kayıtları, söz konusu destanın bu topraklardaki önemini gözler önüne sermektedir.
Bu çalışmada, öncelikle destan geleneği hakkında kısaca bilgi verilmiş, destanın ana kahramanı Ebû Müslim Horasânî’nin hayatı ve menkıbevi şahsiyetine temas edilecek, ardından Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda yer alan 06 Mil Yz A 8504/1-4 demirbaş numaralı dört nüsha üzerinden, genel hatları ile, Ebû Müslim Horasânî destanının tanıtımı yapılmıştır.
Geçmişten Günümüze Balıkesir'in Kültürel Mirası-2, 2022
17. yüzyılın, önemli simalarından olan Balıkesirli Kadızâde Mehmed İlmî
Efendi gerek devrini gere... more 17. yüzyılın, önemli simalarından olan Balıkesirli Kadızâde Mehmed İlmî
Efendi gerek devrini gerek kendinden sonrasını derinden etkilenmiş reformist, güçlü bir karakterdir. Sahip olduğu meziyetler, ve ilmî birikimi onun, Osmanlı toplumu üzerinde iz bırakan bir harekete öncülük etmesine yardımcı olmuştur. Bu aktivist kişiliği yanında kaleme aldığı eserlerle velûd bir şahsiyet olduğu da vâkidir. Genelde dinî ve itikâdî konuları ihtivâ eden eserler kaleme almakla birlikte devrinin içtimâî ve siyâsî problemlerine ışık tutacak eserler vermesi, Kadızâde Mehmet İlmî Efendi’nin toplum sorunlarına önem verdiğini ispatlar niteliktedir. Çalışmanın temelini oluşturan Mesmû’atü’n-Nekâyih Mecmuatü’n-Nesâyih adlı eseri de bu gayret ile kaleme alınmış bir siyâsetnâmedir. Eser, âdâb literatüründe yer almakla birlikte muhtevasından ötürü “ahlâkü’s-sultân” türü siyaset eserleri arasında zikredilmektedir. 12 Rebi’ülevvel 1040 (1630) tarihinde IV. Murat’a ithafen yazılan siyasetnâme; Aziz Mahmud Hüdayi aracılığıyla da sultana takdim edilmiştir. Kütüphane kataloglarında şimdiye kadar ikinci bir nüshasına rastlanılmayan eser, Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa Koleksiyonu 00629 demirbaş numarasında kayıtlı olup 142 varaktan müteşekkildir.
Book Reviews by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Dinle İmdi Ol Sekiz Dürlü İşi/Edebiyat Yazıları Garib-Nâme Üzerine, 2021
Efsânevi kişiliği ve bilge kul portresi ile hemen her kültürde güçlü bir varlık gösteren Hızır al... more Efsânevi kişiliği ve bilge kul portresi ile hemen her kültürde güçlü bir varlık gösteren Hızır aleyhisselâmın, Türk İslam kültürü içerisinde son derece önemli bir konuma sahip olduğu bilinmektedir. Bu önemli konum, bir kısım halk inançlarında kendisini gösterirken haiz olduğu etki de tasavvufî ve edebî eserlerde hissedilmektedir. Hızır (a.s) ile karşılaşmalar, yapılan yolculuklar ve yaşanan olağanüstü hâdiseler müellifler tarafından kaleme alınarak günümüze aktarılmıştır. 14. yüzyıl mutasavvıf şairlerinden Âşık Paşa da Hızır (a.s) ile münâsebeti bulunan isimlerden birisidir. Çalışmada, Aşık Paşa’nın Garib-nâme adlı eserinde yer alan Hızır (a.s) ile ilgili bilgiler incelenecek, müellifin Hızır’la (a.s) yolculuğunu tasvir ettiği noktalar üzerinde durulacak ve rivâyet edilen kıssalar, Türk İslam kültürü içerisindeki Hızır inancı çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Uploads
Papers by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Maktel; genel mânâda bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan eserleri ifade etmektedir. Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş önemli türlerden birisi olan maktel, edebiyatımızda özel bir hüviyete bürünerek Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmıştır. Maktel-i Hüseyin metinlerinde, Hz. Peygamber’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Yaşanan hâdisenin yüreklerde büyük acılar bırakmış olması, bu hâdiselerin coşkun duygular ile menkıbevi ve olağanüstü bir hale büründürülmesine sebebiyet vermiştir. Bu hal ise tarihi gerçeklik ile örtüşmeyen birçok rivâyetin, söz konusu eserlerde anonim şekilde yaygınlık kazanması ve âdeta gerçekmişçesine nesilden nesile aktarılması ile sonuçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmada; öncelikle maktel türü ve maktel-i Hüseyinler hakkında bilgi verilecek, menkıbenin ne olduğuna dâir kısa bir açıklama yapılacak ve ardından maktellerde yer alan fevkalâde (olağanüstü) hâdiselere Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Nr. 4724’de kayıtlı Maktel-i Âl-i Resûl1 adlı eser özelinde işaret edilecektir. Amacımız, aktarılan hâdiselerin doğru veya yanlış olduğunu tartışmak olmayıp, bu mirasın gelenek içerisinde sahip olduğu yere temas etmektir.
