Felsefeye Başlamak İsteyenler İçin Karşılama Konuşması Prof. Dr. Metin Bal Başlangıç Sözleri: Değerli düşünce dostları, düşünmeyi öğrenmeye çalışan ve düşünenleri dinlemeye çalışan kimseler, bu konuşmaya başlamadan önce düşünürlerimizin...
moreFelsefeye Başlamak İsteyenler İçin Karşılama Konuşması
Prof. Dr. Metin Bal
Başlangıç Sözleri:
Değerli düşünce dostları, düşünmeyi öğrenmeye çalışan ve düşünenleri dinlemeye çalışan kimseler, bu konuşmaya başlamadan önce düşünürlerimizin bir kısmını saygıyla anmak istiyorum. En başta elbette bir kimse arayışındaki hepimizin hocası maktül Sokrates. Onun ardından mağarada hepimizi buluşturan ve bizim tarafımızdan satılıp tekrar satın alınmış Platon ve başımıza gelenlerden daha şaşırtıcı bulduğu gerçeklerin kaşifi sürgün Aristoteles'in adı, saray soytarılarının entrikalarıyla etkisizleştirilmiş dürüstlük abidesi Plotinos'un ve bıçaklanarak susturulmuş tutkulu aziz Spinoza'nın sözleri, iftiraya kurban gitmiş Seneca'nın iradesi, aklını erken yitirmiş ilahi dönüşümler kahini Nietzsche'nin aforizmaları, ay sonu bira parası çıkmayan yoksul ve yaşlı Hegel'in acıları, dünyaya musallat olmuş sürgün yurttaş Marx'ın uyarıları ve faşizmin ortasında düşünmeye çalışan başlangıçsız Heidegger'in sessizlik mantığı, her durumda tarihselleştirmeye çalışan Jameson’ın ütopyası ve simülasyon düzeni içinde birer simülant olarak işleyen modellere cesareti hatırlatan Baudrillard’ın dozajı artırılmış düşünceleriyle selamlıyorum sizleri. Bu metnin belirgin amacı bir “Felsefeye Hoşgeldin Konuşması” yapmak, size sunulacak kapsamlı bir bilim olarak “felsefe”ye hazırlayıcı bir giriş yapmak ve bu bilim konusunda sizi donatacak olan felsefe kaynaklarını tanıtmaktır. Felsefe elbette bir bilimdir ve her şeyini seferber etmeyen bir kimse bilim yapamaz. Bilimin hiçbir güvencesi yoktur. Felsefe yapmak ya da diğer adıyla bilimsel olmak önceki her şeyi krizde görmektir çünkü bir arayış ve sorgulama etkinliğiyle sürdürülen bu bilim gerçeği talep eder. Bu konuşmadaki gerçek amacım, tüm çabaları bir bilimin güvenilir yoluna girmek için harcanagelmekte olmasına rağmen sanki halihazırda böyle sağlam bir bilim varmış ve konusu, alanı, sorusu hatta cevapları belirlenmiş bu faaliyete daha önceden bunların adını bile duymamış kimseleri, sonuçta, bu faaliyetin öğretmenleri, araştırmacıları, uzmanları, akademisyenleri ve sonul olarak filozoflarına, daha ileride düşünürlerine dönüştürecekmiş gibi bir üretim bandı üzerine koymak, felsefenin reklamını yapmak ya da felsefeyi sevimli kılmak değildir. Aksine, bir taraftan felsefeye, daha doğru bir tabirle söyleyecek olursak “düşünme eylemi”ne soğuk bakanların bakışlarını buz kesmek, onların nefretini kine dönüştürmek ve sonuçta onları, kendileri hakkında ulaşacakları “ben mutsuzum!” yargısına vardırmak, diğer taraftan ise çölde ortaya çıkmış bir avuç su olan felsefeye olumlu yaklaşan kimselerin hevesini ilgiye, sevgilerini tutkuya dönüştürerek, onları, en insani eylem olabilecek insan sevgisini artırabilecek ve yaşamı en güzel şekliyle yeniden üretebilmenin kaynakları olarak çoğaltmak, derinleştirmek ve güçlendirmektir. Düşünmeye bir başlangıç