9 unique eats in Nueva Ecija

Kara Santos
Posted at Mar 05 2017 08:16 PM

Share

Save
Facebook
Twitter
LinkedIn

Some people travel for sightseeing and adventure. Others prefer to focus on the food.

For foodies, travel revolves around sampling delicacies you can only find in a particular place,
immersing in local culinary experiences, patronizing homegrown cafes and finding the best
pasalubong you can bring back home.

For those going to Nueva Ecija, here are just a few of the unique dishes you can find there.
Tilapia ice cream. Photo by Kara Santos

1. Tilapia ice cream

Tired of the usual rocky road and vanilla ice cream? How about a nice big helping of tilapia ice
cream? Daerry’s novelty ice cream is one of the products of the Central Luzon State University
(CLSU), developed as a response to the challenge to make use of tilapia, a type of freshwater fish.
Ingredients include all-purpose cream, condensed and fresh carabao's milk, chopped walnut and
diced cheese, as well as steamed tilapia flakes!

Though the flavor may sound bizarre at first, it’s actually pretty good. The tilapia ice cream doesn’t
smell or taste too fishy. It’s mostly sweet, with just a subtle trace of fish in between the thick texture
of cheee and chunky walknut bits.
Where to try it: College of Home Science and Industry, CLSU, Science City of Munoz, Nueva Ecija

Puno Ice Cream. Photo by Martin San Diego for NPVB

2. Puno's Ice Cream & Sherbet

If tilapia ice cream is a bit too much for you, don’t worry. There are other tamer ice cream flavors out
there. If you’re passing by Cabanatuan, be sure to try ice cream from Puno Ice Cream and Sherbet,
the top homegrown ice cream brand which has been offering frozen treats to Novo Ecijanos for
around six decades.
Bestsellers include Cheese Cashew Macapuno ice cream and Buko sherbet with lychees. They also
have other flavors including Ube Cheese, Strawberry, Fruit Salad, Cookies and Cream, Corn Queso,
Chocolate with Cashew and Langka Cheese Cashew.

Where to try it: Puno’s Ice Cream, Maharlika Highway, Bitas, Cabanatuan City, Nueva Ecija.

Pinapaitan. Photo by Kara Santos

3. Pinapaitang kambing with alibangbang leaves

Pinapaitan is an Ilocano native delicacy composed mainly of goat innards or internal organs such as
liver, intestines, heart and others. In Nueva Ecija, a local version involves cooking the broth in
alibangbang or butterfly leaves, a souring agent similar to tamarind leaves. The result is not as sour
as the traditional Ilocano papaitan that makes use of bile, but tastes closer to sinampalukan.

This was one of the dishes served during a special catered lunch at Minalungao National Park, along
with other interesting side dishes like ensaladang labanos (pickled radish salad), biya (goby) and
ulang (crayfish).

Where to try it: Minalungao National Park, General Tinio, Nueva Ecija

Boodle fight. Photo by Martin San Diego for NPVB

4. Boodle fight
The military style of eating where food is prepared on a long table for people to eat with bare hands
has become a culinary experience it itself, especially for city folk and balikbayans who have never
tried it. Viands and rice are usually arranged on top of banana leaves for diners to choose from and
eat with their bare hands.

Meals like these, which usually consist of grilled meat, fish, local vegetables, salted duck egg, and
pancit, are best for big groups.

Where to try it: Crystal Wave Resort, Talavera, Nueva Ecija

Kakanin-making session. Photo by Martin San Diego for NPVB

5. Local kakanin
Since it’s the “rice granary of the Philippines,” you can expect that kakanin (native delicacies made
from rice and root vegetables) is popular in the province. Instead of simply eating it, you can make
your experience more unique by learning how to make it yourself.

PMP Paradise Farms offers culinary tours where visitors can try making palitaw and nilupak among
others. Palitaw is a small, sweet rice cake made from rice flour and water. The treats are sprinkled
with sugar, coconut, and sesame seeds before serving. Nilupak is another delicacy made from either
mashed cassava, sweet potatoes or cardaba bananas wrapped in banana leaves and served with
margarine.

Where to try it: PMP Paradise Farm, General Tinio, Nueva Ecija

Cabanatuan longganisa at Harvest Hotel. Photo by Martin San Diego for NPVB
6. Batotay and Cabanatuan longganisa

Every province seems to have its own version of longganisa and Nueva Ecija is no exception. For
breakfast, be sure to try Cabanatuan garlic longganisa, a very savory variant of the well-loved
sausage typically made of ground pork and spices.

If you prefer your longganisa on the sweet side, try batotay, a beef-based longganisa coated with a
distinctive sweet sauce. You can also pass by the wet market to buy strings of longganisa to take
home.

Where to try it: The Harvest Hotel. 1179 Pio del Pilar Street, Cabanatuan City, Nueva Ecija

Chanos Chanos' Bangus Spaghetti. Photo by Kara Santos

7. Bangus spaghetti

Chanos Chanos is a local family-run food stall that started serving baked bangus to their patrons in
2015 and opened their second branch in 2017. To encourage kids to eat more fish, they developed
recipes that use bangus instead of meat, including spaghetti, nachos and sisig.

Chanos Chanos' spaghetti uses bangus flakes with a creamy tomato sauce, resulting in a healthier yet
still delicious family favorite. Seating is limited in their branch along Maharlika Highway, but it’s
good for a quick road trip stop since they’re located near a gas station. Chanos Chanos can deliver
trays and usually caters to large groups and events at the PhilRice Institute.

Where to try it: Chanos Chanos, Maharlika Highway cor. Bayuga Street, Science City of Munoz,
Nueva Ecija
Buko lumpia at Caffe La Tea.Photo by Kara Santos

8. Buko lumpia

For coffee and milk tea lovers who want something modern and fresh, check out Caffe La Tea, the
homegrown tea and coffee hangout in Cabanatuan City. Aside from serving mouth-watering
beverages (like Dark Choco Rock, Salt and Cheese), they also serve appetizers, pasta, sandwiches
and Pinoy rice toppings (try the Cabanatuan longganisa rice). One of the more unique items in the
menu is Chiz Buco Lumpia, a regular lumpia filled with strips of coconut, veggies, ham and cheese.
The spicy Deviled Tofu is also a must-try!

Where to try it: Caffe La Tea, Robisons/NE Pacific Branch, KM. III Maharlika Highway, Cabantuan
City, Nueva Ecija
Carabao milk products at Milka Crem.Photo by Martin San Diego for NPVB

9. Carabao's milk dairy products

While most people are very familiar with cow’s milk, milk from carabao or water buffaloes are
popular here. Carabao's milk is said to be richer and creamier compared to cow's and goat's milk
because of its high percentage of milk fat.

