Türk imajı

Bir Ülkenin Algılanmasındaki Medya Manipülasyonu: “Yabancı Basında Türkiye Ekonomik Koşullarının Analizi”

Özet
Kitle iletişim teknolojilerinin son zamanlarda baş döndürücü hızla gelişmesi medyanın kitleleri daha rahat manipüle etmesini sağlamaktadır. Medyanın asıl gücü, insanların dünya görüşlerini biçimlendirmesi, yönlendirmesi ve egemen güç odaklarının çıkarlarına göre kontrol altına almasıdır. Kitleleri etkileyip yönlendirmede işlevsel araçlardan en eskisi ise yazılı basındır. Dünyada cereyan eden olayların çoğu hakkında bilgi edinimi ve kanaat oluşumu büyük ölçüde, milyarlarca kimsenin paylaştığı basın haberlerine dayanmaktadır (Burton, 1995: 14). Bu çalışmada, yazılı basın aracılığıyla bir toplum hakkındaki genel yargının,  kullanılan söylem, ifade ve imgeler aracılığıyla nasıl inşa edildiğinin ve egemen güç odaklarının çıkarlarına göre insanlarının dünya görüşlerinin ne yönde biçimlendirilerek, manipüle edilerek yeniden oluşturulduğunun incelenmesi amaçlanmaktadır. Bir toplumla ilgili manipülasyonun nasıl yapıldığının analiz edileceği bu çalışmada örneklem olarak,  The New York Times (Amerika) gazetesindeki, Türkiye'deki ekonomik koşulları hakkındaki haberler, 2019 yılında üç ay boyunca (ocak, şubat, mart) “makro ve mikro yapı” şeklinde iki temel çözümleme üzerine kurulmuş olan Van Dijk’in söylem analizi kuramına dayalı olarak ele alınacaktır. Bu şekilde,  “Türkiye'deki ekonomik koşullar” hakkındaki haberlerin, farklı toplumlarda nasıl aktarıldığı, bu aktarım sonucunda, incelenen gazete metinlerinin okurunun bu olayı algılama şeklinin ne yönde olduğu ve bu haberlerde oluşturulan söylemin içerdiği ideolojik kodların neler olduğu gözler önüne serilebilecektir. Yabancı basındaki, Türkiye ve Türkiye'nin ekonomik koşullarına ilişkin haberlerin söylemlerinin analiz edilmesiyle, bir toplumdaki medya aracılığıyla yapılan manipülasyonu görmek mümkündür.
Anahtar Kelimeler: Türkiye, Türkiye Ekonomisi, Yabancı Basın, Manipülasyon

Doğu Alman Yazar Franz Fühmann’ın çocuklar için yazdığı çok popüler (daha sonraki yıllarda çok sayıda
baskı yapan) kitabı “Die dampfenden Hälse der Pferde im Turm der Babel (Berlin: Kinderbuchverlag,
1978)’de karşımıza çıkan Türk figürün kişiliğinde Türk ve Türkçe imgesine dair ilginç değiniler
görmekteyiz.
Tipik Osmanlı kıyafetleri ve yüz hatlarıyla çizilen bu figürün adı Küslübürtün’dür. Uydurulmuş bir
isim olduğu açık olan bu kişi, 1001 Gece Masalları’ından Alaaddinin Lambası’ından çıkan cin örneğine
göre tasarlanmıştır, ama bir “dil cini” (Sprachgeist) olan Küslübürtün, çocukların dille ilgili sorularına yanıt
verir, bu arada Arthur Schopenhauer ile ahbaplık eder. Türkçenin “ü” harfine fazlaca yer vermesine
gönderme yapan “Küslübürtün” adı, bunun dışında Karacaoğlan’dan alıntılanan şiir parçası (Merhametin
çoktur benden farıma/Beni görüp gül yüzünü bürüme) ve 1980’li yıllarda Batı Almanya’daki Türk
imgesinin tersine tezahür eden olumlu alımlamanın araştırılması, eseri bir bildiri kapsamında ele almayı
ilginç kılacak özelliklerindendir.
Biyografisinden anlaşıldığı kadarıyla Franz Fühmann, Türkiye'ye gelmemiştir. İzi sadece
Yunanistan'a kadar uzanan yazarın bu çocuk kitabında çizilen olumlu bir Türk imgesinin kontürlerini ortaya
çıkarmak bildirimizin amacını oluşturacaktır.