Abstract
In its general meaning, maktels are the pieces written on the death of someone. Maktel, which is one of the important genres created in the Turkish Islamic literature by nourishing from the Islamic tradition, has gained a prevalence under the name Maktel-i Hussein by taking on a special identity in our literature. In maktel-i Hussein texts, Prophet Mohammed's grandson Hussein's martyrdom in Karbala is explained in an emotional language. The fact that the incident has left great pain in the hearts has led to the depiction of these events with exuberant emotions and an extraordinary state. This has resulted in the fact that many events that do not coincide with historical reality have gained widespread anonymity in these works and are transferred from generation to generation as if they were real. In this context, firstly, information will be given about maktel type and maktel-i Hussain, a short explanation will be given about what is epic (menkıbe), and then the extraordinary events will be marked with the specific focus on the special work named as Maktel-i Âl-i Resûl which is placed in Suleymaniye Library Hacı Mahmud Efendi Number 4724. Our aim is not to discuss whether the events are true or false, but to touch the legacy of this heritage in tradition.
The book of The International Congress of Islamic Education 2018 is a collected work in order to protect the accumulation of knowledge produced in Congress, and provide an opportunity to overcome the boundaries of the modern Western educational system and turn into our cultural and traditional roots. The book that you have is consisted of the sent full-papers that presented in the Congress.
We would love to thank to the members of YEKDER, Yusuf Alpaydın, Hafsa Nur Aslanoğlu, Arife Gümüş, Merve Akkuş Güvendi, the Dean of the Marmara University Faculty of Teology Ali Köse, and academicians Emine Keskiner, Banu Gürer, our members of the scientific committee, the listeners, educationers for their efforts and supports during the preperation process for the Congress and during the Congress. We hope this book would be beneficial to the people who are interested in Islamic Education.
Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş birçok edebî tür bulunmaktadır. Bu edebî türlerin en önemlilerinden birisi de makteldir. Genel manada bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan bu tür eserler İslam kültüründe özel bir hüviyet kazanarak Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmış ve bu metinlerde Hz. Peygamber'in torunu, Hz. Ali ve Hz. Fâtıma'nın evladı Hz. Hüseyin'in Kerbelâ'da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Makteller hakkında hazırlanan çalışmaları derlemeyi amaçlayan bu çalışmada imkan dâhilinde Türkçe kaynaklar incelenmiş ve bu kaynaklar ile bir bibliyografya denemesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmada ilk olarak makteller ile alakalı kısaca bilgi verilecek, ardından incelenen metinler ve çalışmalar sıralanarak kısaca tanıtılacaktır.