Tourists can buy fresh carabao's milk and dairy products from Milka Krem, the dairy products outlet
of the Philippine Carabao Center (PCC) in Munoz. Their innovative products include carabao
mozzarella cheese, kesong puti, cream cheese, premium ice cream, flavored yogurt, and pastillas de
leche.
Where to try it: Milka Krem, Science City of Munoz, Nueva Ecija.

The author was a media participant in Lakbay Norte 6, a media tour organized by North Philippines
Visitors Bureau in partnership with Manila North Tollways Corporation/NLEX-SCTEX, Victory
Liner, Inc., and the Nueva Ecija Convention and Visitors Bureau.
HERITAGE SERIES: CHURCHES IN NUEVA ECIJA
SATURDAY, 19 NOVEMBER 2016
The churches in Nueva Ecija are just as grand as those in other provinces. Honestly
though, I have not been to many churches in Nueva Ecija, hence, my excitement for this
trip.

We bade farewell to the province of Pampanga and headed to Nueva Ecija for t he
remaining half of our journey. It was more familiar ground because Nueva Ecija is my
home province; I know several towns that are home to notable, historical and
picturesque churches.

All the same, we were exultant because this was a chance to explore my home
province. Admittedly, it has not been my priority to explore Nueva Ecija because "it was
near and just there." That is not the correct mindset; distance or proximity should not be
the main consideration to familiarize oneself with the culture of a locality or to wander
and marvel at its sights and attractions. Nueva Ecija has a lot to offer in terms of
heritage, remarkable festivals and natural attractions.

Cabiao: Where Sugar Mills Abound

Immediately after Arayat, we made a stop in the town of Cabiao. This bustling town is
one of the more progressive municipalities of Nueva Ecija, a community where both
agriculture and businesses thrive. History books told stories about a place lined with
sugarcane fields that extended up to the foot of Mt. Arayat. Venerable tongues passed
on anecdotes about rustic sugar mills called kabyawan that abound in the area. These
ancient implements that were made of stone were used to extract the juice from
sugarcane plants. Kabyawan was eventually adopted as the name of the locality and, as
decades passed, it was shortened to "Kabyaw."

While the population is predominantly Tagalog, Kabyaw (Cabiao) was formerly part of
Pampanga before it was ceded when Nueva Ecija was formed.

Cabiao gained its full township in 1797 under the term of Governor General Rafael
Maria de Aguilar y Ponce de Leon with the recommendation of the returning order of the
Augustinian in the Province of Pampanga.

It was established as one of the municipalities of Nueva Ecija in February 9, 1848 upon
the order issued by Governor General Narciso Claveria Y Zaldua and upon the
recommendation made by the Governor General Marcelino Oraa.

On a different note, for those who are looking for a natural attraction to visit, Cabiao is
home to Nabao Lake. It used to be teeming with fish and was a source of livelihood for
many locals. Years of abuse had taken its toll on this body of water but the local
government is putting great efforts to revive it into an eco-tourism site.

St. John Nepomucene Parish

One of the most notable churches in Nueva Ecija is St. John Nepomucene Church. It
was the first that we visited after our Visita Iglesia in Pampanga.

The Jesuit Missionary founded the visita of Cabiao between the years 1765 and 1767. It
was elevated as the Parish Church of St. John Nepomucene upon recommendation of
the Augustinian missionaries during the time when Cabiao was decreed as an
autonomous town.
 Churches in Nueva Ecija: St. John Nepomucene Church

The Parish was named in honor of John Nepomucene, a Czech saint who was also
known as the martyr of the confessional. When he was young, John was cured of a
disease through the prayers of his parents. They were so thankful to God that they
dedicated him to lifelong service to the Church.
The Altar
 The beautiful interior

As a priest in the city of Prague, he became a great preacher, a good mediator and a
trusted adviser to the queen. King Wenceslaus IV, who was cruel to his queen, wanted
to know what she was confessing to Father John. Twice the King as ked and twice the
good priest refused to reveal his conversations with the queen. This infuriated the king
who asked the priest to be tortured and thrown into the river to die. On the location
where Father John drowned, a strange brightness appeared upon t he water. In the old
Czechoslovakia, his name is invoked against floods and against malign. His feast day is
May 16.
There is a permanent exhibit of the Virgin Mother Mary, depicted in her various titles
 A grotto just outside the church

San Isidro: the former Seat of Power

From Cabiao, we drove straight ahead to the historic town of San Isidro. Presently, the
town is vibrant with urbanization and many cottage industries. Business and commerce
are undoubtedly thriving. It's actually hard to imagine that this municipality was one of
the areas consigned to the oppressive and restrictive tobacco monopoly during Spanish
rule. In year 1896, when abuse became unbearable, valiant Novo Ecijanos took arms
against their European rulers. A historic reminder of this dark phase in San Isidro's
annals is the ruins of the old tabacalera; old brick walls that still stand in the town
proper. For a brief time, San Isidro also served as the capital of the Philippines when
Emilio Aguinaldo held office at the Sideco House.
 The Sideco Mansion

The town's patron saint, San Isidro Labrador (St. Isidore the Laborer), is perhaps the
fitting guardian for the resilient and industrious folks of this municipality. Born in Madrid,
Spain, Isidore lived his life a laborer on a farm. It was said that there were many
miraculous happenings during his life in the fields, such as his divine visions. Many of
his peers also believed that angels sometimes helped him with his work in the farm.
Long after his death, many believed that divine occurrences still persisted due to his
intercession. St. Isidore was canonized in 1622 and is the patron saint of farmers.

San Isidro Labrador Parish

San Isidro Labrador may not be one of the most popular churches in Nueva Ecija.
However, it is not one to be overlooked. Small and quaint yet beautifully constructed,
the Church stands splendid behind the town plaza.

The building is made of bricks, reminiscent of the olden times when said materials were
the most prevalent construction materials. San I sidro Labrador Church is characterized
by its two belfries. As such, it can be considered as one of the most unique churches in
Nueva Ecija, or even around the Philippines.
 Churches in Nueva Ecija: The San Isidro Labrador Church

Outside the church, two ancient bells are permanently on display. These are called the
M.R.P.F. Paulino Escalada 1836 bells. Fr. Paulino Escalada of the Order of St.
Augustine supervised the construction of some of the Augustinian buildings in Nueva
Ecija.
One of the bells on display
 An antique bell outside the church

Gapan: Historic and Valiant

The City of Gapan, known for its moniker as the Tsinelas Capital of the Philippines as
footwear-making is one of its biggest backyard industries. It holds its colorful annual
Tsinelas Festival every August.

Gapan, also previously a part of the rich Kingdom of Pampanga, is one of the oldest
towns in the country. It was founded in the late 1500s and was a vast pueblo that
encompassed Cabanatuan, San Miguel in Bulacan and Candaba in Pampanga. The said
towns were eventually relinquished and what remained was the City's present land
area.

The old municipality was the site of the historic Battle of Gapan from January to August
1945, during which Filipino and America soldiers defeat ed Japanese forces to free
Nueva Ecija from the attackers.

