Siyasal Toplumsallaşma

Türkiye'de günümüz gençliğinin siyasete katılımını inceleyen akademik çalışmalar ve saha araştırmalarının önemli bir bölümünün ortak tespiti 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında doğan gençlerin büyük çoğunluğunun siyasete ve geleneksel siyasal partilere mesafeli bir tutum benimsediği yönündedir. Zira, gençlik kollarında siyasi katılım yolunun açıldığı 1997 senesinden itibaren gerçekleştirilen bir çok araştırma, konvansiyonel ya da konvansiyonel olmayan yollarla siyasete katılan gençlerin oranının oldukça düşük kaldığına, ortalama %10'u geçmediğine işaret etmektedir. Bu yaygın 'siyasete katılmama' durumu, akademik çalışmalarda, 1980 askeri darbesi sonrası siyaset alanına getirilen baskılar, neo-liberal politikalarla birlikte oluşan bireyci tutum, gençlerin politik alandaki yozlaşma ya da klientalizm gibi durumlara dair eleştirileri ve varolan siyasi partilerle özdeşleşme problemleriyle açıklanmaktadır. Diğer taraftan, söz konusu siyasi katılımın düşüklüğü olgusu siyasete katılan gençleri katılıma teşvik eden faktörler üzerine de düşündürmektedir. Gençlerin büyük çoğunluğunu geleneksel bir siyasi partide angaje olmayı tercih etmediği güncel durum içinde siyasete katılan gençleri farklı kılan nedir? Bu gençleri siyasi katılıma teşvik eden etkenler nelerdir? Bu etkenler arasında temsiliyetini bulmanın özdeşleşmenin rolü nedir? Başka hangi faktörlerden bahsedilebilir? Bu makale, gençlik ve siyasal katılım konusunu angaje gençlerin perspektifinden, Adalet ve Kalkınma Partisi'nde aktif olarak çalışan gençler üzerinden ele almayı amaçlamaktadır. Siyasete katılım gösteren gençler arasında en yüksek oranda aktif üyeye sahip olması ve partinin yükselen seçim oranlarında kadın ve gençlik kolları üyelerinin aktif angajmanlarının payı siyasal katılıma götüren süreci AKP gençleri üzerinden incelemeye değer kılmaktadır. Makale verileri doktora tezi kapsamında 2010 senesi Mayıs-Ağustos ayları arasında Anadolu'nun altı ilinde gerçekleştirdiğimiz 63 görüşme içeren bir saha araştırmasına dayanmaktadır. Araştırmada elde edilen politikleşme hikayeleri aile, politik lider, sosyal çevre, politik içerik, bireysel beklentiler şeklinde ayırdığımız beş faktörün gençleri siyasal katılıma teşvik ettiğini göstermektedir. Politik parti ve liderle özdeşleşme olgusu yanında, gençlerin birincil ve ikincil sosyalleşme alanlarında politikanın etkin varlığının politikleşme ve siyasal katılımı sağlamada önemli ölçüde etkili olduğu görülmektedir.

Özet
Toplumsallaşma, biyolojik bir varlık olarak dünyaya gelen insanın, içinde bulunduğu toplumun değer ve normlarını içselleştirerek toplumsal bir varlık olan bireye dönüştüğü sürece işaret eden sosyolojik bir kavramdır. Toplumsallaşma süreci ile insanlar farklılıklarına rağmen ortak paydalar ekseninde bir toplumu oluşturan bireylere dönüşürler. Birey için bir öğrenme sürecine işaret eden toplumsallaşma, toplum için de toplumsallaşma ajanları vasıtasıyla değerlerini sonraki kuşaklara aktararak varlığını devam ettirdiği hayati bir sürece tekabül etmektedir.
Bir alt toplumsallaşma kategorisi olarak siyasal toplumsallaşma da benzer şekilde insanın içinde yaşadığı toplumun siyasal değerlerini öğrenip içselleştirerek siyasal bir varlığa dönüştüğü süreci tanımlayan bir kavramsallaştırmadır. Söz konusu süreç içerisinde birey çeşitli faktörlerin etkisi ile siyasal kimliğini inşa eder ve kendisine ait politik görüşleri ve tutumları olan bir varlığa dönüşür.
Üç bölüm halinde tasarlanan bu tez çalışması Milli Görüş hareketi mensuplarının siyasal toplumsallaşma süreçlerine odaklanmaktadır. Çalışma kapsamında ilk olarak toplumsallaşma ve siyasal toplumsallaşma kavramlarına ilişkin literatür bilgisi kısaca aktarılmıştır. Akabinde Milli Görüş hareketi hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada örneklem olarak Milli Görüş hareketinin tercih edilmesinin nedeni; güçlü bir fikri altyapıya, doktriner eğitime, yaygın sivil toplum yapılanmasına, hareket içinde etkili medya organlarına ve disiplinli teşkilat yapılanmasına sahip olmasının yanı sıra Türkiye'nin son elli yılına etki eden önemli bir siyasi aktör olmasıdır. Bu bağlamda Milli Görüş hareketi, mensuplarının siyasal toplumsallaşma süreçlerine etkisi açısından önemli bir inceleme zemini oluşturmaktadır.
Toplumsallaşma ve Milli Görüş hareketine ilişkin temel düzeydeki literatür bilgisinin arkasından, çalışmanın son bölümü Milli Görüş hareketi mensuplarına yönelik olarak gerçekleştirilen saha çalışmasının sonucunda elde edilen bulguları ve değerlendirmeleri içermektedir.