Abstract
There are many literary genres in Turkish Islamic Literature which have been formed by getting nourished from Islamic tradition. One of the most important examples of these genres is called 'maqtel'. In general terms, such works which are written on the death of a person gained a special identity in Islamic culture and became popular with the name of "maqtal-e hussain". The Prophet Muhammad's grandson, Ali and Fâtıma's son, Hussain's martyrdom in Karbala have been told in these texts with a sentimental discourse. In this study, which aimed to compile the studies prepared about the maqtals, Turkish sources are examined as much as possible and with these sources a bibliography trial is attempted. In the study, initially, a brief information about the maqtals will be given, then the texts and studies will be listed and some of those will be introduced.
Thesis Chapters by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Books by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Elinizdeki çalışma, Kadızâde Mehmed İlmî’nin hayatı ve eserlerini ihtiva eden ve Mesmû‘âtü’n-nekâyih’i hem şekil hem de muhteva açısından inceleyen bir giriş ile söz konusu eserin Latin harflerine aktarılarak notlandırılmış halinden oluşmaktadır. Osmanlı siyaset düşüncesi çalışmalarına mütevazı bir halka olma iddiasındaki bu çalışmayla Kadızâde Mehmed İlmî Efendi hakkında yaşanan kimlik ve eser karmaşası açıklığa kavuşturularak Mesmû‘âtü’n-nekâyih’in müellife aidiyetiyle ilgili problemlere ışık tutmak hedeflenmektedi
Yaşananlara Ehl-i Beyt taraftarı şairlerin bizzat şahit olmaları ve daha savaş meydanındayken mersiyeler söylemeye başlamaları, ilk önce Kerbelâ merkezli eserlerin yazılmasına zemin hazırlamıştır. Zaman içerisinde aslında kısaca anlatılabilecek olan hadise, öncesinde ve sonrasında yaşananları da içine alarak genişletilmiş olağanüstü ve efsanevi hadiseler eşliğinde Maktel-i Hüseyin adı altında toplanmıştır. Özellikle edebî eserlerde uzun ve detaylı bir şekilde anlatılan bu efsanevi ve fevkalâde durumlar, hadisenin Müslüman toplumlar üzerinde bıraktığı güçlü tesirden kaynaklanmaktadır.
Bu münasebetle, Türklerin İslâmiyeti kabulüyle beraber, Kerbelâ’da yaşananların anlatıldığı örneklere Türk edebiyatında da tesadüf edilmeye başlanmıştır. Hadiseye zaman zaman telmih yoluyla değinilmiş; zaman zaman da konunun tamamı hakkında müstakil eserler tertip edilmiştir. Özellikle müstakil eserlerin yazılmasındaki amaç, hadiselerin hakikatini tartışmak değil, olayın hüznünü zihinlerde ve yüreklerde canlı tutmaya çalışmaktır. Okurlarımızla buluşan Maktel-i Âl-i Resûl de Türkçe olarak kaleme alınmış müellifi bilinmeyen bir eserdir.
Türk İslam edebiyatçısı ve İslam tarihçisi araştırmacıların ortak çalışmasıyla oluşturulan bu kitap, Garib-nâme’nin muhteva çeşitliliğini, edebî ve tarihî açıdan, tasnif ve tahlil edebilme denemesidir.
Considering the historical roots of modern education, it
seems that it has a structure that has developed immediately after the industrial revolution and the nationalization movements, and which stands for ideological and pragmatic motives aiming mass transformation. When the importance of education is considered as a mechanism of raising people to build the society, mass education and other systems brought with it have conveyed different problems. These problems have led to a radical rethinking of the education process, and fundamental quests for their output.
Prevailing educational theories and practices around the
world have a characteristic aiming to solve the educational
problems of western societies, where positivist and behavioral approaches produced within the western social
science paradigm maintains its domination. In the Islamic
world, conceptual and theoretical studies are needed to reconstruct the organization and to provide suitable training consonant with the culture and civilization codes.
International Congress on Islamic Education (ICIE) aims to
discuss the possibility and roadmap of an educational system that is compatible with Islamic culture, civilization human concept of Islam.