Three Kings Parish

The Three Kings Parish Church is one of the oldest churches in Nueva Ecija. Located at
the center of the City, Three Kings Parish Church is prominent for being the biggest and
earliest colonial church in all of Nueva Ecija. It is also the National Shrine of the Virgen
La Divina Pastora.
 The impressive facade of the Three Kings Parish

The Augustinians administered the construction of the church in 1856 until its
completion in 1872. It was undoubtedly Byzantine in style with walls made if limestone
and bricks. The church has a central dome that depicted a painting of the Holy Trinity,
an artwork made in the early 1900s by local painter Isidoro Samonte.
 The church's dome showcasing a painting of the Holy Trinity

Enshrined in the church is the image of the Virgen La Divina Pastora, the focal point of
the Marian devotion in Central Luzon. During the 17 th century, a scion of a prominent
family in Gapan, Doña Juana Valmonte, recounted to a friar in Manila her recurring
dream about the Virgin Mary wanting to be fetched from Spain.

At that time, the devotion to the Virgen La Divina Pastora was starting to gain popularity
in Spain. An image of Divina Pastora eventually reached G apan via the Galleon Trade.
The family became greatly devoted to the image, celebrating May 1 as her feast. Winds
from the rice fields brought stories about her miracles and people from all over Nueva
Ecija came to see her every year during her fiesta. A century later, the Virgen La Divina
Pastora was made patron of Gapan, second to the Three Kings.

When Doña Juana died, the image was entrusted to members of the Valmonte clan who
saw to it that it was in its most pristine condition throughout the passing of time. On
December 19, 1963, the canonical coronation of the image of Virgen La Divina Pastora
was granted by Pope Paul VI. The event was presided over by the first Bishop of the
Diocese of Cabanatuan, Reverend Mariano Gaviola.

The miraculous image of Divina Pastora was eventually donated by the Valmonte heirs
to the Parish of the Three Kings coinciding with the church’s declaration as a national
shrine on April 26, 1986.
 The altar

San Antonio: the Delinquent Town

We completed our tour of the churches in Nueva Ecija with a visit to San Antonio Parish
Church.

Our last destination is my hometown of San Antonio. Quaint, quiet and slow -paced, this
first-class municipality is for those who long for a peaceful provincial life.
 Churches in Nueva Ecija: San Antonio Abad Parish Church

San Antonio used to be part of Gapan and was then known as Barrio Delinquente. It
earned that name because residents recounted a story about a big boat (Casco)
carrying sacks of palay that sunk in the Pampanga River. Palay is an important
commodity and that was probably the reason why it was considered a mortal sin to lose
those sacks of rice. The current name of the town was given by Father Leocadio Luis in
the mid-1800s in honor of its patron saint, San Antonio Abad.
 The spacious and well-designed interior

St. Anthony Abbot

San Antonio Abad or Saint Anthony Abbot lived a life that emulated that of Jesus
Christ’s. During his time, many wise men came to him to learn, seek miraculous healing
and find comfort. He dedicated his life to praying, fasting and manual labor. He also
sought other wise men, not to look for words of wisdom but to “become” or imitate that
person’s honorable ways.

Once he was badly beaten by the devil because he resisted his temptations grea tly.
After that incident, God told him that He would be by his side from then on.

San Antonio Abad Parish

This Augustinian-built church was first built in 1848 by Father Juan Tombo (OSA) but it
was destroyed by an earthquake more than three decades after. In 1882, it was rebuilt
by Father Mariano Gil (OSA), the priest who discovered the existence of the Katipunan.
The old church was damaged during the 1898 Philippine Revolution. It was repaired
thereafter and in 1954, the bell tower was renovated by Fr. Florentino Guiao.

The 1990 earthquake also brought great damage to the church with its thick walls
almost yielding to the big cracks. Over the next few decades, repairs have been made
to the church which gave it its present look.

There are many other beautiful churches in Nueva Ecija. However, since we were
pressed for time, we were not able to visit them. I hope to explore my home province
more because I know it has many surprises in store in terms of attractions and festivals.

Have you been to these churches in Nueva Ecija? Have you also seen other churches
in Nueva Ecija? What can you say about them? Share your thoughts in the comments
section below!

Also read:

1. Heritage Series: the all-steel San Sebastian Church

2. Heritage Series: Poblacion, the Old District of Makati
3. Heritage Series: Nuestra Señora de Gracia (Guadalupe Church)
4. Heritage Series: Strengthening our Faith with a visit to Manaoag, Pangasinan
5. Heritage Series: Visita Iglesia in Arayat, Pampanga
6. Heritage Series: Visita Iglesia in Sta. Ana Church, Pampanga
7. Missions Accomplished in San Antonio, Texas
Sources:

1. Catholic Online (www.catholic.org)

2. Wikipedia.com
3. Shooting Churches, Eating Noodles (http://bigberto.blogspot.com/)

BYAHENG NUEVA ECIJA

LAKBAY
NUEVA ECIJA!

Minalungao National Park, Nueva Ecija

ANG KASAYSAYAN NG NUEVA ECIJA

Sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pilipino-Amerikano, kinuha Gen. Emilio Aguinaldo kanlungan sa
Nueva Ecija, sa gayon, na ginagawa sa lalawigan ng maghimagsik teritoryo. Ang upuan ng Unang
 Republika ng Pilipinas ay pagkatapos ay inilipat sa San Isidro kung saan ito nanatili para sa higit sa
limang buwan hanggang 11 Oktubre 1899 kapag masyadong ito ay nahulog sa Amerikano pwersa.

Sa pamamagitan ng pagtigil ng labanan, isang pamahalaan sibil ay itinatag sa Nueva Ecija sa 11

Hunyo 1901, at pagkatapos ng taon, ang Provincial Capitol ay muli ilipat sa Cabanatuan may Benito
Natividad bilang Gobernador. Sa 1965, dahil sa R.A. 4475, Palayan City ay ipinahayag sa bagong
Kabisera ng Nueva Ecija at ang upuan ng pamahalaan ay inilipat mula s Cabanatuan City sa Palayan City
sa Enero 30, 2002

(SOURCE: www.filipinoamericanwar.com)

Sa taas ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, sumali muli ang Novo Ecijanos pwersa upang
mabawi ang kalayaan ng mga Pilipino mula sa Hapon pwersa. Sa Enero 30, 1945, Capt.
Eduardo L. Joson at Capt. Juan Pajota sa kani-kanilang mga yunit gerilya, collaborated na
may US 6th Ranger batalyon at ang Alamo maghahanap sa iligtas ang natitirang 516 nakaligtas
ng ubod ng sama Bataan Death March na ay incarcerated sa Pangatian konsentrasyon Camp sa
Cabanatuan. Ang makasaysayang kaganapan ay itinuturing ngayon bilang ang pinaka-
matagumpay na operasyon rescue ng uri nito sa mga salaysay ng kasaysayan ng US militar.
Sa kaliwa, Eduardo L. Joson: Eduardo L. Joson (born 1919) was a captain of Filipino guerrillas during
the Japanese occupation of the Philippines during World War II. He later became the Governor of the Nueva
Ecija Province in the Philippines from 1959 to 1992, making him the second longest serving politician serving
one government position in the Philippines for a span of 33 years.