Abstract
Socialization is a sociological term that indicates the process of transformation of human being, which borns as biological creature, toward individual by internalizing the values and norms of the society he lives in. By socialization process, human beings becomes individuals which forms a society along the axis of common ground despite their diversities. Socialization that points a learning process to individual, corresponds a vital progress for society that continues its existence by transferring the values to next generations via agencies of socialization.
Political socialization, as a sub-socializaton category, similarly is a conceptualization defines the process of human being’s transformation to a political entity by learning and internalizing the political values of society he lives in. During aforementioned process, human establishes his political existence along with effects of various factors and becomes an individual who has his own politica thoughts and attitudes.
This thesis study, designed as three chapters, focusses on political socialization process of Milli Görüş movement members. At first; in scope of the study, literature about the concepts of socialization and political socialization is reviewed. Afterward, information is given about Milli Görüş movement. The reason for preference of Milli Görüş movement as sample for the scope of this study is that, alongside it is an essential political actor having impact of Turkey’s last five decades, alsı it has a powerful intellectual background, doctrinal education, widespread civil society organization, media organs which are effective in the movement and well-disciplined organizational structure. Under this context members of Milli Görüş movement presents an important research area in terms of effects of its members to political socialization progress.
After, literature review about socialization and Milli Görüş movement, last chapter of the study consists of finding and evaluations which are obtained from resuls of field research on Milli Görüş members.

Kullanım yaygınlığı günden güne artan sosyal medya, gündelik yaşamın önemli bir parçası olma yolundadır. Bu noktada toplumsal ilişkileri, süreçleri etkileme ve dönüştürme potansiyeli ile son zamanlarda üzerinde en çok çalışılan konular haline gelmeye başlamıştır. Sosyoloji toplumsal ilişkiler, etkileşimler ve işleyen süreçlerle ilgilenir. Bu süreçler özü itibari ile sürekli devam etse de, gerçekleştirilme biçimleri değişebilmektedir. Bu anlamda toplum içindeki bireylerin toplumsallaşmaları ve siyasal olarak uyarlanma süreçleri sürekli devam eden bir durumdur. Her dönemde bu süreci belirlemede etkili faktörler vardır. Bu çalışmanın konusu sosyal medyanın siyasal toplumsallaşmaya etkileridir. Çalışmanın uygulamalı bölümü nicel bir araştırma şeklinde tasarlanmıştır. Temel veri toplama tekniği ankettir. Araştırma, sosyal medya ortamlarını en yoğun kullandığı varsayılan kesim olan üniversite öğrencileri üzerinden yürütülmüştür. Araştırma sonucunda, ana hipotez doğrulanmıştır. Abstract As the prevalence of the use of social media increases from day to day it is becoming an important part of daily life. At this point, with its potential to influence and transform social relationships and processes, it has started to become one of the most studied topics in recent times. Sociology is concerned with social relations, interactions and functioning processes. Even though, the essence of these processes are continuous the way in which they are realized can vary. In this context, the socialization of individuals and their ways of political adaptation in society is an ongoing process. In every period  Bu makale, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından kabul edilmiş doktora tezinin özetidir.

Özet: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğrencilerin toplumun siyasal değerlerini benimsemeleri önemli yer tutmaktadır. Bu derslerde din kültürü ve ahlak bilgisinin yanısıra devletin temel ilkeleri ve diğer toplumsal ve siyasal konular da öğretilmektedir. Siyasal konular arasında yer alan laiklik ve Atatürkçülük, Türk milli eğitim sisteminin temel referansları olduğu gibi bu dersin de en önemli yapı taşlarından birini oluşturmaktadır. Dolayısıyla adı geçen iki kavramı, programların çoğu öğrenme alanı ve konu başlığı altında görmek mümkündür. Bu çalışmada ilköğretim (ilkokul + ortaokul) ve ortaöğretimde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri için hazırlanan öğretim programlarında yer alan siyasal toplumsallaşma unsurları ele alınmıştır. Bu bağlamda müfredatlardaki öğrenme alanları incelenerek eleştirel perspektifle değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda dinin ve onun eğitiminin, programlarda siyasal toplumsallaşma açısından etkin bir şekilde kullanıldığı görülmüştür. Bu da programların siyasal toplumsallaşma konusunda önemli bir görev icra ettikleri anlamına gelmektedir.