Conference Presentations by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Bu çalışmada, öncelikle destan geleneği hakkında kısaca bilgi verilmiş, destanın ana kahramanı Ebû Müslim Horasânî’nin hayatı ve menkıbevi şahsiyetine temas edilecek, ardından Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda yer alan 06 Mil Yz A 8504/1-4 demirbaş numaralı dört nüsha üzerinden, genel hatları ile, Ebû Müslim Horasânî destanının tanıtımı yapılmıştır.
Efendi gerek devrini gerek kendinden sonrasını derinden etkilenmiş reformist, güçlü bir karakterdir. Sahip olduğu meziyetler, ve ilmî birikimi onun, Osmanlı toplumu üzerinde iz bırakan bir harekete öncülük etmesine yardımcı olmuştur. Bu aktivist kişiliği yanında kaleme aldığı eserlerle velûd bir şahsiyet olduğu da vâkidir. Genelde dinî ve itikâdî konuları ihtivâ eden eserler kaleme almakla birlikte devrinin içtimâî ve siyâsî problemlerine ışık tutacak eserler vermesi, Kadızâde Mehmet İlmî Efendi’nin toplum sorunlarına önem verdiğini ispatlar niteliktedir. Çalışmanın temelini oluşturan Mesmû’atü’n-Nekâyih Mecmuatü’n-Nesâyih adlı eseri de bu gayret ile kaleme alınmış bir siyâsetnâmedir. Eser, âdâb literatüründe yer almakla birlikte muhtevasından ötürü “ahlâkü’s-sultân” türü siyaset eserleri arasında zikredilmektedir. 12 Rebi’ülevvel 1040 (1630) tarihinde IV. Murat’a ithafen yazılan siyasetnâme; Aziz Mahmud Hüdayi aracılığıyla da sultana takdim edilmiştir. Kütüphane kataloglarında şimdiye kadar ikinci bir nüshasına rastlanılmayan eser, Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa Koleksiyonu 00629 demirbaş numarasında kayıtlı olup 142 varaktan müteşekkildir.
Book Reviews by Sibel ÖZİL ERDAĞI
Maktel; genel mânâda bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan eserleri ifade etmektedir. Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş önemli türlerden birisi olan maktel, edebiyatımızda özel bir hüviyete bürünerek Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmıştır. Maktel-i Hüseyin metinlerinde, Hz. Peygamber’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Yaşanan hâdisenin yüreklerde büyük acılar bırakmış olması, bu hâdiselerin coşkun duygular ile menkıbevi ve olağanüstü bir hale büründürülmesine sebebiyet vermiştir. Bu hal ise tarihi gerçeklik ile örtüşmeyen birçok rivâyetin, söz konusu eserlerde anonim şekilde yaygınlık kazanması ve âdeta gerçekmişçesine nesilden nesile aktarılması ile sonuçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmada; öncelikle maktel türü ve maktel-i Hüseyinler hakkında bilgi verilecek, menkıbenin ne olduğuna dâir kısa bir açıklama yapılacak ve ardından maktellerde yer alan fevkalâde (olağanüstü) hâdiselere Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Nr. 4724’de kayıtlı Maktel-i Âl-i Resûl1 adlı eser özelinde işaret edilecektir. Amacımız, aktarılan hâdiselerin doğru veya yanlış olduğunu tartışmak olmayıp, bu mirasın gelenek içerisinde sahip olduğu yere temas etmektir.
Abstract
In its general meaning, maktels are the pieces written on the death of someone. Maktel, which is one of the important genres created in the Turkish Islamic literature by nourishing from the Islamic tradition, has gained a prevalence under the name Maktel-i Hussein by taking on a special identity in our literature. In maktel-i Hussein texts, Prophet Mohammed's grandson Hussein's martyrdom in Karbala is explained in an emotional language. The fact that the incident has left great pain in the hearts has led to the depiction of these events with exuberant emotions and an extraordinary state. This has resulted in the fact that many events that do not coincide with historical reality have gained widespread anonymity in these works and are transferred from generation to generation as if they were real. In this context, firstly, information will be given about maktel type and maktel-i Hussain, a short explanation will be given about what is epic (menkıbe), and then the extraordinary events will be marked with the specific focus on the special work named as Maktel-i Âl-i Resûl which is placed in Suleymaniye Library Hacı Mahmud Efendi Number 4724. Our aim is not to discuss whether the events are true or false, but to touch the legacy of this heritage in tradition.