adına bir an önce terk edilmesi gereken bu kılavuzun görünürdeki amacı ise sizlere, felsefeye başlamak isteyen kimseler tarafından daha önceleri bana yöneltilmiş sorular bağlamında genel olarak felsefe ve “bir meslek olarak felsefe”yle ilgili, özel olarak da felsefeye ideal bir başlangıcın nasıl olabileceği ve felsefe alanında başarılı olabilmek için neler yapmak gerektiğiyle ilgili enformasyon vermektir. Böylece düşüncenizi felsefeye başlangıç yapmanın nasıl mümkün olabileceğine sevk edeceğim. Eğitim hayatınız boyunca derslerde neden ihtiyacınız olan konulara sıra gelmiyor, onları müfredetta neden bulamıyorsunuz? Herhangi bir üniversitede felsefe eğitimi alan bir öğrenciyi düşünün. Lisans programında öğrendiklerini yüksek lisansla ilişkilendirmesi neredeyse imkansızdır. Yüksek lisans programında hazırladığı teze, doktora programı sırasında geri dönmemelidir. Doktora tezi tamamlandığında doçent olana kadar onunla ilgili yayın yapmamalıdır, çünkü öğrencinin bilimsel kimliği olan doktora tezinden yapacağı yayınların akademik bir değer taşımadığı yargısı hakimdir. Bu nedenle doçentliğe kadar doktora tezine geri dönmemelidir. Kısacası profesyonel felsefeci adayı, Grek mitolojisindeki Orpheus’a yapması Tanrılar tarafından yasaklandığı gibi asla geriye dönmemelidir. Memleketimizdeki akademisyenler bu konuda Orpheus’tan daha başarılıdır çünkü gerçektende asla geri dönmezler. Fakat buna rağmen kurtardıkları bir Eurydike de yoktur. Memleketimizde bir akademisyen Rusya'yla savaştan tek başına dönen Napolyon'a benzer. Ona, mücadelenin nasıl geçtiğini sorarsanız: “Ben kazandım!” Der. Doğrudur çünkü kitabı, başka bir deyişle, orduyu geride bırakmıştır.
Böyle bir durumda gerçekten sizinle ilgili olan kitapların size anlatılmıyor olduğu kanaati uyanıyor çünkü kendi hayatınız ile öğrenme arasındaki bağı ancak siz kendiniz kurabilirsiniz. Bu bağı kurmak için öncelikle düşünmüş olmak gerekiyor. Bu çaba sizi bir süre sonra yalnızca konunun öğrencisi olmaktan çıkarıp konunun nasıl ve hangi araçlarla genişletildiği ve ilerletildiği konusunda bir üreticiye, gerçek anlamda bir entelektüele ve mümkünse bir düşünüre dönüştürmeye yol açacak. İşte ben bunu anlatmak ve düşünce dünyasında yoculuğunuza eşlik etmek için buradayım. Bizim ayrıcalığımız bizim zamanımızdır. Șimdinin muazzam ayrıcalığında bir süre birlikte olacağız.
Doğada boşluk (Gr. kenoma) yoktur. Doluluk (Gr. pleroma) vardır. Bunu “gülen filozof” lakaplı Demokritos (MÖ 460- MÖ 370) bize söylemişti. Boşluk insan hayatındadır. Demokritos’tan beridir hayatımızda boșluklar da var. Fakat biz bu boșluklarla șeyleri deliyoruz. Böyle bakıyoruz. En derin düșünceler kafanızı yukarıya, yıldızlara kaldırır. Felsefe dersi bu ve burası yıldız dolu. İlgilenen kimseler filozoflardır. Onu filozof yapan şey ilgisi oldu. Yalnızca filozoflar ilgileniyor. Artık ilgi sizin üzerinizde olacak. Șimdi yıldızlar size bakacak.
Burada sözünü edeceğim soru ve cevaplar dışında merak ettikleriniz olursa lütfen notunuzu alın ve çekinmeden bana sorun. Bu konuşma, kesinlikle, tahminimden uzun zaman alacak, bu nedenle şimdiden dikkatiniz ve sabrınız için teşekkür ederim.