Sa kanan, Juan Pajota

Captain Juan Pajota (c.1914 – 1976) was involved in the Raid at Cabanatuan, an action which took place in
the Philippines on 30 January 1945 by US Army Rangers and Filipino guerrillas and resulted in the liberation
of more than 500 American prisoners of war (POWs) from a Japanese POW camp near Cabanatuan.

Maraming mga kaganapan naganap sa kasaysayan ng Nueva Ecija na sinusukat ang lakas at
katapangan ng bawat Novo Ecijanos. Tapang, kabayanihan at paggalang sa kalayaan ay ang
malakas legacies ng Novo Ecijanos para sa mga Filipino mga tao na epitomized sa sunrays sa
Pilipinas flag na iyon.

A bridge in the province of Nueva Ecija, Luzon. Nueva Ecija. 1920s

TOWN OF SAN JOSE Nueva Ecija province, important road and railway junction at the entrance to Balete Pass.
Marine and Army aircraft bombed and strafed this key objective preliminary to its seizure

Palayan, Nueva Ecija Municipal Hall. Circa 1900

 General Manuel Tinio, former governor of Nueva Ecija

Old Pun can Bridge (Carranglan Nueva Ecija)

MGA LENGGWAHE SA NUEVA ECIJA

Ang mga Novo Ecijanos ay may iba't ibang lenggwaheng ginagamit upang nakipag usap sa
 bawat isa.

Kalimitang ginagamit ay ang wikang Tagalog.

 WIKANG TAGALOG
Ang Tagalog (mula 1961 hanggang 1987: Pilipino) ay isa sa mga pangunahing wika ng
Republika ng Pilipinas at ito ang de facto ngunit hindi de jure na batayan na siyang
pambansang wikang Filipino. Sinasalita rin ito sa Hilagang Kapuluang Mariana, kung saan ang
mga Pilipino ang pinakamalaking pangkat etnolingwistiko.

 Kasaysayan ng tagalog
Ang salitang Tagalog ay hinango sa salitang taga-ilog, galing sa tagá- na nangangahulugang "katutubo
ng" at ilog, ibig sabihin ay mga taong naninirahan sa tabi ng ilog. Walang mga halimbawa ng Tagalog
bago dumating ang mga Kastila. Sinasabi ng ilan na ito ay marahil sinunog ng mga unang paring Kastila,
sapagkat sinasabing masademonyo ito. Kakaunti lamang ang kaalaman tungkol sa kasaysayan ng wikang
ito. Ngunit sa haka-haka ng mga dalubhasa sa pananalita, ang mga ninuno ng mga Tagalog ay nagmula sa
hilagang silangang Mindanao o sa silangang Visayas, kasama ng mga kamag-anak nitong wika ng mga
taga-gitnang Pilipinas.

Ang pinakaunang aklat na naisulat sa Tagalog ay ang Doctrina Cristiana (Christian Doctrine) noong 1593.
Ito ay nakasulat sa Espanyol at dalawang uri sa Tagalog; ang una ay nakasulat sa Baybayin at ang isa
naman ay sa titik Latin.
 Doctrina Christiana, 1593

Ang TAGALOG ay salitang hinango sa taga-irog dahil kilala ang pangkat ng kayumangging ito sa pag
irog sa sinisintang kabiyak at pagiging tapat din sa pakikipag ugnayan sa pinili niyang makasama sa
buhay.
 Taga-ilog (Tagalog) | by Lulot Ruiz

Ito ay batay sa nakaraang kaganapan nang ang mga tao ay may higit pang katinuan at takot sa DIYOS
may kaugnayan ang salitang ito sa isang kasabihang tagalog "mahirap mamangka sa dalawang ilog/irog?.
Wala pang nailathalang aklat na nagsasabi kung gaano katanda ang wikang ito ,subalit may dokumento o
kasulatan na nakalimbag sa tanso na nagpapatunay na ang isang matandang uri ng wika na pinagmulan ng
wikang tagalog ay umiiral at ginagamit na mahigit isang libong taon nang nakalipas. Ito ang SULAT SA
TANSO NG LAGUNA ng taong 822 A.D. na patuloy pang inuusisa at pinag aaralan ng mga
nagdalubhasa sa wika.
 Kasulatan sa tanso ng Laguna

Ang mga katutubong wika sa pilipinas ay ipinalagay na sangay na kauri ng wikang tagalog at ang mga ito
ay patuloy paring gamit sa bawat rehiyon at mga lalawigan ng bansa. Nang dumagsa ang mga espaniol sa
kapuluan ng bansang ito, nasumpungan nila na may kabihasnan na dito na may wika, panulat na baybayin
at mga payak na lipunan na may pinuno ang bawat pangkat o baranggay na tinawag na DATU. Sa
pagtuturo nila ng kaalaman mula sa Europeo, nahubog ang kaisipan at kulturang pilipino sa kaisipang
dayuhan at nagpatuloy ito hanggang sa pagdagsa dito ng Amerikano at hapon sa paglipas ng mga
panahon.Sa kabila ng inpluwensiyang ito, Ang wikang tagalog pa rin ang kinilalang pambansang wika
nakalalamang sa ibang dialekto at maging sa wikang Ingles at wikang Español dito sa ating bansa.
 WIKANG ILOKANO
Isa pang kadalasang wikang ginagamit sa nueva ecija ay ang wikang ilocano

Ang Iloko (o Iluko, maaari ring Ilokano o Ilocano) ay isa sa mga pangunahing wika ng Pilipinas.
Ito ang wikang gamit (lingua franca) ng halos kabuaan ng Hilagang Luzon lalo na sa Rehiyon ng
Ilocos, sa Lambak ng Cagayan at sa maraming bahagi ng Abra at Pangasinan. Marami ring mga
nagsasalita ng Iloko sa Nueva Ecija, Tarlac, Mindoro at sa ilang lalawigan sa Mindanao.

Tinatayang may mahigit 9 milyong gumagamit ng wikang Iloko sa Pilipinas.

Maraming bahagi ng mundo, kung saan nadako at namamalagi ang mga Ilokano, ang
katatagpuan din ng malaking bahagdan ng mga nagsasalita ng Iloko katulad sa mga estado
ng Hawaii at California sa Amerika.