The book of The International Congress of Islamic Education 2018 is a collected work in order to protect the accumulation of knowledge produced in Congress, and provide an opportunity to overcome the boundaries of the modern Western educational system and turn into our cultural and traditional roots. The book that you have is consisted of the sent full-papers that presented in the Congress.
We would love to thank to the members of YEKDER, Yusuf Alpaydın, Hafsa Nur Aslanoğlu, Arife Gümüş, Merve Akkuş Güvendi, the Dean of the Marmara University Faculty of Teology Ali Köse, and academicians Emine Keskiner, Banu Gürer, our members of the scientific committee, the listeners, educationers for their efforts and supports during the preperation process for the Congress and during the Congress. We hope this book would be beneficial to the people who are interested in Islamic Education.
Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş birçok edebî tür bulunmaktadır. Bu edebî türlerin en önemlilerinden birisi de makteldir. Genel manada bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan bu tür eserler İslam kültüründe özel bir hüviyet kazanarak Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmış ve bu metinlerde Hz. Peygamber'in torunu, Hz. Ali ve Hz. Fâtıma'nın evladı Hz. Hüseyin'in Kerbelâ'da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Makteller hakkında hazırlanan çalışmaları derlemeyi amaçlayan bu çalışmada imkan dâhilinde Türkçe kaynaklar incelenmiş ve bu kaynaklar ile bir bibliyografya denemesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmada ilk olarak makteller ile alakalı kısaca bilgi verilecek, ardından incelenen metinler ve çalışmalar sıralanarak kısaca tanıtılacaktır.
Abstract
There are many literary genres in Turkish Islamic Literature which have been formed by getting nourished from Islamic tradition. One of the most important examples of these genres is called 'maqtel'. In general terms, such works which are written on the death of a person gained a special identity in Islamic culture and became popular with the name of "maqtal-e hussain". The Prophet Muhammad's grandson, Ali and Fâtıma's son, Hussain's martyrdom in Karbala have been told in these texts with a sentimental discourse. In this study, which aimed to compile the studies prepared about the maqtals, Turkish sources are examined as much as possible and with these sources a bibliography trial is attempted. In the study, initially, a brief information about the maqtals will be given, then the texts and studies will be listed and some of those will be introduced.
Elinizdeki çalışma, Kadızâde Mehmed İlmî’nin hayatı ve eserlerini ihtiva eden ve Mesmû‘âtü’n-nekâyih’i hem şekil hem de muhteva açısından inceleyen bir giriş ile söz konusu eserin Latin harflerine aktarılarak notlandırılmış halinden oluşmaktadır. Osmanlı siyaset düşüncesi çalışmalarına mütevazı bir halka olma iddiasındaki bu çalışmayla Kadızâde Mehmed İlmî Efendi hakkında yaşanan kimlik ve eser karmaşası açıklığa kavuşturularak Mesmû‘âtü’n-nekâyih’in müellife aidiyetiyle ilgili problemlere ışık tutmak hedeflenmektedi
Yaşananlara Ehl-i Beyt taraftarı şairlerin bizzat şahit olmaları ve daha savaş meydanındayken mersiyeler söylemeye başlamaları, ilk önce Kerbelâ merkezli eserlerin yazılmasına zemin hazırlamıştır. Zaman içerisinde aslında kısaca anlatılabilecek olan hadise, öncesinde ve sonrasında yaşananları da içine alarak genişletilmiş olağanüstü ve efsanevi hadiseler eşliğinde Maktel-i Hüseyin adı altında toplanmıştır. Özellikle edebî eserlerde uzun ve detaylı bir şekilde anlatılan bu efsanevi ve fevkalâde durumlar, hadisenin Müslüman toplumlar üzerinde bıraktığı güçlü tesirden kaynaklanmaktadır.