SİYASAL KÜLTÜR
Makalede yazar ilk olarak Siyasal Kültürün Doğasına değinmiş ve tanım olarak toplumun siyasal sistem ve konulara ilişkin değerleri, duyguları, inançları ve tutumlarından ibarettir şeklinde tanımlamıştır. Aslında bu tanımın yanı sıra siyasal kültürlerinin hiç birinin katı bir tanımı olamayacağını da belirtip siyasal kültürün varlığının farkında ve haberdar olmanın onun hakkında büyük resmi vereceğini belirtmiştir.

Varlıklar içinde sadece insana özgü bir durum olarak siyasallık, en temelde taraf olmak, dünyada bir duruş sergilemek ile ilgilidir ve toplumsal ilişkiler yoluyla üretilmektedir. Bu yüzden siyasallık, kişiler, kurumlar ve aracıların etkisiyle siyasal toplumsallaşma sürecinin sonucunda gerçekleşmektedir. Siyasal toplumsallaşma, genel• toplumsallaşma sürecinin bir parçasıdır. Toplumsallaşma ise nonnların, değerlerin, inançların benimsenmesi ve uygulanması bağlamında siyasallığa dow-u bir süreçtir. İnsan, bir toplumun üyesi olmakla zaten siyasallaşmaktadır. Siyasal toplumsallaşma konusunda yapılmış olan bu çalışma teorik ve uygulamalı olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde teorik olarak siyasal toplumsallaşma süreci tartışılmıştır. Bu bölümde, toplumsallaşma, siyaset, siyasal, iktidar, propa~anda, siyasal kültür, siyasal iletişim, devlet, ideoloji, vatandaşlık gibi kavramlar ve temel siyasal toplumsallaşma aracıları olarak kabul edilen aile, okul, arkadaşlık grupları, kitle iletişim araçları ve siyasal olaylar da siyasal toplumsallaşma ile ilişkileri dahilinde açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın uygulama bölümünde siyasal toplumsallaşma ile ilgili üniversite öğrencilerine yönelik bir anket çalışması yapılmıştır. 862 anketin cevapları ki-kare, t-testi, tek yönlü varyans analizi, faktör analizi gibi istatistik testleri kullanılarak yorumlanmış ve sürece etki eden faktörler tespit edilmiştir. Araştırmada Türkiye'deki mevcut siyasal kültürün devamlılığına ve değişimine ilişkin önemli bulgular elde edilmiştir.

Medya ürünleri bir toplumsallaşma aracı olarak önemini
sürekli arttırmıştır. Aile, okul, arkadaş çevresi gibi toplumsallaşma
araçlardan biri olarak kabul edilen medya 20. Yüzyılının
ortalarından itibaren yaygınlaşan televizyonun evlere girmesiyle
birlikte toplumsallaşma noktasında çok daha etkili hale gelmiştir.
21. Yüzyılda ise dünyanın her yerini kuşatmaya başlayan
elektronik ağlar ile dijital medya ve ürünleri bireyin toplumsallaşmasında
neredeyse aile ve okulun önüne geçecek bir konuma
ulaşmıştır. Gençler arasında televizyon izleme oranları hızla
düşerken internet kullanımı artmaktadır. Özellikle sosyal medya
platformlarını tercih eden gençlerin en başta gelen toplumsallaşama
araçlarından biri de Youtube’tur. Dolayısıyla geleneksel
medyanın bireylerin toplumsallaşasında etkisi azalırken Youtube
içeriklerinin etkisinin arttığını söylemek mümkündür.

Son zamanlarda, orduda müdahaleci eğilimlerin önünün alınmasına yönelik olarak, askeri okulların eğitim müfredatına demokrasi, insan hakları vb. derslerin eklenmesi yönünde önerilerin dile getirildiği görülmektedir. Bu çalışma, söz konusu önerinin imkânlarını soruşturma vesilesiyle, Türkiye’de askeri okullardaki siyasal toplumsallaşma süreçlerine bakmayı amaçlıyor.  Bu doğrultuda 19. yy. ortalarından bugüne değin askerler tarafından kaleme alınan 150’yi aşkın yaşam anlatısı (anı, otobiyografi ve günlük) askeri okul dönemlerine odaklanılarak gözden geçirildi. Bu kaynaklardaki dolaysız anlatılar akademik dersler dolayımıyla gerçekleşen endoktrinasyonun, genellikle varsayıldığının aksine siyasal toplumsallaşmanın görece daha az önemli bir boyutu olduğuna işaret ediyor. Gözetim teknikleri bakımından ordunun kendisine özgü disiplin tutum ve pratikleri ile tanımlanabilen bir total kurum niteliği, arkadaşlık ilişkilerinin hem zorlayıcı hem de dayanışmacı doğası ile farklılık ve üstünlük duygusu ise görece daha önemli olarak faktörler olarak beliriyor.