Ang wikang Ilocano ngayon, bukod sa gamit nito bilang lingua franca ng Hilagang Luzon, ay
kinikilala rin bilang Heritage Language ng Estado ng Hawaii. Ito ay sa kadahilanang nakararami
sa mga Filipino-Americans ay may dugong Ilocano at sa kadahilanan ding marami sa mga nauna
nang sakada (mga Pilipinong nagpunta sa Amerika noong panahon ng pananakop) ay dugong
Ilocano at hindi nakapagsasalita ng Tagalog. Samakatuwid, mas nakararaming Filipino-
Americans ang may lahing Ilocano at nakapagsasalita ng Ilocano, bagamat ang mga bagong
henerasyon ngayon ay marunong kahit papano sa Tagalog.
Idagdagpa diyan na sa loob ng libu-libong taon ay napayaman pa ang bokabularyo ng wikang ito.
Sa katotohanan, tinatayang ang Iloco ang pinakamatandang wika sa Pilipinas at isa sa mga may
pinakamayamang bokabularyo. Sa katotohanan, sinasabi ng mga eksperto na ang wikang Iloco
ay may kompletong bokabularyo bago pa dumating ang mga Kastila ngunit ito'y nawala dahil sa
gahum ng wikang banyaga.

Tunay na mayaman ang wikang Iloco dahil may mga salita itong panumbas sa ibang dayuhang
salita na hindi naman natutumbasan ng Tagalog, ang kinikilalang lingua franca raw ng Pilipinas.
Isa na diyan ay ang region, na tinatawag na rehiyon ng mga Tagalog, ngunit sa mga Ilocano ay
deppaar.

Sa Honululo ngayon ay may sinimulang layunin ang mga anak at kaapuapuhan ng mga naunang
sagada. Ito ay ang pagpapalawak ng salitang Ilocano at ang paghihikayat sa mga Ilocano sa
Pilipinas na ito ay gamitin at ituro sa mga anak. Nakita nilang nasa panganib ang wika dahil na
rin sa propaganda ng mga Tagalista na naglalayong patayin ang lahat ng wika sa Pilipinas liban
sa Tagalog.

Idagdag pa na ang wika ay itinuturo sa Unibersidad ng Hawaii bilang isang kurso. Wala silang
kurso para sa Tagalog. Ang Ilocano ang tanging Wika sa Pilipinas na kinikilala bilang Heritage
Language sa Hawaii.

Tinataya ring may humigit-kumulang na 20 milyon native speakers ang Ilocano sa buong mundo.

 Kasaysayan ng wikang Ilokano

Nagsimula sa "i" na ibigsabihin ay nagmula o from; "looc", baybay o bay

"Samtoy" mula sa pariralang "Sao mi ditoy" na may kahulugan na aming lenggwahe rito.
 LISTAHAN NG MGA SALITANG
MALALIM

NA TAGALOG
1. dumatal-dumating
2. masimod-matakaw
3. kumakandili-nagmamalasakit
4. agam-agam-pangamba
5. bahagdan porsyento
6. Balintataw-guni gun
7. naapuhap-nahanap
8. nagkukumahog- nagmamadali
9. sapantaha-hinala
10. nabuslot-nahulog sa butas
11. batalan-lababo
12. adhika-nais o gusto
13. balintuna-laban o kabaliktaran
14. anluwage-karpintero
15. agsikapin-inhenyero
16. bahagimbilang- praksyon (fraction)
17. Sipnayan- tagalog sa mathematics
18. bathalaan- tagalog ng theology
19. batlag-kotse (car)
20. buumbilang-(whole number) lahat
21. dalubhayupan-tagalog ng zoology
22. dalubsakahan- tagalaog sa agriculture
23. danumsigwasan- tagalog sa hydraulycs
24. hanggaan-limitasyon
25. hatimbutod- tagalog sa Mitosis
26. hatinig-tagalog sa telephone o telepono
27. isigan - tagalog sa dynamics
28. sakwil- tagalog sa resistance
29. tumbasan-tagalog sa equation
30. palasigmuan- tagalog sa mechanism

LISTAHAN NG MGA SALITANG

ILOKANO
1. napintas - maganda/napungga/nasantak
2. naimas - masarap
3. napudot - mainit/nabara
4. papanam - saan ka pupunta
5. manganen - kain na
6. adayo - malayo
7. asideg - malapit
8. naangot - mabaho/naangdod
9. nabanglo - mabango/naayamuom
10. natayag - matangkad
 11. naunget - matapang/natured
12. mano - ilan
13. agdigos - maligo
14. tumakder - tumayo
15. agtugaw - umupo
16. nalukmeg - mataba
17. nakuttong - payat/narapis
18. naguneg - malalim
19. narabaw - mababaw
20. nalamin - malamig/nalam-ek
21. natakneng- maginoo
22. nataer- gwapo
23. nalungpo- malusog
24. maris-kulay
25. nasudi- mabisa

MGA PAGDIRIWANG SA NUEVA ECIJA

Pandawan Festival
Pinagmamalaki ng Pantabangan ang isa sa malalaking produksyon ng isa sa Asia. Pangingisda
ang
pangunahing kinabubuhay sa lugar na ito. Ang ibigsabihin ng "Pandaw" ay manunugaradong
makakahuli sa tuwing mangingisda.
 Pantabangan, Nueva Ecija, April 28

Araquio of Penaranda
Ang Araquio Festival ay isang tradisyunal na magprusisyon at pagsasadula
ng paghahanap ng Banal na Krus sa pamamagitan ng St Helena at ang kaniyang anak,
ang Emperor Constantine.Katulad nito ang "komeda" o "moro-moro" ay isinasagawa
sa sa ilang mga nayon tulad ng Poblacion (2nd Linggo ng Mayo), Las Pinas (May11-
12), Sto. Tomas (1st Linggo ng Mayo), San Jose (Ika-3 Linggo ng Mayo)
at Pinasahan (Mayo 21-22).
 Penaranda, Nueva Ecija, May 1 and 8 (1st & 2nd Sunday)

Taong-Putik Festival
 Aliaga, Nueva Ecija, June 24

Ang isang relihiyosong kaganapan kung saan ang mamamayan ay magsuot sanga, dahon ng
saging o mga dahong tuyo ng niyog sa kanilang katawan na balot sa putik bilang pag tulad sa
ginagawa ni St. John the Baptist

Gatas ng Kalabaw Festival

Ang isang pagdiriwang sa pagtataguyod Nueva Ecija bilang ang pinagmulan ng gatas
ng kalabaw, na may 5 mga lungsod / munisipyo bilang pangunahing pinagmumulan ng
Gatas Ng Kalabaw, ito ay ang mga Lungsod ng Agham ng Muñoz, Llanera, Talavera,
San Jose City at Sto.Domingo.
Tsinelas Festival
Upang markahan ang anibersaryo ng pagiging lungsod ng bayan, hawak ng
Gapan City angtaunang Tsinelas Festival, na may street dancing, parada ng mga
kamay pinalamutian ng mga regular na higanteng 7 ft sa laki. Ang pagdiriwang ay
naglalayong matanghal na ang bagonglungsod bilang ang North Tsinelas Capital.
Sibuyas Festival
Ang "Sibuyasan Festival" o Onion Festival sa Bongabon, Nueva Ecija ay nagsimula sa
pamamagitan ng Mayor ng ilang taon na ang nakaraan upang ipagdiwang ang
sibuyas na kung saan ay halos lahat ay ani sa buwan ng Marso-Abril. Sa taong ito,
nagkaroon ng isang linggo mahaba pagdiriwang at ako ay nagkaroon ng pagkakataon
na sumali sa pagdiriwang noong Abril 7, 2011.

