Ural

Tarihteki Türk boylarının kültürünün şekillenmesinde yaşamış oldukları hayat tarzı yani atlı-göçebe hayat tarzı birinci dereceden rol oynamıştır. Bu hayat tarzının ekonomisi de hayvancılığa dayanıyordu. Hayvancılık yapmak gerçekten o yüzyıllar için çok zor ve meşakkatli bir işti. İşte bu yüzden Türkler hayvancılığın yapılabildiği yaşam alanlarını kendilerine yurt olarak seçmişlerdir. Bu yaşam alanlarının belirlenmesinde su faktörü önemli olmuştur. Türk boyları obalarını hep su kaynaklarının bulunduğu yerlere kurmuşlar ve bazen de bu su kaynakları yüzünden gerek kendi aralarında gerekse başka milletlerle savaşmışlardır. Bu bakımdan su Türkler için kutsal olmuştur. Türk destanlarında, efsanelerinde su bir motif olarak işlenmiştir. Hemen hemen bütün Türk destanlarında ve efsanelerinde su ölümsüzlüğe ulaşmanın bir yolu olarak kahramanların uğrunda mücadele ettiği kutsal bir varlık olmuştur. Bu su, kahramanın çeşitli tehlikeleri göze alarak ulaşmaya çalıştığı sıradan bir su değildir. Bu su destanlarda ve efsanelerde âb-ı hayat ya da tirilik (dirilik) suyu adı olarak geçen kutsal bir sudur. Benim dikkatimi çeken bu kutsal sudan ziyade diğer Türk boylarının destanlarına göre Kuzey Batı Sibirya’daki Türk boylarının Hakas, Tuva, Tatar ve Başkurt destanlarında bir su altı dünyasının işlenmiş olmasıdır. Bütün Türk destanlarında bir destan bütün Türk boylarının ortak malı olsun yahut bazılarının ortak malı olsun ya da başlı başına bir boya ait olsun biz üç ayrı dünyanın motif olarak işlendiğini bu destanlardan çıkartabiliyoruz. Bu dünyalar gök (tanrının, meleklerin ve iyi ruhların yaşadığı dünya), yer üstü (insanların, hayvanların, cinlerin, perilerin ve devler gibi canlıların yaşadığı dünya) ve yeraltı (kötü güçlerin, yaratıkların ve ruhların yaşadığı dünya) dünyalarıdır. Kuzey Batı Sibirya’daki boyların destanlarında bu üç dünyadan farklı olarak bir de su altı dünyası işlenmiştir. Özellikle Başkurt sözlü edebiyatında ve destanlarında bu su altı dünyası daha fazla işlenmiştir. Su altı dünyasının daha fazla işlenmesinin sebebi Başkurtların yaşadıkları bölgelerde büyük akarsuların (İdil, Yayık, Hakmar) ve birçok irili ufaklı göllerin bulunması ile eski Türk kozmogonisinin canlı bir şekilde yaşatılmasıdır.

Учебно-методический комплекс по дисциплине «Этногенез народов Урала» составлен в соответствии с требованиями Федерального государственного образовательного стандарта высшего профессионального образования по направлению 050100 «Педагогическое образование».
Дисциплина входит в «Профессиональный» цикл, относится к  вариативной  части учебного плана ООП дисциплины по выбору.
Учебно-методический комплекс предназначен для преподавателей, студентов, слушателей курсов и т.д.

В статье исследованы беженство и эвакуация-две основные формы вынужденных миграций гражданского населения восточных регионов России в 1918-1922 гг. Автор проанализировал приблизительные количественные параметры этого явления на разных этапах Гражданской войны, показал, что вынужденная миграция оборачивалась массовой нисходящей вертикальной мобильностью, а кроме того, резко ухудшала положение населения принимающих регионов, продуцируя нисходящую мобильность вовне. Ключевые слова: социальная мобильность, миграции, Гражданская война, беженство, эвакуация, Поволжье, Урал, Сибирь, Дальний Восток.
The article investigates refugees and evacuation as two main forms of forced migrations of civil society from eastern regions of Russia in 1918–1922. The author analyzes approximate quantitative data of the race at different stages of Civil war and points out that the forced migration turned into mass downward vertical mobility, as well as dete-
riorated inhabitants’ conditions in receiving regions, producing downward mobility outside.
Keywords: social mobility, migrations, Civil war, refugees, evacuation, Povolzhye, Ural, Siberia, Far East.

Голосистые петухи с четырех утра, цветущая картошка в огородах,
грунтовая дорога без тротуаров — про индустрию ли эта история?
Определенно да, если дорога ведет к ферросплавному заводу. Все
главные пути ведут к храму. Заводы (как и жизненно необходимые им водонапорные башни, плотины и т. п.) в индустриальную
эпоху становятся современными святынями и властно стягивают
к себе как городские маршруты, так и жизненные пути жителей
и самих городов.

Since 1754 the Bashkirs were the biggest group of the service class population of the South Urals. This group included presumably the former Yasak Bashkirs. In the middle of 19th century AD there were changes which led to the significant replenish-ment of the Bashkir class group. In 1850 the representatives of the Teptyari and Bobyli groups were included into Bashkir group. In 1855 the Bashkir-Mesheryaki army was reorganized into the Bashkir's army, which automatically resulted in the inclusion of the Meshcheryaks into the composition of Bashkirs. And in 1863 it was approved the "De-cree about the Bashkirs" which confirmed that both the Mesheryaki, Teptyari and Bobyli are among the Bashkirs, but now as an estate group within the peasants. As far as the Bashkirs had all rights on the patrimony lands, i.e certain privileges, the Mesheryaki and Teptyari had a stimulus to be listed in the Bashkirs. So, in the official documents where it was important to indicate the social status, residents of Ust’-Bagaryak, Safakulevo, Ichkino or Akhunovo were listed as the Bashkirs, but, in less formal documents they may have called themselves the Mesheryaki or Tatars. But offi-
Г . Х . С А М И Г У Л О В
45
cially, all former Mesheryaki and Teptyari were listed as the Bashkirs. After 1917, when estates and estate privileges were cancelled, most of the Mesheryaki and Teptyari stopped attributing themselves to the Bashkirs. This should be taken into account when calculating the reduction in the number of the Bashkirs during the revolution and Civil war.

Показана попытка буржуазии Урала и Сибири воссоздать в условиях Гражданской войны общероссийский представительный орган-Совет съездов торговли и промышленности. Автор уделил внимание взаимодействию Совета съездов с Российским правительством и местными представительными органами предпринимателей.
  Ключевые слова: буржуазия; Урал; Сибирь; Гражданская война.
  The article shows an attempt of the Urals and Siberian bourgeoisie to recreate the All-Russian representative body under the conditions of the Civil war - the Council of Trade and Industry Congresses. The author focused on the Council's interaction with Russian government and local representative entrepreneurial bodies.
  Key words: bourgeoisie; Ural; Siberia; .