Bu münasebetle, Türklerin İslâmiyeti kabulüyle beraber, Kerbelâ’da yaşananların anlatıldığı örneklere Türk edebiyatında da tesadüf edilmeye başlanmıştır. Hadiseye zaman zaman telmih yoluyla değinilmiş; zaman zaman da konunun tamamı hakkında müstakil eserler tertip edilmiştir. Özellikle müstakil eserlerin yazılmasındaki amaç, hadiselerin hakikatini tartışmak değil, olayın hüznünü zihinlerde ve yüreklerde canlı tutmaya çalışmaktır. Okurlarımızla buluşan Maktel-i Âl-i Resûl de Türkçe olarak kaleme alınmış müellifi bilinmeyen bir eserdir.
Türk İslam edebiyatçısı ve İslam tarihçisi araştırmacıların ortak çalışmasıyla oluşturulan bu kitap, Garib-nâme’nin muhteva çeşitliliğini, edebî ve tarihî açıdan, tasnif ve tahlil edebilme denemesidir.
Considering the historical roots of modern education, it
seems that it has a structure that has developed immediately after the industrial revolution and the nationalization movements, and which stands for ideological and pragmatic motives aiming mass transformation. When the importance of education is considered as a mechanism of raising people to build the society, mass education and other systems brought with it have conveyed different problems. These problems have led to a radical rethinking of the education process, and fundamental quests for their output.
Prevailing educational theories and practices around the
world have a characteristic aiming to solve the educational
problems of western societies, where positivist and behavioral approaches produced within the western social
science paradigm maintains its domination. In the Islamic
world, conceptual and theoretical studies are needed to reconstruct the organization and to provide suitable training consonant with the culture and civilization codes.
International Congress on Islamic Education (ICIE) aims to
discuss the possibility and roadmap of an educational system that is compatible with Islamic culture, civilization human concept of Islam.
Bu çalışmada, öncelikle destan geleneği hakkında kısaca bilgi verilmiş, destanın ana kahramanı Ebû Müslim Horasânî’nin hayatı ve menkıbevi şahsiyetine temas edilecek, ardından Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda yer alan 06 Mil Yz A 8504/1-4 demirbaş numaralı dört nüsha üzerinden, genel hatları ile, Ebû Müslim Horasânî destanının tanıtımı yapılmıştır.
Efendi gerek devrini gerek kendinden sonrasını derinden etkilenmiş reformist, güçlü bir karakterdir. Sahip olduğu meziyetler, ve ilmî birikimi onun, Osmanlı toplumu üzerinde iz bırakan bir harekete öncülük etmesine yardımcı olmuştur. Bu aktivist kişiliği yanında kaleme aldığı eserlerle velûd bir şahsiyet olduğu da vâkidir. Genelde dinî ve itikâdî konuları ihtivâ eden eserler kaleme almakla birlikte devrinin içtimâî ve siyâsî problemlerine ışık tutacak eserler vermesi, Kadızâde Mehmet İlmî Efendi’nin toplum sorunlarına önem verdiğini ispatlar niteliktedir. Çalışmanın temelini oluşturan Mesmû’atü’n-Nekâyih Mecmuatü’n-Nesâyih adlı eseri de bu gayret ile kaleme alınmış bir siyâsetnâmedir. Eser, âdâb literatüründe yer almakla birlikte muhtevasından ötürü “ahlâkü’s-sultân” türü siyaset eserleri arasında zikredilmektedir. 12 Rebi’ülevvel 1040 (1630) tarihinde IV. Murat’a ithafen yazılan siyasetnâme; Aziz Mahmud Hüdayi aracılığıyla da sultana takdim edilmiştir. Kütüphane kataloglarında şimdiye kadar ikinci bir nüshasına rastlanılmayan eser, Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa Koleksiyonu 00629 demirbaş numarasında kayıtlı olup 142 varaktan müteşekkildir.