Bongabon, Nueva Ecija, April 7

Longanissa Festival
Ang pagdiriwang ay bahagi ng isang linggong pagdiriwang ng anibersaryo ng pagkakatatag ng
lungsod na ito.
Ang taunang kaganapan, na kung saan ay gaganapin sa paligid ng palengke sa kahabaan Paco
Roman Street dito, ay dinaluhan sa pamamagitan ng karne mangangalakal, mga mamimili pati
na rin ang mga lokal na opisyal at mga bisita.
Baybayanting Festival

Baybayanting ay isang one-of-a-kind kultural na tradisyon ng Lupao, Nueva Ecija. Ito ay isang
natatanging kultural na pagtatanghal ng mga tao ng Lupao bawat ika-25 ng Hulyo bilang
pag-galang sa kanilang mga patron - Senor Santiago. o Saint James. Ito ay isang kultural na
pagtatanghal na nagtatampok ng ang digmaan sa pagitan ng mga Muslim at mga Kristiyano.

Pagibang Damara Festival

 Ang "Damara" ay isang bahay/silong na ginawa mula sa kawayan (kawayan) at nipa, na
binuo sa gitna ng palayan bilang proteksyon mula sa init ng araw o sa ulan.

Kariton Festival
Kariton Festival ay ang sentro ng sinabi pyesta o pagdiriwang. Kariton o cart sa Ingles ay
ginagamit sa transportasyon ng palay mula sa sakahan patungo sa punong bayan.
 Licab, Nueva Ecija

Ragragsak Ti Guimba Festival

 Guimba, Nueva Ecija

Ragragsak na nangangahulugan "merry-making" ay sinasagawa mula Pebrero 20, ang

anibersaryo ng pagkakatatag ng Guimba, hanggang Marso sa panahon ng ani. Ang
pagdiriwang ay nasa sa kanyang ika-12 taon (2012). Kabilang ang mga aktibidad tulad ng
beauty pageant, street dancing, folk dance remix competition, Paistaran, Sports fest, SMB live
band gig, balikbayan / NGO-GO Night, SK Night, ABC Night at grand parade sa selebrasyon.

Kapagayaan Festival
Main lines of an action plan for the implementation of
the UNESCO Universal Declaration on Cultural
Diversity

3. Fostering the exchange of knowledge and best practices in regard to cultural pluralism with a
view to facilitating, in diversified societies, the inclusion and participation of persons and groups
from varied cultural backgrounds.
 PROJECT ALSO RELATED TO:

5. Safeguarding the linguistic heritage of humanity and giving support to expression, creation
and dissemination in the greatest possible number of languages.

6. Encouraging linguistic diversity – while respecting the mother tongue – at all levels of
education, wherever possible, and fostering the learning of several languages from the earliest
age.

CALALANG, ARNIE JOYCE F.

PHILOS 2

4:30-6:00 Daily
 Talugtug, Nueva Ecija

SOURCES:

 https://elgrupoikaanimsafilipino.wordpress.com/2015/03/09/kasaysayan-ng-nueva-ecija
 http://fil.wikipilipinas.org/index.php/Wikang_Tagalog
 https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Wikang_Iloko
 http://kulturang-noypi.blogspot.com/2014/06/mga-makaluma-at-malalalim-na-salitang.html
 http://tl.answers.com/Q/20_halimbawa_ng_salitang_ilokano_at_ang_katumbas_nito_sa_wikang_f
ilipino
 https://prezi.com/easdhfgolegx/copy-of-hambingan-ng-wikang-ilocano-sa-tagalog/
 http://www.mysmartschools.ph/web/gintoanginaani/Festivals%20in%20nueva%20ecija.htm
 http://www.visitmyphilippines.com/index.php?title=NuevaEcija&func=all&pid=4490
Mga Magagandang Tanawin at
Makasaysayang Lugar sa Nueva Ecija
Posted on January 12, 2017
Ang lalawigan ng Nueva Ecija ay isa sa mga makasaysayang lugar sa Pilipinas. Bukod sa
kanyang sikat na mga pasyalan kung saan ang kasaysayan ang nangyari, may mga hindi
p nadidiskubring mga lugar kung saan tanging ang ilang mga tao pa lamang ang
nakaaalam. Sa pananaliksik na ito kami ay ipinagmamalaki naming ibahagi sa inyo ang
tunay na kagandahan ng mga lugar na maaari matuklasan sa Nueva Ecija. ako
Ang Nueva Ecija ay isa sa mga nangungunang producer ng mga produktong agrikultural
sa bansa. Ang mga pangunahing produkto dito ay bigas, mais at sibuyas . Ang lalawigan
ay madalas na tinutukoy bilang ang “Rice Granary ng Pilipinas.” Marami ring tagong
yaman ng kalikasan na matatagpuan dito.

1.Minalungao National Park

Ang Minalungao National Park ay isang protektadong lugar sa Pilipinas na matatagpuan
sa munisipalidad ng General Tinio, Nueva Ecija sa Gitnang Luzon. Sinasaklaw ng parke
ang 2,018 ektarya nakasentro sa kahabaan ang nakamamanghang River Peñaranda ,sa
magkabilang panig sa pamamagitan ng hanggang sa 16 metrong mataas na pader na
limestone sa paanan ng bundok ng Sierra Madre. Ito ay itinatag noong 1967 sa
pamamagitan ng kabutihan ng Republic Act Bilang 5100.
Ang parke ay itinuturing bilang isa sa mga ilang natitirang natural na kapaligiran sa
rehiyong ito sa hilaga ng Maynila. Ito ay na-promote sa pamamagitan ng mga lokal na
pamahalaan bilang isang Ecotourism destination nag-aalok ng makapigil
hiningang tanawin ng berdeng malinis na ilog at natatanging pormasyon ng mga bato,
maari ka ring sumakay sa balsa upang malibot ang ilog.
Ang mga kweba sa ilalim ng lupa ay nakilala bilang mga potensyal na atraksyon.Sa
kasalukuyan ay marami ng bagong istraktura ang itinayo sa naturang parke kabilang dito
ang hanging bridge, zipline, mga kainan, hotels ,at marami pang nakaprogramang
pagbabago para sa naturang parke. Naging tanyag na rin ito bilang picnic grounds at
paliguan ng mga pumupunta dito.
 Ang pag unlad ng Minalungao National Park ay may maganda at di-magandang dulot sa
ating kalikasan.Marami ng nabago sa natural na pormasyon ng Minalaungao na aking
pinasyalan ilang taon na ang nakalipas , kung saan wala pa ang mga istruktura na
nagbibigay ginhawa sa mga taong pumupunta dito. Kakaibang eksperyensya ang
madarama kung naranasan mo ang tumalon talon sa mga naglalakihang bato, at tawirin
ang nakakatakot na tulay na kawayan na dati rati ay siyang daanan upang matawid ang
makakahiwalay na bato.

Mapalad pa rin ang mga taong namalas ang natural na ganda ng Minalungao .

2. Gabaldon Falls and Eco Tourism Park

Gabaldon Falls
 Gabaldon Eco Tourism Park

Gabaldon Eco Park –ay matatagpuan sa NEUST Campus, Gabaldon

Nueva Ecija, may malinis at magandang batis na inaagusan ng
napakalamig na tubig. May mga hayop din dito gaya ng ahas,kwago,at
isda. Ginagawa din itong Camping Site ng mga Boy Scout.
Gabaldon Falls- Pinangalanang ito hango sa munisipalidad ng Gabaldon, lalawigan ng
Nueva Ecija , ito ay pinapalibutan ng mga naglalakihang bato at mga berdeng dahon.
Ang tubig nito ay sobrang lamig at ang talon ay may habang sampung talampakan. Sa
taas nito ay matatagpuan ang bundok ng Sierra Madre.Ang Gabaldon ay kilala sa mayroong
pinakamalinis na pinagmumulan ng mga tubig sa Pilipinas.
Ang pagtungo sa Gabaldon Falls ay masasabing mahirap ngunit isang napakagandang
eksperyensya lalo na sa mga taong mahilig sa adbentura. Ito ay isang mahabang lakarin
Kinakailangang tumawid sa tulay na kawayan ,lumusong sa malamig na batis bago
marating ang talon . Ang tubig na nagmumula sa talon ay tunay na napakalamig. Oras na
marating mo ang talon ay mawawala ang lahat ng hirap at pagod mo dahil sa makapigil
hiningang senaryo na iyong mamamalas,idagdag pa ang katahimikan ng lugar na
nagdudulot ng ibayong kapayapaan sa puso ng mga pumupunta dito.

3. Tanawan – (Laur Nueva Ecija)

Isa rin ito sa mga pinupuntahan ng karamihan lalo na ang mga may kasintahan. Ito ay
malapit sa Mapalad, Nueva Ecija. And daan patungong Tanawan ay tunay na
maganda dahil may mga nakapaligid ritong mga puno, halaman, bundok at mga bahayan.
Malinis ang daan patungo dito at marami-rami ang mga sasakyan.
May lugar rito kung saan tumutungo ang mga tao. May mga kubo rito na maaaring kainan
at habang ikaw ay nandoon, makikita mo ang mga magagandang tanawin sa ibaba.
Sariwa ang hangin at malamig rin sa lugar na ito.
May kataasan ang mga lugar rito kaya kailangan ang dobleng pag-iingat at upang maging
ligtas. Bawat tanawin rito ay may iba’t-ibang kagandahan at mayroong kalinisan. Ang
mga tao ay nasisiyahan kapag nakakapunta sa tuktok nito dahil mas nakikita ang mga
tanawin sa ibaba. Mayroon rin namang mga nagbabantay rito upang masiguro ang
kaligtasan.

4. Pantabangan Dam
Ang Pantabangan Dam ay matatagpuan sa Nueva Ecija. Ang layunin nito ay
makapagbigay ng mga tubig para sa irigasyon, nagbibigay rin ng kuryente, at ang ibang
bahagi naman ay nakakakontrol ng pagbaha. Ang dam rin na ito ay isa sa pinakamalaki
sa Southeast Asia at isa sa pinakamalinis sa buong Pilipinas.
Ang paggawa sa dam na ito ay nagsimula noong 1971 at natapos noong 1977 kaya inabot
ito ng pitong taon. Ito rin ay isa sa mga pinupuntahan ng mga turista dahil sa
kagandahan ng lugar na ito na hanggang ngayon ay pinupuntahan pa rin. Ito rin ay
umaabot sa Pampanga River.
Bukod sa hawak nitong titulo ng pagiging isa sa mga pinakamalaking dam sa bansa at
gayundin sa Timog-silangang Asya at ang isa sa mga pinakamalinis sa Pilipinas , Ang
Pantabangan ay sikat rin sa larangan ng sport fishing.

5. Dalton Pass
Ang Dalton Pass ay tinatawag rin na Balete Pass. Ito ay mahabang daan na pa-zigzag na
pinagdudugtong ang Nueva Ecija at Nueva Vizcaya. Noong unang panahon, may ginanap
ditong digmaan at ito ay ang Pangalawang Pangdaigdigang Digmaan o World War 2.
Ngunit madadaanan naman na ito ngayon at naiayos na ito ng ibang mga mangagawa.

Maganda ang tanawin dito dahil medyo may kataasan ang daan nito. Sa paligid nito ay
may mga malalaking bundok, puno, mayroon ring mga bahayan. Ang iba ay nasisiyahang
dumaan dito gamit ang kanilang mga dalang sasakyan dahil sa paliko-liko nitong daanan.

6. Cuyapo Hills
Ang Cuyapo Hill o bundok ng Cuyapo ay matatagpuan sa Cuyapo. Ito ay mayroong
laking 603 ft. at 184 m. Ayon sa isang pagsusulit, ito ay ang pang labing-siyam sa
pinakamatataas na bundok sa Nueva Ecija at pang 1872 naman sa buong Pilipinas.
Ito ay pinalilibutan ng mga berdeng halaman na talagang malinis pati ang mga
malalaking puno sa paligid nito. Ang ibang napapadaan dito ay naaagaw ang atensyon
dahil sa kagandahan nito.
Katulad lang din ito ng mga ibang bundok na matatagpuan sa Nueva Ecija ngunit iba
lang sa laki ang ibang mga bundok. Tunay nga na nakakamangha ang mga bundok sa
Nueva Ecija dahil sa malago nitong mga kulay berdeng halaman.

7. Camp Pangatian War Memorial Shrine

Ang Camp Pangatian sa Cabanatuan City, Nueva Ecija ay pinakamalaking war memorial
camp sa Pilipinas. Ang kampo ay orihinal na isang military training camp ngunit ito ay
naging isang concentration camp para sa mga bilanggo sa panahon ng pananakop ng
mga Hapones sa Pilipinas.
Ang Pangatian ay isang kampong militar kung saan ikinulong ng Japanese Imperial Army
ang mga sundalong Amerikano at Pilipino.
Ang mga preso ay nagmula sa iba pang kampo sa Gitnang Luzon at karamihan ay mga
survivor sa Death March.
Noong ika-30 ng Enero, 1945, lumusob ang mga tauhan ng Alamo Scouts at US 6th
Ranger Batallion sa ilalim ni Lieutenant Colonel Henry Mucci at para iligtas ang mga
preso ng Pangatian.
Kasama ang mga guerilya na pinangunahan nina Kapitan Eduardo Joson at kapitan Juan
Pantoja, nagawang masagip ng pinagsanib na pwersang Amerikano at Pilipino ang may
516 na preso.
Ang paglusob sa Kampo Pangatian ang isa sa mga itinuturing na matagumpay na raid sa
kasaysaysan ng US Military.
Simbulo ng sakripisyo para sa mga Amerikano at Pilipinong lider-militar ang Pangatian
Memorial Shrine sa Cabanatuan City, maraming sundalo ang nagbuwis ng buhay sa
Pangatian noong ito ay isang prisoner of war camp noong panahon ng World War II.
Kumakatawan din ito sa napakahabang napagtagumpayan at pagtutulungan
ng Pilipinas at Estados Unidos, partikular na ang kani-kanilang sandatahang
lakas.
Lahat ng mga pangyayari ay nakatatak ngayon sa bato sa Pangatian War
Memorial.

Makikita ngayon sa Pangatian ang dalawang malalaking marmol kung saan

nakaukit ang mga pangalan ng lahat ng mga Amerikanong servicemen na
nakulong doon.

Napag-alaman na ilan sa mga nakulong na Amerikano sa Pangatian ay mga

West Pointer pa o graduate ng United States Military Academy – Westpoint.
Ang Pangatian Shrine ay may layong walong kilometro sa Cabanatuan City. (WLB/LDRP
PIA-3)

8. General Luna Falls

 Ang General Luna Falls ay
matatagpuan sa Rizal, Nueva Ecija. Ang talon ay may taas na higit sa isang daang
talampakan malawak may mga mabatong pader na bundok, ang kapana-panabik na
kababalaghan ay matatagpuan sa pinakasilangang bahagi ng Rizal na kung saan
ay paakyat sa paanan ng hanay ng bulubundukin ng Sierra Madre
Ang lalawigan ay patuloy na maging isang kanlungan para sa mga taong nagnanais na
pumunta sa isang pakikipagsapalaran o nais lamang ng isang lugar kung saan ang
turista ay maaaring magpahinga , sumagap ng sariwang hangin at makipagkaisa sa
kalikasan .

9. Philippine Carabao Center

Ang Philippine Carabao Center (PCC), isang kadikit na ahensiya
ng Kagawaran ng Agrikultura , ay nilikha noong 1992 upang pag-aralan
at i-promote ang carabao sa Pilipinas bilang isang multi-purpose
na hayop na maaaring itinaas para sa gatas, karne, itago, at draft. Ito ay
naka-sponsor na bilang isang bill sa pamamagitan ni
dating senador Joseph Estrada at kalaunan ay naaprubahan bilang
isang batas sa pamamagitan ng Republic Act 7307 o ang Philippine
Carabao Act of 1992.
Ang PCC ay naging matagumpay sa reproduksyon
Biotechnology noong 2004 nang ang mga unang pagsubok sa
pagpaparami ng lahi ng mga kalabaw sa pamamagitan ng tinatawag na
Test -tube procedure , ang kalabaw ay ipinanganak noong Abril 5,
Nagkataong ito din ang petsa ng kapanganakan ng dating
pangulong Gloria Macapagal-Arroyo , ang buffalo ay isang babae at ay
pinangalanang bilang “Glory” pagkatapos ng Pangulo. Ang karamihan
ng mga pagpopondo ay dumating mula sa Kagawaran ng Agham at
Teknolohiya .
Pinagaralan ng mga Pilipinong siyentipiko kung paanong maaaring paramihin ang gatas
na makukuha sa mga buffalo mula 4-18 litro ng gatas kada araw gamit ang teknolohiyang
gene-based.
Malaking industria na ngayon ang paggagatas ng kalabaw, ayaon sa tala , ang Nueva
Ecija ang numero unong nagsusuplay ng gatas ng kalabaw sa buong Pilipinas.Maraming
produkto ang nagagawa nula sa gatas ng kalabaw.

10. Bahay ni Kapitan Pulong o Sideco

House
Kilala sa tawag na “Bahay ni Kapitan Pulong o Sideco House”, ang
pinakamakaysaysayang bahay sa bayan ng San Isidro, at sa lalawigan ng Nueva Ecija.
Ang Sideco House ay hindi basta lumang bahay lamang. Sa bawat sulok, muwebles,
pader ng bahay na ito mababanaag ang mga nakatagong kwento na mahalaga hindi
lamang para sa mga taga Nueva Ecija, kundi maging sa buong bansa.
March 29, 1899 nang ilipat ni General Emilio Aguinaldo ang kapital ng republika ng
Pilipinas sa San Isidro, Nueva Ecija mula sa Malolos, Bulacan. Nanirahan at ginawang
himpilan ang Sideco house ni Aguinaldo, ang unang pangulo ng republika ng Pilipinas
noong mga panahong umiiwas siya sa mga Amerikanong mananakop hangang October
11, 1899. Kasama niya ang kanyang asawa at mga gabinete kung kayat ang San Isidro ay
naging kapital ng bansang Pilipinas sa loob ng mahigit limang buwan nilang paninirahan
dito at ang Sideco House naman ay ang naging kapitolyo.
Ang makasaysayang bahay na ito ay pag-aari ni Crispulo Sideco, o mas kilala sa tawag
na Kapitan Pulong. Pinangalagaan niya sila Aguinaldo sa buong panahon ng
pagkakahimpil nila dito. Maraming mararangyang pagtitipon noong panahon ng mga
Amerikano ang ginanap dito. Noong panahon ng pananakop ng mga Hapon, ginamit
naman ang Sideco House bilang garrison. Kung noong panahon ng mga Kastila at
Amerikano iginagalang at maayos ang Sideco House, kakaiba noong panahon ng mga
Hapon. Winasak nila ang mga dingding at sinira nila ang mga partisyon ng bahay.

Ngunit sa mga nakakaalam ng kuwento, nakatatak pa rin dito ang mga bakas ng luha,
halakhak, tagumpay at pagkabigo ng ating mga ninuno o nang sinumang dayuhang
sumakop dito. Ibat-ibang panahon man ang dumaan, sana ay manatili pa rin sa kalooban
ng bawat Pilipino hindi lamang ang istraktura ng bahay na ito, kundi ang mahalagang
ginampanan nito sa ating kasaysayan.
Ngayon ay pagmamay-ari na ito at nasa pangangalaga na ni Ginoong Leo Guingon na
tubong Calaba, San Isidro, Nueva Ecija.
Tunay na maipagpalaki ang ating lalawigan na hitik na hitik sa maraming makapigil
hiningang tanawin higit sa lahat sa dami ng makasaysayan lugar at pangyayari na
kailan man ay hindi na maaaring mabura sa ating kasaysayan.